וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?

[farshlufen]

צ״ק
׳מסירות נפש׳ ?

אין היינטיגן אידיש?

זיך אביסל איבערגעשטרענגט..

[מיטל מזרח ווינטל]

צ״ק
׳מסירות נפש׳ ?

אין היינטיגן אידיש?

זיך אביסל איבערגעשטרענגט..

[פארפאסונג]

.

[גרשון]

די מערסט-באוואוינטע שטאט אין טערקיי און אין גאנץ אייראפע* איז איסטאנבול (Istanbul). אזוי שרייבט מען עס אויף ענגליש, דייטש, פראנצויזיש, טערקיש, און אנדערע שפראכן.

די סלאווישע שפראכן -- פויליש, רוסיש, אא"וו -- האבן פארקירצט דעם נאמען צו סטאַמבל. דער אי אנפאנג און דער ו' פון בול איז געמעקט געווארן, און פונעם נ' איז געווארן א מ'.

ווי אזוי הייסט די שטאט אויף אידיש? די יידישע ווערטערביכער שרייבן סטאמבל, אין איינפלוס פון סלאוויש. למעשה ביי אונז האב איך נאך קיינמאל נישט געזען אזוי, און דאכט זיך מ'וועט אפילו נישט וויסן וואו די שטאט געפינט זיך. אבער אז דייטש און ענגליש און אפילו טערקיש זענען פאראייניגט אויף איסטאנבול, דאן פארוואס זאלן די אידן זיין אנדערש?

אלזא, דאס בעסטע איז לכאורה איסטאנבול, אבער איינער וואס איז א יידישיסט קען שרייבן סטאמבל. יעצט דארף מען נאר האלטן קאפ נישט צו מאכן נייע פארמאציעס צונויפגעשמאלצן פון די ביידע: איסטאמבול, איסטאמבל, איסטאנבל. ווי אויך איז א פארשפרייטער גרייז צוצולייגן א נ' נאכ'ן י': אינס.

און אז מיר קענען שוין יא רעדן טערקיש, לאמיר זען פון וואו דאס ווארט קומט. איסטאנבול קומט פון די גריכן, וואס האבן עס גערופן "אייס טען פּאָלין" -- צו דער שטאט. שפעטער האבן עס די קריסטן געטוישט צו קאָנסטאַנטינ-אָ-פּאָל, נאר דעם רוימישן קייזער קאנסטאנטין וועלכער האט אנגענומען דעם קריסטליכן גלויבן. ווען די מוסולמענער האבן צוגעכאפט טערקיי פון די קריסטליכע ביזאנטן האבן זיי צוריקגעטויטש צו איסטאנבול. עד היום הזה וועלן פראוועסלאנישע קריסטן עס רופן קאנסטאנטינאפאל.

אין פאל איר זענט צעמישט, דאן זאגט קושטא און פארטיג.

א חלק פון דער שטאט איז אין אזיע. יא, איסטאנבול געפינט זיך אין צוויי קאנטינענטן!

[נברא]

די מערסט-באוואוינטע שטאט אין טערקיי און אין גאנץ אייראפע* איז איסטאנבול (Istanbul). אזוי שרייבט מען עס אויף ענגליש, דייטש, פראנצויזיש, טערקיש, און אנדערע שפראכן.

די סלאווישע שפראכן -- פויליש, רוסיש, אא"וו -- האבן פארקירצט דעם נאמען צו סטאַמבל. דער אי אנפאנג און דער ו' פון בול איז געמעקט געווארן, און פונעם נ' איז געווארן א מ'.

ווי אזוי הייסט די שטאט אויף אידיש? די יידישע ווערטערביכער שרייבן סטאמבל, אין איינפלוס פון סלאוויש. למעשה ביי אונז האב איך נאך קיינמאל נישט געזען אזוי, און דאכט זיך מ'וועט אפילו נישט וויסן וואו די שטאט געפינט זיך. אבער אז דייטש און ענגליש און אפילו טערקיש זענען פאראייניגט אויף איסטאנבול, דאן פארוואס זאלן די אידן זיין אנדערש?

אלזא, דאס בעסטע איז לכאורה איסטאנבול, אבער איינער וואס איז א יידישיסט קען שרייבן סטאמבל. יעצט דארף מען נאר האלטן קאפ נישט צו מאכן נייע פארמאציעס צונויפגעשמאלצן פון די ביידע: איסטאמבול, איסטאמבל, איסטאנבל. ווי אויך איז א פארשפרייטער גרייז צוצולייגן א נ' נאכ'ן י': אינס.

און אז מיר קענען שוין יא רעדן טערקיש, לאמיר זען פון וואו דאס ווארט קומט. איסטאנבול קומט פון די גריכן, וואס האבן עס גערופן "אייס טען פּאָלין" -- צו דער שטאט. שפעטער האבן עס די קריסטן געטוישט צו קאָנסטאַנטינ-אָ-פּאָל, נאר דעם רוימישן קייזער קאנסטאנטין וועלכער האט אנגענומען דעם קריסטליכן גלויבן. ווען די מוסולמענער האבן צוגעכאפט טערקיי פון די קריסטליכע ביזאנטן האבן זיי צוריקגעטויטש צו איסטאנבול. עד היום הזה וועלן פראוועסלאנישע קריסטן עס רופן קאנסטאנטינאפאל.

אין פאל איר זענט צעמישט, דאן זאגט קושטא און פארטיג.

א חלק פון דער שטאט איז אין אזיע. יא, איסטאנבול געפינט זיך אין צוויי קאנטינענטן!

ישר כח גרשון. גיי ווייטער, דיינע קלארע אנאליסן און אפהאנדלונגען זענען געשמאק געשריבן, און בארייכערן מיינע ידיעות.

[מיטל מזרח ווינטל]

?Space

דאכט זיך אז עס נישט פארהאן א ווארט אויף אידיש דערפאר.
צומאל נוצט מען "הויכע ספערן", אבער דאס טייטשט נישט אפ די ריכטיגע מיינונג און עקזיסטענץ פון דעם ווארט.

[צו געזונט]

צוויי טייטשען מיט די זעלבע מיינונג
פלאץ - פערזענליכע פלאץ וואס א מענטש פארנעמט

רוים - רוימען איז א פלאץ וואס באשטייט פון לופט מיט נאך גארנישט

[אבזערווירער]

?Space

דאכט זיך אז עס נישט פארהאן א ווארט אויף אידיש דערפאר.
צומאל נוצט מען "הויכע ספערן", אבער דאס טייטשט נישט אפ די ריכטיגע מיינונג און עקזיסטענץ פון דעם ווארט.

Space איז אויך נישט זייער ספעציפישע, עס איז פשוט וויבאלד עס איז דא ענדלאזע פלאץ דארט.

[צו געזונט]

יאפס. דאס האבעך געמיינט ביים טייטשן רוימען, לופט מיט נאך גארנישט. דאס איז ענדלאז!

[מיטל מזרח ווינטל]

?Space

דאכט זיך אז עס נישט פארהאן א ווארט אויף אידיש דערפאר.
צומאל נוצט מען "הויכע ספערן", אבער דאס טייטשט נישט אפ די ריכטיגע מיינונג און עקזיסטענץ פון דעם ווארט.

Space איז אויך נישט זייער ספעציפישע, עס איז פשוט וויבאלד עס איז דא ענדלאזע פלאץ דארט.

למעשה איז נישט פארהאן אזא נישט-ספעצעפישע ווארט אינעם אידישן לעקסיקאן...

[farshlufen]

איסטאנבול

די פארצייטישע אידיש ביכער פלעגן שרייבן קאנסטאנטינאפל.

[תנא-קמא]

?Space

דאכט זיך אז עס נישט פארהאן א ווארט אויף אידיש דערפאר.
צומאל נוצט מען "הויכע ספערן", אבער דאס טייטשט נישט אפ די ריכטיגע מיינונג און עקזיסטענץ פון דעם ווארט.

קאָסמאָס

[גרשון]

איסטאנבול

די פארצייטישע אידיש ביכער פלעגן שרייבן קאנסטאנטינאפל.

ווייל די פארצייטישע גוי'אשע ביכער האבן אויך אזוי געשריבן. מ'פלעגט עס אזוי רופן. די אַטאָמאַנישע אימפעריע האט געגליכן דעם נאמען איסטאנבול, אבער פאקטיש האט עס די וועלט גערופן קאנסטאנטינאפל ביז נאך דער ערשטער וועלט מלחמה, מיט דער גרינדונג פונעם "מאדערנעם טערקישן רעפובליק".

[מיטל מזרח ווינטל]

?Space

דאכט זיך אז עס נישט פארהאן א ווארט אויף אידיש דערפאר.
צומאל נוצט מען "הויכע ספערן", אבער דאס טייטשט נישט אפ די ריכטיגע מיינונג און עקזיסטענץ פון דעם ווארט.

קאָסמאָס

שיין שיין.
שכח

[שדכן גדול]

צ"ק

"אפילו" איז דא א ווארט אויף דעים אין אידיש?

[צו געזונט]

טראץ

[פראקטיש]

צ"ק
"אפילו" איז דא א ווארט אויף דעים אין אידיש?

זאגאר

[פראקטיש]

טראץ

אויף דעם נוצט מען 'למרות' אדער 'על אף'.

[שדכן גדול]

טראץ

אויף דעם נוצט מען 'למרות' אדער 'על אף'.

על אף. מיינט נישט די זעלבע ווי אפילו?

און 'למרות' איז לשה"ק אדער העאברעיש?

[פראקטיש]

טראץ

אויף דעם נוצט מען 'למרות' אדער 'על אף'.

על אף. מיינט מיינט נישט די זעלבע ווי אפילו?

און 'למרות' איז לשה"ק אדער עברית?

על אף, מיינט טראץ.

אויב למרות איז "איווריט" זאלן מיינע רייד ווערן הפקר כעפרא דארעא.

[Borrower]

טראץ

און טראציג איז ?

[פראקטיש]

טראץ

און טראציג איז ?

נישט קיין איינונג, איך נוץ עס נישט

[Rak Tov]

אין אידיש ניצט מען 'אפילו' סיי אזויווי 'טראץ/על אף' און סיי אזויווי 'הגם' וואס דאן טייטשט מען עס זאגאר (וויאזוי ליינט מען עס?), איז דא אויך א ווארט צו רעדן?

[פראקטיש]

אין אידיש ניצט מען 'אפילו' סיי אזויווי 'טראץ/על אף' און סיי אזויווי 'הגם' וואס דאן טייטשט מען עס זאגאר (וויאזוי ליינט מען עס?), איז דא אויך א ווארט צו רעדן?

דע ערשטע א' מיט א קמץ און דאס צווייטע מיט א פתח.

מ'קען זעהן דאס ווארט זאגאר אין אויסגאבעס דא און דארט אבער כ'דענק נישט עס הערן.

[צו געזונט]

טראץ

און טראציג איז ?

געוואגט, GUTS