עס איז נתפעל צו ווערן פון אזויפיל מענטשן וואס ווייסן פונקטליך אין צוויי מינוט וויאזוי אפצושאצן וויפיל א ביזנעס מאכט, אן צו האבן קיין וויסטן אנונג וואס די הוצאות זענען, פון דאס שניידן די ווייץ ביז'ן ארויסגעבן א פארמאכטן באקסל..
אין א קופקעלע האט איינער געהאלטן דעם עולם געשפאנט מיט אן ארטארישע רעדע ווי די בעקערייען מאכן נישט ווייניגער ווי $20 פראפיט אויף יעדע פונט! איז צוגעקומען א ביזנעסמאן און אים געפרעגט צו ער קען אים אפשר זאגן וויפיל זיי צאלן א שעה פאר א שיבער? "עמממ האממממםם.." פאר א וועלגער פרוי? א וועלגער אינגערמאן? קנעטער? דער אינגערמאן קעקעצט אוועק און פארגעסט זיין אייגענע נאמען, פרעגט אים דער איד, זאג מיר נאר, וויפיל קאסט דיר דיין לעבן א יאר? ער ענטפערט מיט א פעסטקייט: "פערציג טויזנט דאלער!".. פרעגט אים דער ביזנעסמאן, וויפיל רענט צאלסטו א חודש? "3800".. אהא, און שכר לימוד? ער הייבט אן נוצן זיינע פינגערס, ער דארף באלד אויסטון זיינע שיך צו העלפן רעכענען מיט די פיס פינגערס, "עממ, בערך 1200 א חודש.." זאגט אים דער ביזנעסמאן, איך גיי שוין נישט ווייטער מיט קליידונג, יוטיליטיס, קאנטרי, קעמפ, און סעלפאון, אא"וו, אבער איך זע אז דו האסט נישט קיין אייאוטע ידיעה אין דיין אייגענע בודזשעט וואס דו אליין פירסט, אבער אין א ביזנעס וואס דו ווייסט נישט וויפיל אן ארבעטער באקומט א וואך ווייסטו נישט אפילו, וואס איז דאס גערעדעכץ? ווען ער האט געענדיגט רעדן איז דער גרויס מויל שוין נישט געווען צום געפינען..
קעדילעק האט געשריבן: ↑פרייטאג מארטש 24, 2023 11:41 am
עס איז נתפעל צו ווערן פון אזויפיל מענטשן וואס ווייסן פונקטליך אין צוויי מינוט וויאזוי אפצושאצן וויפיל א ביזנעס מאכט, אן צו האבן קיין וויסטן אנונג וואס די הוצאות זענען, פון דאס שניידן די ווייץ ביז'ן ארויסגעבן א פארמאכטן באקסל..
אין א קופקעלע האט איינער געהאלטן דעם עולם געשפאנט מיט אן ארטארישע רעדע ווי די בעקערייען מאכן נישט ווייניגער ווי $20 פראפיט אויף יעדע פונט! איז צוגעקומען א ביזנעסמאן און אים געפרעגט צו ער קען אים אפשר זאגן וויפיל זיי צאלן א שעה פאר א שיבער? "עמממ האממממםם.." פאר א וועלגער פרוי? א וועלגער אינגערמאן? קנעטער? דער אינגערמאן קעקעצט אוועק און פארגעסט זיין אייגענע נאמען, פרעגט אים דער איד, זאג מיר נאר, וויפיל קאסט דיר דיין לעבן א יאר? ער ענטפערט מיט א פעסטקייט: "פערציג טויזנט דאלער!".. פרעגט אים דער ביזנעסמאן, וויפיל רענט צאלסטו א חודש? "3800".. אהא, און שכר לימוד? ער הייבט אן נוצן זיינע פינגערס, ער דארף באלד אויסטון זיינע שיך צו העלפן רעכענען מיט די פיס פינגערס, "עממ, בערך 1200 א חודש.." זאגט אים דער ביזנעסמאן, איך גיי שוין נישט ווייטער מיט קליידונג, יוטיליטיס, קאנטרי, קעמפ, און סעלפאון, אא"וו, אבער איך זע אז דו האסט נישט קיין אייאוטע ידיעה אין דיין אייגענע בודזשעט וואס דו אליין פירסט, אבער אין א ביזנעס וואס דו ווייסט נישט וויפיל אן ארבעטער באקומט א וואך ווייסטו נישט אפילו, וואס איז דאס גערעדעכץ? ווען ער האט געענדיגט רעדן איז דער גרויס מויל שוין נישט געווען צום געפינען..
א שיינע מעשה וואס וואלט ווען געקענט זיין א מעשה שהי'
פעטער משה האט געשריבן: ↑פרייטאג מארטש 24, 2023 12:28 pm
קעדילעק האט געשריבן: ↑פרייטאג מארטש 24, 2023 11:41 am
עס איז נתפעל צו ווערן פון אזויפיל מענטשן וואס ווייסן פונקטליך אין צוויי מינוט וויאזוי אפצושאצן וויפיל א ביזנעס מאכט, אן צו האבן קיין וויסטן אנונג וואס די הוצאות זענען, פון דאס שניידן די ווייץ ביז'ן ארויסגעבן א פארמאכטן באקסל..
אין א קופקעלע האט איינער געהאלטן דעם עולם געשפאנט מיט אן ארטארישע רעדע ווי די בעקערייען מאכן נישט ווייניגער ווי $20 פראפיט אויף יעדע פונט! איז צוגעקומען א ביזנעסמאן און אים געפרעגט צו ער קען אים אפשר זאגן וויפיל זיי צאלן א שעה פאר א שיבער? "עמממ האממממםם.." פאר א וועלגער פרוי? א וועלגער אינגערמאן? קנעטער? דער אינגערמאן קעקעצט אוועק און פארגעסט זיין אייגענע נאמען, פרעגט אים דער איד, זאג מיר נאר, וויפיל קאסט דיר דיין לעבן א יאר? ער ענטפערט מיט א פעסטקייט: "פערציג טויזנט דאלער!".. פרעגט אים דער ביזנעסמאן, וויפיל רענט צאלסטו א חודש? "3800".. אהא, און שכר לימוד? ער הייבט אן נוצן זיינע פינגערס, ער דארף באלד אויסטון זיינע שיך צו העלפן רעכענען מיט די פיס פינגערס, "עממ, בערך 1200 א חודש.." זאגט אים דער ביזנעסמאן, איך גיי שוין נישט ווייטער מיט קליידונג, יוטיליטיס, קאנטרי, קעמפ, און סעלפאון, אא"וו, אבער איך זע אז דו האסט נישט קיין אייאוטע ידיעה אין דיין אייגענע בודזשעט וואס דו אליין פירסט, אבער אין א ביזנעס וואס דו ווייסט נישט וויפיל אן ארבעטער באקומט א וואך ווייסטו נישט אפילו, וואס איז דאס גערעדעכץ? ווען ער האט געענדיגט רעדן איז דער גרויס מויל שוין נישט געווען צום געפינען..
א שיינע מעשה וואס וואלט ווען געקענט זיין א מעשה שהי'
קעדילעק האט געשריבן: ↑פרייטאג מארטש 24, 2023 11:41 am
עס איז נתפעל צו ווערן פון אזויפיל מענטשן וואס ווייסן פונקטליך אין צוויי מינוט וויאזוי אפצושאצן וויפיל א ביזנעס מאכט, אן צו האבן קיין וויסטן אנונג וואס די הוצאות זענען, פון דאס שניידן די ווייץ ביז'ן ארויסגעבן א פארמאכטן באקסל..
אין א קופקעלע האט איינער געהאלטן דעם עולם געשפאנט מיט אן ארטארישע רעדע ווי די בעקערייען מאכן נישט ווייניגער ווי $20 פראפיט אויף יעדע פונט! איז צוגעקומען א ביזנעסמאן און אים געפרעגט צו ער קען אים אפשר זאגן וויפיל זיי צאלן א שעה פאר א שיבער? "עמממ האממממםם.." פאר א וועלגער פרוי? א וועלגער אינגערמאן? קנעטער? דער אינגערמאן קעקעצט אוועק און פארגעסט זיין אייגענע נאמען, פרעגט אים דער איד, זאג מיר נאר, וויפיל קאסט דיר דיין לעבן א יאר? ער ענטפערט מיט א פעסטקייט: "פערציג טויזנט דאלער!".. פרעגט אים דער ביזנעסמאן, וויפיל רענט צאלסטו א חודש? "3800".. אהא, און שכר לימוד? ער הייבט אן נוצן זיינע פינגערס, ער דארף באלד אויסטון זיינע שיך צו העלפן רעכענען מיט די פיס פינגערס, "עממ, בערך 1200 א חודש.." זאגט אים דער ביזנעסמאן, איך גיי שוין נישט ווייטער מיט קליידונג, יוטיליטיס, קאנטרי, קעמפ, און סעלפאון, אא"וו, אבער איך זע אז דו האסט נישט קיין אייאוטע ידיעה אין דיין אייגענע בודזשעט וואס דו אליין פירסט, אבער אין א ביזנעס וואס דו ווייסט נישט וויפיל אן ארבעטער באקומט א וואך ווייסטו נישט אפילו, וואס איז דאס גערעדעכץ? ווען ער האט געענדיגט רעדן איז דער גרויס מויל שוין נישט געווען צום געפינען..
איין קליינע חשבון קען איך יא,
ערב פסח באצאלט מען פאר רוב ארבעטערס ביז דאפעלט, און די פרייז איז אביסל מער ווי טריפלט
קעדילעק האט געשריבן: ↑פרייטאג מארטש 24, 2023 11:41 am
עס איז נתפעל צו ווערן פון אזויפיל מענטשן וואס ווייסן פונקטליך אין צוויי מינוט וויאזוי אפצושאצן וויפיל א ביזנעס מאכט, אן צו האבן קיין וויסטן אנונג וואס די הוצאות זענען, פון דאס שניידן די ווייץ ביז'ן ארויסגעבן א פארמאכטן באקסל..
אן אריין צו גיין אין די נושא בעצם וואס איך האלט גראדע אז די פרייז פון מצות איז נישט איבערגעטריבן לויט די פראדוקט וואס מ'גיט פארן קאסטומער. אמעריקאנע האנט ארבעט מרישא לסיפא. וואס די וועידזשעס הייבט מען אן צו צאלן זומער און מ'מאכט ערשט צוריק רוב געלט חודש ניסן, און געלט קאסט געלט וכו',
אבער דער עולם האט גערעכנט פון א פונט מעל וואס ווערט פארקויפט סא איז די הוצאות סאך ווייניגער פון מעל ווי ווייץ פארן שניידן.
סא ס'איז דא סאך א קלענערע תקופה צו שאצן וויפיל ס'קאסט נאר פון ווען מ'הייבט אן צו מאכן דעם טייגל.
איך וויל נישט שאדן מאכן פאר די אידן וואס קויפן מעל, אבער ס'גאנץ מעגליך אז די פרייז איז נישט געבאלאנסד און מאיזה סיבה שהוא איז די מעהל פארקויפט בעלאוי קאסט און זיי מאכן אפ די געלט אויב דו באקסט. אזוי קוקט מיר אויס דער בילד אויבנאויף לפי השערה בהשקפה ראשונה,. און עגעין איך האלט נישט אז מ'מאכט נישט קיין געלט אויף קיין בעקערי, אבער די פראפיט מארדזשין איז נישט אזוי גרויס, אז ס'זאל הייסן "מרייסט אויס דעם עולם" כ'האב עס שוין מבאר געווען אויבן.
קעדילעק האט געשריבן: ↑פרייטאג מארטש 24, 2023 11:41 am
עס איז נתפעל צו ווערן פון אזויפיל מענטשן וואס ווייסן פונקטליך אין צוויי מינוט וויאזוי אפצושאצן וויפיל א ביזנעס מאכט, אן צו האבן קיין וויסטן אנונג וואס די הוצאות זענען, פון דאס שניידן די ווייץ ביז'ן ארויסגעבן א פארמאכטן באקסל..
אין א קופקעלע האט איינער געהאלטן דעם עולם געשפאנט מיט אן ארטארישע רעדע ווי די בעקערייען מאכן נישט ווייניגער ווי $20 פראפיט אויף יעדע פונט! איז צוגעקומען א ביזנעסמאן און אים געפרעגט צו ער קען אים אפשר זאגן וויפיל זיי צאלן א שעה פאר א שיבער? "עמממ האממממםם.." פאר א וועלגער פרוי? א וועלגער אינגערמאן? קנעטער? דער אינגערמאן קעקעצט אוועק און פארגעסט זיין אייגענע נאמען, פרעגט אים דער איד, זאג מיר נאר, וויפיל קאסט דיר דיין לעבן א יאר? ער ענטפערט מיט א פעסטקייט: "פערציג טויזנט דאלער!".. פרעגט אים דער ביזנעסמאן, וויפיל רענט צאלסטו א חודש? "3800".. אהא, און שכר לימוד? ער הייבט אן נוצן זיינע פינגערס, ער דארף באלד אויסטון זיינע שיך צו העלפן רעכענען מיט די פיס פינגערס, "עממ, בערך 1200 א חודש.." זאגט אים דער ביזנעסמאן, איך גיי שוין נישט ווייטער מיט קליידונג, יוטיליטיס, קאנטרי, קעמפ, און סעלפאון, אא"וו, אבער איך זע אז דו האסט נישט קיין אייאוטע ידיעה אין דיין אייגענע בודזשעט וואס דו אליין פירסט, אבער אין א ביזנעס וואס דו ווייסט נישט וויפיל אן ארבעטער באקומט א וואך ווייסטו נישט אפילו, וואס איז דאס גערעדעכץ? ווען ער האט געענדיגט רעדן איז דער גרויס מויל שוין נישט געווען צום געפינען..
איין קליינע חשבון קען איך יא,
ערב פסח באצאלט מען פאר רוב ארבעטערס ביז דאפעלט, און די פרייז איז אביסל מער ווי טריפלט
למעשה האב איך געקלערט פון א מורא'דיגע עצה פאר די טייערע פרייזן מצות, פאר קינדער געבענטשטע משפחות וואס סאיז א גרויסע עול פון באלד א גלאטען אלף'ל,
קיינער דא איז נישט אויפגעקומען מיט א עצה , דער עולם וויינט נאר, אזוי ליינענדיג דא ווי געוויסע ברענגן ארויס די אנדערע צד , אז באמת מאכן נישט די קהל'ישע מצה בעקערייען אזוי סך פראפיט ווי מען מיינט, און סאיז באמת יא א ציבור'ישע זאך די בעקערייען, און סאיז א מוסד און נכסי ציבור!
אשר על כן האב איך געקלערט , עכ"פ אז די 4 גרויסע סאטמאר'ע מצה בעקערייען , סיי צד מהר"א און מהרי"י,
זאלן די מצה פרייזן גיין בערך ווי אין די מוסדות פאר שכר לימוד , אז אזוי ווי דארט ווי נישט יעדער באצאלט די זעלבע, די מוסדות פאנדרעיזען געלט וכדומה, עס זאל ארבייטען די זעלבע וועג,
הייסט א אינגערמאן וואס שיקט די קינדער אין די מוסדות , אדער א אויסגעצאלטע מעמבער אין די קהילה זיינע, אדער לכל הפחות דאווענט ער אין א סאטמאר'ע שול חודש תשרי וכדומה, בקיצור פארשטייסט וואס איך מיין.
זאל די פרייזן פאר די מצות זיין א חילוק פאר א אינגערמאן מיט 10 קינדער וואס צאלט די ביליגסטע פרייז שכר לימוד א גאנץ יאר , אדער אפילו ער צאלט יא כמעט פול פרייז שכר לימוד א גאנץ יאר , זאל קענען בעטן א הנחה בדרך כבוד ביים רעזשיסטער אין בעקעריי, פארשטייט זיך אז אינעם סיסטעם זאל ארויפקומען אז ער איז מאנשי שלומינו
אזוי ווי משמחי לב מצות האט צוויי אפשענס פון פרייזן , פאר די וואס קענען נישט סתם אזוי דעקן הוצאות , און די וואס קענען נישט נאר פסח, עס זאל זיין למשל אז ביז 20 פונט קענסטו באקומען מצות פאר $12 א פונט ,עס זאל ארבעטען מיט די גרעסטע מאס בדרך כבוד וואס איז שייך,
ווי למשל אין אלע סאטמאר'ע בוטשערס באקומט יעדע אויסגעצאלטע מעמבער 10% אראפ אטאמאטיש א גאנץ יאר אן בעטן ! דאס זעלבע זאל זיין מיט מצות צו געבן דיסקאונטס פאר ווער עס ברויך
איי מהיכן ירק זה חי? די מצה בעקערי קען האבן א פאנדרעיזער ! מען רעדט נישט פון קיין גרויס געלט, למשל וואס וויכי שרייבט אז ראטליזש בעקערי באקט 120 טויזענט פונט, איך בין נייגעריג וויפעל פון דעם קומט אן צו אנשי שלומינו? מען גייט נישט רעדן פון קיין מיליאנען, איך גלייב אז נגידים וועלן ענדערשער געבן פאר אזא פאריעקט ווי פאר די קהילה קמחה דפיסחא קאמפיין,
איי די וואס גייען זאגן אז יעדע קהילה נעמט צוזאם פאר מעות חיטים/קמחה דפיסחא/מצות..למעשה דאס קומט נישט אן צו נארמאלע פארדינער אדער אפילו שוואכע, דאס איז די מציאות .
פארשטייט זיך אז די גאנצע זאך איז דא געזאגט געווארן טאמער די מצה בעקערייען זענען טאקע נכסי ציבור און א מוסד פאר די בני הקהילה ! און עס איז נאן פראפיט, זאל טאקע די פראפיט גיין פאר בני הקהילה ואנשי שלומינו , ודו"ק
נ.ב. איך מיין עס גאר ערענסט , אפאר עסקנים דארפן עס נעמען אין די האנט אריין, ביטע נישט אפ'חוזק'ן מיט ליצנות
למעשה האב איך געקלערט פון א מורא'דיגע עצה פאר די טייערע פרייזן מצות, פאר קינדער געבענטשטע משפחות וואס סאיז א גרויסע עול פון באלד א גלאטען אלף'ל,
קיינער דא איז נישט אויפגעקומען מיט א עצה , דער עולם וויינט נאר, אזוי ליינענדיג דא ווי געוויסע ברענגן ארויס די אנדערע צד , אז באמת מאכן נישט די קהל'ישע מצה בעקערייען אזוי סך פראפיט ווי מען מיינט, און סאיז באמת יא א ציבור'ישע זאך די בעקערייען, און סאיז א מוסד און נכסי ציבור!
אשר על כן האב איך געקלערט , עכ"פ אז די 4 גרויסע סאטמאר'ע מצה בעקערייען , סיי צד מהר"א און מהרי"י,
זאלן די מצה פרייזן גיין בערך ווי אין די מוסדות פאר שכר לימוד , אז אזוי ווי דארט ווי נישט יעדער באצאלט די זעלבע, די מוסדות פאנדרעיזען געלט וכדומה, עס זאל ארבייטען די זעלבע וועג,
הייסט א אינגערמאן וואס שיקט די קינדער אין די מוסדות , אדער א אויסגעצאלטע מעמבער אין די קהילה זיינע, אדער לכל הפחות דאווענט ער אין א סאטמאר'ע שול חודש תשרי וכדומה, בקיצור פארשטייסט וואס איך מיין.
זאל די פרייזן פאר די מצות זיין א חילוק פאר א אינגערמאן מיט 10 קינדער וואס צאלט די ביליגסטע פרייז שכר לימוד א גאנץ יאר , אדער אפילו ער צאלט יא כמעט פול פרייז שכר לימוד א גאנץ יאר , זאל קענען בעטן א הנחה בדרך כבוד ביים רעזשיסטער אין בעקעריי, פארשטייט זיך אז אינעם סיסטעם זאל ארויפקומען אז ער איז מאנשי שלומינו
אזוי ווי משמחי לב מצות האט צוויי אפשענס פון פרייזן , פאר די וואס קענען נישט סתם אזוי דעקן הוצאות , און די וואס קענען נישט נאר פסח, עס זאל זיין למשל אז ביז 20 פונט קענסטו באקומען מצות פאר $12 א פונט ,עס זאל ארבעטען מיט די גרעסטע מאס בדרך כבוד וואס איז שייך,
ווי למשל אין אלע סאטמאר'ע בוטשערס באקומט יעדע אויסגעצאלטע מעמבער 10% אראפ אטאמאטיש א גאנץ יאר אן בעטן ! דאס זעלבע זאל זיין מיט מצות צו געבן דיסקאונטס פאר ווער עס ברויך
איי מהיכן ירק זה חי? די מצה בעקערי קען האבן א פאנדרעיזער ! מען רעדט נישט פון קיין גרויס געלט, למשל וואס וויכי שרייבט אז ראטליזש בעקערי באקט 120 טויזענט פונט, איך בין נייגעריג וויפעל פון דעם קומט אן צו אנשי שלומינו? מען גייט נישט רעדן פון קיין מיליאנען, איך גלייב אז נגידים וועלן ענדערשער געבן פאר אזא פאריעקט ווי פאר די קהילה קמחה דפיסחא קאמפיין,
איי די וואס גייען זאגן אז יעדע קהילה נעמט צוזאם פאר מעות חיטים/קמחה דפיסחא/מצות..למעשה דאס קומט נישט אן צו נארמאלע פארדינער אדער אפילו שוואכע, דאס איז די מציאות .
פארשטייט זיך אז די גאנצע זאך איז דא געזאגט געווארן טאמער די מצה בעקערייען זענען טאקע נכסי ציבור און א מוסד פאר די בני הקהילה ! און עס איז נאן פראפיט, זאל טאקע די פראפיט גיין פאר בני הקהילה ואנשי שלומינו , ודו"ק
נ.ב. איך מיין עס גאר ערענסט , אפאר עסקנים דארפן עס נעמען אין די האנט אריין, ביטע נישט אפ'חוזק'ן מיט ליצנות
