וועגן פארשידענע נוסחאות בפיוט אקדמות

די אחראים: יאנאש,אור המקיף,אחראי,געלעגער

אוועטאר
טוטפיק
שר העשר
תגובות: 16
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 11, 2016 5:11 pm

וועגן פארשידענע נוסחאות בפיוט אקדמות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך טוטפיק »

בס"ד

עפננדיג אסאך אלטע מחזורים האב איך געטראפן פארשידענע נוסחאות אין הקדמות. אויב ס'דא וואס זענען אינטערעסירט אין דעם נושא.

דא האב איך געטראפן א הקדמות וואס קוקט אויס צו זיין די נייע סארט אופן פון נאכקוקן און פארבעסערן לויט וויאזוי עס קוקט אויס די ריכטיגסטע.

איך וועל געבן א ביישפיהל: בחכמתא מתיבא להון קצת להודעותא. איז אזוי. אין עלטערע האב איך געטראפן מתיבא להון.
אמסטרדם תקכח מתיבא
שאלוניקי שי מתיבא
פראג תקצד שטייט שוין מתיבתא


אין מער די נייערע האב איך געטראפן מתיבתא להון.

געב א קוק: זיי שרייבן, הדרא דלא אפשר למפרט ספותא
און צו זיי נעמען עס, און צו עס איז אזוי אין וואס ער שרייבט איז א שאלוניקי שי.

און אויך אין סביוניטה שכז טרעפן מיר: ספותא

אבער שפעטער טרעפן מיר בשפותא.

און אין אראמיש שטומט בעסער ספותא. און אזוי שטייט טאקע אין די אלטע.

אבער אין די זעלבע צייט שטייט אין שאלוניקי שי ולילתא.
אזוי אויך אין דא

אבער די שפעטעריגע האבן שוין פארבעסערט ולילותא.

די פריערדיגע האבן געשריבן ולילתא, א פתח די צווייטע למד. נאכדעם האט מען אנגעהויבן מיט א קמץ די צווייטע למד. נאכדעם איז צוגעקומען א ואו. און ארמיש מיין איך שטומט בעסער ולילותא.
וואס מ'קען אלץ טון מיט א טוטפיק.
אוועטאר
טוטפיק
שר העשר
תגובות: 16
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 11, 2016 5:11 pm

מטללתא

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך טוטפיק »

ב"ה

יעצט, לאמיר אביסל זעהן וועגן די מטלתא. לפומיה דעבידתא עבידן מטללתא

זיי די "אויפגעקלערטע" שרייבן: מטלתא.

די היינטיגע "אומאויפגעקלערטע" שרייבן: מטללתא.

סביוניטה שכז שרייבן זיי מטלתא.

שאלוניקי שי שרייבט מטלתא.

דא, קוקט אויס מטלתא. אנעם צווייטן למד.
וואס מ'קען אלץ טון מיט א טוטפיק.
רב טקסט
שר חמש מאות
תגובות: 676
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 19, 2009 1:34 pm
לאקאציע: כעת פה אייוועלט.קאם

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך רב טקסט »

רוב שינויים\גרייזן וואס זענען אריין אין די שפעטערע מהדורות, זענען במקורם אין די מהדורה פון ר' וואלף היידנהיים, אויף וועמען דער מטה לוי האט זיך שטארק פארלאזט, און פון די צוויי איז עס שטארק נתפשט געווארן.
וכפי הנראה האט רו"ה זיך פארלאזט אויף א כתב יד ישן (אויב איך געדענק ריכטיג טרעפט מען טאקע די שינויים אין די מחזור כ"י משנת י"ח לאלף הששי, וואס איז געווען תחת ידו, וועלכער איז היינט ברשות הבודליאנה).

ואגב אורחא, די זעלבע מיט תרגום אונקלוס, אלע מאדנע שינויים, וואס אנדערע האבן געזאגט קומט פון די מהדורה פון נעטטער, ווינא תרי"ט, זענען באמת שוין געדרוקט געווארן אין רעדלהיים, תר"ט. ע"פ צוויי כתבי יד פון תרגום שהיו מקודם ברשות רו"ה אויף וועלכע רו"ה האט זיך פארלאזט, און געפלאנט צו דרוקן די תרגום לויט זיי, ווי ער שרייבט אין זיין הקדמה צו די 4 מהדורות החומש, רעדלהיים תקע"ח.
כאטש אז מסתמא וואלט ער נישט אנגענומען פון זיי רוב פון די מאדנע גרייזן, ויש עוד להאריך.


יעצט צו די פרטים
די ארמיש פון משיבה איז מתיבא. מתיבתא מיינט ישיבות (אדער ישיבה בלשון יחיד, אויב וועט מען מנקד זיין די בי"ת מיט א שוא).
אזוי ווי עס שטייט טאקע אין די פריערע מהדורות ביז רו"ה.

ספותא, שפותא, ווענדט זיך אין די ניקוד. די סיבה פ"וו מען פלעגט אין ארמיש שרייבן א סי"ן איז פשוט ווייל די ספרים זענען נישט מנוקד, ממילא וואלט שפותא געליינט געווארן מיט א שי"ן ימנית. וכבר נחלקו המדקדקים לדידן בסידורים המנוקדים האיך להעתיק. עי' ערך הפורס\הפורש, ועוד.

לילתא\לילותא זענען ביידע ריכטיג, עס ווענדט זיך וועלכע סארט ארמיש מען רעדט.

מטלתא דארף זיין א לשון רבים, ווייל עס שטייט פארדעם עבידן נישט עבידא. דאס מיינט אז די למ"ד איידערן תי"ו דארף האבן א קמ"ץ. די אלטע זענען אזוי מנקד, משא"כ די נייע. עס איז נישט אויסגעשלאסן צו שרייבן מטללתא אויב מען וועט מנקד זיין די ערשטע למ"ד מיט א שוא אין די צווייטע מיט א קמץ.
אוועטאר
גרשון
שר חמשת אלפים
תגובות: 5072
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג פעברואר 18, 2019 11:01 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרשון »

אפשר נישט פוקנט אינעם פאסיגן אשכול, איך בין אבער אנטציקט פון רב טקסט'ס און אנדערע'ס בקיאות אין דער אראמישער גראמאטיק, קלער איך עס וואלט געקענט אריינקומען צווישן דעם קרעמל.

איך וואונדער מיך שוין א לאנגער צייט איבער דעם פענאמען אז אין אראמיש ווערט א "צ" פון לשה"ק פארוואנדלט אין אן "ע." עטליכע ביישפילן אויף דעם זענען: חמץ/חמיע, עץ/אעא, מצוקה/עקא, און נאך גאר אסאך אזעלכע ווערטער. (מפי הזכרון, דאס ווערט ערווענט ערגעצוואו אין רמב"ן על התורה.)

מילא אז א "ש" ווערט א "ת," קלינגען די צוויי אותיות ענליך; "ד" און "ז" קען מען נאך אויך פארשטיין ווי אזוי זיי קומען זיך צאם. אבער "צ" און "ע" זענען אפילו נישט קיין ווייטע קרובים, ווי אזוי איז אלזא געשען דער צוזאמשטעל?

עס וואלט געקענט זיין א סברא וויבאלד זיי זעען אויס ענליך אין שריפט. עס איז אבער, ווי פארשטענדליך, א גרויסן דוחק, ווייל די שפראך וואס מענטשן רעדן טוישט זיך כסדר לויט דער הברה, נישט לויט ווי אזוי מען שרייבט. מעגליך ווייסט איינער צו אנטשיידן דעם רעטעניש?
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
אוועטאר
טוטפיק
שר העשר
תגובות: 16
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 11, 2016 5:11 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך טוטפיק »

רב טקסט האט געשריבן:יעצט צו די פרטים
די ארמיש פון משיבה איז מתיבא. מתיבתא מיינט ישיבות (אדער ישיבה בלשון יחיד, אויב וועט מען מנקד זיין די בי"ת מיט א שוא).
אזוי ווי עס שטייט טאקע אין די פריערע מהדורות ביז רו"ה.

א גרויסע ש'כח. אין א לעצטיגע סידור געדרוקט פון ישראל חיים שטעסיל, שרייבט ער טאקע: מתיבא. אין די נייע "סלאוויטא" תרגום, ווילעך נאך וויסן א סימן אז זיי האבן מדקדק געווען.

נאך אזאך וואס איך האב באמערקט איז: ארויסנעמען די יוד אריינלייגן די יוד. זיי נעמען ארויס דעם יוד. זיי שרייבן 'גבורן עלמין לה'. און נישט גבורן עלמין ליה

עליה רמזי דין הוא ברם באמתנותא

די דרוק שרייבט: עלי רמזי דין הוא. און נישט עליה. איך מיין אז ביידע זענען גוט

שברנא ליה בשבין תקוף הימנותא
אינטערעסאנט אז אפילו די אויפגעקלערטע שרייבן נישט סברנא. דא וועל איך נוצן דיין תירוץ אויף ספותא.

און בכלל די נקודות דא זענען נישט איבעראל קארעקט. קען מען דען זאגן שברנא מיט א שין ימנית.

די אויפגעקלערטע שרייבן ומתפנקי. אזוי ווי דא. און דא די "זיידעס". אבער וואס שטומט מער?

ווייטער די אלט-ניי חברה שרייבן ורוו. אנדערש ווי די זיידעס. זיי שרייבן ורוי. דאס מיין איך צוזאגן, אז מ'שרייבט וויאזוי ס'זעהט אויס די בעסטע. ס'איז נישט ווייל "אזוי שטייט אין די גאר אלטע מחזורים" עס האט צו טון מיט: אזוי פארשטיי איך שרייבט מען עס אויף לשון ארמית. איך זאג נאר א פאקט.

אבער דאך. דא זעהסטו אז ס'מיינט עפעס שכרות.
דא, שרייבן זיי ורוו. דער דרוק. זיי שרייבן אז ס'איז מדויקת.
אדער די לשון פון פסוק, און טאקע נישט ארמיש. כוסי רויה. וואו שטייט אין חז"ל רוו ? שכרות? גיי זוך... ווער קען מיך זוכן?
וואס מ'קען אלץ טון מיט א טוטפיק.
רב טקסט
שר חמש מאות
תגובות: 676
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 19, 2009 1:34 pm
לאקאציע: כעת פה אייוועלט.קאם

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך רב טקסט »

איידער איך שרייב עפעס וויל איך מגלה זיין, אז סיי ביי דיינע פריערדיגע תגובות און סיי יעצט האבעך זיך נישט גענומען די צייט צו עפענען די לינקס וואס האסט געברענגט. כי דחיקא לי שעתא טובא.

בנוגע די יודי"ן נאך א צירי, כמדומה רעדט דער יעב"ץ אין עטליכע פלעצער. אויך אין די חומש וואס האט זיינע הגהות התרגום (אין די בריטיש לייברארי) האט ער אויסגעמעקט די אלע יודי"ן.
עס קומט באמת אויך נאר צו ווייזן אויפן צירי, ווילאנג מען האט נישט קיין נקודות.
וכבר העירו גדולי האחרונים לענין יהא שמיה רבא, דהתוס' הביאו המפרשים שם י-ה, דבאמת היו"ד נכתב בלשון הגמ' להורות על הצירי. וברוב הסדיורים בדורות האחרונים נדפס בלא יו"ד. עי' מור וקציעה ועוד.

עלי רמזי אן די ה"א צום סוף קאן נישט זיין. עס דארף דאך די כינוי לזכר. עליה=אויף איהם. נאר די יו"ד איז יש ויש וכנ"ל.

שברנא האט מען געמוזט לאזן א שי"ן עס זאל שטימען די ראשי החרוזים, ובמעשים.

ומתפנקין - איז לכאורה מער ריכטיג. כאטש אז דוכט זיך אז בלשון הגמרא געפינט מען אז מען איז מקצר אזעלכע ווערטער אפהאקנדיג די נו"ן.
ורוי - וואלט געווען א לשון יחיד. דאס איז כמעט זיכער נישט ריכטיג.

גרשון
די צד"י \ עי"ן געפינט מען אויך ביי ארץ - ארעא.
כמדומה אז כ'האב עפעס געזעהן דערוועגן, ואודה ולא אבוש לומר [שכחתי אם] שמעתי ושכחתי.
רב טקסט
שר חמש מאות
תגובות: 676
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 19, 2009 1:34 pm
לאקאציע: כעת פה אייוועלט.קאם

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך רב טקסט »

צוויי הערות נוסח.

אין די נוסחאות המצויות, סיי די אלטע סיי די נייע, סיי די זיידעס, סיי די אויפגעקלערטע, שטייט:
בברי דברי וטרי.
רוב מפרשים טייטשן מיט רשות, כלשון הגמרא הא דעייל בבר.
אנדערע מוטשען זיך אבער אויב אזוי ווי קומט דא דער יו"ד סוף ווארט, און דערפאר איז דא וואס טייטשן אנדערש (רו"ה), אדער זענען מגיה בבר (האדר"ת בתפלת דוד).
אבער אין פירוש המחזור וואס געפינט זיך בכתב יד, שטייט, בבריה דברי וטרי, מיט א ה"א צום סוף = מיט זיין רשות. (בבריה דברי = ברשותו של הבורא).
(דאס איז נאך א דוגמא וואו די יו"ד איז נאר להוראת הצירי. און אזוי ווי אין געוויסע מהדורות איז ארויסגעפאלן די ה"א ביי עליה רמזי, איז עס דא ארויסגעפאלן אין רוב מהדורות).


ביי מנן ומאן הוא רחימך שפירא בריוותא, שטייט אין פירוש המחזור כתב יד, בריבתא. און ער איז מפרש מלשון מעשה בריבה אחת.
עס הערט זיך זייער ריכטיג, אזוי ווי דאס איז מיוסד על סמך הפסוק מה דודך מדוד היפה בנשים.
אויסער דעם איז בריוותא סתם א שווערע ווארט, עס וואלט זיך געדארפט טייטשן: צווישן די געשטאלטן.

פארשטייט זיך אז למעשה האב איך גארנישט געזאגט, נאר סתם געברענגט אינטרעסאנטע זאכן!
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35253
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

רב טקסט האט געשריבן:וברוב הסדיורים בדורות האחרונים נדפס בלא יו"ד.

אבער אין די סידורים ע"פ המקובלים שטייט דייקא מיט א יו"ד אלס ש"ם י"ה רבא.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
ODOM
שר מאה
תגובות: 171
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג אוגוסט 15, 2017 9:41 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ODOM »

רב טקסט האט געשריבן:איידער איך שרייב עפעס וויל איך מגלה זיין, אז סיי ביי דיינע פריערדיגע תגובות און סיי יעצט האבעך זיך נישט גענומען די צייט צו עפענען די לינקס וואס האסט געברענגט. כי דחיקא לי שעתא טובא.

בנוגע די יודי"ן נאך א צירי, כמדומה רעדט דער יעב"ץ אין עטליכע פלעצער. אויך אין די חומש וואס האט זיינע הגהות התרגום (אין די בריטיש לייברארי) האט ער אויסגעמעקט די אלע יודי"ן.
עס קומט באמת אויך נאר צו ווייזן אויפן צירי, ווילאנג מען האט נישט קיין נקודות.
וכבר העירו גדולי האחרונים לענין יהא שמיה רבא, דהתוס' הביאו המפרשים שם י-ה, דבאמת היו"ד נכתב בלשון הגמ' להורות על הצירי. וברוב הסדיורים בדורות האחרונים נדפס בלא יו"ד. עי' מור וקציעה ועוד.

עלי רמזי אן די ה"א צום סוף קאן נישט זיין. עס דארף דאך די כינוי לזכר. עליה=אויף איהם. נאר די יו"ד איז יש ויש וכנ"ל.

שברנא האט מען געמוזט לאזן א שי"ן עס זאל שטימען די ראשי החרוזים, ובמעשים.

ומתפנקין - איז לכאורה מער ריכטיג. כאטש אז דוכט זיך אז בלשון הגמרא געפינט מען אז מען איז מקצר אזעלכע ווערטער אפהאקנדיג די נו"ן.
ורוי - וואלט געווען א לשון יחיד. דאס איז כמעט זיכער נישט ריכטיג.

גרשון
די צד"י \ עי"ן געפינט מען אויך ביי ארץ - ארעא.
כמדומה אז כ'האב עפעס געזעהן דערוועגן, ואודה ולא אבוש לומר [שכחתי אם] שמעתי ושכחתי.


(ס'איז נישט צו אקדמות, נאר וועגען דעם יו"ד פון דעם ציר"י).
דער ווארט "זית", ווערט געשריבן בל' רבים "זיתים", און ס'איז מיט א יו"ד און דאס איז א ציר"י.
אתם קרויים אדם ואין אומות העולם קרויים אדם
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35253
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

כבוד הרב, מ'רעדט פון אראמיש ספעציפיש.

און דאס האט דער יעב"ץ אויסגעמעקט אין תרגום, כנ"ל.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
טוטפיק
שר העשר
תגובות: 16
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 11, 2016 5:11 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך טוטפיק »

ב"ה

זכאין כי שמעתין.

כן בהחפצים לתקן. וכן יענע יארן, וכן נראה כד. הגם די אקדמות נוצט כי.

בקדמתא שרייבן די הרוצים את הארמית כארמית

דא אין רעדלהיים תקצב שטייט אויך בקדמתא.

ווי טרעפט מען אזא אויסדרוק אין לשון הקודש.
דא
מרומם הוא אלקין בקדמתא ובתרייתא: דערהויבן איז ער ביים אנהייב און ביים סוף. מרומם הוא אלקין בקדמא ובתריתא: דערהויבן איז ער, צום ערשטן און צום לעצטן. (אפשר דער ערשטער וואס מאכט די ברכה און דער וואס ענדיגט די ברכה ?)

אונזער גאט איז דער הויבן צום ערשטן און צום לעצטן זיי שרייבן: בקדמא.

זיי וואס שרייבן אויך בקדמא: גאט ב"ה וואס ער איז דערהויבן אין אנהייב און אין אויסלאז
וואס מ'קען אלץ טון מיט א טוטפיק.
להודות
שר האלפיים
תגובות: 2369
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מארטש 27, 2016 5:02 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך להודות »

גרשון האט געשריבן:רב טקסט'ס בקיאות אין דער אראמישער גראמאטיק


הרב "רב ט." ווי האט איר זיך טאקע אויסגעלערנט?
אוועטאר
גרשון
שר חמשת אלפים
תגובות: 5072
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג פעברואר 18, 2019 11:01 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרשון »

גרשון האט געשריבן:עטליכע ביישפילן אויף דעם זענען: חמץ/חמיע, עץ/אעא, מצוקה/עקא.

רב טקסט האט געשריבן:די צד"י - עי"ן געפינט מען אויך ביי ארץ - ארעא.

נאך ווערטער זענען ביצה/ביעה, צמר/עמרא, רצוץעוע, רצון/רעווא, און מסתמא אויך "קצתי בחיי/עקית בחיי," מיט'ן אויפטוישן דעם עי"ן און דעם קו"ף.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
רב טקסט
שר חמש מאות
תגובות: 676
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 19, 2009 1:34 pm
לאקאציע: כעת פה אייוועלט.קאם

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך רב טקסט »

farshlufen האט געשריבן:כבוד הרב, מ'רעדט פון אראמיש ספעציפיש.

און דאס האט דער יעב"ץ אויסגעמעקט אין תרגום, כנ"ל.



אין אמת'ן איז עס נישט ממש בנוגע ארמיש.
א ודאי איז דא פלעצער סיי אין לה"ק סיי אין ארמיש וואו א יו"ד שרשית ווערט 'נח', און עס קומט דארט א צירי, און דער יו"ד ווערט נאכאלס געשריבן.
און אין אמת'ן, אפילו ווען א אות עיקרית ווערט אינגאנצן נדחה דורך די נקודות ווערט עס נאכאלס געשריבן, אין תנ"ך, און עס ווערט א קרי וכתיב. צום ביישפיל במותי.

און פון אנדערן זייט, סיי אין ארמיש סיי אין לה"ק, שרייבנדיג נישט אין תנ"ך כדין כתיבתו בחסרות ויתרות, פלעגט מען שרייבן מלא, צו ווייזן אויפן ניקוד.
דאס פלעגט אויך גיין ווייטער ווי עס איז נוגע צום ליינען, צ.ב.ש. שבת קדשך, פלעגן געוויסע שרייבן קודשך, כאטש אז די חולם פון קדש, ווערט אין קדשך פארוואנדלט אין קמץ חטף.
וכבר הזהיר בספר חסידים אז מען זאל נישט זאגן ביים דאווענען קודשך מיט א חולם.


און אז מען רעדט שוין דערוועגן;
אין דניאל זענען פארהאן אסאך ווערטער וואס ענדיגן זיך מיט א ה"א, און א צירי פארדעם, וואס ווערט אין תורה שבע"פ געשריבן מיט א יו"ד להוראת הצירי.
ר' זעליגמאן בער, אין זיין העתקה פון תרגום (זעה מיין קומענדיגע תגובה), האט מעתיק געווען די ווערטער מיט א ה"א, אזוי ווי עס וואלט געשטאנען אין פסוק.
ולמשל, ביים פסוק לא יהיה לך אלקים אחרים, שטייט ביי אונז לא יהוי לך, אבער ביי איהם שטייט דא ארויס דער שם הויה ככתיבתו!

ר' מיכאל פוזן זליט"א אין זיין מהדורה תרגום שרייבט אז מען דארף דא זיין דעווארנט אז די יו"ד זאל זיך הערן, אז עס זאל זיך נישט הערן ווי הוגה את השם באותיותיו.
דערנאך (כ'מיין אין חומש דברים, ביי די צווייטע עשרת הדברות) ברענגט ער אז מען האט איהם מעורר געווען אז על פי הדקדוק איז נישטא קיין חילוק צווישן א צירי מיט א יו"ד נאכדעם אדער מיט א ה"א נאכדעם.

אין אמת'ן איז דאס תלוי באשלי רברבי, ווייל דער מאירי האלט אז עס איז יא דא חילוק אין דעם, ואכמ"ל.
אבער כאמור בעיקר הדבר קומט עס גאר מיט א ה"א, און דער יו"ד שרייבט מען להוראת הצירי. ואעפ"כ איז פשוט אז אויב איז דא איינער וואס לאזט הערן א חילוק אין די צירי, לפי די אות הנח וואס קומט נאכדעם, טאר ער נישט זאגן די מיט א ה"א, אלס הוגה את השם. ולענ"ד אויב האט מען אלע דורות געשריבן אלע צירי'ס מיט א יו"ד, האט מען א ודאי רעדנדיג ארמי'ש אויך גערעדט אזוי, ממילא דארף מען אלע ווערטער זאגן מיט [א צירי וואס ברעגט] א יו"ד.
לעצט פארראכטן דורך רב טקסט אום דינסטאג יוני 04, 2019 12:53 pm, פארראכטן געווארן 1 מאל.
רב טקסט
שר חמש מאות
תגובות: 676
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 19, 2009 1:34 pm
לאקאציע: כעת פה אייוועלט.קאם

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך רב טקסט »

להודות האט געשריבן:
גרשון האט געשריבן:רב טקסט'ס בקיאות אין דער אראמישער גראמאטיק


הרב "רב ט." ווי האט איר זיך טאקע אויסגעלערנט?


מיין ערשטע פתח צו ארמיש איז געווען די פתיחה פון רו"ה צו כל נדרי.
מיט די צייט איז מיר אויסגעקומען צו נוצן די מפרשי התרגום, ספר מתורגמן ועוד.

ספעציעל האבן מיר געהאלפן די כתבים פון ר' זעליגמאן בער, מחבר סידור עבודת ישראל.
תרגום אונקלוס בכתב ידו עם הערות - דא האט ער ווילד באארבעט דעם תרגום
ספר שפת ארם - משפטי לשון ארמי
העתקת הפסוקים שנכתבו בלשון ארמי בדניאל ועזרא, עם בירורי נוסח
להודות
שר האלפיים
תגובות: 2369
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מארטש 27, 2016 5:02 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך להודות »

רב טקסט האט געשריבן:על פי הדקדוק איז נישטא קיין חילוק צווישן א צירי מיט א יו"ד נאכדעם אדער מיט א ה"א נאכדעם.

אין אמת'ן איז דאס תלוי באשלי רברבי, ווייל דער מאירי האלט אז עס איז יא דא חילוק אין דעם, ואכמ"ל.


ווי איז דער מאירי?
אוועטאר
גרשון
שר חמשת אלפים
תגובות: 5072
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג פעברואר 18, 2019 11:01 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרשון »

רב טקסט האט געשריבן:און פון אנדערן זייט, סיי אין ארמיש סיי אין לה"ק, שרייבנדיג נישט אין תנ"ך כדין כתיבתו בחסרות ויתרות, פלעגט מען שרייבן מלא, צו ווייזן אויפן ניקוד.
דאס פלעגט אויך גיין ווייטער ווי עס איז נוגע צום ליינען, צ.ב.ש. שבת קדשך, פלעגן געוויסע שרייבן קודשך, כאטש אז די חולם פון קדש, ווערט אין קדשך פארוואנדלט אין קמץ חטף.
וכבר הזהיר בספר חסידים אז מען זאל נישט זאגן ביים דאווענען קודשך מיט א חולם.

דער ווי"ו איז נישט געווען פאר א חולם, נאר צוליב א קמץ; אין אשכנז פלעגט מען שרייבן א ווי"ו פאר א קמץ.

עס זענען אפילו דא אזעלכע וואס ווילן קלערן אז דער אמת'ער נוסח ביי ברכת אשר יצר איז "חלָלים חלָלים," נאר מען האט עס געשריבן מיט א ווי"ו. אין טור ווערט אבער געברענגט א גמטריא אויף די ווערטער וועלכע באשטעטיגט יא דעם נוסח "חלולים."
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
רב טקסט
שר חמש מאות
תגובות: 676
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 19, 2009 1:34 pm
לאקאציע: כעת פה אייוועלט.קאם

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך רב טקסט »

ווי ווייט איך געדענק, האט מען נאר געשריבן א וי"ו ביי קמץ קטן, און טאקע נאר דארט וואו עס איז במקורו א חולם.
אויב האסטו א מראה מקום פון איינער ברענגט עפעס מער דערוועגן ביטע ברענג. יישר כח מראש
אוועטאר
גרשון
שר חמשת אלפים
תגובות: 5072
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג פעברואר 18, 2019 11:01 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרשון »

מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
מיגו
שר חמישים ומאתים
תגובות: 481
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יולי 09, 2017 11:33 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיגו »

זייער אינטערעסאנט.
א דאנק אייך אלע שרייבער.

קען מען מאכן פון דעם א שטיקל pdf?
אוועטאר
גרשון
שר חמשת אלפים
תגובות: 5072
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג פעברואר 18, 2019 11:01 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרשון »

א PDF פון וואס?
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
רב טקסט
שר חמש מאות
תגובות: 676
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 19, 2009 1:34 pm
לאקאציע: כעת פה אייוועלט.קאם

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך רב טקסט »

גרשון האט געשריבן:זע זייטן 57 - 60


לענ"ד האט יענער געמאכט א שטיקל טשולנט.
מקורות ווי מען האט צוגעלייגט א וי"ו נאך א קמץ, ברענגט ער נישט נאר אויף קמץ חטף'ס, און דוקא איידער א שוא.
און מען קען בהחלט נישט צושטעלן חלולים צו דעם.

דומני אז א וי"ו פאר קמץ רחב געפינען מער צו ערשט אין די היינטיגע עברישע חיבורים, ווען זיי ברענגען ווערטער פון לשון 'אידית' (=אידיש).
עי"ש ותמצא לאכעס.
אוועטאר
גרשון
שר חמשת אלפים
תגובות: 5072
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג פעברואר 18, 2019 11:01 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרשון »

רב טקסט האט געשריבן:
גרשון האט געשריבן:זע זייטן 57 - 60


לענ"ד האט יענער געמאכט א שטיקל טשולנט.
מקורות ווי מען האט צוגעלייגט א וי"ו נאך א קמץ, ברענגט ער נישט נאר אויף קמץ חטף'ס, און דוקא איידער א שוא.
און מען קען בהחלט נישט צושטעלן חלולים צו דעם.

דומני אז א וי"ו פאר קמץ רחב געפינען מער צו ערשט אין די היינטיגע עברישע חיבורים, ווען זיי ברענגען ווערטער פון לשון 'אידית' (=אידיש).
עי"ש ותמצא לאכעס.

יתכן. וואס זאל אבער זיין דער חילוק צווישן די צוויי? בעסער געפרעגט, אויב נישט ווי ער באטראכט עס, אז מ'האט געניצט א ווי"ו פאר א קמץ, פארוואס דען האט מען געשריבן דעם ווי"ו; ס'איז סך הכל געווען א טעות מיט'ן מקור ווארט?
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
מיגו
שר חמישים ומאתים
תגובות: 481
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יולי 09, 2017 11:33 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיגו »

גרשון האט געשריבן:א PDF פון וואס?

פון די פארשידענע שינויי נוסחאות
רב טקסט
שר חמש מאות
תגובות: 676
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 19, 2009 1:34 pm
לאקאציע: כעת פה אייוועלט.קאם

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך רב טקסט »

גרשון האט געשריבן:
רב טקסט האט געשריבן:
גרשון האט געשריבן:זע זייטן 57 - 60


לענ"ד האט יענער געמאכט א שטיקל טשולנט.
מקורות ווי מען האט צוגעלייגט א וי"ו נאך א קמץ, ברענגט ער נישט נאר אויף קמץ חטף'ס, און דוקא איידער א שוא.
און מען קען בהחלט נישט צושטעלן חלולים צו דעם.

דומני אז א וי"ו פאר קמץ רחב געפינען מער צו ערשט אין די היינטיגע עברישע חיבורים, ווען זיי ברענגען ווערטער פון לשון 'אידית' (=אידיש).
עי"ש ותמצא לאכעס.

יתכן. וואס זאל אבער זיין דער חילוק צווישן די צוויי? בעסער געפרעגט, אויב נישט ווי ער באטראכט עס, אז מ'האט געניצט א ווי"ו פאר א קמץ, פארוואס דען האט מען געשריבן דעם ווי"ו; ס'איז סך הכל געווען א טעות מיט'ן מקור ווארט?


ווי געזאגט פלעגט מען שרייבן א וי"ו ביי א קמץ קטן פאר א שוא, ערשטנס ווייזט די וי"ו אויפן קמץ קטן, וואס איז ממשפחת החולם. צווייטנס קען מען דא גרייזן צו ליינען די נעקסטע אות מיט א נקודה און די קמץ מיט א שוא. משא"כ געווענליך ווען די קמץ איז פאר א אנדערע נקודה וועט מען נישט מאכן קיין טעות.

אויב מיינסטו די וי"ו פון חלולים, איז דאך ביי אונז מקובל אז אזוי איז ריכטיג במקורו.
שרייב תגובה

צוריק צו “שפראך, גראמאטיק און דקדוק”