ניגוני סאטמאר ומקורותיהם

[achtov]

יא

[achtov]

https://drive.google.com/file/d/1Juthth6BrVmZrr7z_vmhpVeRlUlLEfZm/view?usp=sharing
איך זוך דע גאנצע סאטמארע כל מקדש? קאן דאס איינער? ר׳ ארי׳ אונגאר פלעגט דאס זינגען אין קעמפ אין די כ׳ יארן?

https://jewishmusic.fm/album/nigunei-kol-mekadesh/
פון ר' בעריש ווישעווער?

ס׳איז נישט דאס

[yoy]

https://drive.google.com/file/d/1Juthth6BrVmZrr7z_vmhpVeRlUlLEfZm/view?usp=sharing
איך זוך דע גאנצע סאטמארע כל מקדש? קאן דאס איינער? ר׳ ארי׳ אונגאר פלעגט דאס זינגען אין קעמפ אין די כ׳ יארן?

BTW. ווער איז דער ארי' אונגאר? האט ער עפס מיט דעם חזן ר׳ יעקב אונגאר, איז דאס גאר זיין פאטער?
viewtopic.php?forms=0&t=21010&p=752352&hilit=%D7%90%D7%A8%D7%99%D7%B3+%D7%90%D7%95%D7%A0%D7%92%D7%90%D7%A8#p752352
ר' ארי' אונגאר פון די קעמפ, איז דער מחבר ספר 'ציונים לתורה' אויף תרי"ג מצות לספר המצות?

[דובי'ס א פען]

0f1a9187.jpg (243.41 KiB) געזען 2107 מאל

איינער קען אריין קומען מיט די נאמען פון דער קאפליע פירער ?

[farshlufen]

דאס איז דאך ר' שלמה הערש עקשטיין ב"ר מענדל

[להחיות]

דאס איז דאך ר' שלמה הערש עקשטיין ב"ר מענדל

וואס איז מחבר אסאך ניגונים

[אברך יקר]

אזוי ווי איך זעה דא א שערורי' בנוגע דעם סאטמארער רבי'ןס ניגון, וואס ער האט אנגעבליך אליינס פארפאסט, און מאנכע מאכן אוועק דאס קראנטקייט דערפון, בעיקר מיט די טענה אז ווי איז מען געווען ביז לעצטנס מיט דעם ניגון, והאמת, אז גם אני הצעיר האב עס אנגעקוקט מאדנע.
וויל איך איבערגעבן וואס איך האב לעצטנס געהערט פון ר' שלום האלפערט זז"ג אז דער רבי האט עס פארפאסט לכבוד די חתונה פון זיין טאכטער הצדיקת רחל'לע עה, און וויבאלד זי אז דאך אוועק בחייו, דערפאר האט מען עס קיינמאל נישט געזונגען בחייו, כידוע ליודעים אז עס איז אים זייער שווער געווען ווען מ'האט אויפגעברענגט איז זכרון. ער (ר' שלו' שליט"א) האט מיר געזאגט אז ער האט כמ"פ געהערט פון רבי'ן דעם ניגון, (איך געדענק נישט אויב דער רבי' האט אים אליינס געזאגט אז ער האט עס געמאכט, אבער ס'האט אויסגעזעהן אזוי) און ער האט מיר אפילו צוגעלייגט אז דער רבי האט ביים אנהייב ניגון געהאט עפעס אזא שענערע תנועה'לע, עפעס אזוי ווי א ווערצבערגער קנייטש, ער האט מיר עס נאכגעמאכט ... נאר פארן עולם איז שווער אויפצוכאפן -האט ער געזאגט- זינגט מען עס מער מיט א פשטות...
אפילו דעם ניגון וואס דער רבי האט איבערגעלאזט האט מען אויך פארדרייט דעם טאן...
אויך איינער פון ר' אברהם דוד גליק'ס (ע"ה) קינדער האט מיר געזאגט אז ער האט אייביג געוואוסט פון דעם ניגון און מ'האט עס געזונגען ביי זיין טאטן אלס דעם רבי'ןס ניגון, ער האט אבער נישט געוואוסט פארוואס עס איז נישט אויפגעכאפט געווען...

[אברך יקר]

ווייסט איינער מער אינפארמאציע איבער דעם פאלגענדן ניגון
https://drive.google.com/file/d/1DpBfQJ ... AAQ8i/view

איך געדענק אלס קינד פלעגט מען עס זינגען אין אונזער בית המדרש'ל (מסאטמאר) מזמן לזמן אויף לא תבושו, און מיין טאטע זז"ג פלעגט עס אויך זינגען, עס האט דעם סאטמארן שמעק, און איז גאנץ מעגליך א סאטמארער ניגון, אבער ווער ווייסט

[סטאוו יא פיטא]

אזוי ווי איך זעה דא א שערורי' בנוגע דעם סאטמארער רבי'ןס ניגון, וואס ער האט אנגעבליך אליינס פארפאסט, און מאנכע מאכן אוועק דאס קראנטקייט דערפון, בעיקר מיט די טענה אז ווי איז מען געווען ביז לעצטנס מיט דעם ניגון, והאמת, אז גם אני הצעיר האב עס אנגעקוקט מאדנע.
וויל איך איבערגעבן וואס איך האב לעצטנס געהערט פון ר' שלום האלפערט זז"ג אז דער רבי האט עס פארפאסט לכבוד די חתונה פון זיין טאכטער הצדיקת רחל'לע עה, און וויבאלד זי אז דאך אוועק בחייו, דערפאר האט מען עס קיינמאל נישט געזונגען בחייו, כידוע ליודעים אז עס איז אים זייער שווער געווען ווען מ'האט אויפגעברענגט איז זכרון. ער (ר' שלו' שליט"א) האט מיר געזאגט אז ער האט כמ"פ געהערט פון רבי'ן דעם ניגון, (איך געדענק נישט אויב דער רבי' האט אים אליינס געזאגט אז ער האט עס געמאכט, אבער ס'האט אויסגעזעהן אזוי) און ער האט מיר אפילו צוגעלייגט אז דער רבי האט ביים אנהייב ניגון געהאט עפעס אזא שענערע תנועה'לע, עפעס אזוי ווי א ווערצבערגער קנייטש, ער האט מיר עס נאכגעמאכט ... נאר פארן עולם איז שווער אויפצוכאפן -האט ער געזאגט- זינגט מען עס מער מיט א פשטות...
אפילו דעם ניגון וואס דער רבי האט איבערגעלאזט האט מען אויך פארדרייט דעם טאן...
אויך איינער פון ר' אברהם דוד גליק'ס (ע"ה) קינדער האט מיר געזאגט אז ער האט אייביג געוואוסט פון דעם ניגון און מ'האט עס געזונגען ביי זיין טאטן אלס דעם רבי'ןס ניגון, ער האט אבער נישט געוואוסט פארוואס עס איז נישט אויפגעכאפט געווען...

ירבו הסיפורים והן לא יכלו, ס'איז קלאר דא א געוואלד פון שמועות ארום די קראנטקייט און דיוקי הדברים, טייל פון זיי מקור ראשון. להשלמה ברענג איך דא אהער וואס כ'האב געשריבן א שכנות'דיגן אשכול:

הרב סטאוויא לאמיר הערן דיין מיינונג אויף די סאטמאר'ע תרצ"ה הקפה ניגון וואס מען איז מייחס אז די רבי האט עס מחבר געווען, היש דברים בגוי?

אינטערעסאנט אין איינע פון די וויזניצע אלבומ'ס איז דא א ניגון וואס די הויכע פאל איז כמעט די זעלבע ווי די הויכע פאל פון דעם ניגון, יתכן אז ביידע קומען פון ר' בעריש ווישעווער?

ראה זה פלא!
פינקט נעכטן בין איך געקומען צים מסקנא אז דער ניגון פון *תרצ"ו - תרצ"ז האט די רבי טאקע מחבר געווען,
אבער די דריטע פאל בלייבט טאקע איבער א גרויסע ספק,
כ'האב מיר אנגעשטויסן אין דעם ריקארדינג פון תשס"ב - א קורצע צייט נאך סאטמאר וויליאמסבורג האט עס ארויסגעגעבן - ווי עס רעדט א עלטערע איד, עפעס א רב (כ'דערקען נישט ווער ס'איז - אדרבה אויב איינער ווייסט ווער דאס איז זאל ביטע מיטטיילן) און ער פארציילט מיט א ברירות אז ער געדענקט עס פון דעמאלטס

און ער זאגט אז דער הויעכע פאל וואס מ'קען היינט קומט פון אנדערע ניגון!!

דער ניגון פון אלבום א וויזניצע ניגון 1 איז טאקע דער זעלבע הויעכע פאל און דערפאר איז יתכן אז דער תרצ"ו ניגון האט געהאט א אנדערע הויעכע פאל (אויב בכלל), דער ניגון איז אויכט באקאנט אין גור, קיין וויזשניץ איז עס געקומען פון גאלאנטע און האט נישט מיט ר' בעריש ווישעווער..

די וויזניצע ניגון איז נישט אינגאנצן דומה נאר א קליין חלק, און אגב ווערט די הויכע פאל געניצט אין עטליכע ניגונים למחצה לשליש ולרביע (סטאווי קום אריין קלאר) ע"כ איז נישט קיין הכרח איז עס נישט קיין דעם רבינס ניגון, שנית קען זיין טאקע מיט די יארן האט עס פארלוירן די אויטענטישקייט צוליב די ענליכקייטן מיט אנדערע ניגונים

אז דו ברענגסט נאכאמאל ארויף דעם שמועס העמיר מוסיף זיין וואס כ'האב ביני לביני געהערט פון א איד וואס איז געווען אנוועזענד ווען איינער פון די מפרסמים פון דעם ניגון איז געקומען צו ר' יוסל אשכנזי ז"ל פרעגן פאר א צושטימונג אז דער ניגון האט די רבי זי"ע טאקע פארפאסט, ר' יוסל וואס פלעגט שטענדיג אלעס אוועקמאכן האט זיך דא אויכט נישט צוגעכאפט דערצו און האט עס גלייך אוועקגעמאכט, ער האט גע'טענה'ט אז די רבי האט בחייו נישט געקענט און נישט געמאכט קיין ניגון, דער שואל האט זיך נישט געלאזט און זיך גע'טענה'ט אהין און צוריק אז דער האט געזאגט און יענער האט געדענקט, זיי האבן נישט גע'חלום'ט וכו'.

האט ר' יוסל איינגעגעבן און פארציילט גופא דעובדא הכי הווה, די שטוב מענטשן האבן אויפגעפאסט אפאר תנועה'לעך וואס די רבי פלעגט זיך אינטערברימען און איינער איז אויפגעקומען צו עס אויספארעמען פאר א ניגון, כך הוה מ'האט געמאכט דערפון א ניגון און עס געזינגען אויף די הקפות יענעם יאר און ביי נאך געלעגנהייטן, די רבי אליינס האט קיינמאל אבער נישט אנגעהויבן דעם ניגון, וויפיל מ'האט פראבירט צו ברענגען אויפמערקזאמקייט פון רבין צו דעם ניגון איז עס געווען אן ערפאלג, מ'האט געזעהן אז די רבי איז בכלל נישט אנטציקט דערפון און מ'האט אויפגעהערט עס צו זינגען.

דאס איז די מעשה פון דא און ווייטער קען יעדער באשליסן אויב דאס הייסט יא דעם רבינס ניגון אדער נישט, וואס אמאל זיכער אז דער חלק אז צוליב וואס מ'האט געמאכט א גרויסע עסק ארום "דעם רבינס ניגון" האט די רבי באפוילן עס אויפהערן צו זינגען, דאס איז זיסע גוזמאות, לדברי ר' יוסל איז דער ניגון מעולם נישט אריין געהעריג ווייל ס'האט מעיקרא נישט געפאלן דעם רבין...

[איש חמודות]

אזוי ווי איך זעה דא א שערורי' בנוגע דעם סאטמארער רבי'ןס ניגון, וואס ער האט אנגעבליך אליינס פארפאסט, און מאנכע מאכן אוועק דאס קראנטקייט דערפון, בעיקר מיט די טענה אז ווי איז מען געווען ביז לעצטנס מיט דעם ניגון, והאמת, אז גם אני הצעיר האב עס אנגעקוקט מאדנע.
וויל איך איבערגעבן וואס איך האב לעצטנס געהערט פון ר' שלום האלפערט זז"ג אז דער רבי האט עס פארפאסט לכבוד די חתונה פון זיין טאכטער הצדיקת רחל'לע עה, און וויבאלד זי אז דאך אוועק בחייו, דערפאר האט מען עס קיינמאל נישט געזונגען בחייו, כידוע ליודעים אז עס איז אים זייער שווער געווען ווען מ'האט אויפגעברענגט איז זכרון. ער (ר' שלו' שליט"א) האט מיר געזאגט אז ער האט כמ"פ געהערט פון רבי'ן דעם ניגון, (איך געדענק נישט אויב דער רבי' האט אים אליינס געזאגט אז ער האט עס געמאכט, אבער ס'האט אויסגעזעהן אזוי) און ער האט מיר אפילו צוגעלייגט אז דער רבי האט ביים אנהייב ניגון געהאט עפעס אזא שענערע תנועה'לע, עפעס אזוי ווי א ווערצבערגער קנייטש, ער האט מיר עס נאכגעמאכט ... נאר פארן עולם איז שווער אויפצוכאפן -האט ער געזאגט- זינגט מען עס מער מיט א פשטות...
אפילו דעם ניגון וואס דער רבי האט איבערגעלאזט האט מען אויך פארדרייט דעם טאן...
אויך איינער פון ר' אברהם דוד גליק'ס (ע"ה) קינדער האט מיר געזאגט אז ער האט אייביג געוואוסט פון דעם ניגון און מ'האט עס געזונגען ביי זיין טאטן אלס דעם רבי'ןס ניגון, ער האט אבער נישט געוואוסט פארוואס עס איז נישט אויפגעכאפט געווען...

בשעת ס'איז נתפרסם געווארן די ניגון האב איך געהערט פון ר' שמעון ווייס ז"ל [בעל תדרש נועם ועוד] אז ער דענקט נאך דעם ניגון פונדערהיים, און ער האט באשטעטיגט אז ס'איז טאקע דעם רבינ'ס ניגון.

[הלבלר בקולמסו]

קדיש: האט דער מרן מהריט"ב געהערט אין א"י שנת תרצ"ב, זייענדיג אין ירושלים ביי קידוש לבנה האט א איד אנגעהויבן זינגען דעם ניגון אויף טובים מאורות, דער ניגון האט דעם רבי'ן זייער געפאלן און אהיים געברענגט אויף קראלי, (דרך אגב דער ניגון ווערט געזינגען אויף עתיקא קדישא חלק א' דורך ירמי' דמן אויף די ווערטער משוך חסדך)

דאס איז געווען א קל אדון ניגון, און ביי קידוש לבנה ווען מען זינגט טובים מאורות, האט מען געזונגען דעם זעלבן ניגון, און טאקע אנגעהויבן פון די צווייטע פאל, טובים מאאואורת....

אין נקיי הדעת שבירושלים ברענגט ער אז דער רבי האט דאס געהערט אין מאה שערים ביי קידוש לבנה, און האט זיך פארקאכט אויף דעם און איבערגעזיגנען א דריי פערטל שעה...

[נעכטן]

ווייסט איינער מער אינפארמאציע איבער דעם פאלגענדן ניגון
https://drive.google.com/file/d/1DpBfQJ ... AAQ8i/view

איך געדענק אלס קינד פלעגט מען עס זינגען אין אונזער בית המדרש'ל (מסאטמאר) מזמן לזמן אויף לא תבושו, און מיין טאטע זז"ג פלעגט עס אויך זינגען, עס האט דעם סאטמארן שמעק, און איז גאנץ מעגליך א סאטמארער ניגון, אבער ווער ווייסט

ניגון קארלין

[סטאוו יא פיטא]

ווייסט איינער מער אינפארמאציע איבער דעם פאלגענדן ניגון
https://drive.google.com/file/d/1DpBfQJ ... AAQ8i/view

איך געדענק אלס קינד פלעגט מען עס זינגען אין אונזער בית המדרש'ל (מסאטמאר) מזמן לזמן אויף לא תבושו, און מיין טאטע זז"ג פלעגט עס אויך זינגען, עס האט דעם סאטמארן שמעק, און איז גאנץ מעגליך א סאטמארער ניגון, אבער ווער ווייסט

ניגון קארלין

כאמור לעיל אז אין קארלין זינגט מען עס טאקע אבער זיי ווייסן נישט קיין מקור
למעשה איז נתברר געווארן אז דער ניגון איז פון די עלטערע גור'ע טאנץ ניגונים

https://rosetta.nli.org.il/view/action/ ... E73755219#

[מצלמה]

ווייסט איינער מער אינפארמאציע איבער דעם פאלגענדן ניגון
https://drive.google.com/file/d/1DpBfQJ ... AAQ8i/view

איך געדענק אלס קינד פלעגט מען עס זינגען אין אונזער בית המדרש'ל (מסאטמאר) מזמן לזמן אויף לא תבושו, און מיין טאטע זז"ג פלעגט עס אויך זינגען, עס האט דעם סאטמארן שמעק, און איז גאנץ מעגליך א סאטמארער ניגון, אבער ווער ווייסט

ניגון קארלין

כאמור לעיל אז אין קארלין זינגט מען עס טאקע אבער זיי ווייסן נישט קיין מקור
למעשה איז נתברר געווארן אז דער ניגון איז פון די עלטערע גור'ע טאנץ ניגונים

https://rosetta.nli.org.il/view/action/ ... E73755219#

ר׳ @סטאוועלע, ס׳ארבעט עפעס נישט.

[רבותינו]

ווי קען מען הערן ברכות וקרה"ש ביי ברית פון רביה"ק מסאטמאר זי"ע ?
אנשולדיגט פאר די שאלה איך ווייס נישט ווי עס צופרעגין ממילא פרעג איך עס דא די נוסח ביי א ברית
איך זיך די ריקארדינג איך בין זיכער אז סדארף זיין

[סטאוו יא פיטא]

ווייסט איינער מער אינפארמאציע איבער דעם פאלגענדן ניגון
https://drive.google.com/file/d/1DpBfQJ ... AAQ8i/view

איך געדענק אלס קינד פלעגט מען עס זינגען אין אונזער בית המדרש'ל (מסאטמאר) מזמן לזמן אויף לא תבושו, און מיין טאטע זז"ג פלעגט עס אויך זינגען, עס האט דעם סאטמארן שמעק, און איז גאנץ מעגליך א סאטמארער ניגון, אבער ווער ווייסט

ניגון קארלין

כאמור לעיל אז אין קארלין זינגט מען עס טאקע אבער זיי ווייסן נישט קיין מקור
למעשה איז נתברר געווארן אז דער ניגון איז פון די עלטערע גור'ע טאנץ ניגונים

https://rosetta.nli.org.il/view/action/ ... E73755219#

ר׳ @סטאוועלע, ס׳ארבעט עפעס נישט.

עפעס האט דער סייט אנגעהויבן מאכן קינצן,אמאל איז עס געווען אין איין גרויסע פאלדער מיט נאך ארום 100 גורע ניגונים פון פארן קריג.
די ניגונים זענען געשפילט און געזינגען ארויס פון אריגינעלע נאטען

דא האט איר עס פון מיין אוצר (די זעלבע רעקארדירונג וואס איז דארט אויפן ספרייה)
https://www.dropbox.com/s/zubns4ykplra4 ... D.mp3?dl=0

ניגון 52 - פון צווישן 71 - פון ניגונים וואס מ'ווייסט נישט קיין יאר ווען ס'איז געמאכט געווארן

[סטאוו יא פיטא]

דער שושנת יעקב:
ר' ליפא ליוש ע"ה וי"א ר' בעריש ווישעווער הי"ד
אויף וואס מ'האט כמ"פ ארומגערעדט אויב חברו ר' בעריש ווישעווער אדער ר' ליפא ליוש

וואס איז פשט אז ס'האט נישט דעם חלק פון "ארורים כל הרשעים ברוכים כל הצדיקים"? איז דא א נוסח וואס האט דאס נישט?

[farshlufen]

וואס איז פשט אז ס'האט נישט דעם חלק פון "ארורים כל הרשעים ברוכים כל הצדיקים"? איז דא א נוסח וואס האט דאס נישט?

די צענזור.

[Who knows]

דער שושנת יעקב:
ר' ליפא ליוש ע"ה וי"א ר' בעריש ווישעווער הי"ד
אויף וואס מ'האט כמ"פ ארומגערעדט אויב חברו ר' בעריש ווישעווער אדער ר' ליפא ליוש

וואס איז פשט אז ס'האט נישט דעם חלק פון "ארורים כל הרשעים ברוכים כל הצדיקים"? איז דא א נוסח וואס האט דאס נישט?

די מאדזיצער האט דאס אויך נישט, וכן באבוב (קדושת ציון), כמדומה ר' אהרן מילער'ס אויך נישט, וכן הרבה
די טעם איז ווי פארשלאפן זאגט

[סטאוו יא פיטא]

ועל הכל

זיי זאגן דא אז דאס איז א סאטמארע ניגון

מ'שרייבט דא אז דער ניגון האט ר' יושע מענדלאוויטש פארפאסט, ווייסט איינער אויף וועלעכע אלבום?

[farshlufen]

נישט אויף "קרית מלך רב"?

הגם, ר' יושע'ס ניגונים מוז נישט פון קיין אלבום, ע"פ רוב פארשפרייט ער זיינע ניגונים אויף די אלטמאדישע וועגן.

[סטאוו יא פיטא]

נישט געטראפן דארט, ס'איז אבער זיכער זיין ניגון?

[התבונני]

ועל הכל
זיי זאגן דא אז דאס איז א סאטמארע ניגון
מ'שרייבט דא אז דער ניגון האט ר' יושע מענדלאוויטש פארפאסט, ווייסט איינער אויף וועלעכע אלבום?

ותמלוך עלינו (המזמרים - ראובן באנעט)
טרעק 8

[סטאוו יא פיטא]

ועל הכל
זיי זאגן דא אז דאס איז א סאטמארע ניגון
מ'שרייבט דא אז דער ניגון האט ר' יושע מענדלאוויטש פארפאסט, ווייסט איינער אויף וועלעכע אלבום?

ותמלוך עלינו (המזמרים - ראובן באנעט)
טרעק 8

יענץ איז דאך א אנדערע ניגון

[סטאוו יא פיטא]

ועל הכל

זיי זאגן דא אז דאס איז א סאטמארע ניגון

מ'שרייבט דא אז דער ניגון האט ר' יושע מענדלאוויטש פארפאסט, ווייסט איינער אויף וועלעכע אלבום?

האמיר זיך נישט געפוילט און אנגערופן ר' יושע'ן, דער ניגון איז נישט זיינס און האט מיט סאטמאר גארנישט...