בלעטל האט געשריבן:אחר שתסיים ההוא אמינות ומסקנות והשקלא וטריא כולו, נא תעיין עוד הפעם בתגובתי אם תרצה.. שדקדקתי מה שכתבתי. אחרי ככלות הכל.
בודאי שאני רוצה... ואשמח ללמוד דבר חדש מה שלא ידעתי, וכמוכח כך היה כוונתי מתחלה לידע וללמוד ככתוב מכל מלמדי השכלתי...
מיט גרויס כבוד להרב בלעטל שליט"א וכתלמיד הדן לפני רבו. איך פארשטיי נישט וואס איר מיינט ארויס צו ברענגען מיט אייער לעצטע תגובה. איך האב צוריק געקוקט אייער ערשטער תגובה, און איך כאפ נישט וואס איר מיינט ארויס צו ברענגען. אפשר קענט איר נעמען די מוה און מסביר זיין?
שאחר כל הפלפולים אודות מה היה בדיוק כוונתו של הקאמארנער ודעימי' באמרו זייגער ניין צען, עדיין מורים כוותי' בכמה מקומות שהזכרתי, ומורים היינו מורי הוראות תלמידי חכמים, שיודעים וראו כל מה שנדבר בזה ומבינים היטב, ועכ"ז.
בלעטל האט געשריבן:שאחר כל הפלפולים אודות מה היה בדיוק כוונתו של הקאמארנער ודעימי' באמרו זייגער ניין צען, עדיין מורים כוותי' בכמה מקומות שהזכרתי, ומורים היינו מורי הוראות תלמידי חכמים, שיודעים וראו כל מה שנדבר בזה ומבינים היטב, ועכ"ז.
אני מבין! ושאלתי ובקשתי עוד הפעם ועוד הפעם, האם אתה יודע באיזה מורה הוראה שפוסק דחצות הוא באיזה שעה שונה מחצות האמיתי?
בבקשה ממך אנא אל תענה לי ממורי הוראה שפוסקים כן לענין זמן תפלה וקרי"ש, שאלתי די גאנצע צייט איז וועגן חצות, אויב האלט עמיצער אז עס איז אן אנדערע צייט ווי עס שטייט אין לוח?
אני מדבר אודות הדיון בשיטת הקאמארנער, להסומכין עליו, לאלו אנשים נוגע למעשה מה הוא שיטת קאמארנער, ניין צען צוועלף או ב וג שעות לפני חצות השמש, על זה אמרתי שעדיין מחזיקין במנהג אבותינו, נעמען דארפסטו? איין נאמען איז שוין געשטאנען דא הרב מקרעמניץ, פאר די איבריגע קום אין אישי.
פון ווי קומט דאס אז שבועות, ראש השנה, הושענא רבה, שמחת תורה, ענדיגט מען אין די וועלט אריין.
לכאורה איז עס קעגן די הלכה, יום טוב טאר מען נישט פאסטן, אין נאך חצות אויב מע האט נאך נישט געגעסן הייסט דאס געפאסט לכל הדעות.
נעכטן האב איך געזען אז רבינו יואל האט דאס איינגעפירט כדאי מען זאל זיך נישט דרייען אין די גאסן אין אזאנעכע הייליגע טעג, זאגענדיג אז סע איז נישט סתם נאך א שבת.
וועגען דאווענען שבת שפעט, האב איך געהערט פון האדמו"ר מסקווירא שליט"א אז זיין טאטע האט דאס איינגעפירט יעדע וואך כדי למנוע אז מען זאל גייען שפאצירען אין די לאנגע זומער וואכען
בארואיגט-אייך האט געשריבן:בדרך אגב וואלט איך געוואלט פרעגן.
פון ווי קומט דאס אז שבועות, ראש השנה, הושענא רבה, שמחת תורה, ענדיגט מען אין די וועלט אריין.
לכאורה איז עס קעגן די הלכה, יום טוב טאר מען נישט פאסטן, אין נאך חצות אויב מע האט נאך נישט געגעסן הייסט דאס געפאסט לכל הדעות.
מען טרינקט דאך א קאווע אדער וואסער פאר'ן דאווענען
שכח פארן דאס פירן צו די אשכול.
איך האב אמאל געהערט פון א גרויסן דיין אין בני ברק הרה"ג ר' ראובן כהן שליט"א זאגענדיג אז א קאפי הייסטנישט ווי מע האט אוסגעפאסט פארשטייט זיך אין א יום טוב.
אוהב ספרים האט געשריבן:מיטל נאכט שמחת תורה איז אויכעט איינע פון די זמנים וואס איז געווארען משוגע שפעט און פשוטע בתי מדרשים [נישט ביי אדמורים]
אבער על פי רוב איז מען אויסגעשלאפן פון שמיני עצרת. עכ"פ כך אנו נוהגים. און בייטאג אז מענדיגט ארום 2:30-3 איז נאך עוד היום גדול פאר א שיינע סעודה מיט די משפחה.
וועגען דאווענען שבת שפעט, האב איך געהערט פון האדמו"ר מסקווירא שליט"א אז זיין טאטע האט דאס איינגעפירט יעדע וואך כדי למנוע אז מען זאל גייען שפאצירען אין די לאנגע זומער וואכען
אין ווייל מען פירט זיך צו ענדיגען גאנץ תהילים פאר'ן דאווענען.
וועגען דאווענען שבת שפעט, האב איך געהערט פון האדמו"ר מסקווירא שליט"א אז זיין טאטע האט דאס איינגעפירט יעדע וואך כדי למנוע אז מען זאל גייען שפאצירען אין די לאנגע זומער וואכען
אין ווייל מען פירט זיך צו ענדיגען גאנץ תהילים פאר'ן דאווענען.
בארואיגט-אייך האט געשריבן:בדרך אגב וואלט איך געוואלט פרעגן.
פון ווי קומט דאס אז שבועות, ראש השנה, הושענא רבה, שמחת תורה, ענדיגט מען אין די וועלט אריין.
לכאורה איז עס קעגן די הלכה, יום טוב טאר מען נישט פאסטן, אין נאך חצות אויב מע האט נאך נישט געגעסן הייסט דאס געפאסט לכל הדעות.
מען טרינקט דאך א קאווע אדער וואסער פאר'ן דאווענען
שכח פארן דאס פירן צו די אשכול.
איך האב אמאל געהערט פון א גרויסן דיין אין בני ברק הרה"ג ר' ראובן כהן שליט"א זאגענדיג אז א קאפי הייסטנישט ווי מע האט אוסגעפאסט פארשטייט זיך אין א יום טוב.
אונזערע רבי׳ס (חסידישע) האבן זיך כמעט אלע אזוי געפירט. מיר זענען נישט קיין גרים. א גר דארף קוקן אין שו״ע ווי אזוי זיך צו פירן, אונז האמיר ב״ה געהאט רבי׳ס גרויסע מענטשען און ווי לאנג אונז פרובירן זיך צו פירן ווי זיי פארן מיר גוט. מיר דארפן זיי נישט פארענטפערן.
וועגען דאווענען שבת שפעט, האב איך געהערט פון האדמו"ר מסקווירא שליט"א אז זיין טאטע האט דאס איינגעפירט יעדע וואך כדי למנוע אז מען זאל גייען שפאצירען אין די לאנגע זומער וואכען
אין ווייל מען פירט זיך צו ענדיגען גאנץ תהילים פאר'ן דאווענען.
בארואיגט-אייך האט געשריבן:בדרך אגב וואלט איך געוואלט פרעגן.
פון ווי קומט דאס אז שבועות, ראש השנה, הושענא רבה, שמחת תורה, ענדיגט מען אין די וועלט אריין.
לכאורה איז עס קעגן די הלכה, יום טוב טאר מען נישט פאסטן, אין נאך חצות אויב מע האט נאך נישט געגעסן הייסט דאס געפאסט לכל הדעות.
מען טרינקט דאך א קאווע אדער וואסער פאר'ן דאווענען
שכח פארן דאס פירן צו די אשכול.
איך האב אמאל געהערט פון א גרויסן דיין אין בני ברק הרה"ג ר' ראובן כהן שליט"א זאגענדיג אז א קאפי הייסטנישט ווי מע האט אוסגעפאסט פארשטייט זיך אין א יום טוב.
זייער אינטערעסאנט, ווייל איבעראל איז אנגענומען אז יא.
בארואיגט-אייך האט געשריבן:בדרך אגב וואלט איך געוואלט פרעגן.
פון ווי קומט דאס אז שבועות, ראש השנה, הושענא רבה, שמחת תורה, ענדיגט מען אין די וועלט אריין.
לכאורה איז עס קעגן די הלכה, יום טוב טאר מען נישט פאסטן, אין נאך חצות אויב מע האט נאך נישט געגעסן הייסט דאס געפאסט לכל הדעות.
מען טרינקט דאך א קאווע אדער וואסער פאר'ן דאווענען
שכח פארן דאס פירן צו די אשכול.
איך האב אמאל געהערט פון א גרויסן דיין אין בני ברק הרה"ג ר' ראובן כהן שליט"א זאגענדיג אז א קאפי הייסטנישט ווי מע האט אוסגעפאסט פארשטייט זיך אין א יום טוב.
אונזערע רבי׳ס (חסידישע) האבן זיך כמעט אלע אזוי געפירט. מיר זענען נישט קיין גרים. א גר דארף קוקן אין שו״ע ווי אזוי זיך צו פירן, אונז האמיר ב״ה געהאט רבי׳ס גרויסע מענטשען און ווי לאנג אונז פרובירן זיך צו פירן ווי זיי פארן מיר גוט. מיר דארפן זיי נישט פארענטפערן.
בארואיגט-אייך האט געשריבן:בדרך אגב וואלט איך געוואלט פרעגן.
פון ווי קומט דאס אז שבועות, ראש השנה, הושענא רבה, שמחת תורה, ענדיגט מען אין די וועלט אריין.
לכאורה איז עס קעגן די הלכה, יום טוב טאר מען נישט פאסטן, אין נאך חצות אויב מע האט נאך נישט געגעסן הייסט דאס געפאסט לכל הדעות.
נעכטן האב איך געזען אז רבינו יואל האט דאס איינגעפירט כדאי מען זאל זיך נישט דרייען אין די גאסן אין אזאנעכע הייליגע טעג, זאגענדיג אז סע איז נישט סתם נאך א שבת.
עני קאנפערמעישן אויף דעם, צו א מקור?
בפשטות איז אזוי די רבי האט געדאווענט איעדע טאג אפילו שבת שפעט סתם א שבת האט די רבי אריינגעקומען ביי ברוך שאמר אין רוב עולם האט געדאווענט אין אנדערע בתי מדרשים ימים טובים האט די עולם מיט געהאלטען מיט די רבי אין רוב בתי מדרשים האבן זיך גימיטשעט מיט מנין למשל ראש השנה תיכף נאך שחרית איז די רבי אריינגעקומען צום ליינען אין מען האט געהאלטען נאך א שעה פאזע אין נאכען זאגען אלע יוצרות וואס מען קען נאר אז עס זאל דארען ווי לענגיר
בארואיגט-אייך האט געשריבן:בדרך אגב וואלט איך געוואלט פרעגן.
פון ווי קומט דאס אז שבועות, ראש השנה, הושענא רבה, שמחת תורה, ענדיגט מען אין די וועלט אריין.
לכאורה איז עס קעגן די הלכה, יום טוב טאר מען נישט פאסטן, אין נאך חצות אויב מע האט נאך נישט געגעסן הייסט דאס געפאסט לכל הדעות.
מען טרינקט דאך א קאווע אדער וואסער פאר'ן דאווענען
שכח פארן דאס פירן צו די אשכול.
איך האב אמאל געהערט פון א גרויסן דיין אין בני ברק הרה"ג ר' ראובן כהן שליט"א זאגענדיג אז א קאפי הייסטנישט ווי מע האט אוסגעפאסט פארשטייט זיך אין א יום טוב.
אונזערע רבי׳ס (חסידישע) האבן זיך כמעט אלע אזוי געפירט. מיר זענען נישט קיין גרים. א גר דארף קוקן אין שו״ע ווי אזוי זיך צו פירן, אונז האמיר ב״ה געהאט רבי׳ס גרויסע מענטשען און ווי לאנג אונז פרובירן זיך צו פירן ווי זיי פארן מיר גוט. מיר דארפן זיי נישט פארענטפערן.
בוטשטאשער רב שרייבט כמה פעמים וועגן חצות שעות שוות, חוץ מזה אז סאיז א גרויסע מחלוקת ווען ס'איז חצות, אסאך האבן געהאלטן אז עס איז בערך 2:00, סאיז געווען צדיקים וחסידים ואנשי מעשה וואס האבן זיך געשטעלט דאווענען 7:00 אינגערפרי אין שמו"ע האבן זיי אנגעהויבן בערך 1:00 אין געענדיגט 2:00, גערער חסידים אין פולין האבן געדאוונעט שחרית סמוך לשקיעה, כ"ק אדמו"ר מטאהש זצוק"ל א קאמארנער חסיד האט געדאווענט בקביעות שחרית מנחה מעריב ביי די שקיעה, אין אזוי אויך כ"ק אדמו"ר מסקולען זצ"ל, ח"ו קיינער זאל נישט מקיל אין זמנים, אבער חצות איז נישט מוסכם לויט אלע פוסקים ווען דאס איז אזוי אויך אלע זמנים זענען דא גרויסע מחלוקת ובפרט עלות ונץ, אין די בוטשאטער רב האט גרויסע אריכות הדברים בעניני הנ"ל הן לקולא והן לחומרא, תלמידי הבעש"ט האבן געהאט א קבלה אז מען זאל דאטטענען איידער די זין קימט ארויף, אין קבלת שבת מוקדם מאד, אבער שפעטער האט זיך דאס געביטן, די רבי פין לובלין זי"ע שרייבט שוין וועגן מאחר זיין זמן ק"ש ותפלה, הרה"ח ר' משה פאק ז"ל האט מיר נאכגעזאגט פין הרה"ק מפלאנטש זצ"ל אז אזוי ווי עס איז דא למעלה מן הזמן איז אויך דא מתחת מן הזמן, אז אס איז א זמן חושך אין מען איז די אינטער די זמן מאכט נישט אויס צי דאווענען איידער די זמנים גייען אריבער רח"ל, איך בין געווען אין זכרון משה ווען מענטשן האבן געבעטן הגה"צ ר' ישראל פישער זצ"ל זאל מוחה זיין אויך דיע וואס דאווענען 3:00 נאכמיטאג שחרית, האט ער געענטפערט זיי זענען שוטים אין א שוטה אז פטור צן התפלה ואין למחות, שפעטער בין איהם געגאנכען פרעגן א שאלה האב איך איהם געפרעגט פארוואס טאקע האט ער נישט געוואלט מוחה זיין, האט ער מיר געענטפערט, ווער דאווענט אזוי שפעט נאר איינער וואס איז בדכאון (דיפרעסט) אדער נעבעך עס גייט ארעבער אויך איהם שבעה מדורי גיהנם, זאל איך איהם דאס אויך צינעמען, בעסער זאל ער דאווענען געלאסן א שחרית ווי איידער דאס אפכיפערן ביי חצות, אין האט זיך ארויסגעכאפט אס עס איז דא געוויסא ראשונים וואס האלטן מען קען דאווענען א גאנצע טאג שחרית.