הרה״ק רבי ישראל אברהם פארטוגאל זצ״ל, סקולענער רבי - כ״ה אדר תשע״ט

[שואלכענין]

איך פיהל עפעס נישט גוט מיט "פראווען" א שבת גלייך אין די שבעה.

ווען עס איז געווענליך אזוי, קומט שוין אריין דער ענין פון אין אבילות בפרהסיא, אבער עס קומט דאך נאכנישט אזוי, זאל מען אנהויבן גלייך אין די שבעה?!

איך קוק עס אן אביסל ווי "מען כאפט זיך צו צו די טשאלנט" און מען האט קוים געווארט אז דער טאטע זאל גיין...

מסתמא בין איך נישט גערעכט, אבער איך וואלט געוואלט הערן א נארמאלע הסבר דערויף פון די חשוב'ע חברים.

[אמביציע]

ווי שיין איז געווען אז מ'האט געוויזן פאר די קינדער אז אן ערליכע איד ווערט געשעצט ביי גאנץ כלל ישראל, און קומען אפגעבן די ריכטיגע כבוד פאר דעם צדיק וקדוש. א קליינער גוף געהאט אבער האט געשאקעלט א וועלט

[אוהב ספרים]

איך פיהל עפעס נישט גוט מיט "פראווען" א שבת גלייך אין די שבעה.

ווען עס איז געווענליך אזוי, קומט שוין אריין דער ענין פון אין אבילות בפרהסיא, אבער עס קומט דאך נאכנישט אזוי, זאל מען אנהויבן גלייך אין די שבעה?!

איך קוק עס אן אביסל ווי "מען כאפט זיך צו צו די טשאלנט" און מען האט קוים געווארט אז דער טאטע זאל גיין...

מסתמא בין איך נישט גערעכט, אבער איך וואלט געוואלט הערן א נארמאלע הסבר דערויף פון די חשוב'ע חברים.

כך נהגו ברוב המקומות שהתחילו להנהיג תיכף ומיד ולא חיכו עד אחרי כלות השבעה וכו'.

אצל המנחת אלעזר ידוע סיפור - אביו הדרכי תשובה נפטר ביום ב' חג הסוכות - און דער מנחת אלעזר האט תיכף יו"ט אנגעהויבן פראווען - שמחת תורה האט ער געפראוועט די הקפות געהעריג כמנהג האדמורים - איז געשטאנען דארט איינע פון די חשובע חסידים און געטראכט ביי זיך די אויביגע דער טאטע איז קוים נסתלק געווארען און שוין פראוועט מען הקפות כאלו לא קרה כלום - במונקאטש איז דער מנהג [וכן בעוד מקומות] אז מען זאגט שטיקלעך פון אל מסתתר ביי די הקפות - ווען מען האט געזאגט רחובות הנהר נחלי אמונה, האט זעך דער הייליגער מנחת אלעזר אפגעשטעלט ביי יענעם און געחזר'ט אמונה אמונה, אמונה אמונה - און געגאנגען ווייטער בעבודתו הקדושה - יענער האט געכאפט שטייטסעך א ציטער וכו'.

[אמביציע]

איינער זאל אריין קומען זייער קלאר, זענען אלע געווארן רבי'ס אדער נאר ר' ישעיה יעקב??

[עכט היימיש]

איינער זאל אריין קומען זייער קלאר, זענען אלע געווארן רבי'ס אדער נאר ר' ישעיה יעקב??

נאר רבי ישעי' יעקב שליט"א.
אלע אנדערע זענען רבני סקולען בכל מקומות מושבותיהם.

[בוידעם]

איך פיהל עפעס נישט גוט מיט "פראווען" א שבת גלייך אין די שבעה.

ווען עס איז געווענליך אזוי, קומט שוין אריין דער ענין פון אין אבילות בפרהסיא, אבער עס קומט דאך נאכנישט אזוי, זאל מען אנהויבן גלייך אין די שבעה?!

איך קוק עס אן אביסל ווי "מען כאפט זיך צו צו די טשאלנט" און מען האט קוים געווארט אז דער טאטע זאל גיין...

מסתמא בין איך נישט גערעכט, אבער איך וואלט געוואלט הערן א נארמאלע הסבר דערויף פון די חשוב'ע חברים.

אין רוב מקומות, אויב נישט אין אלע, האט מען זיך אזוי געפירט. ווען דער הייליגער עצי חיים איז נסתלק געווארן, האט זיין זון א בחור'ל פון 14 יאר, הגה"צ רבי זלמן לייב זצ"ל הי"ד, געפראוועט א גרויסע שבת, ווי עס האבן אנטייל גענומען ביים עריכת השולחן א קהל אלפים, ובראשם הרה"ק מסאטמאר זי"ע, הגה"ק רבי שאול בראך זצוק"ל.

שבת קודש תזריע-מצורע תשס"ו די שבת בתוך השבעה פון מרן הברך משה זי"ע, האבן ביידע ברידער געפראוועט א ריזן שבת.

עס איז א בחינה פון קומו צאו מתוך ההפיכה, רב לך שבת בעמק הבכא.

מען האקט

[קלאָצקאָפּ]

איינער זאל אריין קומען זייער קלאר, זענען אלע געווארן רבי'ס אדער נאר ר' ישעיה יעקב??

נאר רבי ישעי' יעקב שליט"א.
אלע אנדערע זענען רבני סקולען בכל מקומות מושבותיהם.

אבער זיי וועלן פראווען רבי'סטעווע. (חוץ ר' שמואל מרדכי ווילאנג ער איז אין ב"פ)

[שטאלצער יוד]

איינער זאל אריין קומען זייער קלאר, זענען אלע געווארן רבי'ס אדער נאר ר' ישעיה יעקב??

נאר רבי ישעי' יעקב שליט"א.
אלע אנדערע זענען רבני סקולען בכל מקומות מושבותיהם.

אבער זיי וועלן פראווען רבי'סטעווע. (חוץ ר' שמואל מרדכי ווילאנג ער איז אין ב"פ)

כ'בין שוין אינגאנצען צומישט. נאר איין רבי. אלע רבנים. אלע פראווען ראביסטעווע.

[קלאָצקאָפּ]

עפעס אזוי.

[אוהב ספרים]

איינער זאל אריין קומען זייער קלאר, זענען אלע געווארן רבי'ס אדער נאר ר' ישעיה יעקב??

נאר רבי ישעי' יעקב שליט"א.
אלע אנדערע זענען רבני סקולען בכל מקומות מושבותיהם.

אבער זיי וועלן פראווען רבי'סטעווע. (חוץ ר' שמואל מרדכי ווילאנג ער איז אין ב"פ)

כ'בין שוין אינגאנצען צומישט. נאר איין רבי. אלע רבנים. אלע פראווען ראביסטעווע.

מאך עס פשוט

כ"ק אדמו"ר מסקולען שליט"א - הרב ישעיה יעקב

און נאכדעם וועט זיין אדמו"ר מסקולען וומסב"ג
אדמו"ר מסקולען לעיקוואד
אדמו"ר מסקולען מאנסי
אא"וו.

אז נאך נישט יעצט וועט עס אזוי זיין אין א פאר חדשים/יאר

[ישוב הדעת]

ביי ר׳ אפרים יודא האט ער געזאגט רבי

ער האט געמיינט רבי, זייט ווען איז סקולען א רבנות?

[אבן יקרה]

איך פיהל עפעס נישט גוט מיט "פראווען" א שבת גלייך אין די שבעה.

ווען עס איז געווענליך אזוי, קומט שוין אריין דער ענין פון אין אבילות בפרהסיא, אבער עס קומט דאך נאכנישט אזוי, זאל מען אנהויבן גלייך אין די שבעה?!

איך קוק עס אן אביסל ווי "מען כאפט זיך צו צו די טשאלנט" און מען האט קוים געווארט אז דער טאטע זאל גיין...

מסתמא בין איך נישט גערעכט, אבער איך וואלט געוואלט הערן א נארמאלע הסבר דערויף פון די חשוב'ע חברים.

אין רוב מקומות, אויב נישט אין אלע, האט מען זיך אזוי געפירט. ווען דער הייליגער עצי חיים איז נסתלק געווארן, האט זיין זון א בחור'ל פון 14 יאר, הגה"צ רבי זלמן לייב זצ"ל הי"ד, געפראוועט א גרויסע שבת, ווי עס האבן אנטייל גענומען ביים עריכת השולחן א קהל אלפים, ובראשם הרה"ק מסאטמאר זי"ע, הגה"ק רבי שאול בראך זצוק"ל.

שבת קודש תזריע-מצורע תשס"ו די שבת בתוך השבעה פון מרן הברך משה זי"ע, האבן ביידע ברידער געפראוועט א ריזן שבת.

עס איז א בחינה פון קומו צאו מתוך ההפיכה, רב לך שבת בעמק הבכא.

מען האקט

מר"ן רבי נפתלי צבי מבאבוב זי"ע, האט אויך געפירט א גרויסע שבת חזון, מיט אלע גינונים, אויף א גרויסע פארנעם, 3 טעג נאכן פטירה פון זיין טאטע זי"ע

[שטאלצער יוד]

איינער זאל אריין קומען זייער קלאר, זענען אלע געווארן רבי'ס אדער נאר ר' ישעיה יעקב??

נאר רבי ישעי' יעקב שליט"א.
אלע אנדערע זענען רבני סקולען בכל מקומות מושבותיהם.

אבער זיי וועלן פראווען רבי'סטעווע. (חוץ ר' שמואל מרדכי ווילאנג ער איז אין ב"פ)

כ'בין שוין אינגאנצען צומישט. נאר איין רבי. אלע רבנים. אלע פראווען ראביסטעווע.

מאך עס פשוט

כ"ק אדמו"ר מסקולען שליט"א - הרב ישעיה יעקב

און נאכדעם וועט זיין אדמו"ר מסקולען וומסב"ג
אדמו"ר מסקולען לעיקוואד
אדמו"ר מסקולען מאנסי
אא"וו.

אז נאך נישט יעצט וועט עס אזוי זיין אין א פאר חדשים/יאר

איך האב נישט קיין חשק צו דער שמועס יעצט. אבער וואס איך נעם ארויס פון דיין תשובה, גייען זיין 5 אדמורי סקולען.
וואס דו שרייבסט נאכדעם ביי די אנדערע, און שליט"א ביי די ערשטע פארשטיי איך נישט. עניוועיס, נישט געפערלעך.

[ריש לקיש]

איך פיהל עפעס נישט גוט מיט "פראווען" א שבת גלייך אין די שבעה.

ווען עס איז געווענליך אזוי, קומט שוין אריין דער ענין פון אין אבילות בפרהסיא, אבער עס קומט דאך נאכנישט אזוי, זאל מען אנהויבן גלייך אין די שבעה?!

איך קוק עס אן אביסל ווי "מען כאפט זיך צו צו די טשאלנט" און מען האט קוים געווארט אז דער טאטע זאל גיין...

מסתמא בין איך נישט גערעכט, אבער איך וואלט געוואלט הערן א נארמאלע הסבר דערויף פון די חשוב'ע חברים.

כך נהגו ברוב המקומות שהתחילו להנהיג תיכף ומיד ולא חיכו עד אחרי כלות השבעה וכו'.

אצל המנחת אלעזר ידוע סיפור - אביו הדרכי תשובה נפטר ביום ב' חג הסוכות - און דער מנחת אלעזר האט תיכף יו"ט אנגעהויבן פראווען - שמחת תורה האט ער געפראוועט די הקפות געהעריג כמנהג האדמורים - איז געשטאנען דארט איינע פון די חשובע חסידים און געטראכט ביי זיך די אויביגע דער טאטע איז קוים נסתלק געווארען און שוין פראוועט מען הקפות כאלו לא קרה כלום - במונקאטש איז דער מנהג [וכן בעוד מקומות] אז מען זאגט שטיקלעך פון אל מסתתר ביי די הקפות - ווען מען האט געזאגט רחובות הנהר נחלי אמונה, האט זעך דער הייליגער מנחת אלעזר אפגעשטעלט ביי יענעם און געחזר'ט אמונה אמונה, אמונה אמונה - און געגאנגען ווייטער בעבודתו הקדושה - יענער האט געכאפט שטייטסעך א ציטער וכו'.

אין וויזשניץ האבן די קינדער האדמורים שליט"א געפירט אין די שבעה שבת אינאיינעם א באטע (נישט קיין טיש)
טרערן האבן זיך געגאסן פון אלע ווינקלעך...

[ריש לקיש]

ביי ר׳ אפרים יודא האט ער געזאגט רבי

ער האט געמיינט רבי, זייט ווען איז סקולען א רבנות?

זייט ווען איז סקולען א רביסטעווע?
איך בין ח"ו נישט מערער
אבער מען דארף וויסען אז די סקולענ'ע רבי'ס זענען נישט קיין יחסנים (יחוס עצמו, יא - אין גרויסן...)
די סקולענע חסידות האט זיך אנגעהויבן אלץ א רבנות פאסטן אין די שטאט סקולעני

[אוהב ספרים]

ביי ר׳ אפרים יודא האט ער געזאגט רבי

ער האט געמיינט רבי, זייט ווען איז סקולען א רבנות?

זייט ר' ישראל אברהם פארטיגאל הראשון מח"ס שם ושארית ישראל איז געווען אב"ד העיר סקולען.

[בוידעם]

ווילאמסבורג און בארא פארק האט ער קלאר געזאגט "רב".

מאנסי אין לעיקוואד, ווי די קינדער דינען שוין באבדו"ת א לענגערע צייט, האט ער געניצט א לשון "אנפירן די עדה הקדושה", און "זיך פירן אלעס אזוי ווי די רבי זכותו יגן עלינו".

אויף רבי ישעי' יעקב האט ער געניצט די שפראך, "ממלא זיין מקום אביו".

וויאזוי איך פארשטיי עס, רבי ישעי יעקב שליט"א ווערט "סקולנע רבי", אבער די ברודער פון מאנסי און לעיקוואד זענען נישט תחת מרותו, נאר זיי "פירן" אליין, ווידער די ברודער פון ווילאמסבורג און בארא פארק זענען יא אינטער די הנהגה פון כ"ק אדמו"ר מסקולען שליט"א.

ד.מ. אז לעיקוואד און מאנסי איז בערך אזא בחינה ווי סאטמאר מאנסי, ער איז א זעלבסטשטענדיגע רב וואס פראוועט א רבי'סטווע, אבער לעבט גוט מיט סטאמאר רבי פון ווילאמסבורג שליט"א, און ווען דער רבי קומט איז ער אים מכבד ווי "דער רבי".

[אוהב ספרים]

נאר רבי ישעי' יעקב שליט"א.
אלע אנדערע זענען רבני סקולען בכל מקומות מושבותיהם.

אבער זיי וועלן פראווען רבי'סטעווע. (חוץ ר' שמואל מרדכי ווילאנג ער איז אין ב"פ)

כ'בין שוין אינגאנצען צומישט. נאר איין רבי. אלע רבנים. אלע פראווען ראביסטעווע.

מאך עס פשוט

כ"ק אדמו"ר מסקולען שליט"א - הרב ישעיה יעקב

און נאכדעם וועט זיין אדמו"ר מסקולען וומסב"ג
אדמו"ר מסקולען לעיקוואד
אדמו"ר מסקולען מאנסי
אא"וו.

אז נאך נישט יעצט וועט עס אזוי זיין אין א פאר חדשים/יאר

איך האב נישט קיין חשק צו דער שמועס יעצט. אבער וואס איך נעם ארויס פון דיין תשובה, גייען זיין 5 אדמורי סקולען.
וואס דו שרייבסט נאכדעם ביי די אנדערע, און שליט"א ביי די ערשטע פארשטיי איך נישט. עניוועיס, נישט געפערלעך.

איך בין נאך נישט קיין ראשון דארפסט נישט אזוי מדייק זיין פארוואס איך האב געשריבען שליט"א נאר ביים ערשטען, וכן הוא לכל השאר.

[אבן יקרה]

איך פיהל עפעס נישט גוט מיט "פראווען" א שבת גלייך אין די שבעה.

ווען עס איז געווענליך אזוי, קומט שוין אריין דער ענין פון אין אבילות בפרהסיא, אבער עס קומט דאך נאכנישט אזוי, זאל מען אנהויבן גלייך אין די שבעה?!

איך קוק עס אן אביסל ווי "מען כאפט זיך צו צו די טשאלנט" און מען האט קוים געווארט אז דער טאטע זאל גיין...

מסתמא בין איך נישט גערעכט, אבער איך וואלט געוואלט הערן א נארמאלע הסבר דערויף פון די חשוב'ע חברים.

כך נהגו ברוב המקומות שהתחילו להנהיג תיכף ומיד ולא חיכו עד אחרי כלות השבעה וכו'.

אצל המנחת אלעזר ידוע סיפור - אביו הדרכי תשובה נפטר ביום ב' חג הסוכות - און דער מנחת אלעזר האט תיכף יו"ט אנגעהויבן פראווען - שמחת תורה האט ער געפראוועט די הקפות געהעריג כמנהג האדמורים - איז געשטאנען דארט איינע פון די חשובע חסידים און געטראכט ביי זיך די אויביגע דער טאטע איז קוים נסתלק געווארען און שוין פראוועט מען הקפות כאלו לא קרה כלום - במונקאטש איז דער מנהג [וכן בעוד מקומות] אז מען זאגט שטיקלעך פון אל מסתתר ביי די הקפות - ווען מען האט געזאגט רחובות הנהר נחלי אמונה, האט זעך דער הייליגער מנחת אלעזר אפגעשטעלט ביי יענעם און געחזר'ט אמונה אמונה, אמונה אמונה - און געגאנגען ווייטער בעבודתו הקדושה - יענער האט געכאפט שטייטסעך א ציטער וכו'.

אין וויזשניץ האבן די קינדער האדמורים שליט"א געפירט אין די שבעה שבת אינאיינעם א באטע (נישט קיין טיש)
טרערן האבן זיך געגאסן פון אלע ווינקלעך...

אין ויז'ניץ נאכ'ן פטירה פון ישועו"מ, האבן די קינדער האדמורי"ם שליט"א נישט געפירט מיט'ן עולם, נישט די דאווענען אין נישט די טיש'ן.


געדענקן מיר ווען פיטסבורגער רבי זצ"ל איז אוועק, האט דער זוהן דער רבי שליט"א געפירט פרייטיג צונאכטס [ס'איז געוועהן די לעצטע טאג פון שבעה. די לוי' איז פארגעקומען זונטאג], און די גאנצע שטאט איז אנגעקומען, ווען דער רבי שליט"א האט זיך אנגעהויבן זונגען די פיטסבורגער "צמאה נפשי", ס'איז נישט געוועהן קיין איין אויג טרוקן, אלע רבני העיר האבן געזעצן און די אויבן אהן טיש, און האבן געגאסן טרערן פון "זכור אהבת קדומים".

[מונאוויטש]

ווי איך האב פארשטאנען איז בנו הגדול שליט"א מוכתר כאדמו"ר סקולען. די אנדערע ברודער וועלן בלייבן רבנים אין זייערע לאקאלע שוהלן במונסי ובלעיקוואד, אבער זיי זאלן זיך נוהג זיין מיט אלע זאכן אזוי ווי דער רבי זצ"ל האט זיך געפירט, ער מיינט מן הסתם מנהגי רביסטעווע דארט על מקומם.

#האקט

[טעם וריח]

באמת וואס א נפקמינע ווער וואס. יעדער זאל זיך זיכן זיין ערליכע איד וואו זיך צו אנווארעמען.
לאמיר האפן עס וועט זיין א "סקולענע מלוה מלכה" דא לאקאל אין מאנסי.
איי זכרונות! מי יתן והיה די הייליגע סקולענע מלווה מלכות וואס מיר האבן געהאט די זכי' מיטצוהאלטן צענדליגע מאל אלט'ס בחור, געווען א הייפעלע אידן אזא מתיקות וואס לאזט זיך נישט זאגן.
וואו האט כ"ק רבי ישעי' יעקב שליט"א געשריגן "וואו קען מען דאס נאכמאכן"!

[ישוב הדעת]

@בוידעם, אינטערעסאנטער פשט, און נישט מסתבר.

[מונאוויטש]

כך נהגו ברוב המקומות שהתחילו להנהיג תיכף ומיד ולא חיכו עד אחרי כלות השבעה וכו'.

אצל המנחת אלעזר ידוע סיפור - אביו הדרכי תשובה נפטר ביום ב' חג הסוכות - און דער מנחת אלעזר האט תיכף יו"ט אנגעהויבן פראווען - שמחת תורה האט ער געפראוועט די הקפות געהעריג כמנהג האדמורים - איז געשטאנען דארט איינע פון די חשובע חסידים און געטראכט ביי זיך די אויביגע דער טאטע איז קוים נסתלק געווארען און שוין פראוועט מען הקפות כאלו לא קרה כלום - במונקאטש איז דער מנהג [וכן בעוד מקומות] אז מען זאגט שטיקלעך פון אל מסתתר ביי די הקפות - ווען מען האט געזאגט רחובות הנהר נחלי אמונה, האט זעך דער הייליגער מנחת אלעזר אפגעשטעלט ביי יענעם און געחזר'ט אמונה אמונה, אמונה אמונה - און געגאנגען ווייטער בעבודתו הקדושה - יענער האט געכאפט שטייטסעך א ציטער וכו'.

מענין לענין. איך האב געהאט א זיידע וועלכער האט געלערנט בחברותה מיט איינער פון די איידימער פון הרה"ק רבי אברהם זצ"ל מקערעסטיר.

איין טאג גלייך נאך די פטירה פון רבי ישעי' זצ"ל איז מיין זיידע געזעצן און ביהמ"ד מיטן חברותה. פונקט דאן איז אריינגעקומען רבי אברהם זצ"ל, איז ביי מיין זיידן אדורכגעלאפן א מחשבה אז פילייכט וואלט געווען מער פאסנד אז איין פון רבי ישעי'לע'ס איידימער זאלן ווערן אדמו"ר קערעסטיר. (איך ווייס נישט וואס איז געווען זיין סברא, קען זיין אז ער האט געשפירט אז די איידימער זענען מער פאסיג ווייל זיי האבן שוין דאן עוסק געווען ברבנות אין אנדערע מקומות.)

עס נעמט נישט קיין מינוט און רבי אברהם זצ"ל ווענדט זיך צו מיין זיידן און זאגט, "אינגערמאן, וואס האסטו געטראכט?!!!"

[אזוי וויל איך]

ווילאמסבורג און בארא פארק האט ער קלאר געזאגט "רב".

מאנסי אין לעיקוואד, ווי די קינדער דינען שוין באבדו"ת א לענגערע צייט, האט ער געניצט א לשון "אנפירן די עדה הקדושה", און "זיך פירן אלעס אזוי ווי די רבי זכותו יגן עלינו".

אויף רבי ישעי' יעקב האט ער געניצט די שפראך, "ממלא זיין מקום אביו".

וויאזוי איך פארשטיי עס, רבי ישעי יעקב שליט"א ווערט "סקולנע רבי", אבער די ברודער פון מאנסי און לעיקוואד זענען נישט תחת מרותו, נאר זיי "פירן" אליין, ווידער די ברודער פון ווילאמסבורג און בארא פארק זענען יא אינטער די הנהגה פון כ"ק אדמו"ר מסקולען שליט"א.

ד.מ. אז לעיקוואד און מאנסי איז בערך אזא בחינה ווי סאטמאר מאנסי, ער איז א זעלבסטשטענדיגע רב וואס פראוועט א רבי'סטווע, אבער לעבט גוט מיט סטאמאר רבי פון ווילאמסבורג שליט"א, און ווען דער רבי קומט איז ער אים מכבד ווי "דער רבי".

איך האב אויך אזוי פארשטאנען. אין עס מאכט סענס אויך,
דארט ווי די טאטע האט געפירט (ווילימסבורג אין בארא פארק) נעמט הרהצ רבי ישעי יענקל איבער אין די ברודערס וועלן זיין אינטער אים אבער אין די נייע פלעצער ווי מאנסי אין לעקוואד וואס די 2 קינדער האבן זיך אליין געבויט דארט קענען זיי זיין רבי.
אין אנדערע ווערטער ווילימסבורג אין בארא פארק זענען אינטער רבי ישעי יענקל אין רבי מאיר מיט רבי שמואל מרדכי ווילאנג זיי זענען דא זענען זיי אינטער אים אין אויב זיי ווילן קענען זיי אוועקגיין אין אליינס בויען אין דארט קענען זיי זיין רבי.

[shalsheles]

ער איז געבוירן כ"ו אדר.

אמת, וכנראה שרב רייזמאן טעה באמרו שהיוד״ל של הכליל תפארת הוא ביום כ״ו.