חמרא טבא האט געשריבן:עי׳ ספר שלמת יוסף סי׳ ד אות ג וואו דער ראגאטשטאווער גאון ערווענט עס
צ"ל: סי' ה.
הערליך. ניצחתני!
די אחראים: אחראי,גבאי ביהמד
גרשון האט געשריבן:כ'האב געזען נאכברענגען א לשון פונעם רמב"ם וואס ער שרייבט אויפ'ן ספר העיבור פון ר' אברהם ב"ר חייא הנשיא:
"וכבר חבר זולתנו בספרד בזה העניין וזולתו מהמין הזה חבור נאה מאד, שאין בינו ובין החבורין שחברו במזרח בענייני העבור דומיא בשום צד."
ווייסט עמיצער וואו דער רמב"ם שרייבט דאס?
ויתן לך האט געשריבן:גרשון האט געשריבן:כ'האב געזען נאכברענגען א לשון פונעם רמב"ם וואס ער שרייבט אויפ'ן ספר העיבור פון ר' אברהם ב"ר חייא הנשיא:
"וכבר חבר זולתנו בספרד בזה העניין וזולתו מהמין הזה חבור נאה מאד, שאין בינו ובין החבורין שחברו במזרח בענייני העבור דומיא בשום צד."
ווייסט עמיצער וואו דער רמב"ם שרייבט דאס?
פירוש המשניות ערכין פ"ב מ"ב
גרשון האט געשריבן:ויתן לך האט געשריבן:גרשון האט געשריבן:כ'האב געזען נאכברענגען א לשון פונעם רמב"ם וואס ער שרייבט אויפ'ן ספר העיבור פון ר' אברהם ב"ר חייא הנשיא:
"וכבר חבר זולתנו בספרד בזה העניין וזולתו מהמין הזה חבור נאה מאד, שאין בינו ובין החבורין שחברו במזרח בענייני העבור דומיא בשום צד."
ווייסט עמיצער וואו דער רמב"ם שרייבט דאס?
פירוש המשניות ערכין פ"ב מ"ב
ש'כח. און דאס אז ער מיינט דעם ספר העיבור איז ווארשיינליך מסברא, וויבאלד מ'ווייסט אז ער האט געמאכט אזא ספר. שטימט?
Yang2020 האט געשריבן:בתקופת השופטים איז היבש אומקלאר די יארן בפשוטו של מקרא. דאס קלארסטע וואס מען זעט איז אז יפתח איז געווען 300 יאר נאך וואס די אידן האבן איינגענומען חשבון (שופטים יא כו), אבער אויב ציילט מען די יארן וואס ווערן דערמאנט אין שופטים אליינס ביז יפתח האלט מען שוין ביי 319 יאר, מוז מען זאגן אז טייל פון די געשיכטעס זענען געווען זייט ביי זייט.
ע"פ פשוטו של מקרא איז לכאורה נישט קיין גרויסע דוחק צו זאגן אז יפתח האט געמיינט "ארום" 300 יאר, און דער רמב"ן קען דאס נוצן זיך אויסצוגראדן מיט די מסורה (דהיינו אז יפתח איז באמת געווען ווייניגער ווי 300 יאר שפעטער).
די זעלבע אויך בתקופת המלכים, איז דער חשבון פונעם סדר עולם נישט די איינציגסטע וואס איז מעגליך בפשוטו של מקרא.
וַיְהִי בִשְׁמוֹנִים שָׁנָה וְאַרְבַּע מֵאוֹת שָׁנָה לְצֵאת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם בַּשָּׁנָה הָרְבִיעִית בְּחֹדֶשׁ זִו הוּא הַחֹדֶשׁ הַשֵּׁנִי לִמְלֹךְ שְׁלֹמֹה עַל יִשְׂרָאֵל וַיִּבֶן הַבַּיִת לַיהוָה
דריידל האט געשריבן:די וואך (בשלח) אין כלי יקר אויפן פסוק אז ישיר משה, שטעלט ער זיך אויף די ווערטער "את השירה הזאת" וואס איז לכאורה איבריג, ס'וואלט געקענט שטיין אז ישיר משה ובני ישראל לה' אזוי ווי אין פרשת חוקת, און ער ענטפערט א תירוץ בדרך רמז.
די פלא איז אז אין פרשת חוקת שטייט אויך "את השירה הזאת", וצ"ע
אלצפן האט געשריבן:Yang2020 האט געשריבן:בתקופת השופטים איז היבש אומקלאר די יארן בפשוטו של מקרא. דאס קלארסטע וואס מען זעט איז אז יפתח איז געווען 300 יאר נאך וואס די אידן האבן איינגענומען חשבון (שופטים יא כו), אבער אויב ציילט מען די יארן וואס ווערן דערמאנט אין שופטים אליינס ביז יפתח האלט מען שוין ביי 319 יאר, מוז מען זאגן אז טייל פון די געשיכטעס זענען געווען זייט ביי זייט.
ע"פ פשוטו של מקרא איז לכאורה נישט קיין גרויסע דוחק צו זאגן אז יפתח האט געמיינט "ארום" 300 יאר, און דער רמב"ן קען דאס נוצן זיך אויסצוגראדן מיט די מסורה (דהיינו אז יפתח איז באמת געווען ווייניגער ווי 300 יאר שפעטער).
די זעלבע אויך בתקופת המלכים, איז דער חשבון פונעם סדר עולם נישט די איינציגסטע וואס איז מעגליך בפשוטו של מקרא.
די פרטים אין תקופת השופטים איז אונז נישט נוגע, היות מיר געפונען אין מלכים א' ו' א' די יאר פון בנין ביהמ"ק הראשון דורך שלמה המלך:וַיְהִי בִשְׁמוֹנִים שָׁנָה וְאַרְבַּע מֵאוֹת שָׁנָה לְצֵאת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם בַּשָּׁנָה הָרְבִיעִית בְּחֹדֶשׁ זִו הוּא הַחֹדֶשׁ הַשֵּׁנִי לִמְלֹךְ שְׁלֹמֹה עַל יִשְׂרָאֵל וַיִּבֶן הַבַּיִת לַיהוָה
דאס וואס איר שרייבט אז אין תקופת המקרא איז אויך נישט קלאר אין די פסוקים די מנין השנים, מיינט איר לכאורה די חצאי שנים וועלכע קענען ווערן פארעכנט לפעמים פאר צוויי מלכים. דאס פארענטפערט אבער נישט אזא ריזן לאך פון יארן, ווי דער מקשן פרעגט.
עס איז שוין גרינגער צו זאגן אז דער לאך איז אין די ערשטע יארן פון די עליית עזרא און זרובבל. דארט קען מען ע"פ פשוטו של מקרא צולייגן אסאך יארן, און עס שטומט אויך מיט די אלגעמיינע וועלטליכע היסטאריע פון די פערסישע מלוכה. ווי באקאנט האט דאס ר' עזריה מן האדומים גע'טענה'ט אין זיין ספר "מאור עינים", און ער איז כמעט נחרם געווארן דערפאר דארכן בית יוסף ותלמידיו. און דער מהר"ל אין באר הגולה איז מקדיש אגאנצע פרק אקעגן אים.
אבער דער קשיא פונעם מקשן איז במקומה עומדת, מיר טרעפן נישט אין רמב"ן אזעלכע סארט פשוטו של מקרא וועלכע לויפט אקעגן אונזער מסורה אין אזא יסודות'דיגע נושא (שלא כדרכו של הראב"ע, ואכ"מ).
דערפאר האב איך גענומען די טירחא אריינצוקוקן אין רמב"ן אליין, און איך האב נישט געטראפן אזא רמב"ן!!! דער רמב"ן שרייבט נאר אז לפי פשוטו של מקרא זענען די דרייסיג יאר די יארן פון די אידן אין מדבר, און נישט ווי רש"י אז מען רעכנט זיי פון ברית בין הבתרים, אבער צו זאגן אז דער רמב"ן שרייבט אז די אידן זענען געווען נאך דרייסיג יאר אין מצרים, הס מלהזכיר!
אלצפן האט געשריבן:Yang2020 האט געשריבן:בתקופת השופטים איז היבש אומקלאר די יארן בפשוטו של מקרא. דאס קלארסטע וואס מען זעט איז אז יפתח איז געווען 300 יאר נאך וואס די אידן האבן איינגענומען חשבון (שופטים יא כו), אבער אויב ציילט מען די יארן וואס ווערן דערמאנט אין שופטים אליינס ביז יפתח האלט מען שוין ביי 319 יאר, מוז מען זאגן אז טייל פון די געשיכטעס זענען געווען זייט ביי זייט.
ע"פ פשוטו של מקרא איז לכאורה נישט קיין גרויסע דוחק צו זאגן אז יפתח האט געמיינט "ארום" 300 יאר, און דער רמב"ן קען דאס נוצן זיך אויסצוגראדן מיט די מסורה (דהיינו אז יפתח איז באמת געווען ווייניגער ווי 300 יאר שפעטער).
די זעלבע אויך בתקופת המלכים, איז דער חשבון פונעם סדר עולם נישט די איינציגסטע וואס איז מעגליך בפשוטו של מקרא.
די פרטים אין תקופת השופטים איז אונז נישט נוגע, היות מיר געפונען אין מלכים א' ו' א' די יאר פון בנין ביהמ"ק הראשון דורך שלמה המלך:וַיְהִי בִשְׁמוֹנִים שָׁנָה וְאַרְבַּע מֵאוֹת שָׁנָה לְצֵאת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם בַּשָּׁנָה הָרְבִיעִית בְּחֹדֶשׁ זִו הוּא הַחֹדֶשׁ הַשֵּׁנִי לִמְלֹךְ שְׁלֹמֹה עַל יִשְׂרָאֵל וַיִּבֶן הַבַּיִת לַיהוָה
דאס וואס איר שרייבט אז אין תקופת המקרא איז אויך נישט קלאר אין די פסוקים די מנין השנים, מיינט איר לכאורה די חצאי שנים וועלכע קענען ווערן פארעכנט לפעמים פאר צוויי מלכים. דאס פארענטפערט אבער נישט אזא ריזן לאך פון יארן, ווי דער מקשן פרעגט.
עס איז שוין גרינגער צו זאגן אז דער לאך איז אין די ערשטע יארן פון די עליית עזרא און זרובבל. דארט קען מען ע"פ פשוטו של מקרא צולייגן אסאך יארן, און עס שטומט אויך מיט די אלגעמיינע וועלטליכע היסטאריע פון די פערסישע מלוכה. ווי באקאנט האט דאס ר' עזריה מן האדומים גע'טענה'ט אין זיין ספר "מאור עינים", און ער איז כמעט נחרם געווארן דערפאר דארכן בית יוסף ותלמידיו. און דער מהר"ל אין באר הגולה איז מקדיש אגאנצע פרק אקעגן אים.
אבער דער קשיא פונעם מקשן איז במקומה עומדת, מיר טרעפן נישט אין רמב"ן אזעלכע סארט פשוטו של מקרא וועלכע לויפט אקעגן אונזער מסורה אין אזא יסודות'דיגע נושא (שלא כדרכו של הראב"ע, ואכ"מ).
דערפאר האב איך גענומען די טירחא אריינצוקוקן אין רמב"ן אליין, און איך האב נישט געטראפן אזא רמב"ן!!! דער רמב"ן שרייבט נאר אז לפי פשוטו של מקרא זענען די דרייסיג יאר די יארן פון די אידן אין מדבר, און נישט ווי רש"י אז מען רעכנט זיי פון ברית בין הבתרים, אבער צו זאגן אז דער רמב"ן שרייבט אז די אידן זענען געווען נאך דרייסיג יאר אין מצרים, הס מלהזכיר!
גרשון האט געשריבן:איך האב טאקע אביסל אויסגעמישט, איך האב געמיינט וואס קסריה האט שוין צוגעברענגט. דער רמב"ן לערנט אז מ'רעכנט 430 יאר פון ברית בין הבתרים, אבער דער ברית בין הבתרים איז נישט געווען ווען אברהם איז אלט געווען זיבעציג יאר, ווי לויט'ן סדר עולם, נאר צען-צוואנציג יאר שפעטער. דעריבער וויל ער זאגן אז זיי זענען געווען אין מצרים 227 יאר, אז ס'זאל שטימען דער חשבון פון "רדו" פון ווען יעקב איז אוועק.
אלצפן האט געשריבן:Yang2020 האט געשריבן:בתקופת השופטים איז היבש אומקלאר די יארן בפשוטו של מקרא. דאס קלארסטע וואס מען זעט איז אז יפתח איז געווען 300 יאר נאך וואס די אידן האבן איינגענומען חשבון (שופטים יא כו), אבער אויב ציילט מען די יארן וואס ווערן דערמאנט אין שופטים אליינס ביז יפתח האלט מען שוין ביי 319 יאר, מוז מען זאגן אז טייל פון די געשיכטעס זענען געווען זייט ביי זייט.
ע"פ פשוטו של מקרא איז לכאורה נישט קיין גרויסע דוחק צו זאגן אז יפתח האט געמיינט "ארום" 300 יאר, און דער רמב"ן קען דאס נוצן זיך אויסצוגראדן מיט די מסורה (דהיינו אז יפתח איז באמת געווען ווייניגער ווי 300 יאר שפעטער).
די זעלבע אויך בתקופת המלכים, איז דער חשבון פונעם סדר עולם נישט די איינציגסטע וואס איז מעגליך בפשוטו של מקרא.
די פרטים אין תקופת השופטים איז אונז נישט נוגע, היות מיר געפונען אין מלכים א' ו' א' די יאר פון בנין ביהמ"ק הראשון דורך שלמה המלך:וַיְהִי בִשְׁמוֹנִים שָׁנָה וְאַרְבַּע מֵאוֹת שָׁנָה לְצֵאת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם בַּשָּׁנָה הָרְבִיעִית בְּחֹדֶשׁ זִו הוּא הַחֹדֶשׁ הַשֵּׁנִי לִמְלֹךְ שְׁלֹמֹה עַל יִשְׂרָאֵל וַיִּבֶן הַבַּיִת לַיהוָה
דאס וואס איר שרייבט אז אין תקופת המקרא איז אויך נישט קלאר אין די פסוקים די מנין השנים, מיינט איר לכאורה די חצאי שנים וועלכע קענען ווערן פארעכנט לפעמים פאר צוויי מלכים. דאס פארענטפערט אבער נישט אזא ריזן לאך פון יארן, ווי דער מקשן פרעגט.
עס איז שוין גרינגער צו זאגן אז דער לאך איז אין די ערשטע יארן פון די עליית עזרא און זרובבל. דארט קען מען ע"פ פשוטו של מקרא צולייגן אסאך יארן, און עס שטומט אויך מיט די אלגעמיינע וועלטליכע היסטאריע פון די פערסישע מלוכה. ווי באקאנט האט דאס ר' עזריה מן האדומים גע'טענה'ט אין זיין ספר "מאור עינים", און ער איז כמעט נחרם געווארן דערפאר דארכן בית יוסף ותלמידיו. און דער מהר"ל אין באר הגולה איז מקדיש אגאנצע פרק אקעגן אים.
אבער דער קשיא פונעם מקשן איז במקומה עומדת, מיר טרעפן נישט אין רמב"ן אזעלכע סארט פשוטו של מקרא וועלכע לויפט אקעגן אונזער מסורה אין אזא יסודות'דיגע נושא (שלא כדרכו של הראב"ע, ואכ"מ).
דערפאר האב איך גענומען די טירחא אריינצוקוקן אין רמב"ן אליין, און איך האב נישט געטראפן אזא רמב"ן!!! דער רמב"ן שרייבט נאר אז לפי פשוטו של מקרא זענען די דרייסיג יאר די יארן פון די אידן אין מדבר, און נישט ווי רש"י אז מען רעכנט זיי פון ברית בין הבתרים, אבער צו זאגן אז דער רמב"ן שרייבט אז די אידן זענען געווען נאך דרייסיג יאר אין מצרים, הס מלהזכיר!
גרשון האט געשריבן:כ'האב געלערנט לעצטנס די משנה אין חולין (פרק העור והרוטב) איבער'ן עכבר וואס איז חציו בשר און חציו אדמה. דער רמב"ם שרייבט אז ער האט געהערט פון אומצאליגע מענטשן וועלכע האבן געזען די באשעפעניש, און דער תפארת ישראל ברענגט פון א באקאנטן דייטשן פארשער וואס האט דאס געזען אין מצרים.
כ'ווייס אז ס'זענען דא אסאך היינצייטיגע שמועסן איבער'ן מציאות פון אזא באשעפעניש, אויב איינער ווייסט, ביטע מיטטיילן.
(ס'איז נישט ממש א מילתא דתמיהה, אבער כ'האב נישט געטראפן קיין אנדערן אשכול דערצו.)
אולי אפשר לשער שהכוונה במין זה היא למין שרץ שעוברו מוטל לתוך בוץ, שבראשית ימיו הוא זקוק לו לחום וללחות, ואין לו אפשרות להתקיים מחוץ לבוץ זה, (אפשר גם שגופו עדיין אינו מרוקם כהלכה והוא ממש כחלק מן הבוץ, בדיוק כשם שהאפרוח בהיווצרותו הוא חלק מנוזל הביצה). ולאט לאט עם גדילתו הוא יכול לעזוב את הבוץ ולקבל מראה של שרץ רגיל. ובאמת עכבר זה נזכר במשנה (חולין קכו:) יחד עם ביצת השרץ (ראה גם רש"ש חולין קכז.). ובתלמוד שם אמרו: "צא לבקעה וראה עכבר שהיום חציו בשר וחציו אדמה למחר השריץ ונעשה כלו בשר", (סנהדרין צא:) רש"י שם כותב כי התהליך כולו אורך כשבועיים. ולכן יוצאים לבקעה לראותו, מכיון שכל זה יכול להתרחש רק במקום הביל ומוגן.
הלשון הציורית שהשתמשו בני קדם לתאר שרץ זה גרמה לבני העת החדשה לזלזל במידע, ולשים את הקדמונים לשוטים. אך מן הראוי להתאמץ ולחדור מבעד להבדלי הסגנון עד כמה שידינו מגעת. (פירוש נוסף במשנה גורס כי המדובר בעכבר מת שנרקב חציו, אך האמוראים לא הבינו כך כנראה, ואולי ייתכן גם רקבון מחיים שמגדיר חלק מגופו כאדמה, ואפשר שבתקופה מסויימת היתה מחלה כזו מצויה בעכברים).
גרשון האט געשריבן:אין קאפיטל כו, ה ברענגט רש"י צוויי שיטות איבער'ן ארט פון די יריעות המשכן: 1. ס'האט צוגעדעקט די זוילן פון מזרח, נאך דרייסיג אמות העכער'ן חלל המשכן, נאך אן אמה פון די עמודים אין מערב, און ס'האט אראפגעהאנגען אכט אמות. 2. ס'האט נישט צוגעדעקט די זוילן פון מזרח, נאר ס'האט איבערגעדעקט דעם חלל פון דרייסיג, איין אמה פון די עמודים אין מערב, און ס'האט אראפגעהאנגען ניין אמות.
רש"י פירט אויס אז ס'איז דא א ראיה צום צווייטן וועג, ווייל ס'שטייט שפעטער (פסוק לג) אז דער פרוכת איז אויפגעהאנגען געווארן אונטער די קרסים, און דער פרוכת איז דאך געווען צען אמות פון מערב, קומט אויב אזוי אויס אז ס'האט נישט איבערגעדעקט די עמודים אין מזרח.
און פון וואו ווייסן מיר טאקע אז דער פרוכת איז געווען צען אמות פון מערב? זאגט אויף דעם רש"י דארט, אז דאס ווייסט מען וויבאלד די תורה זאגט אז דער פרוכת זאל זיין אונטער די קרסים, און די קרסים זענען דאך געווען צען אמות פון מערב.
פארשטיי איך נישט ווי אזוי רש"י כאפט אן דעם שטריק פון ביידע עקן: אפשר איז טאקע דער קודש הקדשים געווען עלף אמות לאנג, און דארט זענען געווען די קרסים מיט'ן פרכות?
דייקן האט געשריבן:גרשון האט געשריבן:אין קאפיטל כו, ה ברענגט רש"י צוויי שיטות איבער'ן ארט פון די יריעות המשכן: 1. ס'האט צוגעדעקט די זוילן פון מזרח, נאך דרייסיג אמות העכער'ן חלל המשכן, נאך אן אמה פון די עמודים אין מערב, און ס'האט אראפגעהאנגען אכט אמות. 2. ס'האט נישט צוגעדעקט די זוילן פון מזרח, נאר ס'האט איבערגעדעקט דעם חלל פון דרייסיג, איין אמה פון די עמודים אין מערב, און ס'האט אראפגעהאנגען ניין אמות.
רש"י פירט אויס אז ס'איז דא א ראיה צום צווייטן וועג, ווייל ס'שטייט שפעטער (פסוק לג) אז דער פרוכת איז אויפגעהאנגען געווארן אונטער די קרסים, און דער פרוכת איז דאך געווען צען אמות פון מערב, קומט אויב אזוי אויס אז ס'האט נישט איבערגעדעקט די עמודים אין מזרח.
און פון וואו ווייסן מיר טאקע אז דער פרוכת איז געווען צען אמות פון מערב? זאגט אויף דעם רש"י דארט, אז דאס ווייסט מען וויבאלד די תורה זאגט אז דער פרוכת זאל זיין אונטער די קרסים, און די קרסים זענען דאך געווען צען אמות פון מערב.
פארשטיי איך נישט ווי אזוי רש"י כאפט אן דעם שטריק פון ביידע עקן: אפשר איז טאקע דער קודש הקדשים געווען עלף אמות לאנג, און דארט זענען געווען די קרסים מיט'ן פרכות?
איך האב יעצט פונקט געזען דיין קשיא, די רא"ם פרעגט די קשיא אין פסוק ה' ע"ש ובגור אריה, עס זעט אויס אז מען ווייסט אז די ק"ק איז געווען צען אמות ווייל עס דארף זיין א דריטל פון די היכל, בדומה לבית עולמים (כן לומד בהערות על הגו"א בפי' הגו"א), און פון דעם איז רש"י'ס ראיה אין פסוק ה'.
דיין קשיא פון רש"י אין פסוק ל"ג האב איך אויך געהאט שווער, ולא מצאתי מי שמדבר מזה, אבער עס ווייזט אויס אז "שנאמר" מיינט נישט אייביג א ראיה, און דא מיינט עס אז מען זעט אין נאך א פלאץ ווי די פרוכת איז געווען, אבער נישט אז פון דארט איז א ראיה אויף פונקטליך ווי עס איז געווען.
גרשון האט געשריבן:דייקן האט געשריבן:גרשון האט געשריבן:אין קאפיטל כו, ה ברענגט רש"י צוויי שיטות איבער'ן ארט פון די יריעות המשכן: 1. ס'האט צוגעדעקט די זוילן פון מזרח, נאך דרייסיג אמות העכער'ן חלל המשכן, נאך אן אמה פון די עמודים אין מערב, און ס'האט אראפגעהאנגען אכט אמות. 2. ס'האט נישט צוגעדעקט די זוילן פון מזרח, נאר ס'האט איבערגעדעקט דעם חלל פון דרייסיג, איין אמה פון די עמודים אין מערב, און ס'האט אראפגעהאנגען ניין אמות.
רש"י פירט אויס אז ס'איז דא א ראיה צום צווייטן וועג, ווייל ס'שטייט שפעטער (פסוק לג) אז דער פרוכת איז אויפגעהאנגען געווארן אונטער די קרסים, און דער פרוכת איז דאך געווען צען אמות פון מערב, קומט אויב אזוי אויס אז ס'האט נישט איבערגעדעקט די עמודים אין מזרח.
און פון וואו ווייסן מיר טאקע אז דער פרוכת איז געווען צען אמות פון מערב? זאגט אויף דעם רש"י דארט, אז דאס ווייסט מען וויבאלד די תורה זאגט אז דער פרוכת זאל זיין אונטער די קרסים, און די קרסים זענען דאך געווען צען אמות פון מערב.
פארשטיי איך נישט ווי אזוי רש"י כאפט אן דעם שטריק פון ביידע עקן: אפשר איז טאקע דער קודש הקדשים געווען עלף אמות לאנג, און דארט זענען געווען די קרסים מיט'ן פרכות?
איך האב יעצט פונקט געזען דיין קשיא, די רא"ם פרעגט די קשיא אין פסוק ה' ע"ש ובגור אריה, עס זעט אויס אז מען ווייסט אז די ק"ק איז געווען צען אמות ווייל עס דארף זיין א דריטל פון די היכל, בדומה לבית עולמים (כן לומד בהערות על הגו"א בפי' הגו"א), און פון דעם איז רש"י'ס ראיה אין פסוק ה'.
דיין קשיא פון רש"י אין פסוק ל"ג האב איך אויך געהאט שווער, ולא מצאתי מי שמדבר מזה, אבער עס ווייזט אויס אז "שנאמר" מיינט נישט אייביג א ראיה, און דא מיינט עס אז מען זעט אין נאך א פלאץ ווי די פרוכת איז געווען, אבער נישט אז פון דארט איז א ראיה אויף פונקטליך ווי עס איז געווען.
א גרויסן ש'כח. כ'האב געהאט געפרעגט עמיצן די קשיא, און ער האט מיר דאס געענטפערט מפי הזכרון, אבער ער האט נישט געדענקט קיין מקור.
לכאורה איז דאס טאקע דער תירוץ, ווייל אסאך זאכן לערנט מען ארויס פונעם בית המקדש צום משכן, פונעם משכן צום בית המקדש, אדער פון איין בית המקדש צו אן אנדערן.
יוד אלף האט געשריבן:אפשר ווייל במלאכת המשכן איז נישט געווען?