רעדן צו א קרובה

[פארווייטאגט]

אודאי איז א חילוק. די פראבלעם איז נישט רופן א פרוי מיט א פריוואטע נאמען, די פראבלעם איז איר רופן מיט 'איר' נאמען. דאס ברענגט קירבה, משא"כ רופן מיט א אויסגעטראכטע נעים.

וואס איז בגדר פריוואטע נאמען, און וואס איז נאר דמתקריא....?

דא הייסט מרת לאה, יענטא. הייסט זי יענטא? דא יא.
ניין, בכלליות הייסט זי אזוי? יא!!! נאר נישט איבעראל.

אז מה הועילו אויבער חכמים בתקנתם?
ומה דין כשכותבים יב שורות?

ונ
הלענ"כ

[Think and Thank]

כבוד הרב פארווייטאגט, אויסער א ניק פארמאגט איר אויך אן עכטע נאמען אין די ריעל ווארלד? ווייל כנראה כאפט איר בכלל נישט די מושג פון א מענטש'ס נאמען, אויב קענט איר זאגן אז א כינוי וואס האט זעראו מיט די עכטע נאמען וואס מען האט געגעבן ביים קידוש איז די זעבע ווי איר עכטע נאמען.

און בנוגע א גט, כ'ביניש קיין דיין אבער כ'גלייב שווער אז ס'האט אפילו א פשט עס אריינצושרייבן אינ'ם גט. אפשר זאל מען אויך שרייבן די ניק אויף אייוועלט?

[כאניש וואס צו טון]

פארוואס קען מען נישט זעהן די אויסוואהלן?
האט מען דאס בכוונה אראפגענימען? אדער איז דאס א פראבלעם מיט מיין קאמפיוטער?

[כאניש וואס צו טון]

ר' ישראל דוד הארפענעס שליט"א שרייבט קלאר אז ס'דא א חילוק צווישן פרעמדע פרויען, און שוועגערנס און מומעס מיט וועם מ'איז אויפגעוואקסן פון אלס קליין קינד,
ער פסק'ט אין ישראל קדושים אז די זעלבע כלל וואס ס'דא ביי א מאמע / שוועסטער, אז "דדמי כקאקי חיוורי" ד.ה. אז מחמת הרגילות ברענגען זיי נישט קיין תאוות, איז די זעלבע מיט שוועגערנס מיט וועם מ'איז אויפגעוואקסן,
משא"כ למשל די ווייבס געשוויסטער, אדער דיין יונגערע ברודערס ווייב, אדער אפי' אביסל עלטער - וואס מ'איז נישט אויפגעוואקסן מיט זיי אין שטוב - איז פינקט אזוי הארב (אדער נאך הארבער) פון א פרעמדע פרוי!
נאר, פינקט ווי ביי א פרעמדע פרוי מעג מען רעדן ווען מ'דארף, למשל א גראסערי קאשעיר, אדער אין ביזנעס, וכדו', אויף א גאר איידעלע אויפן, איז ביי א שוועגערין קען עס מער אויסקומען אז ס'זאל זיין נוגיע כמובן,

כ'האב נאך עפעס צו שרייבן איבער די נושא, כ'מיז לויפן, כ'האף אז די אשכול וועט נאך זיין בנמצא ווען כ'וועל צוריק קומען דערצו...

[Programming]

זייער א אינטערעסאנטער פסק דאס. אויב אזוי איז געלעזט דער יחוד פראבלעם ביי שטיף קינדער

[היימישער הייקער]

איך גלייב נישט ער זאגט דאס לגבי ייחוד, לכאורה נאר לגבי קוקן און רעדן.

[לב בשר]

ח״ו איסור יוחד טוישט זיך נישט במורגל

[איינס]

זייער א אינטערעסאנטער פסק דאס. אויב אזוי איז געלעזט דער יחוד פראבלעם ביי שטיף קינדער

תוספות שרייבט אויף א פלאץ (איך מיין אין כתובות) אז היינט מעג מען וואינען ביי א שוויגער, כאטש וואס די גמרא איז זייער שארף אויף דעם (און למעשה להלכה אין רמב״ם ושו״ע אויך אסור), ווייל בנות ישראל גדורים בעריות
יתכן אז דאס איז ביסוד פונעם פסק

[איינס]

די הלכה איז אז בייא פרוי וואס איז ליבו גס בה (רגיל ומצחק עמה - לשון רש"י) העלפט נישט קיין בעלה בעיר לענין ייחוד, עכ"פ זעהט מען אז ביז ייחוד איז נישט קיין איסור.

בכלל דארף מען צו וואוסן אז אין די זאכן איז נישט שייך צו מאכן קיין כללים, יעדע מענטש איז אנדערש אזויווי מ'זעהט אין גמרא לגבי האומר רחב רחב.

מצד שני שרייבט די רמב״ן אז איינער וואס זעהט אז ביי איהם איז די פראבלעם פריער ווי גדרי חז״ל איז ער מחויב מן הדין (נישט לפנים משורת הדין) צו מאכן א שטערקערע גדר

[כאניש וואס צו טון]

זייער א אינטערעסאנטער פסק דאס. אויב אזוי איז געלעזט דער יחוד פראבלעם ביי שטיף קינדער

פינקט פארקערט!
ביי יוחד איז נאך הארבער אין אזא פאל,
דאס טייטשט דאך "לבו גס בה"

[כאניש וואס צו טון]

לאמיך שרייבן את אשר עם לבבי ווען מ'רעדט פון די נושא,

ביי יעדע זאך אין יודישקייט קוקט מען צוריק "וויאזוי האבן אונזערע עלטערן זיך געפירט"
ביי מיינע עלטערן האב איך געזעהן א התנהגות פון דרך ארץ מיט איידלקייט!
דהיינו, גריסן, וואונטשן, און אפי' זיך נאכפרעגן איז געווען א נארמאלע זאך ביי א קרובה, אפי' ביי צוגעקומענע, סך מער ווי ס'איז איינגעפירט היינט ביי פרומע משפחות ווי מ'רעדט נישט.
אין די זעלבע צייט איז די שפראך געווען - אפי' מיט מענער - 1000 מאל איידעלער פון וואס מ'הערט היינט.

(באמערקונג: מיין טאטע איז קע"ה שוין נישט קיין יונגערמאן, מיין זיידע ז"ל וועם איך געדענק איז שוין געווען ב"מ פאר'ן קריג, איך בין פון די יונגערע פון מיין דשענערעשאן..)

צ.ב.ש. איך געדענק איין פרייטוג נאכמיטאג, שפאצירנדיג מיט מיין טאטע נעבן "בעדפארד גארדנס" אויף ווייט עוו. אין וומ"ס, האבן מיר באגעגנט זיין שוויגערס שוועסטער, (מיין עלטער מומע) ע"ה.
מיין טאטע האט מיך געפרעגט אויב דאס איז טאקע די מומע, נאכן קאנפירמען, איז ער צוגעגאנגען צו איר און באגריסט,

די שמועס איז געגאנגען בערך אזוי:
"א גוטן ערב שבת"
"אה... א גוטן ערב שבת, וועלעכער איז דאס? (געזאגט מיין נאמען) קע"ה אזוי אויסגעוואקסן"
"ער האט שוין באלד בר מצווה"
"אָהאַ, קע"ה!"
בקוצר זיך נאכגעפרעגט אויף די קינדערליך, אנגעוואונטשן אהין און צוריק, זיך באגריסט, און פארטיג..

אזוי אויך ווען בערך 5 / 6 יאר צוריק, ווען מ'האט געדאוונט של"ס ביי מיין זיידן ז"ל אינדערהיים, איז זיין ווייבס שוועסטער אריינגעקומען אויף א וויזיט צו די עלטערע שוועסטער,
איז זי אריין צו די מענער, באגריסן די שוואגער, און זיך אזוי אומגעקוקט אויף די משפחה, און ארויס...

און ווען מיינע פעטערס (מיין טאטנס ברודער, אדער מיין מאמעס שוועסטערס מענער) וועלכע וואונען אויסער די שטאט און רופן אן מיין טאטן פאר די הייליגע טעג צו וואונטשן א גוט יאר,
אויב מיין מאמע הייבט אויף, וועלן זיי - פאר'ן בעטן צו איבערגעבן די טעלעפאון - איר אויך אנוואונטשן, און זי וועט צוריק וואונטשן.

און אפי' ביי א שמחה, ווען מ'איז זיך משטתף, אויב באגעגענט מען זיך ביי די מחיצה וכדו', וועט מען אויך וואונטשן מז"ט וכו',

אדער ווען זיי זענען אמאל צוגעסט ביי מיין טאטע, קענען זיי אויך טוישן א ווארט - דא דארט - חוץ פון "ביטע" און "ייש"כ"....
אבער די רעספעקט און איידלקייט מיט וואס דאס גייט צו, איז זיכער נישט צו פארגלייכן צו די היינטיגע וועג פון רעדן,

עכ"פ דארף מען זיין זייער פארזיכטיג נישט צו באליידיגן קיינעם, און נוהג זיין בכבוד הראי, מיט א ספעציעל איידעלע שפראך, אן קיין קלות ראש אדער איבריגע קירבות...

אנהאלטן די איידלקייט פון אונזערע עלטערן

#מיין מיינונג...

[איינס]

פינקט פארקערט!
ביי יוחד איז נאך הארבער אין אזא פאל,
דאס טייטשט דאך "לבו גס בה"

וועט מען גיין נאכקוקן די מקור הדברים
איך קען נישט טרעפן יעצט די תוס

[כאניש וואס צו טון]

איך האב זיך באצויגן צו דער וואס האט געוואלט ציען שטריכן פון ר' ישראל דוד'ס היתר צו רעדן ביז א היתר ביי יוחד..
וועגן וואוינען ביי א שוויגער איז בפשטות געהעריג דא א איסור יוחד

[איינס]

איך האב זיך באצויגן צו דער וואס האט געוואלט ציען שטריכן פון ר' ישראל דוד'ס היתר צו רעדן ביז א היתר ביי יוחד..
וועגן וואוינען ביי א שוויגער איז בפשטות געהעריג דא א איסור יוחד

איך באציה זיך אויף ביידע
וואס תוס׳ שרייבט אז היינט וואס מפירט זיך יא צו מיקל זיין איז ווייל בנות ישראל גדורים
איך קען נישט טרעפן די תוס׳ אבער איך געדענק אז ער זאגט זייער א קלארע מעסעדזש דארט

וראיה איז מנעמט עס אן: ממנהג כל בני ישראל צו וואינען ביי די שוויגער אן קיין פראבלעם
(א דרך צחות לימוד זכות ווייל רש״י ברענגט אז די פראבלעם איז אז סתם חמות אוהבת חתנה, און דאס איז דאך היינט נישט אקטואל)

[כאניש וואס צו טון]

וואונען ביי די שוויגער מיינט מען אליינס ? א שאלה פון יוחד? אדער ווען מ'וואונט ציזמען מיט די ווייב?
אפי' אין קימפעט וועט מען אויסרעכענען נישט צו בלייבן אליינס אינדערהיים מיט די שוויגער.. עכ"פ זוי מיינעך

[היימישער הייקער]

ביי יעדע זאך אין יודישקייט קוקט מען צוריק "וויאזוי האבן אונזערע עלטערן זיך געפירט"
ביי מיינע עלטערן האב איך געזעהן א התנהגות פון דרך ארץ מיט איידלקייט!
דהיינו, גריסן, וואונטשן, און אפי' זיך נאכפרעגן איז געווען א נארמאלע זאך ביי א קרובה, אפי' ביי צוגעקומענע, סך מער ווי ס'איז איינגעפירט היינט ביי פרומע משפחות ווי מ'רעדט נישט.

זייער הנאה געהאט. שיין איידעל אראפגעלייגט. נאדיר א גרינער.

[איינס]

וואונען ביי די שוויגער מיינט מען אליינס ? א שאלה פון יוחד? אדער ווען מ'וואונט ציזמען מיט די ווייב?
אפי' אין קימפעט וועט מען אויסרעכענען נישט צו בלייבן אליינס אינדערהיים מיט די שוויגער.. עכ"פ זוי מיינעך

טאקע זוי מיינעך
טשעק אויס איך האב נישט יעצט צייט צו מאריך זיין

[היימישער הייקער]

ביי יעדע זאך אין יודישקייט קוקט מען צוריק "וויאזוי האבן אונזערע עלטערן זיך געפירט"
ביי מיינע עלטערן האב איך געזעהן א התנהגות פון דרך ארץ מיט איידלקייט!
דהיינו, גריסן, וואונטשן, און אפי' זיך נאכפרעגן איז געווען א נארמאלע זאך ביי א קרובה, אפי' ביי צוגעקומענע, סך מער ווי ס'איז איינגעפירט היינט ביי פרומע משפחות ווי מ'רעדט נישט.

זייער הנאה געהאט. שיין איידעל אראפגעלייגט. נאדיר א גרינער.

דרך אגב, מיין זיידע זז"ג איז אויך געווען כמעט ב"מ ביים קריג, וכן ראינו ביי אים, אז די קרובים רעדן קורצליך ציווישען זיך אויף גאר אן איידעלער אבער רעלעטיוו פריינטליכער שטייגער שטייגער.

[Programming]

וואונען ביי די שוויגער מיינט מען אליינס ? א שאלה פון יוחד? אדער ווען מ'וואונט ציזמען מיט די ווייב?
אפי' אין קימפעט וועט מען אויסרעכענען נישט צו בלייבן אליינס אינדערהיים מיט די שוויגער.. עכ"פ זוי מיינעך

הונדערט פראצענט אזוי. וואס איז בכלל די הוו"א אנדערש? די גמ' רעדט אנע יחוד

[כאניש וואס צו טון]

וואונען ביי די שוויגער מיינט מען אליינס ? א שאלה פון יוחד? אדער ווען מ'וואונט ציזמען מיט די ווייב?
אפי' אין קימפעט וועט מען אויסרעכענען נישט צו בלייבן אליינס אינדערהיים מיט די שוויגער.. עכ"פ זוי מיינעך

הונדערט פראצענט אזוי. וואס איז בכלל די הוו"א אנדערש? די גמ' רעדט אנע יחוד

ווייל ר' איינס האט דא צאמגעשטעלט די צוויי זאכן...
איינער האט געוואלט צושטעלן א היתור צו רעדן מיט קרובה צו א היתר יוחד, אויף דעם האב איך געשריבן אז ס'זיכער נישט אזוי,
איינס האט גערעדט פון א תוס' וואס איז מתיר צו וואונען ביי די שוויגער האב איך געוואלט זיכערמאכן אז מ'רעדט פון 2 באזונדערע זאכן..

[אביונה]

כ'האב לעצטנס מעורר געווען פאר דער וועלכער פירט אין די יונגעלייט-חתן שיעורים אין איינע פון די גרויסע קהלות, אז יונגעלייט קענען נישט קיין 'הלכות יחוד'... גאר וויכטיג צו געבן אפטע שיעורים בהלכה אין דעם נושא
כ'זעה אז דער אשכול פראווט מיין פאינט

[כאניש וואס צו טון]

יא אמת
די פרויען קענען סך בעסער די הלכות פון יוחד ווי די מענער

[איינס]

איך האב נישט צוזאמגעשטעלט און איך פסקן נישט קיין הלכות איך האב געברענגט די לימוד זכות פון תוס׳ לענין וואינען ביי א שוייגער וואס דאכך זיך מיר ער לערנט אויך אז די פראבלעם איז יחוד און אויף דעם שרייבט ער אז היום נוהגין להקל ווייל מאיז גדורים בעריות

סאיז נישט קיין פסק צו קענען יעצט מקיל זיין לענין שטופ קינדער וכדו׳
איך האב נאר געברענגט די נקודה אויף וואס דו האסט געברענגט פון רב הארפענעס האב איך געשריבן אז יתכן זה עומד ביסוד דבר זה

[Programming]

וואונען ביי די שוויגער מיינט מען אליינס ? א שאלה פון יוחד? אדער ווען מ'וואונט ציזמען מיט די ווייב?
אפי' אין קימפעט וועט מען אויסרעכענען נישט צו בלייבן אליינס אינדערהיים מיט די שוויגער.. עכ"פ זוי מיינעך

הונדערט פראצענט אזוי. וואס איז בכלל די הוו"א אנדערש? די גמ' רעדט אנע יחוד

ווייל ר' איינס האט דא צאמגעשטעלט די צוויי זאכן...
איינער האט געוואלט צושטעלן א היתור צו רעדן מיט קרובה צו א היתר יוחד, אויף דעם האב איך געשריבן אז ס'זיכער נישט אזוי,
איינס האט גערעדט פון א תוס' וואס איז מתיר צו וואונען ביי די שוויגער האב איך געוואלט זיכערמאכן אז מ'רעדט פון 2 באזונדערע זאכן..

איך בין געווען דער איינער. און לויט די שפראך וואס יענער האט גענוצט פארן היתר ברויך עס צו ארבעטן פאר יחוד אויך לכאורה. דערפאר האב איך מעיר געווען אז ס'איז זייער אינטערעסאנט אזוי צו זאגן, מען קען נישט צולייגן אז איינער וואס פערצופאל איז מען היימיש בפועל זאל האבן די זעלבע דין ווי דאס וואס שטייט מפורש.

[איינס]

איך בין געווען דער איינער. און לויט די שפראך וואס יענער האט גענוצט פארן היתר ברויך עס צו ארבעטן פאר יחוד אויך לכאורה. דערפאר האב איך מעיר געווען אז ס'איז זייער אינטערעסאנט אזוי צו זאגן, מען קען נישט צולייגן אז איינער וואס פערצופאל איז מען היימיש בפועל זאל האבן די זעלבע דין ווי דאס וואס שטייט מפורש.

על זה יפה כתב

יונגעלייט קענען נישט קיין 'הלכות יחוד'...