יואל שרייבער האט געשריבן:פעיק ניוז האט געשריבן:וואס איז די הגדרה פון א קאנספיראציע טעאריע?
ווען ווערט עס אויס קאנספיראציע טעאריע און עס ווערט א פאקט?
און צו זענען די צוויי זאכן בכלל א סתירה?
די הגדרה פון א קאנספיראציע טעאריע איז געווענליך ווען מען ציעט מסקנות בעיסד אויף מאדנע קאאינצידענטן, דאס עצם פרעגן קשיות גייט נישט אריין אין דעם כלל לענ''ד, הגם עפ''י רוב זענען די אלע קשיות בכלל נישט אזוי שווער, אבער די קאנפיראציע טעאריע איז נאר דאס ציען מסקנות.
דאס איז די זאך, און איך ברענג נאכאמאל וואס גרשון האט פריער געברענגט פון גוגל:
"a belief that some covert but influential organization is responsible for a circumstance or event."
א "קאנספיראציע טעאריקער" איז דער וואס "גלייבט" אין קאנספיראציע טעאריעס, און פארוואס דאס איז נישט קיין קלוגע זאך דארף מען נישט מסביר זיין, אבער דאך וועל איך:
ערשטנס, איז דאך אמונה טייטש אז מ'גלייבט עפעס אן קיין הוכחות, און דערפאר דארף מען זיין א "א נאר און גלייבן" ווען ס'קומט צו אמונה בה', ווייל דאס אננעמען סיי וואס אלס זיכערע זאך אן קיין הוכחות איז קעגן שכל, ווייל שכל זאגט אז ווילאנג ס'איז נישט אויפגעוויזן אז דאס איז דער פאל קען זיין אז דאס איז נישט דער פאל.
יעצט ווען "שכל זאגט" אז עפעס מוז זיין דער פאל איז דאס אליינס אן הוכחה (באמת איז יעדע הוכחה געבויט אויף שכל, ווייל ווער זאגט אז וואס ער זעט פאר די אויגן איז די מציאות? ווייטער שכל...), אבער אויב איינער איז נישט גענוג פארשטענדליך קען דאך זיין אז בלויז "זיין" שכל זאגט אים אזוי, אבער בעצם איז דאס נישט אזוי (און דאס קען אויך זיין דער פאל ווען די הוכחה איז אז ער זעט עס פאר די אויגן, ווייל ס'איז דאך שייך אז א מענטש זאל נישט פארשטיין וואס ער זעט).
יעצט ווער איז דען "גענוג פארשטענדליך", אז אויף זיין פארשטאנד זאל מען עפעס קענען אננעמען אלס פאקט? און דא קומט אריין דאס:
יואל שרייבער האט געשריבן:וואס מיינט א פאקט? איך ווייס נישט צו עס איז דא אזא זאך, אבער לכאורה דארפן נארמאלע מענטשן אננעמען אלץ פאקט יעדע זאך וואס האט גענוג עווידענס אז עס איז זייער שווער זיך פארצושטעלן אז עס איז נישט אמת, (אזוי ווי מען רופט עס אין קאורט, ביאנד ריזענעבל דאַובט).
אמת טאקע אז אפילו זאכן וואס זענען אנגענומען אלס פאקטן האבן א מעגליכקייט אין די בריאה צו זיין א טעות פון די מענטשהייט, טאקע ווייל דער מענטשליכער שכל איז מוגבל. אבער זאכן וואס פארשטענדליכע מענטשן פארשטייען אז דאס מוז זיין דער פאקט, איז גענוג פאר סאסייעטי עס צו רופן "פאקט", ווייל שכל זאגט אז די ווייניגער פארשטענדליכע מענטשן זענען אויף א דרגא נידריגער ווי די מער פארשטענדליכע מענטשן ווען ס'קומט צו די נושא פון "פארשטאנד", אלזא, אויב זיי רופן עס "פאקט", דאן ווער קען זיך דען קריגן דערויף?
(פארשטייט זיך אז ווען איינער ווייסט עפעס וואס די וועלט ווייסט נישט איז די מעשה אנדערש, למשל ווען א צייט רייזער וואלט געהערט ווי סייענטיסטן פארקויפן אלס פאקט אז צייט רייזן איז נישט שייך במציאות, וואלט ער נישט געטוישט זיין מיינונג ווייל ער ווייסט אז זיי זענען זיך טועה, און דאס איז פארוואס א מאמין אין סיי וואס - וואס פשט איז אז ער "ווייסט" אז דאס איז דער מציאות, און צו אים איז עס בכלל נישט קיין ספק - וועט נישט טוישן זיין מיינונג אפילו אויב סאסייעטי וועט זאגן אז די פאקט איז נישט אזוי, ווייל ער ווייסט אז די פאקט איז יא אזוי, נאר די וועלט איז זיך טועה.)
צווייטנס, און דאס איז וויכטיג פאר די וואס טראכטן "אקעי, אננעמען מיט א זיכערקייט אז א קאנספיראציע טעאריע איז אמת איז נישט קיין קלוגע זאך, אבער צו טראכטן אז ס'איז מעגליך אמת איז דאך שוין נישט נגד השכל", די וועג וויאזוי קאנספיראציע טעאריעס ווערן געבויט איז דורך זאכן וואס שטימען נישט, וואס מאכט אז מענטשן זאלן טראכטן אז עפעס איז נישט פונקט ווי מ'זאגט אז ס'איז.
יעצט ווער וועט ענדערש "נישט פארשטיין" געוויסע זאכן? איינער וואס ס'פעלט אים פארשטאנד.
יעצט פארשטאנד מוז נישט מיינען דוקא נאטורליכע פארשטאנד, נאר אמאל קען מען זיך לערנען א זאך אדער צוויי פון די וועלט, און געוויסע זאכן וואס מ'האט פריער נישט פארשטאנען זענען שוין פארשטענדליך, ווייל אז מ'לערנט קען מען.
א משל צו דעם איז וואס מ'האט לעצטנס מיטגעהאלטן וויאזוי יעדן טאג זענען אפירגעקומען שוידערליכע באריכטן פון פלעצער ווי ס'האבן געשטימט פיל מער מענטשן ווי ס'וואוינען דארט, ביז ס'האט זיך ארויסגעשטעלט אז דער וואס האט "אנטדעקט" די סקאנדאל האט פשוט נישט געוואוסט וויאזוי מ'ליינט וואל רעזולטאטן... דאס הייסט אז זיי האבן געמיינט געוויסע זאכן פשוט ווייל געוויסע ידיעות האט זיי געפעלט.
יעצט די עצם געדאנק אז ווען ס'פעלט פאר א מענטש ידיעות אין א געוויסע תחום קען אים פעלן געוויסע אינפארמאציע וואס מ'דארף האבן כדי צו קענען ציען מסכנות (אדער אפילו צו פרעגן פראגן וואס זענען מעגליך באמת נישט שווער) איז גאנץ א פשוט'ער, אבער נאר פאר פארשטענדליכע מענטשן...
צו צוזאמנעמען וואס איך האב געשריבן: איינער וואס נעמט אן עפעס וואס מ'רופט "קאנספיראציע טעאריע" מיט א זיכערקייט, האט פשוט געמאכט א באשלוס צו גלייבן געוויסע מענטשן איבער געוויסע אנדערע מענטשן, אדער זיין אייגענע פארשטאנד וואס ווער ווייסט אויף וועלכע דרגא דאס איז... איינער וואס טראכט אויף עפעס וואס מ'רופט "קאנספיראציע טעאריע" אז ווער ווייסט צו ס'איז טאקע נישט דאס, דארף אויסטשעקן צו ס'איז נישט מעגליך אז דאס קומט פון חוסר ידיעה אדער חוסר הבנה, ווייל סוף כל סוף זענען געלערנטע און פארשטענדליכע מענטשן נישט חושש דערצו, ווייל ווען יא איז נישט די מנהג עס צו רופן "קאנספיראציע טעאריע".
אודאי קען זיין א ווייטע מעגליכקייט אז ס'איז יא אמת, אבער דא קומט מען שוין צוריק צו א לאטערי, אז א מענטש טראכט נישט א גאנצן טאג אין א דירעקציע אז עפעס וואס האט א קליינע שאנס צו געשען גייט געשען (הגם ביי א לאטערי איז אסאך מאל יא אזוי דער פאל, ווייל מ'וויל אז ס'זאל געשען, און דאס איז א פראבלעם פאר זיך), און ס'מיינט נישט אז ער איז נישט וואך איבער די מציאות אז דאס קען מעגליך געשען.
)
