ידיעות באגאזש...

[מר. קליען]

באר היטב או"ח הלכות ברכת המזון סימן קפ"ה אות א' וז"ל: מצאתי למה אין אות פ סופית [ף] בברכת המזון לפי שכל מי שבירך ברכת
המזון בכוונה, אין שולט בו לא חרון אף ולא שצף, ולא קצף, ומזונותיו מצויין לו ברווח ובכבוד כל ימיו. מובא ג"כ בהקדמה
לברכת המזון בסידור וילנא, גם בשם התשב"ץ ישן סימן שס"ו

[טאבאקא]

עס איז א אפענע הלכה, אבער זייער ווייניג ווייסן דערפון ווייל: איינס מען לערנט כמעט נישט יענע סמנים און בעיקר ווייל היינט צו טאג -מיט די רבוי אוכלסין- איז עס כמעט נישט נוגע.

ווען מ'וויל דוכענען און ס'איז נישטא קיין "לוי" וואס זאל אים וואשן די הענט, וואס טוט מען?
שטייט קלאר ארויס אז א "בכור" דארף אים וואשן די הענט. און אויב ס'נישטא קיין בכור אויך נישט, זאל ער זיך ענדערש אליין וואשן ווי איידער פון א "ישראל"!
קומט אויס אז א בכור האט א געוויסע חשיבות אפי' בזמן הזה.

נו, האט איר געוואוסט דערפון? איך גלויב אז דער ענטפער איז ניין (אויסער אויב איר זענט א כהן)

[prowed jew]

איך אלץ כהן האב געוויסט דערפון און איך דאווען טאקע אין א שול ימים טובים ווי ס'כמעט נישט דא קיין לוים און איך נוץ א בכור

[leiby]

וואס מאכט דיר טראכטן אז מ'ווייסט נישט דערפין?

[יגעתי ומצאתי]

וואס מאכט דיר טראכטן אז מ'ווייסט נישט דערפין?

איך האב טאקע קיינמאל נישט געוואוסט דערפון.

יעצט קען מען אריינגיין אין א דיון צו מען מיינט א בכור לנחלה צו בכור לפדיון (הסברא נותן בכור לפדיון).

[ביקסאד]

יאך אלס בכור, ווייס שוין פון קינד-ווייז אן פון די הלכה.

[קרעמער]

עס איז א אפענע הלכה, אבער זייער ווייניג ווייסן דערפון ווייל: איינס מען לערנט כמעט נישט יענע סמנים און בעיקר ווייל היינט צו טאג -מיט די רבוי אוכלסין- איז עס כמעט נישט נוגע.

ווען מ'וויל דוכענען און ס'איז נישטא קיין "לוי" וואס זאל אים וואשן די הענט, וואס טוט מען?
שטייט קלאר ארויס אז א "בכור" דארף אים וואשן די הענט. און אויב ס'נישטא קיין בכור אויך נישט, זאל ער זיך ענדערש אליין וואשן ווי איידער פון א "ישראל"!
קומט אויס אז א בכור האט א געוויסע חשיבות אפי' בזמן הזה.

נו, האט איר געוואוסט דערפון? איך גלויב אז דער ענטפער איז ניין (אויסער אויב איר זענט א כהן)

אדער א בכור (ווי ביקסאד האט שוין געשריבן)

[יהיה כן]

יאך אלס בכור, ווייס שוין פון קינד-ווייז אן פון די הלכה.

יאך אלס כהן ווייס איך אויך דערפון פון אלס בחור'ל (און שוין געטון למעשה)

[פליגל]

אלס בכור ווייס איך טאקע דערפון,
כ'אב אבער נישט געוואוסט אז אויב איז נישטא קיין בכור זאל'ס דער כהן אליין טוהן.
גראדע דערמאן'ך זיך איצט אז פאריגעס מאל ווען ס'נישט געווען קיין לוי האט זיך א ישראל אנגעטראגן צי וואשן און דער כהן האט זיך נישט געלאזט ביני לביני בין'ך אנגעקומען און געלעזט דעם מצב.

[פארצייטישע]

נישט געוויזט דערפון, שכח טאבאקא פאר'ן שרייבן , וועל איך שוין וויסן צו אויסלערנען מיין בכור.

[טאבאקא]

יעצט קען מען אריינגיין אין א דיון צו מען מיינט א בכור לנחלה צו בכור לפדיון (הסברא נותן בכור לפדיון).

דער תניא אין שו"ע הרב שרייבט קלאר ארויס אז עס דארף זיין א בכור "פטר רחם" וואס דאס מיינט בכור לפדיון.

[הערשי קניהויז]

דער כהן פאר זיך, אדער איין כהן דעם צווייטן?

[יגעתי ומצאתי]

ווי ווערט געברענגט די לשון "אריינגענארט אין זאק" אין א ספר קדוש? און וואס איז פשט דערפון עפ"י חסידות?

דער דגל מחנה אפרים פרשת מצורע שרייבט בזה"ל: וכמו שאמרתי ע"ד הלצה כי יש שוטה שמדמה עמצו לצדיק וסובר שהוא בעצמו צדיק ואינו צריך להיות דבוק לשום צדיק ואיננו יודע כי הוא שוטה גמור אך שמשטין בו וכל תורתו ומע"ט שלו הם מלובשים בקליפות בחי' ארבע מאות איש כנ"ל והוא כמו שמרמין אחד אל השק והוא סובר שאינו בשק וזהו סימנו אם הוא בשער המלך אז בוודאי אינו בשק כי אין לבוא אל שער המלך בלבוש שק. והנה שער המלך הם הצדיקים שהם שער ליכנס על ידם למלך מלכו של עולם ושק היינו בחי' ד' מאות איש.

[למעלה משבעים]

דאכט זיך מען פארציילט אז ביים ראפשיצער איז געווען א אידל וואס האט געפאסט תעניתים און געגאנגען שק ואפר, והיה בגס רוח על שהוא עובד ה' כזה, האט די ראפשיצער געזאגט, די יצר הרע האט אים אריין גענארט אין זאק....

[איזעי]

יאך אלס בכור, ווייס שוין פון קינד-ווייז אן פון די הלכה.

איך ווייס טאקע נישט פון קינדווייז אן.

אבער איך האב איינמאל געלערנט די הלכה, און אלץ בכור איז מיר עס אריין אין קאפ...

עס איז שוין גראדע אויסגעקומען איינמאל איך האב געדאוונט ערגעץ און עס איז נישט געווען קיין לווים, און דער עולם בכורים האט זיך שוין געגרייט צו וואשן דעם כהן'ס הענט, דאן איז פלוצלינג צו אונזער שלימזל, אויסגעוואקן א קינד א לוי, און ער האט געוואשן און מיר זענען אלע געבליבן מיטן צונג אינדרויסן...

(איך האב דאן געטראכט צו א קינד איז אויך כשר צו וואשן דעם כהן'ס הענט, איי וועסטו פרעגן פארוואס נישט? ווייל איך האב געוואלט.....)

[msp]

דאכט זיך מען פארציילט אז ביים ראפשיצער איז געווען א אידל וואס האט געפאסט תעניתים און געגאנגען שק ואפר, והיה בגס רוח על שהוא עובד ה' כזה, האט די ראפשיצער געזאגט, די יצר הרע האט אים אריין גענארט אין זאק....

איך האב געהערט אנ'אנדער נוסחא אויף די מעשה
אז די תלמידים האבען געהאלטען אז דער איד איז טאקע אויסגעארבעט
און ער האט זיי געזאגט איך וועל אייך באווייזען אז ער איז אנ'אויסוואורף
האט ער געבעהטען קינדער זאלען ארום שפילען און שטערען דער איד
האט ער אהנגעהויבעו צו שרייען אויף זיי אז זיי שטערען אים
ריפט זיך אהן דער ראפשיצער רב צו די קינדער: צו ווייסט איר מיט וועמען איר טשעפעט זיך דער איד פאסט דאך שוין 24 שעה
.....שרייט יענער איד: רבי, רבי, ניין! משבת לשבת

[איזעי]

שמעתי הגירסא אז דער ראפשיצער רב זי"ע האט געזאגט "וואס ווילט איר פון א איד וואס פאסט יעדן מאנטאג און דאנערשטאג", ולפי גירסא אחרת, "וואס פאסט דרייערלעך".

און דער איד האט געענפערט "און משבת לשבת ווילט איר נישט?"

אבער בכל אופן איז דאס אינגאנצן אן אנדערע מעשה ווי למעלה משבעים.

די מעשה וואס למעלה משבעים ברענגט צו איז אז עס איז געווען א איד אין ראפשיץ וואס פלעגט זיך מסגף זיין און פאסטן כסדר, און ער איז געגאנגען א זאק וואס האט זיך אביסל ארויסגעשטעקט פון אויבן למען ידעו.... און דער עולם האט חוזק געמאכט פון אים, מען האט אים גערופן דאכט זיך מיר "לייבעלע שוטה".
דעם איד האט עס זייער געשטערט, לא די מען אנערקענט נישט זיין גרויס חשיבות מאכט מען נאך חוזק פון אים, און ער איז אריין צום ראפשיצער רב זיך אפרעדן, ווען ער איז אריינגעקומען האט דער ראפשיצער רב זיך אנגרופן אזוי צו זיך "ער איז דאך גארנישט קיין שוטה....", דער איד האט אויפגעלעבט, און ער רופט זיך אן "דער רבי האלט אויך אז איך בין נישט קיין שוטה, ריכטיג?" האט דער ראפשיצער רב אים געענפערט "ניין, איך האב גראדע נישט גערעדט וועגן דיר, איך האב געמיינט דעם יצר הרע, וואס די גמ' רופט אים אן א מלך זקן ו"כסיל", ווען איך האב דיר געזען אריינקומען האב איך געטראכט אז ער איז שוין גארנישט קיין שוטה, אויב ער האט געקענט אזא איד ווי דיר אריינכאפן אין זאק אריין...."
כך שמעתי המעשה הנ"ל

[קליקו]

היינט געזעהן און אברבנאל אויף פרקי אבות

ואני מצאתי בספר חכם אחד מחכמי הנוצרים שבימי שלמה היו פוסלים האבנים עם דם תולע אחד שכל מה שהיו רושמין ומסריקין באותו דם היה נחתך ביושר.

און דער אברבנאל איז מוסיף דערויף וועגען די דם השעירים

ושהיה ענינו כענין דם השעירים אשר ידענו בסגולה שכאשר ישימו אותו על אבן הספיר הנקרא דיאמנטי יחתוך אותו מה שלא יוכל לחתוך אותו שום ברזל ונחושת, ושזה היה ענין השמיר שאמרו שהיה מחתך האבנים רוצה לומר בדמו

די כלי יקר ברענגט עס אויך אין מלכים
אויך די אברבנאל דארט

[ים רויבער]

איך האב געוואלט פרעגן דעם עולם ווער האט געלעבט די לענגסטע אויף די וועלט? (נישט ארויף לעבעדיג אין הימל)

[moshele11211]

איך מיין אויבן אויף מתושלח, אדם הראשון האטעך אוועקגעגעבן זיינע יארן, עוג מלך הבשן איז דאך א מחלוקה, אדער נישט ווי די זאגסט איז שרח בת אשר יעקב אבינו אליהו הנביא וכו'

[msp]

עס איז דא א סייז באטעל טשעמפיין וואס רופט זיך מתושלח
ווייל עס איז די גרעסטע סייז

[ים רויבער]

איך האב געפרעגט ווייל איך האב אמאל באגעגענט א מדרש וואס זאגט אויףאיינעם אז ער האט געלעבט בערך 1200 יאר, וויל איך וויסן צו דאס איז די מערסטע אדער ס'דא וואס האב'ן געלעבט לענגער

[msp]

לכאורה וואלט א מענטש נישט געקענט לעבען מעהר ווי א טויזענט יאהר
וואס דאס איז יומו של הקב"ה

[moshele11211]

איך האב געפרעגט ווייל איך האב אמאל באגעגענט א מדרש וואס זאגט אויףאיינעם אז ער האט געלעבט בערך 1200 יאר, וויל איך וויסן צו דאס איז די מערסטע אדער ס'דא וואס האב'ן געלעבט לענגער

נו דבר אויף וועם האסטו עס געזעהן ?

[יגעתי ומצאתי]

מיינסט חירם מלך צור?