נאר מיט א שמייכל האט געשריבן:נשמה האט געשריבן:נאר מיט א שמייכל האט געשריבן:האב איך אזא שאלה, לכאורה איז אויפגעבן די אייגענע יכולת, זייער נאנט צו דיפרעשין ביידע האט מען נישט מורא פון גארנישט, מען לעבט אין אזא האלב פארדראגטע לעבן סטייל ווי אלעס איז פרייליך און אלעס איז גוט/שלעכט, אזוי? זאל זיין אזוי!...
איז פאר איינער וואס איז נאכנישט אינגאנצען שלום בנפשו ובעמציאנלו קען זיין סכנה'דיג אזאנע שיעורים?
ב"ה
אויפגעבן די אייגענע יכולת שאפט נישט א נפש וואס איז זייער נאנט צו דיפרעשאן. עס ווענד זיך וויאזוי דו פארשטייסט וואס עס מיינט "געב אויף אויף דיין אייגענע יכולת". מ'קען עס אפלערנען נישט ריכטיג אז מ'דארף אזוי ווי אריינגיין אין א מצב פון "נאכלאזן א געוויסע אינערליכקייט". אז מ'דארף אזוי ווי 'נאכלאזן עפעס א נפשיות'דיגע טרייב קראפט'. נישט דאס מיינט 'אויפגעבן אויף די אייגענע יכולת'. אנהייב האב איך אביסל אזוי געמיינט.
מעגליך אז דו רעדסט פון 'אויפגעבן אויף יכולת'. 'אויפגעבן אויף יכולת' און 'אויפגעבן אויף די
אייגענע יכולת' זענען צוויי באזונדערע זאכן. אויפגעבן אויף יכולת מיינט אז דער מענטש לאזט נאך א געוויסע אינערליכע דרייוו, א געוויסע אינערליכע טרייב קראפט פון טון, מאכן, שאפן, אויפטון, אנקומען, דערגרייכן, לעבן! 'אויפגעבן אויף יכולת' שאפט אזא "אזוי? זאל זיין אזוי!" ווייל דער מענטש לאזט נאך חלילה פון זיין טרייב קראפט צו וועלן לעבן.
קענסטעך עס אליין איבערצייגן. זיץ אויף א בענקל, און פרוביר דיך אויפצושטעלן אויף א אופן פון 'אויפגעבן אויף יכולת', וועסטו זעהן אז ס'שטעלט זיך דיר אויף שוואך. און נישט דאס מיינט 'אויפגעבן
אויף די אייגענע יכולת'.
אויפגעבן אויף די
אייגענע יכולת מיינט אז דער מענטש זאל פארשטיין אז זיין טרייב קראפט צו טון, צו מאכן, צו אויפטון, צו אנקומען, צו דערגרייכן, אז מ'האט מורא פון שאדן, און מ'בעט דערויף, אלעס, אלעס קומט פון אויבן צו אים. דאס מיינט די ווארט: אויפגעבן אויף די
אייגענע יכולת. און די תכלית דערפון איז אז דער מענטש באקומט זיין אמת'ע עונג וואס ער זוכט באמת. פארקערט, עס ערלויבט אים צו "אטעמען נאטורליך און לייכט".
עס טוישט גארנישט אין די טרייב קראפט פונעם מענטש צו וועלן האבן א גוטע לעבן. עס מאכט אים נישט פארדראגט. עס מאכט אים נישט אזוי ווי איינגעזינקען אין וואטע. עס מאכט אים פארשטיין אז עס קומט פון אויבן צו אים. במילא ווערט ער אויסגעהיילט. ווייל ער באקומט זיין סיפוק נפשי. ער זאגט נישט: אזוי? זאל זיין אזוי! ער ווייסט אז די 'אזוי' קומט פון אויבן צו אים, און די טרייב קראפט צו פאררעכטן די 'אזוי', קומט אויך פון אויבן צו אים.
וואס איך טראכט אבער איז, אז אויפגעבן אויף די אייגענע יכולת פאדערט עבודה. ס'זאגט זיך גרינג, אבער ס'פאדערט עבודה.
אויפגעבן אויף די אייגענע יכולת עפנט אויף דעם מענטש אז ער זאל קענען לייכט און נאטורליך שעפן חיות פון וואס ער טוט שוין במילא.
לאמיר זאגן אז א נאנטער חבר שרייט אויף אים. יעצט, אויפגעבן אויף יכולת מיינט אז דער מענטש גייט צו דערצו: זאל ער שרייען, דער אייבערשטער טוט אלעס, איך וויל גארנישט. און אויפגעבן
אויף די אייגענע יכולת מיינט אז דער מענטש פארשטייט אז זיין כעס וואס ער האט באקומען פון דעם וואס זיין חבר האט געשריגן אויף אים, אט דער כעס
קומט פון אויבן צו אים, און די רצון זיינע צו מאכן שלום, אדער זיך צו פארענטפערן, וויאזוי צוריק צו ווערן נאנט, קומט
פון אויבן צו אים.
במילא, וויבאלד דער מענטש דארף דאך 'אייגענע יכולת',
יעדער מענטש זוכט 'אייגענע יכולת', טרעפט דאס דער מענטש ביי די ענין פון בחירה, דארט וואו ער האט עס טאקע. און ער זוכט נישט צו ערפילן זאכן וואס ער האט נישט עכט.
ווען א מענטש פרובירט צו מאכן שלום מיט א חבר, און ער גייט צו דערצו מיט זיין
אייגענע יכולת, וועט דער מענטש נישט וועלן אנהאלטן אט די שלום. ווייל
א מענטש זוכט נישט שלום, א מענטש זוכט צו זיין נאנט צום אייבערשטן. ער זוכט צו פילן געטליך. און וויבאלד ער פארשטייט אז אט דער שלום געמאכאכץ קומט פון זיין אייגענע יכולת, וויל ער עס נישט אנהאלטן. ער וועט אונטערנבאוואוסטזיין זיכער מאכן אז ס'געשעט נאכאמאל א פייט.
אויב אבער ער גייט צו דערצו אז די גאנצע שלום בונד קומט פון אויבן צו אים, פילט ער זיך קאנעקטעד צו אויבן, און במילא זוכט ער נישט אונטערנבאוואוסטזיין דאס צו מבטל זיין.
והשם הטוב יעזור
לויט ווי איך האב פארשטאנען וואס די זאגסט איז עס אז אויפגעבן יכולת איז א געפיל פון נאטינג איז נאטינג, און אויפגעבן די אייגענע יכולת איז א מחשבה, א סברה אז מיין גאנצע כח און דרייוו האט א סיבה.
ווייל אין געפיל זעה איך נישט ווי ס'זאל זיין א חילוק צווישן "איך האב נישט קיין אייגענע יכולת אדער איך האב נישט בכלל קיין יכולת, ווייל די רגע די יכולת איז נישט מיינס א זאך וואס איך דארף דרייוון בלייב איך הענגען אויף ווער ס'דרייווט עס, און אויב דארף איך עס יא דרייוון איז נישט קיין חילוק פארן געפיל צו אין טעאריע איז עס מיין אדער נישט.
דא בין איך סטאק.
ב"ה
'אויפגעבן די אייגענע יכולת' איז א אנערקענונג אין דער אמת, אין די מציאות. נישט א סברא. דו שרייבסט: אז מיין גאנצע כוח און דרייוו האט א סיבה. די ווערטער "מיין גאנצע כוח און דרייוו
האט א סיבה" מיינט נאכנישט אויפגעבן די אייגענע יכולת.
'אויפגעבן די אייגענע יכולת' מיינט צו פילן אז די עצם כוח קומט מלמעלה. ס'איז א געפיל. ס'דא א חילוק צי א מענטש פארשטייט אז זיין גאנצע כוח און דרייוו האט א סיבה, צי א מענטש פארשטייט און עקפיריענסד, אז זיין גאנצע כוח און דרייוו קומט מלמעלה.
די חילוק איז, ווען א מענטש פארשטייט אז זיין גאנצע כוח און דרייוו האט א סיבה, מיינט דאס נאכנישט אז ער
פילט אז זיין גאנצע כוח און דרייוו קומט מלמעלה. מ'דארף פילן אז די גאנצע כוח און דרייוו קומט מלמעלה. עס איז א טויש
אין עקספיריענס. וויאזוי דו עקספיריענסד דיין טרייב קראפט צו טון פעולות.
ס'איז נישט ממש אזוי ווי דו זאגסט. ווייל מיר אלע ווייסן אז 'יכולת' איז נישט אונזער. עס קומט מלמעלה צו אונז. און אויב אזוי וויאזוי קען זיין אז א מענטש בלייבט נישט הענגען און ער דרייווט עס יא? אלא מאי, דער מענטש וויל, און ער נוצט. ער וויל, און ער נוצט. ער וויל און ער נוצט. ער וויל טון פעולות צו עפענען א ביזנעס, און ער נוצט זיינע כוחות, אפילו אויב עס קומט מלמעלה. ער בלייבט דען הענגען?
גיי אויפן גאס, און דו וועסט זען וויאזוי מענטשן גייען, און רעדן, און פירן אויס זייערע פלענער, מיט דעם אלעם וואס אלעס קומט מלמעלה צו זיי. ס'איז נאר א חילוק אין פארשטאנד.
די וועג וויאזוי א מענטש קען פארשטיין אז זאכן קומען מלמעלה צו אים, און ער זאל נישט בלייבן הענגען איז, אז ער באנוצט זיך מיט די כוח הבחירה. א מענטש האט א בחירה. די וועג וויאזוי א מענטש קען זען א חילוק אין געפיל צווישן "איך האב נישט קיין אייגענע יכולת" און צווישן "איך האב בכלל נישט קיין יכולת" איז ווען ער פילט. ס'איז א אנערקענונג אין א פאקט.
דו שרייבסט "אין געפיל זעה איך נישט ווי ס'זאל זיין א חילוק צווישן "איך האב נישט קיין אייגענע יכולת" און "איך האב נישט בכלל קיין יכולת". לויט ווי איך לערן אפ דיין פראגע, מיינסטו צו זאגן אז ווען דו ווילסט לעבן מיט "אויפגעבן אויף דיין אייגענע יכולת" פילסטו אז דו ציהסט דיך אפ פון די זאכן וואס דו האלסט אינמיטן טון. ווי כאילו איינער זאגט פאר 'למעלה', "אויב איך טו עס נישט, דאן לאמיר זען, טו עס דו. אלא מאי, איך טו עס"
דער אמת איז, אז א מענטש קען פילן אז "איך טו עס" אבער דאך קען ער אנערקענען אז "עס קומט נישט פון מיר". ס'דא אזא זאך. א מענטש קען האבן אהבת ה', יראת ה', טון אין ביזנעס, רעדן קלוג, אבער דאך פילט ער אז נישט ער האט באשאפן די אנהייב תנועה פון די מעשה וואס ער טוט.
כדי דו זאלסט פארשטיין די חילוק צווישן 'אויפגעבן אויף יכולת' און 'אויפגעבן אויף די אייגענע יכולת', באנוץ דיך מיט די כוח פון 'זעהן'. דשאסט זעה. נישט קוק. דשאסט זעה. פיל די כוח פון זעהן. אפילו אויב דו געסט אויף דיין אייגענע יכולת פון זעהן, און דו זאגסט "די כוח פון זעהן קומט פון אויבן צו מיר, און עס קומט נישט פון מיר, אפילו אויב איך בין דער וואס זעהט יעצט" וועסטו ווייטער זעהן, וועסט ווייטער האבן אין דיר די כוח פון זעהן. ווילאנג דו האלסט דיינע אויגן אפן. דו ווייסט אז 'זעהן' קומט נישט פון דיר. נישט דו האסט דאס געשאפן. ווען דו זעהסט, ביסטו קאנעקטעד צו למעלה ממך. די זעלבע געפיל דארף זיין ביי פעולות וואס מ'טוט. הגם ס'איז נישט גרינג קונה צו זיין.
דו שרייבסט: די רגע די יכולת איז נישט מיינס א זאך וואס איך דארף דרייוון, בלייב איך הענגען אויף ווער ס'דרייווט עס. איך קלער אז די סיבה פארוואס דו פילסט אז ווען דו ווילסט אנהייבן פארשטיין אז 'יכולת איז נישט מיינס א זאך וואס איך דארף דרייווען', די סיבה פארוואס דו פילסט ווי דו בלייבסט 'הענגען' איז, ווייל דו האסט ביז יעצט פארשטאנען אז ס'קומט פון דיר. אויב אבער דו וואלטסט ביז יעצט פארשטאנען אז ס'קומט פון אויבן צו דיר, מלמעלה, וואלסטו נישט געבליבן הענגען, פונקט אזוי ווי דו בלייבסט נישט הענגען ווען דו זעהסט א זאך, אז דו קענסט נישט ווייטער זעהן.
די סימן צו וויסן צו מ'האט עס ריכטיג איז, צו עס טוישט די פשוט'ע פעולות. אויב א מענטש וויל אויפגעבן אויף די אייגענע יכולת, און עס מאכט אים אזוי 'הענגען', ווי איינער זאגט "ווייסט, לאמיר זעהן, טו עס דו", איז א סימן אז ער וויל אויפגעבן אויף 'יכולת' און ער וויל נישט אויפגעבן אויף די 'אייגענע יכולת'.
ווען א מענטש געט אויף אויף די אייגענע יכולת, פילט ער כאילו ער האט דאס פון אייביג אן געוואוסט, און ער פילט זיך זייער באקוועם דערמיט, און זייער לעבנספול. ווי איינער זאגט "יא, דאס האב איך אייביג געוואלט, דאס וויל איך אייביג פילן"
דו שרייבסט "אויב איך דארף עס דרייווען, איז נישט קיין חילוק פאר'ן געפיל צי עס קומט מלמעלה, צי נישט."
לאמיר דיר געבן א ביישפיהל, אפשר וועל איך עס קענען בעסער מסביר זיין אז דו זאלסט עס פארשטיין. און איך וויל דערמיט ארויסברענגען אז אויפגעבן אויף די אייגענע יכולת איז דשאסט א אנערקענונג אינעם אמת, און עס דארף נישט מאכן סטאק. לאמיר זאגן אז דו קומסט אריין אין א פלאץ וואו דו ווערסט היפנאזירט צו טון געוויסע פעולות, צו קלאטשן, און צו זאגן wow, אדער צו העלפן ראטעווען איינעם. אדער צו שרייען אויף איינעם, און דו ווייסט אז דו ביסט היפנאטיזירט. יעצט, ווען דו ביסט אזוי גאנץ היפש היפנאזירט, ווייסטו מיט א געוואלדיגע קלארקייט אגאנצן צייט אז איינער דרייט דיך עס אן. מיט דעם אלעם טוסטו עס ווייטער. ווייל דו ביסט אונטער היפנאזיע. יענער מאכט דיך יעצט טון זאכן.
קומט אויס פון דעם אז א מענטש, אפילו אויב ער ווייסט קלאר אז די פעולות קומען נישט פון אים, מיט דעם אלעם קען ער ווייטער טון זאכן.
ס'דא ווען א מענטש בלייבט 'סטאק' ווייל ס'איז אים אומבאקוועם צו פילן אז די טרייב קראפט קומט נישט פון אים, נאר עס קומט מלמעלה צו אים. און דאס קומט דירעקט פון די איינגעבויטע בריאה אין אונז צו פילן אונזער אייגענע יכולת. השי"ת האט אונז באשאפן צו וועלן פילן אונזער אייגענע יכולת דארט וואו מיר האבן אמת'ע אייגענע יכולת, און דאס איז די ענין פון בחירה.
דו שרייבסט: אויב איך דארף עס דרייווען, איז נישט קיין חילוק פאר'ן געפיל צי עס קומט מלמעלה, צי נישט. די פאקט - וויאזוי איך ווייס - איז אז א מענטש קען ווייטער דרייווען מיט'ן גאנצן אייפער און ברען, און נאך אלץ וויסן אז ס'קומט מלמעלה צו אים. ער קען! ווען?
ווען א מענטש טוט וואס איינער הייסט אים, דאן קען ער עס גרינגער טון. מיר יודן ווייסן אז מיר דארפן טון וואס איינער הייסט אונז, און מיר זענען משועבד צו אים
דו שרייבסט: אויב איך דארף עס דרייווען, איז נישט קיין חילוק פאר'ן געפיל צי עס קומט מלמעלה, צי נישט. דער אמת איז, אז א מענטש קען ווייטער דרייווען, און מיט דעם אלעם פילן אז ס'קומט מלמעלה צו אים.
איך פרוביר אריינצוגיין אין דיין 'קאפ' און אין דיין 'געפיל', און עס קוקט מיר אויס אז די תירוץ איז אז א מענטש דארף ווייטער דרייווען, און ווייטער טון, און מיט דעם אלעם איז דא א איבערצייגונג, א אמת'ע איבערצייגונג, נישט א טעאריע, נאר א אמת וואס עס טוישט די עקספיריענס, אז עס קומט פון אויבן צו אים.
ווען א מענטש וויל עכט טון וואס ער וויל טון, גייט אים נישט אן, צי עס קומט מלמעלה צי נישט. עס מאכט אים נישט סטאק און ער בלייבט נישט הענגען.
דער אמת איז אז ס'איז נישט גרינג צו פארשטיין און צו לעבן מיט דעם אז וואס איך וויל, און וואס איך טו, איז א קאנעקשאן "איך צו אויבן". א מענטש וויל, און מיט רעכט, פילן א אייגענע יכולת. השי"ת האט אזוי געמאכט. א מענטש וויל פילן "איך בין געטליך, איך האב עס באוויזן, איך בין אין סוף" און א מענטש קען דאס דערגרייכן מיט בחירה.
דו שרייבסט: ווייל די רגע די יכולת איז נישט מיינס א זאך וואס איך דארף דרייוון בלייב איך הענגען אויף ווער ס'דרייווט עס. אויב א מענטש טוט וואס ער טוט, אלץ שיעבוד צו פאלגן וואס מ'הייסט אים, דארף ער עס סייווי טון, ווי די פסוק זאגט: וברכתיך בכל אשר תעשה. לאמיר זאגן אז דו מוזט אויפקערן די פלאר, יעצט, לאמיר זאגן אז דו טראכסט "לאמיר אויפגעבן אויף די אייגענע יכולת" וואלט דער מחשבה געמאכט אז דו זאלסט אויפהערן קערן? געדענק, דו מוזט יעצט קערן.
נאר ווען א מענטש וויל זיין פריי, ער וויל פילן אז ער האט זיין אייגענע "איך טו וואס איך וויל" דאן וועט ער בלייבן סטאק. "איך מיין, לאמיר זעהן, טו עס דו".
איינע פון די יסודות פון ר' שרגא נ"י איז די ענין פון 'שיעבוד', א מענטש דארף פאלגן, ער דארף טון וואס ער דארף טון. נישטא אזא זאך ווי "איך דארף
אויך מקבל זיין אויף מיר א עול", נאר "מיין גאנצע מציאות איז א עול, דאס איז מיין מציאות, איך האב נישט קיין אנדערע ברירה, אם אסק שמים שם אתה, ואציעה שאול הינך"
ווען איך טייפ יעצט, אפילו אויב איך זאל פילן אז איך געב אויף אויף מיין אייגענע יכולת, אויב איך
דארף יעצט טייפן, וועל איך עס נישט אויפהערן. אויב איך
וויל יעצט טייפן, ווייל איך וויל יעצט זיין א פרייע פויגל וואס טוט וואס ער
וויל, יא, וועל איך פילן "טייפ דו". אבער אויב איך מוז טון וואס איך טו, ווייל מיין מציאות באשטייט פון דעם, נו, א ברירה האב איך?
ר' שרגא נ"י זאגט ערגעץ "ווער וויל פילן ביי זיך 'איך מוז טון וואס איך טו'"? א מענטש האט פיינט א עול. ווען? ווען ער קוקט זיך אן ווי א עקסטערע מציאות פון די זאכן וואס ער דארף טון. אבער אויף 'אטעמען' האט קיינער נישט קיין עול. ווייל דאס איז זיין חיות. 'קבלת עול' ברענגט ער פון ר' לייבעלע אייגער - דאכט זיך - מיינט אז מיין גאנצע מציאות איז דאס.
אונטערשטע שורה איז, אז ווען א מענטש טוט וואס ער טוט
מתוך שיעבוד, בלייבט ער נישט סטאק. איך האף אז איך האב דיר געענטפערט. אויב דו פילסט אז איך האב דיר נישט געענטפערט, אדרבה, פרעג, און פרעג, און פרעג, ווילאנג עס וועט דיך קלאר ווערן.
והשם הטוב יעזור