דאס אידישקייט אין אמעריקא בשנים קדמוניות

דאקומענטאציע און זכרונות פונעם אמאליגן וועלט

די אחראים: יאנאש,אחראי,געלעגער

אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35244
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

דאס אידישקייט אין אמעריקא בשנים קדמוניות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

מיללער האט געשריבן:איך האב געטראפן אן אינטערעסאנטע חיבור ביי היברו-בוקס בשם והוא שאול, דער מחבר איז א געוויסע ר' שאול גדלי' הרכבי וועלכער האט געוואונט אין נאשיוא, ניו העמפשיר .

דער ספר איז געבויעט אזוי ווי א פירוש אויף 'שיר השירים' און איבערגעטייטשט אויף אידיש, ווי דער מחבר איז מכה אל קדקדם פון די אמעריקאנע אידן אויף זייער פרייע אויפירונג, און איז געדרוקט אין באסטאן בשנת תרע"א, עס איז גאר אינטערעסאנט צו לייענען זיין הקדמה אויף אידיש ווי דער מחבר איז זיך מתמרמר אויף די מצב היהדות בימים ההם.



מיללער, געלייענט און געוויינט, אז מטראכט וואס דאס מיינט, ווער פארשטייט דאס דען היינט?

מענין לענין:
א בוך איבער אלטע געוועזענע שולן אין ברוקלין יע"א
http://www.avotaynu.com/books/LostSynagogues.htm" onclick="window.open(this.href);return false;
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
ליפשיץ
שר חמישים ומאתים
תגובות: 291
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יאנואר 11, 2009 2:51 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ליפשיץ »

הרב מיללער, איך בין נאך שטום. אזאנס.

איך האב נאך נישט "דורכגעלערנט" דעם גאנצן חיבור'ל, איך האלט נאך אינדערמיט, אבער פון די ביסל וואס כ'האב געליינט ביז אהער בין איך שוין אויסער זיך.

די הקדמה מיין איך איז ווערט א שמועס פאר זיך. קודם צייגט דאס אז דער מחבר איז געווען גאר גאר אן ערליכער איד. א שפל ברך. ער האט זיך אנגעקוקט, כדרך ה-ערליכע אידן, אלס אן אפס ואין, וואס דאס אליין איז א חידוש כשלעצמו. איבערהויפט וויאזוי ער צולייגט בענוותנותו זיין פחד אריינצושווערצן 'זיינע רעיונות' אין די פסוקי שיר השירים וועלכע חז"ל רופן דאס קודש קדשים, דאס איז עפעס עד להפליא – אהבתי!

הלואי זאלן מיר טרעפן היינט צוטאגס, ווען אידישקייט שפרודלט שוין אין אמעריקע און עס ערשינען טעגליך ספרים אויפן אידישן מארק דורך היימישע בעלי מחברים, א בעל מחבר וועלכער זאל אנקוקן 'זיינע' חידושים מיט אזא סארט בליק ווי דער רב. געוואלדיג, איך בין שטים.

באשר צו זיינע געדאנקען, הגם איך האלט דאס נאך אינמיטן לערנען, קען מען אבער פון צווישן די שורות ארויסנעמען גאר אינטערסאנטע פאקטן וויאזוי עס האט דאן אויסגעזעהן אידישקייט בכלל און דאס אידישע לעבנסשטייגער בפרט, אין די פאראייניגטע שטאטן.

למשל, אין איינע פון די ערשטע פסוקים זעט מען אז אינעם אמאליגן אמעריקע, שוין אין די דעמאלטדיגע יארן, האבן אידן געלערנט מיט די קינדער היברעאיש, און ער בעט זיך צו זיי אז מ'זאל לערנען מיט די קינדער פשוט מאמע לשון אידיש, אזוי ווי מ'האט געלערנט אין דער אלטער אייראפע.

דער שטיקל אליין האט אין זיך נאך א שטיק היסטאריע. עס איז דאן געווען אן אויסוואל פון לערער. געווען וועלכע האבן אויסגעלערנט דאס אינגווארג היברעאיש אויף היברעאיש, און געווען וועלכע האבן אויסגעלערנט היברעאיש אויף ענגליש. און אזוי ווי די אידן האבן נישט געקענט באשלוסן וועלכע וועג ס'איז בעסער, האבן זיי געלאזט די קינדער הפקר און נישט גענומען קיין איינע פון די צוויי. אויף דעם ארויף באציט ער זיך, אז מ'זאל לערנען אידיש.

א זיסער חיבור'ל...
אוועטאר
גרויזאמער
מ. ראש הקהל
תגובות: 3628
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג יולי 06, 2006 4:03 pm
לאקאציע: מאלי הויז ארעסט

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרויזאמער »

ולא יכול גרויזאמער להתאפק, איך האב נאכנישט געקוקט אינעם ספר, אבער דער תוכן און די ידיעות דא אינעם פארום איז עפעס למעלה מן המשוער. יישר כח מילער!
איינגעשריבענע באנוצער וועלכע האבן באדאנקט די תגובה:
קרעמער | צום זאך | צייטליך | גרויזאמער | וויכטיג מאכער | אויפריכטיג | מאשקע | bloomberg4mayor | arender

לחץ כאן למסור תודה על תגובה זו | דווח על תוכן פגעוני
אוועטאר
יאנאש
שר עשרת אלפים
תגובות: 15320
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך יוני 28, 2006 8:40 pm
לאקאציע: וואו בינעך טאקע?

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יאנאש »

גרויזאמער האט געשריבן:ולא יכול יאנאש להתאפק, איך האב נאכנישט געקוקט אינעם ספר, אבער דער תוכן און די ידיעות דא אינעם פארום איז עפעס למעלה מן המשוער. יישר כח מילער!
זילבערנע בעכער
שר מאה
תגובות: 124
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג אוגוסט 27, 2007 10:01 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך זילבערנע בעכער »

יאנאש האט געשריבן:
גרויזאמער האט געשריבן:ולא יכול יאנאש להתאפק, איך האב נאכנישט געקוקט אינעם ספר, אבער דער תוכן און די ידיעות דא אינעם פארום איז עפעס למעלה מן המשוער. יישר כח מילער!
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35244
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

נאך איינס איבער מצב היהדות אין די דאמאלסדיגע אמעריקא:
ארטאדאקסיע אויף פאלשע וועגן

ווער איז דער מחבר? איז דער נאמען א ריכטיגער אדער נאר א ניק?
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
ליפשיץ
שר חמישים ומאתים
תגובות: 291
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יאנואר 11, 2009 2:51 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ליפשיץ »

יישר כח הרב פארשלאפן פאר דעם ביכל. וואס עפעס א ניק נאמען? ער האט געהייסן מ. בן שלום. ער באדאנקט זיך ביים אריינפיר פאר זיין טאטען ר' שלום יונה. דארף מען נאר צו וויסן זיין משפחה נאמען.

אינטערסאנט אז דער בוך האט נישט קיין דאטום וועלכעס יאר עס איז געדרוקט, און פון וועלכע יארן ער רעדט. פון די דאנק ווערטער ביים אנהויב זעט אויס אז ער איז עפעס פארבינדן מיט הגאון ר' זלמן באנהארט זצ"ל, דיין בפרעשבורג בימי הכתב סופר. איך שפעקוליר נאר צי זיין טאטע איז געווען א תלמיד פון דעם ר' זלמנ'ען, אדער איז ער געווען אן אייניקל פון דעם ר' זלמן (אזוי איז עפעס משמע פון זיינע ווערטער).

ער קוקט אויס צו זיין א גוטער שרייבער מיט א געשמאקן סענס אוו הומאר. ער האט גוטע ווערטלעך אזוי דא-דארט. בתוך דבריו וואו ער באקלאגט זיך אויפן ארטאדאקסישן מצב הכשרות און אירע רבנים, שרייבט ער איינמאל:
אדער אין די מערסטע פון זיי, הענגען השגחה סיינס פון רבנים, פילע פון זיי באוואוסטע ארטאדאקסישע רבנים. און איך זאג, אז די דאזיגע השגחה סיינס זייינען מעהר א זכר
לחורבן ווי א זכר פון כשרות...


אן אנדער מאל שרייבט ער בתוך דבריו:
מיר לעבן אין א וועלט פון א מאדנעם יושר:
אויב דו גרייפסט ניט אן - ווערסטו אנגעגריפן...


וכהנה וכהנה. ער איז גוט...

(ער ניצט אויך דעם קרעטשמע אויסדריק "מישטיינסגעזאגט"...)
נחמן נתן
שר ארבעת האלפים
תגובות: 4124
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יולי 13, 2008 7:11 pm
לאקאציע: צווישן סקרענטאן און סיראקיוז

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך נחמן נתן »

א גוטן טייערע ידידים! איך בין א שטיקל גאסט דא אין "זכור ימות עולם", ווייל למעשה טוה איך זיך מער באפאסן אינעם פארום פון "על הצדיקים", אבער איך זעה אז איך בין מחויב מקיים צו זיין דעם "גם מזה אל תנח ידך", איבער דעם רייכען תוכן'דיגען פארום וואו מיר געפונען זיך יעצט, איבערן מצב היהדות אין אמעריקע בימים ההם פארן וועלט קריג. ויזכרו לטוב די אלע חשובע חברים וועלכע העלפן צו דערצו, יברך ה' חילם ופועל ידיהם ירצה.
און יעצט א קליין בקשה'לע, אויב ווייסט איינער פרטים בנוגע הרה"ג רבי אשר זאב ווערנער זצ"ל מח"ס טעם זקנים, וועלכער איז געווען א רב אין לינן מאסעטשוסעס (דערנאך רב אין טבריא לאחר הסתלקות הג"ר משה קליערס זצ"ל), האט איינער עפעס ידיעות איבער רב, אדער מקורות ווי מ'קען טרעפן ידיעות וועגן זיין תקופה אין אמעריקע?
לחיים ולברכה!
ביקסאד
שר ארבעת האלפים
תגובות: 4040
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מאי 25, 2008 7:00 pm
לאקאציע: נעבן סאטמאר

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ביקסאד »

די בעסטע על פי חשבון ביי יו"ח, אדער נכדי אחיו.
ועמך כולם צדיקים
אוועטאר
שטרויזאק
שר חמש מאות
תגובות: 509
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך סעפטעמבער 10, 2008 9:24 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שטרויזאק »

דער רידב"ז באשרייבט שיין די אמעריקאנע אידן, אין א הקדמה צו איינע פון זיינע ספרים.
איך געדענק נישט קיין פרטים אויף די מינוט.
ס'ליגט מיר אין קאפ אז ער שרייבט דארט אז יעדער איד אין אמעריקא האט א חזיר אין מאגן.
איך גלייך צו בארגן געלט פון א פעססימיסט, ער ווייסט שוין אז איך גיי קיינמאל נישט באצאלן...
אוועטאר
scy4851
שר ששת אלפים
תגובות: 6805
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יאנואר 29, 2008 11:57 am
לאקאציע: אפשר קען איינער מיר זאגען וויא!

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך scy4851 »

שטרויזאק האט געשריבן:דער רידב"ז באשרייבט שיין די אמעריקאנע אידן, אין א הקדמה צו איינע פון זיינע ספרים.
איך געדענק נישט קיין פרטים אויף די מינוט.

נימוקי רידב"ז

עס איז א פחד צי ליינען די הקדמה וויא ער שטעלט אראף דאס גאנצע הלוך ילך פון יודישקייט און אמעריקא ובפרט בעניני כשרות
the SCY is the limit
אוועטאר
scy4851
שר ששת אלפים
תגובות: 6805
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יאנואר 29, 2008 11:57 am
לאקאציע: אפשר קען איינער מיר זאגען וויא!

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך scy4851 »

עס האט מיר פארציילט ר' אליהו טייטץ שליט"א, דער רב פון אליזעבעט נו דשערזי, א זוהן פון הרב פנחס מרדכי טייטץ ז"ל

דער ר' אליהו טייטץ איז א בכור, און ביי זיין פדיון הבן, האט זיין פאטער הרב פנחס מרדכי געניצט פאר א כהן איינער רב חיים יצחק הכהן בלאך ז"ל. דער רב בלאך האט געוואוינט און דשערזי סיטי.

ר' אליהו האט מיר דערציילט אז דער רב בלאך איז געווען א תלמוד חכם עצום.
ער האט געשריבען עטליכע חיבורים אויפען ריטב"א אויף מסכת מכות, מו"ק און מגילה. זיי זענען געדריקט געווארען און די תר"צ 'ס. מעקען זיי זעהן אויף היברובוקס

און זיינע חידושים אויפען ריטב"א איז ער אסאך פלעטצער געקומען צי די מסקנה אז עס איז פארגרייזט און ער האט מגיה געווען אנדערשט און לשון פונעם ריטב"א.

יאהרען יאהרען שפעטער, שוין און מיינע צייטען סוף תש"ל'ס אנפאנג תש"ם'ס, ווען די מכון להוצאת ראשונים ואחרונים זענען ארויסגעקומען מיט זייער חידושי הריטב"א על הש"ס, די עטליכע צוואנציג בענדער. זיי האבען שוין געהאט פארשידענע כתבי ידות אינטער זייער האנט מיט וואס זיי האבען געארבעט.
עס איז נולד געווארען אז דער הרב בלאך האט ציגעטראפען מיט רוב פון זיינע הגהות צי די גרסאות וואס מעהאט געטראפען און די פארשידענע כתבי ידות.
the SCY is the limit
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35244
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

farshlufen האט געשריבן:נאך איינס איבער מצב היהדות אין די דאמאלסדיגע אמעריקא:
ארטאדאקסיע אויף פאלשע וועגן

אט איז א פראגראף וואו ער מאלט אראפ דעם מצב השבת קודש ביי די קצבים און רעסטאראנען:

צום זכות פון די כשר׳ע קצבים זאל דא אגב געזאגט ווערען,
אז ווען עס האט זיך געהאנדעלט אין אויסקלייבען דעם טאג ווען צו
האלטען פארמאכט די סטארס האבען זיי אויסגעקליבען שבת, ניט קיין
וואכעדיגען טאג... אונטער דער הפקרות אין אידישקייט אין דעם
לאנד איז דאס אויך א זכות, ווארים די כשר׳ע דעליקאטעסען סוחרים
און רעסטאראנען, למשל, האבען אויך געהאט די זעלבע סיטואציע,
אומגעפער: די עקאנאמישע לאגע האט דיקטירט צו האלטען איין טאג
אין וואך פארמאכט, און זיי האבען אויסגעקליבען... דינסטאג!
אז
זיי קענען אויסקלייבען ש ב ת פאר זייער רוה־טאג, איז אט די
כשר׳ע סוחרים, וואס מאכען א לעבען פון אידישקייט, קענטיג גאר ניט
איינגעפאלען... אידישקייט איז גוט גענוג אויף אנצופילען די קעשענעס
, אבער עס איז ניט גוט גענוג עס צו רעספעקטירען! אויך
זיי גיבען אייך די שקר־וכזב׳דיגע טענה, אז ווען זיי זאלען פארמאכען
שבת, געהען זיי באלד אונטער, אט־א־דא גלייך אויפ׳ן ארט . . .

פון וועלכע מלחמה צייט מ'רעדט ווייס איך נישט.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35244
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

ר' שמחה, ווי האט געהייסן הרב טייטצן'ס פאטער?

איך בין חושד אז די אויבערדערמאנטע קונטרס איז זיין ווערק.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35244
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

נאך א מאדנע מייסע, עס איז יענס געלעכטער:
און צו דעם אלעם, ווערט אנגעוויזען, אז דאס פעלד פון רבנישער
סמיכה איז געווארען א פעלד פון הפקר, פון וועלכען עס זיינען ״זוכה״
א סך פארשוינען וראם באלאנגען צו דער קאטעגאריע פון ״לא קרא
ילא שנה ולא שימש״. מיר באגעגענען, איבערהויפט אין די קלענערע
שטעדט, בא׳סמיכה׳טע ״רבנים״ וועלכע קענען ניט א שייטעל עברי,
אז אויב זיי פארדינען ניט ערגעץ פארשיקט צו ווערען, פארדינען
זיי אמוועניגסטען געשיקט צו ווערען אין א חדר אריין. קלאר, אז
ד י אמת׳ע ארטאדאקסישע רבנים, וואס פארשווייגען אזא צושטאנד,
ויאס זיינען ניט מרעיש עולם וועגען דעם, טראגען פיעל אויף זייער
געוויסען.
דער פאלגענדער פאל איז העכםט כאראקטעריסטיש — מעהר
טראגיש ווי קאמיש.
אין א געוויסער שטעטעל אין דער אומגעגענד פון ניו יארק איז
געוועזן א בארבער, וועלכער האט געגעבען צרה'דיגע העירקאטס אז
ביזנעס איז ניט געגאנגען ווי אמבעסטען. פלוצים, פון דער העלער
הויט׳ איז דער בארבער אויסגעוואקסען אלס... א שוחט! ווען אידען׳
וועלכע האבען איהם, אזוי צו זאגען ״געקענט פון צוהויזע״ האבען זיך
פון דעם דערוואוסט, האבען זיי געלאזט וויסען א געוויסע רבנישע
ארגאניזאציע און די רבנים האבען דעם בארבער־שוחט צוגעשיקט אן
אזהרה — אין לשון קודש, פארשטעהט זיך — לאזענדיג איהם וויסען
אז ער מוז תיכף ומיד אויפגעבען זיין שחיטה־ביזנעס.
אבער אזוי ווי דער ״שוחט״ האט ניט פארשטאנען וואס אין דער
צושריפט טוט זיך האט דאס איהם ניט געשאדט... ער האט אריינ־
געלייגט דעם בריף אין קעשענע און פארגעסען אן דעם גאנצען עסק.
אין דער זעלבער צייט האט אונזער העלד דערהערט אז אין א
דערבייאיגער שטעטעל זוכט מען א רב. האט ער קענטיג זיך שנעל
דערטראכט צו דעם געדאנק, אז אויב ער קען זיין א שוחט, פאר וואס
קען ער ניט זיין א ר ב י . . .
איז ער אוועק צו די פירער פון דער באטרעפענדער געמיינדע און
אנגעבאטען זיין ״קאנדידאטור״ אלס רב. האבען די אידען געוואלט
וויסען וואו ער איז געווארען א רב און געבעטען ווייזען זיין סמיכה.
— סמיכה? אודאי האב איך סמיכה!
און ער האט ארויסגענומען פון קעשענע דעם אזהרה־בריף פון
די רבנים און עס פרעזענטירט אלם זיין סמיכה
א מאדנע מעשה, איא? אבער גאר ניט מעהר מאדנע ווי די
רבנישע ״סמיכות״ פון א סך פארשוינען פון אן עהנליכע קאטע־
גאריע!...
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
נחמן נתן
שר ארבעת האלפים
תגובות: 4124
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יולי 13, 2008 7:11 pm
לאקאציע: צווישן סקרענטאן און סיראקיוז

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך נחמן נתן »

ביקסאד האט געשריבן:די בעסטע על פי חשבון ביי יו"ח, אדער נכדי אחיו.

פון דעם ווייס איך שוין, נאר איך פרעג וואו מ'קען טרעפן אויפן וועב, אדער אלטע קובצים, גליונות, דאקומענטן, וכדומה.
לחיים ולברכה!
ליפשיץ
שר חמישים ומאתים
תגובות: 291
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יאנואר 11, 2009 2:51 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ליפשיץ »

הרב פארשלאפן, די אייניגע פערעגראפן וואס איר ציטירט, איז נאר אזוי ווי א סעמפל וואס די סוחרים שטעלן געווענדליך ארויס ביים שוי פענסטער צו צייגן זייער גוטע שטאף. דער גאנצער בוך איז איין שטיק לימוד, וויאזוי דער מצב האט דאן אויסגעקוקט אין אמעריקע. ותשוח"ח לך, פארן דאס רעקאמענדירן דעם ביכל.

אינטערסאנט איז נאר דער בא זה ולימד על זה. אינעם ערשטן ספר, וואס הרב מיללער האט רעקאמענדירט, דער והוא שאול, ווי דער מחבר באקלאגט זיך זייער אויף דעם לימוד עברית אנשטאט אידיש האב איך זיך אביסל געמיטשעט צו פארשטיין כוונתו. איך האב נישט אינגאנצן פארשטאנען וואס ס'דרוקט אים דארט. מיטן ליינען דעם בוך וואס איר האט רעקאמענדירט, איז מיר שוין אלעס פארענטפערט געווארן.

עס זעט אויס ווי עס איז געווען אזא מאוומענט ביים אמעריקאנער אידנטום פון לימוד "עברית בעברית". בכדי אנצוהאלטן עפעס שייכות צו אידן און אידנטום האט מען געלערנט מיט דאס אינגווארג בלויז די שפה העברית, און מיט דעם האבן זיי זיך געשפירט אלס א חלק פון אידנטום. ווי עס קוקט אויס זענען געווען אזעלכע וועלכע האבן געהאלטן (אדער געלערנט) אז די לימודים קענען לויפן אויף "עברית באנגלית". זיי האבן נישט געשפירט פאר וויכטיג אז די לערעס זאלן לויפן בעברית, און זיי האבן זיך באגענוגט בלויז מיט דעם אז די לערונגען זאלן לויפן אויף די שפת המדינה "אנגלית".

אינטערסאנט איז אז דער מחבר באקלאגט זיך בתוך הדברים איבער די אידישע נאציאנאליזים. ער ברענגט ארויס אז אידן און אידישקייט האט נישט קיין שייכות מיט שפראך, נאר מיט תורה ויהדות, א פראבלעם וואס האט שוין געפלאגט די דעמאלטסדיגע שפרודלדיגע אידישע אייראפע.
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35244
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

פאר זיין פראפעסער פון מפטיראלאגיע אויסדרוק, קריגט ער די "פארשלאפענע" האנאר פון יאר הונדערט.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
scy4851
שר ששת אלפים
תגובות: 6805
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יאנואר 29, 2008 11:57 am
לאקאציע: אפשר קען איינער מיר זאגען וויא!

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך scy4851 »

farshlufen האט געשריבן:ר' שמחה, ווי האט געהייסן הרב טייטצן'ס פאטער?

איך בין חושד אז די אויבערדערמאנטע קונטרס איז זיין ווערק.


דער רב טייטץ מיט וועמען איך האב גערעדט הייסט ר' אלעזר נישט אליהו. (טעות לעולם חוזר)
זיין פאטער איז געווען ר' פנחס מרדכי און ער איז נאך געבוירען און די ליטא. געקומען אהער קיין אמעריקא איז ער און די אהנפאנג תר"ץ יאהרען.
ער איז געווארען אן איידעם ביי דער רב און עליזאבעט נו דשערזי. און ווען זיין שווער איז נפטר געווארען איז ער געוואערן רב אויף זיין פלאטץ.

ר' פנחס מרדכיס טאטע ווייס איך נישט וויא ער האט גיהייסען.

ר' פנחס מרדכי פלעגט האבען א יעדען מוצאי שבת א האלבע שעה פראגראם אויפען ראדיא וויא ער פלעגט פארלערנען גמרא. זיין שיעור האט זיך אהנגעפאנגען מיטען באוויסטען אויסשפרעך 'לאמיר לערנען א בלאט גמרא'. ער איז געווען עפעס א הערליכער בעל מסביר.

ער איז אויך געווען זייער טעטיג מיט די יודען און רוסלאנד און אסאך געפארען זיי מחזק זיין.
the SCY is the limit
אוועטאר
יודל מענדלזאהן
שר שלשת אלפים
תגובות: 3111
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג נאוועמבער 09, 2008 4:19 pm
לאקאציע: ואנה מפניך אברח?

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יודל מענדלזאהן »

מורי ורבותי אהובי אחי ורעי.

איך וויל דא מכריז ומודיע זיין, אז איך האב שטארק הנאה געהאט פון דעם אשכול, און פון דעם גאנצן פארום בכלל. די געשמאקע ידיעות מיט וועלכע די חבירים זענען מהנה דעם עולם, האט נישט זיין'ס גלייכן אויפ'ן גאנצן אינטערווועלט געוועבעכט'ס.

וויבאלד איך האב נישט מוסיף צו זיין ביים דעם געלעגענהייט, בלייבט מיר בלויז אייך צו ווינטשן אז: יוסף ה' עליכם ככם אלף פעמים וכו'. כה יעזור וכה יוסיף, איר זאלט קענען מיטטיילן די אינטערסאנטע באלערענדע אינפארמאציע געזונטערהייט עוד רבות בשנים.
ליפשיץ
שר חמישים ומאתים
תגובות: 291
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יאנואר 11, 2009 2:51 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ליפשיץ »

איצט פארענדיגט דורכליינען דעם בוך "ארטאדאקסיע אויף פאלשע וועגן". ס'איז מורא'דיג.

ווי עס שיינט ארויס בין הפרקים, איז דער בוך געשריבן געווארן אין די סוף ת"ר אנפאנג ת"ש יארן, ווען די מלחמה אין אייראפע האט שוין געפלאקערט.

1] ער פארופט זיך אויף דעם אז אדאנק די מלחמה, וועלכע האט פאראורזאכט א מאנגל אין די ווייסע [געזעצליכע] פלייש אינדוסטריע, האבן די דעמאלטדיגע אזוי גערופענע אידישע סוחרים געהאנדלט אין די שווארצע פלייש מארקעט און אריינגעשווערצט אן איבערפלוס פון כלומר'שט כשר'ע פלייש א דאנק די שווארצע מארקעט. [ער לייגט אראפ דעם ציור, אין א געוויסן פראצענט, זייער ענדליך צו די מעשה פינקל אין מאנסי. וויי געוואלד, וואו האלטן מיר אויף דער היינטיגער אמעריקאנער וועלט?...].

אז מ'רעדט שוין איז אינטערסאנט וואס ער פארווארפט דארט בתוך הדברים, אז די נ.י. סטעיט האט שוין דאן בימים ההם געהאט געוויסע כשרות געזעצן.

[איך בין נוטה צו זאגן אז דאס איז געדרוקט צווישן די יארן תשב-ד, ווייל דעמאלט איז שוין אמעריקע געווען פארמישט אין די מלחמה, אבער ס'נישט קיין הכרח. מעגליך אז דער אימפארט עקספארט וכדומה האט שוין געליטן דערפון איידער אמעריקע האט אריינגעשטעקט אירע נעגל אין די קריג].

2] ווי אויך רירט ער אן אז דער אינטערנאציאנאלער אידישע פאליטיק, בנוגע א אידישע לאנד אין ארץ ישראל, איז א שטארקער שטער פאר דעם צוזאמענארבעט און אויפבליה פון ארטאדאקסיע אין אמעריקע. ער טייטלט אן, אז דאס צושפליטערטע מיינונג בנוגע די מדינה לאזט נישט פאראייניגן דעם ארטאדאקסישן אידנטוהם אפילו אויף לאקאלע אידישקייט פראבלעמען. (גאנץ אינטערסאנט צו וויסן וועמען אין אמעריקע עס האט געשעטערט בימים ההם דער אויפוואכונג פון א אידישע מדינה).

לויט די היסטאריע, האט דאס געמוזט זיין אין די יארן וואס די טעמע איז שוין געווען ברייט אויסגעלופטערט צווישן די אידישע מאסן וואס דאס מיינט לכאורה אין שפעטעריגע תר"צ יארן.
--

איך קען מיך נישט צוריק האלטן פון נישט מעתיק זיין איינס א גוטס, וואס ער שמייסט אריין בתוך דבריו ווען ער באקלאגט זיך אויף די אמעריקאנע מחנכים און לערערס.
א גרייפענדיגע באמערקונג האט וועגען דעם געמאכט א שארפער פקח:
דער העבעראישער לעהרער וואס ווייס ניט דעם אונטערשיד צווישען שוא נע און שוא נח טויג ניט, אבער ווען ער ווייס ניט מבחין צו זיין בין קודש לחול, בין אור לחושך, בין ישראל לעמים, בין יום השביעי לששת ימי המעשה, מאכט ניט אויס! איהם קענען אנגעטרויט ווערען די נשמות פון אונזערע קינדער אויף זיי צו פראק טיצירען.
אין אזעלכע הענט גיבען מיר איבער די צוקונפט פון אידענטום!
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35244
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

זיין אויספיר:
דער אידישער יחיד קען דעריבער דא זיין א גרויסע הילף, ער
קען ארויסרופען די פארבארגענע כוחות פון זיין גלייכגילטיגען שכן,
ער קען איהם מאכען טראכטען און נאכדענקען, און מאכען אויפצי־
טערען די סטרונעס פון זיין אידישער נשמה.
זאל אזא אידישקייט ביחידות ניט זיין קליין אין קיינעמ׳ס אויגען!
דורך דעם אידישען יחיד, גלויבען מיר, קען דא מקוים ווערען
די אלטע, ערהאבענע אידישע נבואה:
והיה ראשיתך מצער ואחריתך ישגה מאד . . .

איז דאך דער ריינער אמת וואס עס האט זיך ארויסגעשטעלט, דער מחבר האט געהאט דעם ריכטיגן בליק אויפן עתיד.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
ליפשיץ
שר חמישים ומאתים
תגובות: 291
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יאנואר 11, 2009 2:51 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ליפשיץ »

נו, נאט אייך א געשאנק איבער רבנים ואישים באמעריקע.

א בוך וועלכע איז ערשינען שנת תרצ"ג איבער די גדולים וועלכע האבן געלעבט אין אמעריקע (נאר רבנים מיט די נעמען פון אות אל"ף). אויך איז דא דארט צום סוף א ליסטע מיט נעמען פון רבנים ונדיבים, וועלכע קען שטארק בייהילפיג זיין.

אנשי השם בארצות הברית
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35244
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

הרב ליפשיץ ישר כח, אבער אויסער די הסכמות איז דארט כמעט נישט דא קיין רבנים, רובא דרובא זענען שרייבערלעך ודומיהן.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
ליפשיץ
שר חמישים ומאתים
תגובות: 291
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יאנואר 11, 2009 2:51 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ליפשיץ »

הרב פארשלאפן, אית ואית. עס איז א געמישעכץ, און עס איז דא דארט פון ביידע.

אדורכלויפנדיג אזוי אין דער שנעל, זע איך אז מ'קען דערפון ארויס נעמען היבשע היסטארישע אינפארמאציע איבער אידן און אידישקייט אין אמעריקע.

עטליכע וואס איך האב שוין באמערקט, און דאס פארצייכנט:

אות לג דערמאנט ער איינעם 'אברהם עלקוס', אז ער איז געווען א ביזעם פריינד מיט פרעזידענט ווילסאן, און ביי די ערשטע וועלט קריג האט אים דער פרעזידענט נאמאנירט לציר המדינה בתו???

אות מח דערמאנט ער א פולמוס איבער 'אתרוגי קאליפורניע', צי זיי זענען מורכבים צי נישט, צווישן די רבני נוי יארק ורבני באלטימאר. דער פולמוס האט געמוזט זיין אין די אנפאנג תר"י יארן ערגעץ, עיי"ש.

אות נד דערמאנט ער איינעם 'אברהם ראטשעווסקי', וועלכער איז נומאנירט געווארן אלס דער אמעריקאנער אמבסאדאר אין פראג.

אות סא ווערט דערמאנט ר' 'אברהם אייבראמס', אז ער איז געווען גאר א נאנטער פריינט מיט פרעז. רוזוועלט (עפעס קלעבט נישט לויט די יארן???).

אות סו דערמאנט ער ר' 'אברהם ליפשיץ', א זון פון דעם באקאנטן עסקן ומזכיר כללי ביי ר' יצחק אלחנן ספעקטאר מקאוונא, ר' יעקב ליפשיץ ז"ל.

אות עא ווערט דערמאנט א צייטונג אונטערן נאמען 'די אידישע וועלט'...

אות פז ר' אברהם ב"ר שמואל אנשפכר, ... ומשם נתקבל לשרת בביהכנס אנשי חסד בסקרנטון פנסילוינה... (הרב מיללער, עני אינפארמאציע?)

ועוד, ועוד, וואס איך זע דא גאר גאר אינטערסאנטע זאכן.
שרייב תגובה

צוריק צו “זכור ימות עולם”