ב"ה
מיט עטליכע טעג צוריק האט מורשת ערהאלטן א פערזענליכע ביטע פון א ביבל אנטיקן הענדלער. אז היות ער האט אין זיין באזיס א קונטרס אפגעדרוקט אין אמעריקא וויל ער וויסן מער אינפארמאציע איבער דער פארפאסער.
דער זעלטענע קונטרס איז א הספד און באשרייבונג איבער אלסדינג וואס האט זיך אפגעשפילט בעת די פטירה פונעם רב הכולל.
נאך א שנעלע אויספארש האט זיך ארויס געשטעלט אז דער פארפאסער פונעם קונטרס איז 'רבי בצלאל יעוונין' וועמענס ביאגראפיע מיר האבן צוזאמען געשטעלט פון פארשידענע ערטער, ביז מיר האבן אפגעפונען זיין רוה ארט אינערהאלב א דזשי עם אויטא פאבריק....
רבי בצלאל יעוונין איז געבוירן געווארן אין דער עיר גדולה מלאה חכמים וסופרים 'הוראדנא' (גראדנא) צו זיין פאטער רבי אברהם יונה אליינס פון די גרויסע גאונים און גביר פון שטאט און פון גרויס אריסטאקראטישער יחוס.
פאלגענד איז אן אויסצוג פונעם שם הגדולים החדש ביים ערך פון רבי אברהם יונה יעוונין: "הגאון האמתי החכם הכולל שהיה מגדולי חריפי עיר הוראדנא נפטר בשנת תר"ח ביום ב' י"א סיון בן לה" שנה לימי חייו, חבר הגהות וחדושים על שיתא סדרי משנה וספר 'נמוקי מהרא"י' על הרמב"ם והגהות וחדושים על ספר המצוות להרמב"ם וחדושים על גפ"ת. בן הרב הגביר הצדיק רחים ומוקיר רבנן מו"ה ישעי' יעוונין מעיר פארישט והגאון הנ"ל היה חתן של הרב המופלא מו"ה בצלאל גינצבורג מעיר הוראדנא בן הרב מו"ה שמואל ראש ופרנס ומנהיג דק"ק הוראדנא".
צום באמערקן צוויי חשובע פונקטן. 1) אז דער דערמאנטער רבי שמואל גינצבורג, איז געווען א שוואגער מיט הגאון רבי חיים וואלאזשינער, 2) די חידושים און הגהות פון רבי אברהם יונה זענען היינט אריין געדרוקט אין אלע אויפלאגעס פון משניות און רמב"ם וואס זענען בארייכט מיט מפרשים.
צו דערצו האט רבי אברהם יונה געהאט נאך צוויי זוהן וואס זענען געווען היבש בארימט אין רוסלאנד און האבן פארפאסט ספרים און אנדערע חידושי תורה וואס זענען אפגעדרוקט אין פארשידענע ערטער: רבי שמואל וועלכע האט צווישן אנדערע מחבר געווען דעם "
נחלת עולמים" איבער דעם פראגא'ר בית עולם, און רבי נתן נטע מחבר פונעם ספר "
נטעי אור". פונקט ווי זיינע ברודער איז רבי בצלאל אויך אויסגעוואקסן א גרויסער למדן און תלמיד חכם און מיט א ברייטע ידיעה און פארשידענע וויסנשאפטן.
רבי בצלאל האט חתונה געהאט מיט די טאכטער פון א מיטגליד פון א זייער בארימטע רייכע פאמיליע מיטן נאמען זאנענשטיין. אבער ליידער נישט לאנג דערויף איז זיי נעבעך אינגערהייט געשטארבן.
נאך די חתונה האט ער געוואונט אין קרעמענטשוג און נאך זיין ווייב'ס פריצייטיגע פטירה האט ער זיך אומגעקערט קיין הוראדנא, די קלאפ האט איהם גאר שטארק אפעקטירט און די פריע תר"ן יאהרן איז ער נע ונד אוועק געפארן אויף אמעריקא.
קומענדיג אויף אמעריקא האט ער איינגעזעהן אין די פארשידענע פירצות וואס זענען פארגעקומען אין אינערהאלב די אידישע רייען, ער האט דעריבער אונטערגענומען גאר אן אויסגעשפראכענע מהלך קעגן די אומארטאדאקסישע פירונגען בכלל און קעגן די רעפארם באוועגונג בפרט.
אין יענע צייט איז דער אונגארישער רב פון נוא יארק הרב דר. משה וועכסלער ארויס מיט א צייטשריפט אין וועלכע הרב יעוונין האט גענומען אן אנטהייל אפצושרייבן זיינע שארפע מאמרים. אויך האט ער אליינס אפגעדרוקט אין אן אויסגאבע פארמאט מיטן נאמען "
למזכרת" פארשידענע פון זיינע ווערק. דער ספר'ל איז באקרוינט געווארן מיטן הסכמה פונעם 'רב הכולל' רבי יעקב יאזשעף וועלכע שרייבט צווישן אנדערע "כשאני לעצמי בידעי את תכונת המחבר הנכבד ומפעליו על הישרה, אמרתי כי כשר הוא למלאכתו וידי תכון עמו". שפעטער האט ער אפגעדרוקט טייל מאמרים אין א קונטרס "
השכם ודבר".
אויסער דעם האט ער געפירט א זייער באשיידענע לעבן צוריק געהאלטן פונעם פאבליקום, אום תרס"ט איז ער געווען אויף א וויזיט אין דעטרויט, מישיגען ווי א שנעל אנלויפנדיגע אויטא האט איהם ליידער אראפ געקלאפט פון וואס ער איז ליידער געשטארבן (לכאורה י' שבט תרס"ט) אין עלטער פון נאנט צו זיבעציג יאהר. ער איז באערדיגט געווארן אויפן בית עולם סעמיטערי פון די דעטרויט אידישער געמיינדע.
רבי בצלאל ווי מיר ווייסן האט בלויז געהאט איין זוהן מיטן נאמען משה וואס האט שפעטער געוואונט אין קאליפארניע פון וועמען ס'זענען פארבליבן אייניקלעך וועמען מורשת וועט האפענטליך בעז"ה מיט זיי זיך פארבונדן.
עס איז אינטערעסאנט צו באטאנען אז דער בית עולם סעמיטערי האט לעצטנס געצויגן העדליינס אין פארשידענע נייעס באריכטן. פאר פילע יאהרן איז דער בית עולם געווען ווי אראפ פון די מאפע, עס איז ארויס פון באנוץ מיט איבער א יובל יאהרן צוריק און זינט דאן איז זי ווי פארגעסן געווארן.
אין די לעצטע יאהרן טוט זיך אין אלגעמיין א גרויסער אויפוואכונג אפצוגעפונען און פרעזערווירן די בתי עולם פון די אמעריקאנער שטאטן. א סטודענט וואס האט פאר שטודיע צוועקן געזוכט א זיידן האט נאך גרויס מיה אויסגעפונען אז דער בית עולם אין וועלכע דער זיידע איז אויף איר באערדיגט, געפונט זיך גאר אינערהאלב די פאבריקאציע פון אויטא מאשינען צו וואס מ'קען נישט דערגרייכן צוליב זיכערהייט אנגעבליכקייטן.
למעשה גיבט שוין היינט דזשי עם די מעגליכקייט פאר באזוך צוטריט אבער בלויז צוויי מאל א יאהר. מיר האפן אין די נאנטע צוקנופט צו שאפן א בילד פונעם מציבה וואס וועט בעז"ה ארויף געשטעלט ווערן דאהי און אויף אונזער פיליאלע וועבזייטל קברים.קאם.
יהא זכרו ברוך!