Dear Milkman: From now on please leave two pints every other day and one pint on the days in between, except Wednesdays and Saturdays when I don't want any milk.
וועל איך זוכן א מקור. אבער ר' אביגדור וואלט נישט געהאט קיין פראבלעם צו זאגן עפעס שלא עפי"ד הזוה"ק כידוע קומענדיג פון די קרייז פון ווי ער איז געקומען.
אפגעזען צו איך בין גערעכט מיט דעם צו נישט (פענדינג מקור) איז דיין פייערדיגע חסידות "און ווען ער האט עפס געזאגט איז עס געווען אויסגעהאלטן ע"פ הלכה און ע"פ סוד." צו שטארק צופייערט...און שלא על פי דרכו פון ר' אביגדור...
Dear Milkman: From now on please leave two pints every other day and one pint on the days in between, except Wednesdays and Saturdays when I don't want any milk.
איך קען דיר אויך ארויסהעלפן...און איך בין אלעס מסכים נאר פליז "טאון איט דאון" ווי מזאגט בלע"ז...
Dear Milkman: From now on please leave two pints every other day and one pint on the days in between, except Wednesdays and Saturdays when I don't want any milk.
קשיא: איז עס מעגליך אז א מוסלים אדער קריסט זאל ליעב האבן דעם אייבירשטען?
ענטפער: עס ווענד זיך וואס ער האט ליעב, איך מוז ענק זאגן אז דאס מאכט א גרויסע נפקא מיניה. ווען איינער וויל רעדן איבער א געוויסע פרעזענדליכקייט, דארף יענע פרעזענדליכקייט באקומען די ריכטיגע דיסקריפציע. למשל, איינער וויל ברענגן א מתנה פאר איינעם, און ער ברענגט עס צו די טיר נעבן זיין חבר, דאס איז נישט א מתנה צו די ריכטיגער אדרעס. ווען מענטשן פרעפלען צו די גאט וואס האט גערעדט צו מוכאמאד, דאמאלטס דאווענען זיי צו די נישט ריכטיגער גאט, ווייל עס איז נישטא אזא גאט. אויב זיי דערקלערן אז "אלאה אכבאר" איז גאט און 'מוכאמאד' איז זיין נביא, דאמאלטס רעדן זיי פון א צווייטער גאט וואס עקזעסטירט נישט. אויב מענטשן דאווענען צו א גאט וואס האט געדארפט געבוירן ווערן פון א מאמע, דאן רעדן זיי פון עפס וואס עקזעסטירט נישט. און דערפאר זענען זיי עובדי אלילים און זיי דאווענען צו זערא. עפס וואס עקזעסטירט נישט. און דו גייסט נישט באקומען קיין שום שכר דערפאר. דו מוזט דאווענען צו ה' אלקי ישראל.
יעצט די רמב"ם זאגט אז חסידי אומות העולם האבן א חלק אין עולם הבא, אבער דאס איז געזאגט געווארן ווען זיי ווייסן אז ה' אלקי ישראל, ער איז די גאט פון אידן, ער האט אונז אויסגעוועלט. פרעה האט געקענט באשטיין צו גלייבן אין באשעפער ווען משה איז געקומען צו אים, אבער ער האט נישט געוואלט גלייבן אז ה' אלקי ישראל. דאס איז די גרעסעטער פראבלעם, דער אייבירשטער האט געזאגט ער איז אלקי ישראל, וועגן דעם איז עס אזוי וויכטיג. יעצט, אויב א איד גלייבט אין יוניווערסיטעט גאט, איז נישט קיין איד. די אייבירטשער איז בעל הבית אויף די יוניווערס, און ער האט געזאגט אז ער האט באשאפן די יוניווערס וועגן זיינע מענטשן. יעצט, מיר זענען די עיקר עקטארס אויף די סטעיטש פון היסטאריע, און די גאנצע וועלט איז נישט מער מער ווי א סינערי פאר אונז. און נישט קיין חילוק ווי שווער די קאנסעפט איז, דארפסטו עס לערנען. אונז דארפן לערנען אז מיר זענען די עיקר Performers אין די וועלט, און דער אייבירשטער האט אונז אויסדערוועלט, און געזאגט ה' אלקי ישראל.
קוק נישט צוריק צופיל, וועסט נאך אנהייבן צו גיין צוריק ציוועגס!..
וועגן קוקן אויף די לבנה איז זייער אינטרעסאנט וואס ער זאגט, ווייל למעשה ווערט עס געברענגט אין מג"א סי' תכ"ו סק"ח בשם השל"ה אן קיין טעם, און אין אליה רבא דארט סק"א בשם שיירי כנסת הגדולה, בשם ספר חרדים, דארט שטייט אויך נישט קיין טעם.
קשיא: וויאזוי דארף מען אנקוקען די חרם וואס איז ארויסגעשטעלט געווארן קעגן די חסידים פונעם ווילנא גאון?
ענטפער: די שאלה וואלט איך ענק קיינמאל נישט געקענט ענטפערן אויב נישט די ספר זכרון יעקב. זכרון יעקב איז געווען הרב יעקב הלוי ליפשיץ, ער האט געוואונט אין קאוונא. ער איז געווען די סעקרעטערי פון רב יצחק אלחנן [ספעקטאר]. רב יצחק אלחנן איז געווען רב אין קאוונא בעפאר די צווייטער וועלט קריג. ער איז געווען א נאציאנאלע תורה אוטארעטי. עס איז געווען אין די תקופה ווען מען האט זיך געשלאגן קעגן די משכילים [רעפארמערס]. רב יצחק אלחנן איז געווען די איינציגסטער וואס האט זיך נישט געשלאגן אפען קעגן זיי, ווייל זיי האבן געהאט די אוטאריטעט און קאנטראל פון די קהילה. ער איז געווען אבער די רב פון די קהילה. סא ער האט געטראגן זייער א וויכטיגער אויפגאבע איבער די פרעזארוואציע פון די תורה. און ער האט זיך ווידערגעשטעלט קעגן די משכילים. אלעס איז געשריבן אין די ספר זכרון יעקב, און אויך אין די ספר פון די בייאגראפיע פון רב יצחק אלחנן.
הרב ליפשיץ שרייבט צווישן אנדערע די מחלוקה צווישן ווילנער גאון און די חסידים, און ער איז עס מסביר ווי פאלגענד: ער זאגט, ער אליין האט נישט פארשטאנען די מצב ביז א אלטער ליטאניען רב פון א פריערדיגע דור האט אים עס מסביר געווען.
ווען די חסידים האבן זיך אנגעהויבן, איז עס געווען א רעוואלאציענערישע תנועה. די ערשיינונוג פון א נייע נוסח אין אייראפע, נוסח ספרד, און נוסח ארי (וועלכע איז אויך נוסח ספרד). און עס איז געשאפען געווארן א געפאר אז עס זאל זיך נישט אויפוויקלען א רעפארם באוועגונג. ווייל יעצט וועלן קומען אנדערע מענטשן און מאכן פרישע נסחאות. יעצט, די אלטע נוסח פון דאווענען איז געווען אנגענומען אלס מורא, מען האט דאס נישט צוגערירט, פלוצלינג זענען געקומען א גרופע מענטשן און זיי האבן עס געטוישט. אין יענע צייט איז געווען צווישן חסידים א שטארקע באוועגונג פון פארמינערן די לימודים פון די נישט חסידישע מענטשן, ווייל זיי זענען באטראכט געווארן אלס נישט גענוג ענטוזיאסטיש אין עבודת השם, און ממילא איז די תורה שלא לשמה. ממילא איז געווען א נייגונג צו פארמינערן די לימודים צווישען די ישיבות און צווישן די גדולי ישראל. די גר"א איז אלעמירט געווארן איבער דעם, און איז דערפאר געשיקט געווארן דורך הקב"ה ארויסצוקומען און בלעסטן די חסידים. ער איז ארויס געקומען מיט קול קורא'ס קעגן זיי, ער האט געווארנט מענטשן קעגן זיי. יעצט, ווען די חסידים האבן געזען אז זיי ווערן אטאקירט, איז זייער רעאקציע געווען צו ווייזן פאר זיי אז די באלעסטונגענס קעגן זיי איז גרינטלאז. נאר אנשטאט זענען זיי פאר לימוד התורה, און זיי זענען יא פאר הרבצות מוסדות התורה. אלס א רעזאלטאט, האבן זיי אנגעהויבן משקיע צו זיי מער און מער צייט צו לערנען תורה. נאך א שטיק צייט, האבן די חסידישע מקומות געהאט אזא שטארקע הרבצות התורה פונקט ווי די מקומות פון די נישט חסידישע. - ממילא האט ער געזאגט אז דאס איז געווען אין רעזאלטאט ווייל זיי זענען אטאקירט געווארן - זיי האבן געוואלט ווייזן אז זיי זענען פונקט ווי יעדעם איינעם ווען עס קומט צו לימוד התורה. יעצט האבן די מתנגדים אנגעהויבן צו ברענגן מוסר צו זייערע קעמפס, צו ווייזן אז זיי זענען גארנישט ווייניגער ווי די חסידים ווען עס קומט צו "עבודת השם". דערפאר איז די קעגנזייטיגע מחלוקה געווען מן השמים, אלע מקומות זענען געווארן פאפולער איבער צו זיין מער באוויסטזיניג איבער די וויכטיגקייט פון צושפרייטן תורה, און מער באוויסטזיניג אויף די וויכטיגקייט פון צושפרייטן התלהבות און אמת'ע יראה ועבודת השם. דערפאר איז עס געווען א מחלוקה לשם שמים וואס איז געווען סופה להתקיים, און עס האט געהאט אייביגע רעזאלטאטן. אלס רעזאלטאט איז די וועלט געווארן שטערקער אין די פעלד פון תורה און די פעלד פון עבודה. סא אויב קוקן מיר צוריק זעען מיר די יד ה', מיר זעען אז אלעס האט געהאט א ציל און מטרה צו פארשפרייטן תורה און איז געווען די טובה פון עם ישראל.
קשיא: וויאזוי קען א מענטש בייקומען די נסיון פון נישט קוקען אויף זאכן וואס מען טאר נישט זען?
ענטפער: נומער איינס, די קאפ איז א וועקיום, ווען דיין מחשבה איז ליידיג, דאן קומען אלע שטותים אריין אין דיין מוח. ווען דיין מוח איז פיל מיט גוטע מחשבות, אפילו די לעקטשערס וואס איר הערט פון מיר דא, טראכט פון זיי א גאנצע צייט. פראביר צו אויספירן די זאכן וואס דו האסט געהערט. אדער ווען דו לערנסט, אפילו דו לערנסט הלכות, האלט דיין משחבה פיל מיט תורה. עס איז דא אזויפיל זאכן פון וואס צו טראכטן. יעצט ווען דיין מוח וועט זיין פיל וועלן נישט די שלעכטע זאכן אריינקומען אין דיין מוח אזוי גרינג.
צווייטנס, אויב דו ביסט אין גאס, קוק אויף די סייוואלקס בשעת דו גייסט. קוק נישט אין ערגעץ נישט, נישט לינקס אדער רעכטס, נאר אויב דו דארפסט אריבער גיין די גאס. חזר די קאמענט א גאנצע צייט ווען דו גייסט, דיין אויגן אראפ. דו וועסט זיין סופרייסט וויפיל דאס וועט דיר העלפן. האלט דיין אויגן אראפ. עס איז א גוטע איידיע צו וויסן אז אלע מענטשן ארום דיר זענען טמאים. אלע מענטשן ארום דיר זענען בהמות. זיי זענען פארלוירענע נשמות, אלע פון זיי גייען גיין אין גיהנם, אלע פון זיי. עס איז א רחמנות, אלע פון זיי האבן נישט קיין שום שכל. זיי טראכטן נישט פונעם אייבירשטען אפילו איינמאל אין זייער גאנצן לעבן, ניטאמאל איינמאל. סא וויאזוי קענסטו זיך פארגלייכן צו זיי? זיי זענען בהמות, חיות, "ורוממתנו מכל הלשונות", דו האסט אונז אויפגעהויבן פון צווישן אלע פעלקער פון די וועלט. דערפאר זאלסטו האבן א געוויסע מאס שטאלץ אין דיר אלס איד, ווייס ווער דו ביסט! דערפאר קוק נישט אויף קיינעם, קוק בלויז אויף די סיידוואלקס.
קוק נישט צוריק צופיל, וועסט נאך אנהייבן צו גיין צוריק ציוועגס!..