שאלה לגבי אנשטעלן א ראבאט וועקיום/מאפ קלינער זאל ארבעטן שבת.
צייט שטיפער האט געשריבן:איך האב אנגעפרעגט הרב שבתי קאהן,
האט ער עס צוטיילט אזוי,
קודם כל גייט קיין שביתת כלים נישט אן, במילא מעג די וועק/מאפ פאר זיך ארבעטן פונקט ווי אן עיר קאנדישאן וכדו'
די פראבלעם איז נאר לגבי ארויסהערן אין גאס, וואס אין א געווענליכע פאל הערט מען נישט, בפרט איינס וואס מאפט נאר.
אויך האב איך אים צוגעוויזן אז ווען עס זעהט א מענטש דרייט זיך דאך עס אוועק, האט ער געזאגט אז מען זאל עס טאקע אנשטעלן ווען קיינער דרייט זיך נישט, ווי למשל ביים שלאפן אדער ווען מען איז אינדרויסן
איך בין מיך מחי' דערמיט שבת, שבת נאכמיטאג נאכן שלאף איז די פלאר זויבער ווי בעפאר שבת
איך בין ליידער נישט קיין ת"ח, וואס איך שרייב איז וואס איך האב גערעדט מיט צוויי רבנים און אביסל וואס איך האב אליינס ארומגענאשט.
האסט דערמאנט שביתת כלים - דאס איז בכלל נישט קיין שאלה. סתם אזוי, איז נישטא קיין איסור אלץ שביתת כלים אליינס, נאר ווען ס'איז אוושא מילתא וואס אויבנאויף איז יא פראבלעם בנידון דידן.
זילותא דשבת - כו"ע מודי אז מיר זענען נישט בכח צו מאכן נייע גזירות. און מ'קען אויך נישט אזוי אריינפאקן יעדע זאך אין זילותא דשבת נאר אויב ס'איז אין די כללים וואס חז"ל האבן אוועקגעשטעלט. על אף וואס מ'קען שרייען אז בימי חז"ל וואלט מען עס אודאי געאסרט, קענען מיר אבער נישט אסר'ן עפעס מיט אונזער אייגן געפיל.
מצד אחר, אז רבנים ופוסקים זעהן אז ס'קען ארויסקומען א מכשול, וועט מען זיכען א צד איסור.
איין רב האט מער געהאט די מכשול פראבלעם און ער האט צוגעשטעלט געוויסע איסורים וואס חז"ל האבן געאסרט ציליב מכשולות וואס קענען ארויסקומען און אזוי אויך געוויסע היינטיגע זאכען וואס די גדולי הדור האבן געאסרט בעיקר צוליב מכשולות וואס ס'קען צוברענגען. מ'קען אפשר זיך מתווכח זיין צו די דמיון איז בכלל א דמיון אפילו נאר לראי'.
ווידעראום איז דא ביי דיע ענין א קלארע מכשול וואס קען דירעקט ארויסקומען, דהיינו נישט זילותא אדער אז מ'וועט אפלערנען פון דעם, נאר טאקע א דירעקטע מכשול. לו יהא אז די עצם אנשטעלן די מאשין איז נישט קיין שאלה, אבער ווען די מאשין פארט ארום און איינער גייט אריבער איז ער א דירעקטע גורם אז די מאשין זאל ריעקטן צו זיין פעולה. דאס אז מ'גייט עס אנשטעלן נאר אינמיטן די נאכט איז נישט פונקט קיין תירוץ. ועוד, אז מ'גייט מתיר זיין אזא זאך, קען נאך קומען איינער וואס וועט זעהן אז די וואסער טאנק איז ליידיג, און ער וועט צולייגן וואסער. וואס טוט ער דען, די מאשין ארבעט דאך נישט יעצט.. אבער דאס איז נישט קיין שום שאלה אז מ'טאר נישט. ביים המון עם איז דא אזוינע וואס פארשטייען נישט די חילוקים.
ממילא האט דער ערשטער רב אפשר יא רעכט אז מ'קען דאס נישט מתיר זיין און די איסור מצד ההלכה איז נישט אזוי בדוחק..
דער אנדערער רב וואס חוץ וואס ער איז א שטארקער ת"ח איז ער אויסגעקאכט אין היינטיגע מציאות'דיגע שאלות, האט עס נישט געוואלט מתיר זיין פשוט אלץ אוושא מילתא [וואס איז אויך אסור וועגן זילותא דשבת]
(ער האט מיר געזאגט אז אויב איך ווייס פון איינער וואס איז מתיר וואלט ער געוואלט הערן טעמו ונימוקו).
אין די גמרא איז דא א דעה און די רמ"א פסקנט אזוי להלכה אז מ'טאר נישט אריינלייגן חטים ברחיים אפילו מבעוד יום אפילו די מלאכה טוט זיך אליינס ווייל אוושא מילתא, ס'מאכט א קול. וואס איז יא בגדר אוושא מילתא און וואס נישט, קען מען אסאך מחלק זיין. לאמיר עס האלטן באלעבאטיש.
יעדער פרעגט וואס איז דאס אנדערש פון א שבת זייגער אדער אן עיר קאנדישאן.
לאמיר פרעגען אנדערש, וואס עפעס צושטעלן צו אן עי. סי., וואס איז עס אנדערש פון אנשטעלן א וואש מאשין אדער דיש וואשער..
ועוד, פארוואס איז טאקע א שבת זייגער פאר לעקטער און א עיר קאנדישאן אנדערש ווי א דיש וואשער וואס יעדער 'ווייסט' אז מ'נוצט נישט.
די תירוץ איז, א זאך וואס יעדער ווייסט אז מ'האט עס נישט יעצט אנגעצונדן, איז נישטא קיין איסור פון אוושא מילתא. די סדר פון א עיר קאנדישאן (אפילו א גאנצע וואך) איז אז ס'איז אנגעשטעלט. און ווען דו זעהסט א לעקטער ברענען, מיינט נישט אז מ'האט עס יעצט אנגעצונדן. און אודאי בימינו אז יעדער ווייסט אז ס'ארבעט דורך א שבת זייגער. משא"כ א דיש וואשער/וואש מאשין איז יא די סדר אז ס'ווערט אנגעשטעלט יעדעס מאל עקסטער.
נאך א לומדישער חילוק האב איך געזעהן, די פעולה פון א AC איז נישט קיין איסור, קאלט מאכן א צימער איז נישט קיין איסור נאר די אופן ווי אזוי ס'געשהט דורך א מאשין. משא"כ א וואש מאשין.
והראשון הוא העיקר.
ובנוסף איז דא א כלל, אז א זאך וואס מ'האט נישט קיין ברירה אדער וואס איז א גרויסע נחיצות (ווי AC) וועט מען מצדד זיין להיתר משא"כ אזאך וואס מ'קען זיך אומגיין אנדעם.
און אודאי איז נישטא קיין שום היתר 'איינצופירען' אזוי מ'זאל קענען זאגען אז אז כבר נהגו להיתר ממילא איז שוין מותר לכתחילה.
ממילא כנראה אז בנידון דידן וואס:
א) ס'מאכט א גרודער (ואולי אז ס'פארט ארום איז אויך א גדר פון אוושא מילתא)
ב) ס'איז נישט קיין נחיצות
ג) ס'איז נישט איינגעריסן
ד) קען ארויסקומען דירעקטע און אומדירעקטע מכשולות..
איז יתכן אז ס'איז אסור זיך משמש זיין מיט דעם אויף שב"ק.
אחר כתבי כל זאת, זעה איך אז די דיין וואס האט דיר מתיר געווען האט יא אנגערירט די נקודות,
ווי מ'האט מיר געזאגט איז אוושא מילתא אנדערש ווי מראית עין, אפילו אז מענטשן דרייען זיך נישט דאן איז די איסור נאך אלס דא. ובפרט די פראבלעם אז ס'דרייט זיך אוועק ווען איינער שטייט דארט, ווי קען מען מתיר זיין פאר 'די גאס' וואס לענ"ד איז דא א שטארקע חשש א מ'קען דורכפאלן מיט דעם. ובפרט קינדער.
וועלן מיר פרובירן אנצוקומען צו הג"ר שבתי הערן פון אים אליינס.