יחליפו כח: פארצייטישע קור-ערטער

[אוהב ספרים]

ידוע מאז ומקדם נסעו רבותינו וכו' לשאוף אויר צח בימות הקיץ במעיינות מרפא או ערי השדה וכדומה, לפעמים נסעו ל2 מקומות למקום עם מעיינות רחצה ואח"כ נסעו לנאך קוהר

אני רושם כאן רשימה ממקומות כאלו, ואיפה הערים האלו נמצאים וכו'. ומי שיש לו מה להוסיף יבורך.

אין מוקדם ומאוחר

קארלסבאד [סלאוואקיי]
מארינבאד [סלאוואקיי]
קרעניץ [בסביבות צאנז]
טור וועקאן [היום ראמעניע באיזור סאטמאר]
ראנק [סמוך לקאשוי]
אושזיק [מי יודע איפה זה?]
טעפליץ [מעיינות רחצה חמים]
בארדיוב [סלאוואקיי]
פישטיאן [סלאוואקיי]
סאבראנץ
אבאציע [איטליא]
פיומא [איטליא]
קיסינגען [בייערען דייטשלאנד]
קאריטניצא
יאאכימסטאהל [מעיינות רחצה חמים]
סליאטש
באלטשאן [אונגארין]

[שפרו מעשיכם]

טריסקאוויץ

[אלד וויליאמסבורג]

שעראן ספרינגס...

[ממעתיקי השמועה]

כ'מיין אז מ'קען צולייגען "וויען" אפילו אהנע דעהם וואס ביים ערשטן קריג האבן גאר אסאך צדיקים זיך דארט אויף געהאלטן.

[חיים צבי]

אין וויען האט מען זיך אויפגעהאלטען אלס קור-ארט?

[מלה בסלע ודי לחכימא]

אין וויען האט מען זיך אויפגעהאלטען אלס קור-ארט?

לפי ידיעתי זענען צדיקים געוועהן דארט פארן קיסר אדער פאר דאקטורים, אבל ידיעתי מוגבל.

[ממעתיקי השמועה]

אין וויען האט מען זיך אויפגעהאלטען אלס קור-ארט?

כמדומה - כך שמעתי !
פשוט קען זיין וויבאלד עס זענען געוועהן אזוי פיל דאקטורים דארט - כידוע, איז מען שוין געבליבן דארט אויף אפרוה אויך.

[אוהב ספרים]

באדגאסטיין [עסטרייך]

[חיים של שמחה]

קארלסבאד - מארינבאד - קרעניץ

כ'מיין אז ס'כדי צו אנמערקן ביי די מער באקאנטע = גרעסערע, אזוי ווי די דריי ערשטע אז זיי זאלן זיין במיוחד, און אפשר איז כדי צו מאכן א רשימה וועלכע צדיקים זענען אלץ געוועהן און די מקומות.

פישטיאן [סלאוואקיי]

לויט ווי כ'האב געהערט איז דארט געוועהן בעיקר די בעדער.

[קלוגער]

קיין וויען איז מען געפארען סטריקלי פאר היילונג, דארטען אין קעניגרייך שטאט האבען זיך געפינען די גרעסטע פראפעסערס און דאקטורים, אזויווי מ'זאגט היינט איינער האלט זיך אויף אין באסטאן,

[אוהב ספרים]

יאאכימסטאהל [מעיינות רחצה חמים]

דער מנחת אלעזר איז דארט געווען כמה פעמים אויף נאך-קוהר

נישט ווייט פון דארט איז רנשבורג, וואס דארט איז דא א אור אלטער קוואל וואס דער בעש"ט האט זיך דארט געטויבלט און געזאגט אז דער מקום איז מקובל פאר ישועות [ראה אגרות שפירין]

[אוהב ספרים]

קארלסבאד, מארינבאד איז אין איין געגענט דארט איז געווען נאך איטליכע מקומות אין די געגנט, ווי פראנצענסבאד, קאנסטאנטינבאד

די מקומות זענען געווען זייער מפורסם מען איז געקומען אהין פון די גאנצע וועלט, פון אמעריקא, מצרים ענגלאנד אד"ג.

לדוגמא די מהרש"ב פון ליבאוויטש איז געקומען אהין פון דעם ווייטען רוסלאנד

[שפרו מעשיכם]

יערגן

[תרנגול]

אז מ'מאכט שוין אזא רשימה, זאל מען שוין לייגן בילדער פון די גדולי ישראל ווי זיי האלטן זיך דארט אויף...

[קיקיון]

יערגן

ווער נאך אויזער דער חת"ס איז געפארען אהין?
ייתכן אז עס איז נישט קיין אור ארט נור א שטעטעל איו שכינות פון פ"ב
ווי דער חת"ס האט זיך געקענט כאפען דעם אטעם נאך דערצי וואס ער
האט געהאט דארט א תלמיד חביב דער מהר"ם שיק

[אוהב ספרים]

יערגן

ווער נאך אויזער דער חת"ס איז געפארען אהין?
ייתכן אז עס איז נישט קיין אור ארט נור א שטעטעל איו שכינות פון פ"ב
ווי דער חת"ס האט זיך געקענט כאפען דעם אטעם נאך דערצי וואס ער
האט געהאט דארט א תלמיד חביב דער מהר"ם שיק

אכן סמוך לפרעשבורג אבער אויכעט א מרחץ

[אוהב ספרים]

ראנק [סמוך לקאשוי]

ר' שלמה הראשון מבאבוב פלעגט אהין פארען

אויכעט דער דרכי תשובה כמה פעמים

מהר"ש ענגיל

לבושי מרדכי

[טייטל]

אראפ ברענגען בילדער פון די פלעצער, און ווי גדולי עולם וויילן דארט, וואלט געווען א גוטע (און נישט גרינגע...) עצה

[verveist]

כאטש א טייל פון די פלעצער זענען נאך עד היום קור ערטער און עטליכע פאַרען נאך היינט אביסעל חרידישע אידן

נ.ב.
װי פארט דער סקװירא רבי שליט״א?

[קיקיון]

כאטש א טייל פון די פלעצער זענען נאך עד היום קור ערטער און עטליכע פאַרען נאך היינט אביסעל חרידישע אידן

נ.ב.
װי פארט דער סקװירא רבי שליט״א?

פישטיאן [סלאוואקיי]
ער פארט יעדען טאג פון פרעשבורג ווי עס איז גרינגער מסדר זיין דירה, מקוה, מנין וכו'

[ריקוד]

ראבקע
סאסנאוויץ
באדנויהיים
קרייץ-באד (מהרי"ד מבעלזא קרא אותו בשם "שמייץ-באד" והקדושת ציון מבאבוב קרא אותו בשם"קרייז-באד")

[בועז]

די שואל ומשיב שרייבט אסאך מאל אז ער איז בחוצות העיר ביי די בעדער, דוכט זיך מיר אז די פלאץ שרייבט ער האט געהייסן לאבין.

[חמרא טבא]

ראבקע
סאסנאוויץ
באדנויהיים
קרייץ-באד (מהרי"ד מבעלזא קרא אותו בשם "שמייץ-באד" והקדושת ציון מבאבוב קרא אותו בשם"קרייז-באד")

הה"ק מהר"ש מבאבוב זצ"ל נסתלק שם

[אוהב ספרים]

סעמרינג [עסטרייך]
באד-אישל [עסטרייך]

[אוצרות ליסקא]

הגה"ק רבי צבי הירש מליסקא זי"ע פלעגט גיין צו א קור-שטאט מיטן נאמען ליפינא (נע-ליפינא), און אונגאריש האט מען גערופן הארשפאלווא (Hársfalva), דער קור-ארט געפונט זיך קארפאטארוס בערך 26 ק"מ פון מונקאטש. הרה"ק מליסקא זי"ע פלעגט טאקע וויילען א שבת אין מונקאטש אויפן וועג אהין אדער צוריק פון הארשפאלווא.

דאס לעצטע מאל קודם פטירתו בשנת תרל"ד וואס הרה"ק מליסקא איז געוועהן אויף אפרו אין הארשפאלווא איז געוועהן דער ערשטע האלב פון חודש תמוז (ובתוכם התענית ד'שבעה עשר בתמוז'), אויף שבת קודש פרשת בלק איז ער געווען אין מונקאטש, נאך שבת איז ער צוריק אויף ליסקא, ווי ער איז נפטר געווארען א חודש שפעטער י"ד אב פרשת ואתחנן שנת תרל"ד.

רבי אברהם יהושע פריינד מנאסוד פלעגט אויך אהין פארן קיין הארשפאלווא.

*

הרה"ק מליסקא זי"ע פלעגט אויך פארן קיין סאבראנץ, במיוחד בימי רבו הגה"ק המהר"ם אש זי"ע כשהותו שם.