דער פילאנטראפ שעלדאן עידלסאן 87

[סראלי]

-

[נקודהלע]

סאטמארע רבי האט געהאט א פראבלעם, אזוי מיינעך און אזוי כמה צדיקים, אויב כוועל האבן צייט נאכצוזוכן וועל איך אפשר ברענגן סיפורים אין דעם ענין

פון סקווירא רבי ז"ל איז אויך דא אזעלכע מעשיות בנוגע מר. גראסס - א נדבן פון אפאר סקווירא בנינים.

ס'איז דא וואס זאגן אז מ'ניצט עס פאר אנדערע זאכן איז יא גוט נאר נישט דיירעקט אויפן לערנען.

[צהלתו בפניו]

הרב אביונה קומט אריין זייער קלאר

[לפנות בוקר]

נאדיר א בילד פון זיין הייזקעלע. נישט מקנה זיין.

sheldon.JPG

זייער שיין! און וועמענס איז די גרויסע הויז נעבען דעם מיט די פאל?

[עציץ נקוב]

מען קען זאגן הניח אחריו כמותו דעם זשארזש סאראס...

כאטש אויף די פונקט פארקערטע זייט. אפשר זה לעומת זה...

ח"ו צוגלייכען א שונא ישראל וואס שעלט יעדען טאג אז ער איז געבוירען א איד און האט נישט געגעבן א דאלער צדקה נאר פאר ליבעראלע שטותים, צו טאקע א פרייע איד אבער ער האט ליב געהאט פרימע אידן און האט געגעבן אסאך געלט פאר מוסדות און ארגענעזאציעס

[פארצייטיש]

סאטמארע רבי האט געהאט א פראבלעם, אזוי מיינעך און אזוי כמה צדיקים, אויב כוועל האבן צייט נאכצוזוכן וועל איך אפשר ברענגן סיפורים אין דעם ענין

פון סקווירא רבי ז"ל איז אויך דא אזעלכע מעשיות בנוגע מר. גראסס - א נדבן פון אפאר סקווירא בנינים.

ס'איז דא וואס זאגן אז מ'ניצט עס פאר אנדערע זאכן איז יא גוט נאר נישט דיירעקט אויפן לערנען.

ס'איז דא א תשובה פונעם טשיבינער רב (שו"ת דובב מישרים ח"ג סימן צ"ה) צום סקווערער רבי'ן ז"ל, אז טאמער ער איז מקדש לע"נ זיין טאטע מעג ער עס נעמען.
נ"ב. דער טשעבינער רב פירט דארט אויס "וזכות זו תעמוד גם לבנו שישוב וכבוד קדושתו בודאי ישפיע עליו לטובה", וכך הוה ער איז שפעטער געווארן א בעל תשובה.

123.png (211.67 KiB) געזען 1426 מאל

[נקודהלע]

קען זיין אז דאס איז צום סקווירא'ן רבין זצ"ל? כ'מיין אזוי

[אהער און אהין]

ס'איז א שאלה אין הלכה, און דאן אין השקפה.

מען זעהט פארשידענע חסידות'ן גרויסע און ליטווישע אונטערנעמונגען וואס האבן געהאט קיין פראבלעם צו נעמען פון האלב און גאנץ פרייע עלעמענטן.

אין אנדערע פלעצער האט מען יא מקפיד געווען דערויף מיט א שטארקייט

[פארצייטיש]

קען זיין אז דאס איז צום סקווירא'ן רבין זצ"ל? כ'מיין אזוי

יא, ס'איז באקאנט אזוי.
פארראכטן

[Programming]

למעשה האט מען גענומען (נישט זיכער אז אין סאטמאר נישט אויב עס האט זיך געמאכט, דער רבי פלעגט זאגן זיי ווילן אונז סיי ווי נישט געבן), אבער געקרעכצט דערויף אז מען נעמט

[Programming]

מען קען זאגן הניח אחריו כמותו דעם זשארזש סאראס...

כאטש אויף די פונקט פארקערטע זייט. אפשר זה לעומת זה...

ח"ו צוגלייכען א שונא ישראל וואס שעלט יעדען טאג אז ער איז געבוירען א איד און האט נישט געגעבן א דאלער צדקה נאר פאר ליבעראלע שטותים, צו טאקע א פרייע איד אבער ער האט ליב געהאט פרימע אידן און האט געגעבן אסאך געלט פאר מוסדות און ארגענעזאציעס

נארישקייטן

[נקודהלע]

מען קען זאגן הניח אחריו כמותו דעם זשארזש סאראס...

כאטש אויף די פונקט פארקערטע זייט. אפשר זה לעומת זה...

ח"ו צוגלייכען א שונא ישראל וואס שעלט יעדען טאג אז ער איז געבוירען א איד און האט נישט געגעבן א דאלער צדקה נאר פאר ליבעראלע שטותים, צו טאקע א פרייע איד אבער ער האט ליב געהאט פרימע אידן און האט געגעבן אסאך געלט פאר מוסדות און ארגענעזאציעס

נארישקייטן

?
ער זאגט לכאורה דברים של טעם.
דא האסטו א איד וואס האט געשטיצט תורה, קעגן א איד וואס האט נישט געשטיצט תורה (פארגעס פאר א רגע פון די ווארט ליבעראלע שטותים וואס האט דיר דיסטרעקטעד...)

[זארג נישט]

מען קען זאגן הניח אחריו כמותו דעם זשארזש סאראס...

כאטש אויף די פונקט פארקערטע זייט. אפשר זה לעומת זה...

ח"ו צוגלייכען א שונא ישראל וואס שעלט יעדען טאג אז ער איז געבוירען א איד און האט נישט געגעבן א דאלער צדקה נאר פאר ליבעראלע שטותים, צו טאקע א פרייע איד אבער ער האט ליב געהאט פרימע אידן און האט געגעבן אסאך געלט פאר מוסדות און ארגענעזאציעס

נארישקייטן

מיט וואס זאגט ער נארישקייטן?

האלסט אז ער איז נישט א שונא ישראל? האלסט אז פאר וואס ער גיבט געלט איז נישט פאר שטותים נאר פאר נאבאלע זאכען?

אדער האלסטע אז עידעלסאן און סאראס האבן אייניג געגעבען פאר שטותים און נישטא קיין חילוק צווישען זיי?

ביטע זיי זיך מסביר

[Programming]

ביידע זענען אידן, א חלק אלוק ממעל. ביידע האבן ליידער נישט געהאט די זכיה צו זיין שומרי תורה.

איך ווייס נישט פונקטליך וועלכע תורה עדלסאן האט געשטיצט און מעגליך גאר אז סאראס האט אויך אריין געווארפן אפאר דאלער פאר אידישע צוועקן.

באופן כללי, סאראס נוצט נישט זיין געלט צו פעדלען איינפלוס פאר זיין פערסאנעל געין און ער לאזט זיך קאסטן שווערע געלטער צו מאכן די וועלט א בעסערע פלאץ פאר יעדן.

[זארג נישט]

ביידע זענען אידן, א חלק אלוק ממעל. ביידע האבן ליידער נישט געהאט די זכיה צו זיין שומרי תורה.

איך ווייס נישט פונקטליך וועלכע תורה עדלסאן האט געשטיצט און מעגליך גאר אז סאראס האט אויך אריין געווארפן אפאר דאלער פאר אידישע צוועקן.

באופן כללי, סאראס נוצט נישט זיין געלט צו פעדלען איינפלוס פאר זיין פערסאנעל געין און ער לאזט זיך קאסטן שווערע געלטער צו מאכן די וועלט א בעסערע פלאץ פאר יעדן.

בקיצור עידלסאן האט געשטיצט יענעם'ס שטותים, און לעומת זה שטיצט סאראס דיינע שטותים.

און סאראס איז גאר בעסער ווייל ער פעדלט נישט איינפלוס פאר זיין פערסאנעל געין! נאר פאר מאכן די וועלט א בעסערע פלאץ מיטען שטיצען פראגרעסיווע סדום! און עס ארויף צווינגן אויף אונז אידען!

שיין זיך דערלעבט, האמער דא א סאראס חסיד.

[נקודהלע]

ביידע זענען אידן, א חלק אלוק ממעל. ביידע האבן ליידער נישט געהאט די זכיה צו זיין שומרי תורה.

איך ווייס נישט פונקטליך וועלכע תורה עדלסאן האט געשטיצט און מעגליך גאר אז סאראס האט אויך אריין געווארפן אפאר דאלער פאר אידישע צוועקן.

באופן כללי, סאראס נוצט נישט זיין געלט צו פעדלען איינפלוס פאר זיין פערסאנעל געין און ער לאזט זיך קאסטן שווערע געלטער צו מאכן די וועלט א בעסערע פלאץ פאר יעדן.

עדלסאן האט דער עולם אויבן געשריבן אז ער האט געשטיצט תורה. מ'האט אויך געשריבן וועלכע ישיבות און בתי מדרשות האבן באקומען פון אים.
דו זאגסט אז סאראס מעגליך אויך? און וואס איז די אנדערע מעגליכקייט? אז נישט, נאר ער האט געשטיצט וכו' און ביי דיר איז ליבעלעריליזים מיט תורה אויף איין פעידז? דאס פרעג איך אויפן סמך אז נניח ליבעלעריזים איז נישט קעגן די תורה.

נעבעך - -

[סראלי]

אין א שמועס זאגט עדלסן אז אידן זענען מצליח אין מסחר וויבאלד זיי לערנען אין ישיבה דורכאויס׳ן טאג

[Programming]

ביידע זענען אידן, א חלק אלוק ממעל. ביידע האבן ליידער נישט געהאט די זכיה צו זיין שומרי תורה.

איך ווייס נישט פונקטליך וועלכע תורה עדלסאן האט געשטיצט און מעגליך גאר אז סאראס האט אויך אריין געווארפן אפאר דאלער פאר אידישע צוועקן.

באופן כללי, סאראס נוצט נישט זיין געלט צו פעדלען איינפלוס פאר זיין פערסאנעל געין און ער לאזט זיך קאסטן שווערע געלטער צו מאכן די וועלט א בעסערע פלאץ פאר יעדן.

עדלסאן האט דער עולם אויבן געשריבן אז ער האט געשטיצט תורה. מ'האט אויך געשריבן וועלכע ישיבות און בתי מדרשות האבן באקומען פון אים.
דו זאגסט אז סאראס מעגליך אויך? און וואס איז די אנדערע מעגליכקייט? אז נישט, נאר ער האט געשטיצט וכו' און ביי דיר איז ליבעלעריליזים מיט תורה אויף איין פעידז? דאס פרעג איך אויפן סמך אז נניח ליבעלעריזים איז נישט קעגן די תורה.

נעבעך - -

קיינער פון זיי זענען נישט באקאנט צו זיין תורה מעצאנאטן. עס איז זייער מעגליך אז עדלסאן האט אריין געווארפן אפאר טאלער פאר תורה צוועקן און די זכות וועט אים זיכער ביישטיין. סאראס ווייס איך נישט, און אויב ער האט נאך נישט אפשר קען מען נאך עפעס ארויס באקומען פון אים. די שמועס דא איז איבער זייער אלגעמיינע אויפטוען, נישט צו פארגלייכן סאראס' נדבות פאר וואוילטעטיגע צוועקן מיט די עטליכע מאל וואס אדלסאן האט געגעבן געלט פאר תורה וואס כל חפציך לא ישוו בה

[סטאוו יא פיטא]

ביידע זענען אידן, א חלק אלוק ממעל. ביידע האבן ליידער נישט געהאט די זכיה צו זיין שומרי תורה.

איך ווייס נישט פונקטליך וועלכע תורה עדלסאן האט געשטיצט און מעגליך גאר אז סאראס האט אויך אריין געווארפן אפאר דאלער פאר אידישע צוועקן.

באופן כללי, סאראס נוצט נישט זיין געלט צו פעדלען איינפלוס פאר זיין פערסאנעל געין און ער לאזט זיך קאסטן שווערע געלטער צו מאכן די וועלט א בעסערע פלאץ פאר יעדן.

יש מומר לתאבון ויש מומר להכעיס, א ליבעראל ווי סאראס איז איין שטאפל ערגער ווי א מומר להכעיס, (נישט מכיר אין בורא בכלל רח"ל אויף איהם צי קענען מכעיס זיין. וד"ב)
עוד זאת עדלסאן האט די זכי' אז מיליאנען שעות תורה ותפלה גייען לזכותו
סאראס להיפוך וועלן נאך זיין טויט אלע עוונות און פגמים וואס קומען ארויס אדאנק זיין געלט וואס איז געגאנגען צי געמיינע ליבעראלע צוועקן און האבן געהאלפן צוגרינד לייגן דעם אייבערשטנס בריאה, איהם נאכיאגן לעד ולנצח. שישוב בתשובה שלימה במהרה בתוך שאר נדחי ישראל.

[התבודדות]

ביידע זענען אידן, א חלק אלוק ממעל. ביידע האבן ליידער נישט געהאט די זכיה צו זיין שומרי תורה.

איך ווייס נישט פונקטליך וועלכע תורה עדלסאן האט געשטיצט און מעגליך גאר אז סאראס האט אויך אריין געווארפן אפאר דאלער פאר אידישע צוועקן.

באופן כללי, סאראס נוצט נישט זיין געלט צו פעדלען איינפלוס פאר זיין פערסאנעל געין און ער לאזט זיך קאסטן שווערע געלטער צו מאכן די וועלט א בעסערע פלאץ פאר יעדן.

יש מומר לתאבון ויש מומר להכעיס, א ליבעראל ווי סאראס איז איין שטאפל ערגער ווי א מומר להכעיס, (נישט מכיר אין בורא בכלל רח"ל אויף איהם צי קענען מכעיס זיין. וד"ב)
עוד זאת עדלסאן האט די זכי' אז מיליאנען שעות תורה ותפלה גייען לזכותו
סאראס להיפוך וועלן נאך זיין טויט אלע עוונות און פגמים וואס קומען ארויס אדאנק זיין געלט וואס איז געגאנגען צי געמיינע ליבעראלע צוועקן און האבן געהאלפן צוגרינד לייגן דעם אייבערשטנס בריאה, איהם נאכיאגן לעד ולנצח. שישוב בתשובה שלימה במהרה בתוך שאר נדחי ישראל.

ישר כח ר' סטאוו אויף דיך האב איך געווארט, איך האב נישט געוואוסט ווי אנצוהייבען מיט די קראנקע ליבעראלע געדאנקענגאנג.
נעבעך....

[התבודדות]

ביידע זענען אידן, א חלק אלוק ממעל. ביידע האבן ליידער נישט געהאט די זכיה צו זיין שומרי תורה.

איך ווייס נישט פונקטליך וועלכע תורה עדלסאן האט געשטיצט און מעגליך גאר אז סאראס האט אויך אריין געווארפן אפאר דאלער פאר אידישע צוועקן.

באופן כללי, סאראס נוצט נישט זיין געלט צו פעדלען איינפלוס פאר זיין פערסאנעל געין און ער לאזט זיך קאסטן שווערע געלטער צו מאכן די וועלט א בעסערע פלאץ פאר יעדן.

למשל? (נאר אויב די זאכן וואס האט געהאלפען בעסער מאכן די וועלט איז לפי תקנות המקום צו שרייבען דערפון)

[לכאורה]

איינער זאל מיך געבן א ביפ ווען מ'קען שליסן דעם אשכול

[אהער און אהין]

איינער זאל מיך געבן א ביפ ווען מ'קען שליסן דעם אשכול

נאכנישט נאכנישט, מען דארף נאך בילדער פון דעם פאלאצל

[נישטאמת]

געשטארבן פין קאראנא?

[וואס טוט זיך]

רבוש"ע..
עדעלסאן און סאראס, אויך מיר א פארגלייך..
כ'מיין אז יעדער דא פארשטייט די חילוק צווישן סאראס און עדעלסאן..
אן אריינגייען צו וואס סאראס שטיצט איז גוט..
אבער שטיצן תורה און אידן איז זיכער גוט, און קוקטס די חילוק אין דעם צווישן עדעלסאן און סאראס...
כרחוק מזרח ממערב.


אגב, שכוח פארן טוישן קעפל.