אולם - א זאַל
די אחראים: יאנאש,אור המקיף,אחראי,געלעגער
-
- שר האלפיים
- תגובות: 2554
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג פעברואר 22, 2007 1:10 pm
- לאקאציע: אונטער'ן נעץ
אולם - א זאַל
כ'קום אריין אין בעסמעדרעש, און כ'באגעגענן זיך מיט א חתונה בריוועל אויפ'ן וואנט, די חתונה גייט פארקומען 'בבית השמחה בית רחל'.
אקעי, ער וויל זיין אנדערש? נאו פראבלעם, כ'לאזעם.
דאס איז געווען פאריגע וואך. היינט קומעכאריין אין בעסמעדרעש, זעה איך איינער פון די מחותנים שמועסן מיט א רבי'ש קינד, און דער בנש"ק'ל רופט זיך אן, כ'האב שטארק הנאה געהאט פון דער 'בבית השמחה', אולם אידעך א העברעיש ווארט..... איך האניש געהאט קיין צייט צו אויסהערן ווייטער, אבער כאזעך געוואלט אנרופן 'בין האולם ולמזבח' איז אויך עברית? אבער פארט, אולם איז דען טייטש 'זאל'? אפשר האט דער זאל אין ביהמ"ק געהייסן אולם?
אקעי, ער וויל זיין אנדערש? נאו פראבלעם, כ'לאזעם.
דאס איז געווען פאריגע וואך. היינט קומעכאריין אין בעסמעדרעש, זעה איך איינער פון די מחותנים שמועסן מיט א רבי'ש קינד, און דער בנש"ק'ל רופט זיך אן, כ'האב שטארק הנאה געהאט פון דער 'בבית השמחה', אולם אידעך א העברעיש ווארט..... איך האניש געהאט קיין צייט צו אויסהערן ווייטער, אבער כאזעך געוואלט אנרופן 'בין האולם ולמזבח' איז אויך עברית? אבער פארט, אולם איז דען טייטש 'זאל'? אפשר האט דער זאל אין ביהמ"ק געהייסן אולם?
אם אין אני לי, אויב איך וועל נישט טוהן פאר מיינע אייגענע קינדער, מי לי, ווער וועט דאס טוהן אנשטאט מיר?
לחיים,
אפשר וואלט מען געברויכט עפענען אן אשכול "עברית מהו?"
דאס איז אן אלטע דעבאטע צו ווערטער וועלכע זענען בעצם לשה"ק נאר די מייסדי לשון עברית האבן זיי אדאפטירט אויף געוויסע מאדערנע ענינים (דאס ווערט אנגערופען א 'טערמין'), טאקע א שטייגער ווי דיין 'אולם', אוודאי איז דאס לשה"ק, אבער דאס צו נוצן אויף א זאל, דאס איז מן-הסתם אן העברעאישער אויפטרעף.
איז אז איינער וויל זיין א מחמיר משום הרחק מן הכיעור, און אפי' נישט נוצן אפי' אזעלכע ווערטער, אשרי יולדתו, למעשה איז היינט צוטאגס זייער שווער צו שרייבן א לשה"ק'דיגער בריוו, מודעה וכדו' אן אז מ'זאל נוצן געציילטע ווערטער און טערמינען פון עברית.
איך ווייס פון א געוויסע ספר וועלכע איז לעצטענס ערשינען מיט תולדות פון א גדול געשריבען אויף אידיש, למעשה איז דאס געווען אביסל שווער פאר די ארויסגעבער ווייל אידיש איז לענגער און האט געווענליך ווייניגער קונדן, אבער כדי צו פארמיידן צו נוצן העברעאישע ווערטער, זענען זיי געגאנגען די עקסטערע מייל, דער זכות וועט זיי אוודאי ביישטיין, עס איז אבער א שווערער נסיון.
אפשר וואלט מען געברויכט עפענען אן אשכול "עברית מהו?"
דאס איז אן אלטע דעבאטע צו ווערטער וועלכע זענען בעצם לשה"ק נאר די מייסדי לשון עברית האבן זיי אדאפטירט אויף געוויסע מאדערנע ענינים (דאס ווערט אנגערופען א 'טערמין'), טאקע א שטייגער ווי דיין 'אולם', אוודאי איז דאס לשה"ק, אבער דאס צו נוצן אויף א זאל, דאס איז מן-הסתם אן העברעאישער אויפטרעף.
איז אז איינער וויל זיין א מחמיר משום הרחק מן הכיעור, און אפי' נישט נוצן אפי' אזעלכע ווערטער, אשרי יולדתו, למעשה איז היינט צוטאגס זייער שווער צו שרייבן א לשה"ק'דיגער בריוו, מודעה וכדו' אן אז מ'זאל נוצן געציילטע ווערטער און טערמינען פון עברית.
איך ווייס פון א געוויסע ספר וועלכע איז לעצטענס ערשינען מיט תולדות פון א גדול געשריבען אויף אידיש, למעשה איז דאס געווען אביסל שווער פאר די ארויסגעבער ווייל אידיש איז לענגער און האט געווענליך ווייניגער קונדן, אבער כדי צו פארמיידן צו נוצן העברעאישע ווערטער, זענען זיי געגאנגען די עקסטערע מייל, דער זכות וועט זיי אוודאי ביישטיין, עס איז אבער א שווערער נסיון.
- אנדי פעטיט
- שר שבעת אלפים
- תגובות: 7175
- זיך איינגעשריבן אום: זונטאג סעפטעמבער 02, 2007 11:20 am
- לאקאציע: אין די גלייזן
איך דערמאן מיך אז אפאר יאר צוריק האב איך געליינט א מודעה איבער אן עווענט וואס וועט פארקומען "בהיכל בית המדרש".
פונקט דאן האט אדורך געוואקט א גרויסער קנאי און ער האט געשריגען אז עס איז העברעאיש.
אויף מיין שאלה וויאזוי דען ברויך מען שרייבען האט ער מיר געזאגט בזה"ל "בבית המדרש אדער באולם בית המדרש".
מענטשען וואס זיכען צו קריטיקירען וועלען אלעמאל טרעפען קריטיק.
פונקט דאן האט אדורך געוואקט א גרויסער קנאי און ער האט געשריגען אז עס איז העברעאיש.
אויף מיין שאלה וויאזוי דען ברויך מען שרייבען האט ער מיר געזאגט בזה"ל "בבית המדרש אדער באולם בית המדרש".
מענטשען וואס זיכען צו קריטיקירען וועלען אלעמאל טרעפען קריטיק.
הייב אויף דיינע הענטעלעך צום טאטע אין הימל!
- ערנסטער
- שר חמש מאות
- תגובות: 583
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יאנואר 30, 2007 11:23 am
- לאקאציע: פון יעהופעץ
ואולם חי אני...
איך בין דאך א פראסטער איד און לערן מיך פאמעלעך גמרא מיט רש"י, איז רש"י אין א סך ערטער ניצט די ווארט 'אולם' אין דעם באדייט פון 'זאל'.
צום ביישפיל אין יומא כ"ג ע"א שרייבט ער: "אולמות הרבה בנה שם הורדוס, כמו שכתוב בספר יוסף בן גוריון על מעלות האולם בהר הבית, אולמות גרסינן בתוספתא" און אין יבמות קב"א ע"ב ער שרייבט: "כיפין כמין בנינים ואולמות" און אין עירובין ק"ב ע"א ער איז מפרש דעם באדייט פון 'כיפי דארבא' אזוי: "אולמות שעושין בספינה, שנועצין כעין מעגלין שקורין צרק"ל, ראשו אחד בדופן זה של ספינה וראשו שני בדופן זה, והוא כפוף כמו אולם, ועומד כמו כיפה, ומרחיק כחצי אמה ונועץ אחר, וכן על פני כולה ופורסין בגדים ומחצלות של גמי להגין מפני הצנה והגשמים".
איז הייסט עס אז פירש"י האט עפעס א שייכות צו ציונות ר"ל ?
איך בין דאך א פראסטער איד און לערן מיך פאמעלעך גמרא מיט רש"י, איז רש"י אין א סך ערטער ניצט די ווארט 'אולם' אין דעם באדייט פון 'זאל'.
צום ביישפיל אין יומא כ"ג ע"א שרייבט ער: "אולמות הרבה בנה שם הורדוס, כמו שכתוב בספר יוסף בן גוריון על מעלות האולם בהר הבית, אולמות גרסינן בתוספתא" און אין יבמות קב"א ע"ב ער שרייבט: "כיפין כמין בנינים ואולמות" און אין עירובין ק"ב ע"א ער איז מפרש דעם באדייט פון 'כיפי דארבא' אזוי: "אולמות שעושין בספינה, שנועצין כעין מעגלין שקורין צרק"ל, ראשו אחד בדופן זה של ספינה וראשו שני בדופן זה, והוא כפוף כמו אולם, ועומד כמו כיפה, ומרחיק כחצי אמה ונועץ אחר, וכן על פני כולה ופורסין בגדים ומחצלות של גמי להגין מפני הצנה והגשמים".
איז הייסט עס אז פירש"י האט עפעס א שייכות צו ציונות ר"ל ?
די וואָר הענגט אויף א האָר
-
- שר האלפיים
- תגובות: 2554
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג פעברואר 22, 2007 1:10 pm
- לאקאציע: אונטער'ן נעץ
ערנסטער;
נאכדעם וואס איר האט אנגענומען אז אולמות מיינען זאלען, פארשטייט איר דברי רש"י אזוי. איך האב די זעלבע דברי רש"י יעצט געלערנט אין דיין תגובה, און פארשטאנען אז ער רעדט פון רינדעכיגע כיפות, צירק"ל בלע"ז, א שטייגער ווי א DOME: curved hemispherical roof or ceiling, cupola, anything shaped like a dome
נאכדעם וואס איר האט אנגענומען אז אולמות מיינען זאלען, פארשטייט איר דברי רש"י אזוי. איך האב די זעלבע דברי רש"י יעצט געלערנט אין דיין תגובה, און פארשטאנען אז ער רעדט פון רינדעכיגע כיפות, צירק"ל בלע"ז, א שטייגער ווי א DOME: curved hemispherical roof or ceiling, cupola, anything shaped like a dome
פתחו לי פתח כחודו של מחט ואני אפתח לכם פתח כפתחו של אולם.
הגם במקורו אין מדרש שיר השירים שטייט נישט דער לשון 'אולם', ווערט דאס אבער אזוי צוגעברענגט אין אסאך ספרים.
או כלך אצל מימרא זו בעירובין נג: אמר ר' יוחנן לבן של ראשונים כפתחו של אולם ושל אחרונים כפתחו של היכל ואנו כמלא נקב מחט סידקית.
הגם במקורו אין מדרש שיר השירים שטייט נישט דער לשון 'אולם', ווערט דאס אבער אזוי צוגעברענגט אין אסאך ספרים.
או כלך אצל מימרא זו בעירובין נג: אמר ר' יוחנן לבן של ראשונים כפתחו של אולם ושל אחרונים כפתחו של היכל ואנו כמלא נקב מחט סידקית.
עת לקרות | ועת לתגוב
לכל זמן האט געשריבן:פתחו לי פתח כחודו של מחט ואני אפתח לכם פתח כפתחו של אולם.
הגם במקורו אין מדרש שיר השירים שטייט נישט דער לשון 'אולם', ווערט דאס אבער אזוי צוגעברענגט אין אסאך ספרים.
או כלך אצל מימרא זו בעירובין נג: אמר ר' יוחנן לבן של ראשונים כפתחו של אולם ושל אחרונים כפתחו של היכל ואנו כמלא נקב מחט סידקית.
איך ווייס נישט וואס דו ווילסט ארויסברענגן דערמיט אבער דארט איז בפשטות די משמעות דער אולם פון ביהמ"ק וואס האט געהאט א טיר פון פערציג אמות הויעך
כא כא כא האבן זיך די רויבער צולאכט (מנחם מענדל)
מיין שאלה איז "ווי שטארק קאמפלעקסט מוז מען זיין, אז ביי יעעדער ווארט מוז טראכטען וויאזוי די ציונים וואלטן זיי געזאגט", עס איז מיר א חידוש אז ביי די עקסטרעמיסטן איז מען מער ביזי מיט דען ווי ביי אנדערע פלעצער, וואס ציוניזם, פארנעמט בכלל נישט קיין ארט.
אויף אזוי ווייט גייט די קאמפלאקס, אז צומאל וועט מען שריבען אזא גרייזערישע עם הארצ'ישע לשה"ק , ווייל די ציוניסטן שרייבען אנדערש (צו מאל ריכטיג).
אדרע אפשר האב איך נישט קלאר ארויס דער בילד.
אויף אזוי ווייט גייט די קאמפלאקס, אז צומאל וועט מען שריבען אזא גרייזערישע עם הארצ'ישע לשה"ק , ווייל די ציוניסטן שרייבען אנדערש (צו מאל ריכטיג).
אדרע אפשר האב איך נישט קלאר ארויס דער בילד.
- שנאפס
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 17010
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג סעפטעמבער 12, 2011 9:59 pm
- לאקאציע: אויף די קרעטשמע פאליצעס
אוודאי, אויב מען האט א ספק אז עס איז אפשר די טמנע שפראך איז ענדערש צו שרייבן גרייזיג ווי איידער נכשל ווערן
kraitchmah עט גימעיל
באקומט סטאקס בחנם
באקומט סטאקס בחנם
- יואל ווייס
- שר האלף
- תגובות: 1213
- זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך יאנואר 28, 2009 9:25 am
- לאקאציע: אין גוטע הענט, ב"ה
איטשע האט געשריבן:אויף אזוי ווייט גייט די קאמפלאקס, אז צומאל וועט מען שריבען אזא גרייזערישע עם הארצ'ישע לשה"ק , ווייל די ציוניסטן שרייבען אנדערש (צו מאל ריכטיג).
אדרע אפשר האב איך נישט קלאר ארויס דער בילד.
כידוע אין בעלזא (או בדומה לזה) פלעגט מען מקפיד זיין צו זאגן ווערטער שפעציעל גרייזיג נישט לויט די כללים פון דקדוק כדי להוציא מלבן של המשכילים
אלזא עפעס א מקור האטעס
רבי אלחנן וואסערמאן זי"ע:
ואין לטעות... כי כל הנגררים אחריהם מזרע עמלק הן, חלילה לאמר כן, כי הדברים אמורים כאן רק על ראשיהן ומנהיגיהם מוריהם ומדריכיהם כתבניהם ודרשניהם אלו הם מזרע עמלק... אבל כל ההמון הנספח עליהם מזרע ישראל הולכים אחריהם כבהמה בבקעה
ואין לטעות... כי כל הנגררים אחריהם מזרע עמלק הן, חלילה לאמר כן, כי הדברים אמורים כאן רק על ראשיהן ומנהיגיהם מוריהם ומדריכיהם כתבניהם ודרשניהם אלו הם מזרע עמלק... אבל כל ההמון הנספח עליהם מזרע ישראל הולכים אחריהם כבהמה בבקעה
-
- שר חמישים ומאתים
- תגובות: 260
- זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יאנואר 23, 2011 12:56 pm
Re: אולם - א זאַל
אין תהלים (עג, ד) שטייט אין פסוק "ובריא אולם", וואס דער רד"ק און דער מצודות טייטשן "ארמון".
דער אבן עזרא שרייבט: "וטעם להזכיר אולם, כי הוא דר בבית נכבד שיש לו אולם, כמו האולם של בית השם הנזכר בדברי הימים. או בעבור שהדירה באולם בריאות לגוף, בעבור האויר שהוא מגולה ויש סתר מלמעלה." ד"ה אז אדער רופט מען אן א גרויסע הויז אולם וויבאלד דער בית המקדש האט געהאט אן אולם, אדער מיינט דאס בעצם א גרויסער שטוב, וויבאלד אן אולם איז געווענליך ברייט און הויך.
בכל אופן, אולם פאר א זאל איז היבש עלטער ווי בן יהודה שר"י.
דער אבן עזרא שרייבט: "וטעם להזכיר אולם, כי הוא דר בבית נכבד שיש לו אולם, כמו האולם של בית השם הנזכר בדברי הימים. או בעבור שהדירה באולם בריאות לגוף, בעבור האויר שהוא מגולה ויש סתר מלמעלה." ד"ה אז אדער רופט מען אן א גרויסע הויז אולם וויבאלד דער בית המקדש האט געהאט אן אולם, אדער מיינט דאס בעצם א גרויסער שטוב, וויבאלד אן אולם איז געווענליך ברייט און הויך.
בכל אופן, אולם פאר א זאל איז היבש עלטער ווי בן יהודה שר"י.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
Re: אולם - א זאַל
ס'קומט צום לאכן. ווען איינער מיינט אז ער ווערט פרום אנע מידסטן ידיעות הלשון... און צומאל איז ער א תלמיד חכם אבער נישט קיין יודע לשון.
ס'איז דא נאך אסאך ווערטער וואס מענטשן האבן נישט קיין האנוג אז ס'איז לשון הקודש.
(אזוי ווי איך האב פאר איינעם געשריבן אמאל אין זיין ספר ''הנדסה'' האט ער מיר געוואלט באשטיינערן...)
ס'איז דא נאך אסאך ווערטער וואס מענטשן האבן נישט קיין האנוג אז ס'איז לשון הקודש.
(אזוי ווי איך האב פאר איינעם געשריבן אמאל אין זיין ספר ''הנדסה'' האט ער מיר געוואלט באשטיינערן...)
לאנג און זיס
-
- שר חמישים ומאתים
- תגובות: 317
- זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מארטש 24, 2019 4:03 pm
Re: אולם - א זאַל
מי שבירך……………
- סטאוו יא פיטא
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 19772
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג מאי 07, 2020 9:24 am
Re: אולם - א זאַל
הערסט? האט געשריבן:ס'קומט צום לאכן. ווען איינער מיינט אז ער ווערט פרום אנע מידסטן ידיעות הלשון... און צומאל איז ער א תלמיד חכם אבער נישט קיין יודע לשון.
ס'איז דא נאך אסאך ווערטער וואס מענטשן האבן נישט קיין האנוג אז ס'איז לשון הקודש.
(אזוי ווי איך האב פאר איינעם געשריבן אמאל אין זיין ספר ''הנדסה'' האט ער מיר געוואלט באשטיינערן...)
וואס טייטשט הנדסה אין לשה"ק?
הנה אנכי שולח מלאך. זאגט רש"י כאן נתבשרו שעתידין לחטוא. די בשורה איז געווען אז אעפ"י שיחטאו לא תסתלק שכינה מביניהם, אזוי ווי די תרגום טייטשט כי לא אעלה בקרבך; לא אסלק שכינתי מבינך!
Re: אולם - א זאַל
הערסט? האט געשריבן:ס'קומט צום לאכן. ווען איינער מיינט אז ער ווערט פרום אנע מידסטן ידיעות הלשון... און צומאל איז ער א תלמיד חכם אבער נישט קיין יודע לשון.
ס'איז דא נאך אסאך ווערטער וואס מענטשן האבן נישט קיין האנוג אז ס'איז לשון הקודש.
(אזוי ווי איך האב פאר איינעם געשריבן אמאל אין זיין ספר ''הנדסה'' האט ער מיר געוואלט באשטיינערן...)
ס'קען למעשה האבן א שטיקל באדייט, אויב מ'פלעגט אמאל נישט ניצן דאס ווארט פאר א זאל, און פלוצלינג פאנגט מען עס אן צו רופן אזוי. וואס איז? אין עברית זאגט מען אזוי.
דאך אבער, אויב זיי האבן עס געשעפט פון פריערע מקורות, איז שווער צו זאגן אז דאס ווארט איז א זייעריגן.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
Re: אולם - א זאַל
סטאוו יא פיטא האט געשריבן:הערסט? האט געשריבן:ס'קומט צום לאכן. ווען איינער מיינט אז ער ווערט פרום אנע מידסטן ידיעות הלשון... און צומאל איז ער א תלמיד חכם אבער נישט קיין יודע לשון.
ס'איז דא נאך אסאך ווערטער וואס מענטשן האבן נישט קיין האנוג אז ס'איז לשון הקודש.
(אזוי ווי איך האב פאר איינעם געשריבן אמאל אין זיין ספר ''הנדסה'' האט ער מיר געוואלט באשטיינערן...)
וואס טייטשט הנדסה אין לשה"ק?
עיין משניות עירובין פרק ה' משנה ה'
אין מודדין אלא מן המומחה
וברמב"ם שם:
מומחה, הוא האדם היודע ובקי במלאכה מן המלאכות או מדע מן המדעים, ור"ל כאן שיהא יודע הנדסה ובקי במדידת הקרקעות וכו' עכ''ל.
אין עברית נוצט מען די ווארט אויף דעם משמעות.
אבער אויך אויף א צווייטן משמעות וואס איז פארדרייט פון לשון הקודש, דהיינו אויף א יעדע געבוי און צאמשטעל פון א זאך. צו א צאמשטעל פון בוי מאטריאל אדער genes וכדומה.
לאנג און זיס