כשר לאמפ - מה דינו?

[farshlufen]

איז דאס מותר?
אדער האט דאס א דין בסיס לדבר האסור?

אין "קובץ עץ חיים" טענה'עט עמיצער אז ווייבאלד די שעיד Shade דינט גוט צו פארשפרייטן די ליכטיגקייט, האט עס א דין ווי א בסיס לדבר האסור און עס איז מוקצה.

[איש חסיד]

אינטערעסאנט איך האב נישט באמערקט די שעיד ביז יעצט, אבער איך מיין אז סאיז א שטארקע חידוש צי זאגען אז סקען ווערען א בסיס אפילו סרירט נישט אן נאר די ליכטיגקייט
סקען זיין אז סשטייט ערגעץ אבער כהאב נאך קיינמאל נישט געהערט פון אזא געדאנק
סדא אנדערע טענות אויף עס 1 אז עס קען זיך אמאל ריקען
און סדא מענטשען וואס פילען אז סאיז א חילול כבוד שבת,

[זיידעניו]

עס איז דא כשר'ע און טריפ'נה לעקטער'ס,

וויזוי זאלצט מען דאס און ווי זוי וייקט מען דאס, און וועמען הכשר טראגט דאס, און וויזוי קען עס זיין נישט כשר,

הסבר ביטע?

[סאכדעס]

כזיידי ועוד, פון וואס רעדט מען דא?

[farshlufen]

פון דעם:

[farshlufen]

איך האב עס היינט פארטאגס אדורך געשמועסט מיט א גרויסן ת"ח, און מיר זענען געבליבן אז דער איסור האט נישט קיין הענט און קיין פוס.
אי"ה ווען די צייט וועט ערלויבן וועל איך מער מרחיב את הדיבור.

[scy4851]

אביסעל מסביר זיין וויא אזוי דער לאמף ארבעט.
דער לאמף איז פון צוויי שטיקלעך. איינס איז דער לאמף אליינס.
און דער צווייטער איז דער שעיד.
דער שעיד קען מען דרייען ארום און ארום, מען קען עס אפילו ארויס נעמען אונגאנצען פון דעם לאמף. עס איז בכלל נישט באהאפטען צים לאמף

כדי צי האבען ליכטיגייט דארף מען דרייען דעם שעיד אזוי אז דער עפענונג אויפען שעיד איז מכוון צי די עפענונג אויפען לאמף. כדי צי מאכען טינקעל, דרייט מען דעם שעיד אוועק אזוי אז די צוויי עפענונגען זאלען זיך נישט זעהן.

מיט דעם גאנצען שפיל פון באניצען זיך, ווערט דער לאמף בכלל נישט גערירט פון פלאטץ. דער שעיד איז די איינציגסטע חלק וואס ווער גערירט.

ואידך וועט ר' פארשלאען מסביר זיין.

אגב איך האב אזוי א לאמף און אלע שלאף צימערען. עס איז זייער באקוועמט ווען געסט קומען. די וואס איך האב געקויפט איז געומען מיט
א כתב הכשר פון ר' שלמה מיללער פון טאראנטא

[זיידעניו]

אויב איז דער שעיד פון אויבן און מען דארף נישט מטלטל זיין די לאמפ אליינס, ווי קומט דא אריין בסיס, אדער מוקצה, אפשר איז דא א שאלה פון געפיהל.

גראדע דער סטעטמענט אויף זייער סייט, האט מיר נישט געשמעקט.
-

turn the light on and "off" on Shabbos

כאילו ער זאגט, איך האב אויסגעששפילט די תורה'דיגע פארבאטן.

[סאכדעס]

גראדע דער סטעטמענט אויף זייער סייט, האט מיר נישט געשמעקט.
-

turn the light on and "off" on Shabbos

כאילו ער זאגט, איך האב אויסגעששפילט די תורה'דיגע פארבאטן.

זיידי, נעם זיך נישט צום הארצן, עס איז נאר א געפיל....

לעצם ההלכה, וואס זאל זיין דא בכלל א שאלה? בסיס איז דאך אויף א חומר, נישט אויף לופט.

[זיידעניו]

גראדע דער סטעטמענט אויף זייער סייט, האט מיר נישט געשמעקט.
-

turn the light on and "off" on Shabbos

כאילו ער זאגט, איך האב אויסגעששפילט די תורה'דיגע פארבאטן.

זיידי, נעם זיך נישט צום הארצן, עס איז נאר א געפיל....

לעצם ההלכה, וואס זאל זיין דא בכלל א שאלה? בסיס איז דאך אויף א חומר, נישט אויף לופט.

איך האב נישט געשריבן אז עס איז אסור איך האב געשריבן א עס שמעקט מיר נישט, שוין האביך מיר אנגעטוהן נאז קליפות און פערטיג.

זיי מסביר דיינע רייד פון חומר מיט לופט, כהאב עס נישט פארשטאנען, לויט ווי איך פארשטיי איז די שעיד נישט פון לופט,

נאר א בסיס איז א זאך וואס האלט די דבר המוקצה און איז אונטער דעם און נישט העכער דעם.

[איש חסיד]

ווייל די ליכטיגקייט ליגט נישט אויף די שעיד, ליכטיגקייט איז נישט קיין חומר, סאיז אזוי ווי די גלאז ארום א טשענדעליר

[זיידעניו]

ליכטיגקייט איז דען מוקצה?

[scy4851]

עס איז די זעלבע זאך אוויא איינער מאכט אויף א טיהר אריין צי לאזען ליכט פון א לאמף וואס ברענט און אן אנדערע שטוב,
אדער ער מאכט צי די טיהר צי פארשטעלען די לייט.
נאר דא ביי דעם לאמף ליגט די טוהר אפען לאמף. עס איז אבער בכלל נישט באהאפטען.

[איש חסיד]

עס איז די זעלבע זאך אוויא איינער מאכט אויף א טיהר אריין צי לאזען ליכט פון א לאמף וואס ברענט און אן אנדערע שטוב,
אדער ער מאכט צי די טיהר צי פארשטעלען די לייט.
נאר דא ביי דעם לאמף ליגט די טוהר אפען לאמף. עס איז אבער בכלל נישט באהאפטען.

כהאב אויך געטראכט אזוי,
אבער איך האב געגעבן א קוק האב איך געזען אז עס האט אזא זילבערנע זאך אויף די שעיד סא סאיז ספעשיל געמאכט פאר די שעיד,
אבער איך טראכט נאך אלץ אז עס קען נישט זיין קיין בסיס ווייל ליכטיגקייט איז נישט קיין חומר,
און זיידעניו זאגט אויך א געדאנק אז ליכטיגקייט איז נישט מוקצה, וואס גייט מיך אן פון וואו סקומט.

[scy4851]

אבער איך האב געגעבן א קוק האב איך געזען אז עס האט אזא זילבערנע זאך אויף די שעיד סא סאיז ספעשיל געמאכט פאר די שעיד,

איז וואס?
פאר וואס זאל זיין אנדערשט וויא א טוהר אוויא איך האב געברענגט דעם משל?
ווען איך וואלט עפעס ציגעשטעלט צים טיהר ארום און ארום כדי א טראף ליכטיקייט זאל נישט אריינקומען אן שטוב,
איז דאס נישט דאס זעלבע אוויא דאס זילבערנע זאך אויפען שעיד?

איך מעג עפענען און פארמאכען די טיהר?

[איש חסיד]

ווייל די זילבערנע זאך איז געמאכט צי "פארשפרייטן" די ליכטיגקייט

[scy4851]

איש-חסיד, זיכער?
איך האב גיט באקוקט מיין לאמף אין עס קוקט מיר אויס אז דער זילבערנע זאך ציזאמען מיט וואס עס איז ציגעקלעבט דינען אלטס אינסאלעישאן
דער לאמף זאל נישט הייס ווערען ווען ער איז פארמאכט. [קען זיין איך מאך א טעות]

[אלעקסיי]

היינט איז ארויסגעקומען פון די קאמפאני ספעציעלע כשר-טוילעט-פאפיר.

[שוועמל]

איך ציטיר פון זייער סייט וואס זיי שרייבן אז דער עצם לאמפ מעג מען מטלטל זיין מיט א שינוי לצורך גופו ומקומו (לצורך דבר המותר) אויב וויל מען האבן די דירעקציע פון די שיין אויף א צווייטן זייט וכדו'. כאטש דער לאמפ (נר=די כלי וואס האלט די אויל) האט א דין בסיס (רעט ס"א) וואס איז אסור מטלטל צו זיין אבער בטלטול כלא"י וכ"ש טלטול בגופו איז מותר (שיא).

אויך שרייבן זיי דארט אז די טעם פארוואס א נר דלוק טאר מען נישט מטלטל זיין איז צוליב חשש אז די לעכט וועט ברענען שטערקער אדער שוואכער מילא איז דא כיבוי אדער הדלקה, (משא"כ ביי דעם לאמפ). כ'אב נאך קיינמאל געהערט פון דעם טעם האיסור. אין רעט ס"ג רעדט מען פון דעם און ס'יז משמע אז ס'יז אסור מטעם מוקצה מחמת גופו (די שלהבת).



[align=LEFT]MOVING KOSHERLAMP™ ON SHABBOS

While twisting the upper shade to control the light is permitted by all authorities, many poskim hold that the lamp itself (outer shade and base) is considered muktza. In the same way that a candlestick would be considered muktzah. However a lit candle may not be moved at all while it is lit because this may cause the flame to burn brighter or go out. With the electric lamp there is no question about the bulb burning brighter or going out, so it may be moved, however this must be done with a shinui. Therefore if you need its place or need to move it to change the direction of the light, this must be done with a shinui (not the regular way) such as pushing it with one’s elbow. This is the strict opinion as expressed in Rav Miller's psak above. There are more lenient opinions. Please consult your local Orthodox rabbi for further direction. [/align]

[מאשקע]

דאס אז דער איסור פון טלטול איז נישט שייך ביי א באלב, איז זייער א גוטע פשט'ל, אבער דאס דארף מען הערן פון א רב; נישט פון די קאמפאני וואס מאכט געלט דערויף.

[שוועמל]

זיי זאגן נישט אז ס'יז נישט שייך מוקצה, אודאי איז עס מוקצה מטעם בסיס (אויב ס'האט געברענג ביה"ש) אדער מטעם מוקצה מח"ג (אויב ס'האט נישט געברענט ביה"ש, נאר אנגעצונדן דורך א גוי וכדו.).

זיי שרייבן נאר אז אפילו הכי מעג מען עס מטלטל זיין בטלטול מן הצד לצורך דבר המותר אזויווי יעדע דבר מוקצה.


איך וואונדער מיך בלויז אויף דעם היתר פון מטלטל זיין א נר דולק, וואס זיי שרייבן אז 'סיז אויך מותר ווייל דער טעם פון חשש כיבוי והדלקה איז נישט שייך ביי א באלב.


כ'על אי"ה דאס אדרוכטון מיט א ת"ח

[שוועמל]

אקעי, כאב פארשפראכן און יעצט בין איך מקיים ב"ה.

כ'אב דורכגערעדט ממש יעצט מיט א ת"ח ממש א בקי אין הל' שבת, ער זאגט קלאר אז ס'יז נישט קיין שום פראבלעם דער לייט צו דרייען דעם אויבערשטן שעיד, ווי שוין דערמאנט אויבן.

און איבער מטלטל זיין דעם עצם לאמפ אויב וויל מען דעם שיין אויף אן אנדער דירעקציע, איז אויך מותר פונקט ווי יעדער בסיס מיט א שינוי, דאס הייסט טלטול בגופו מיט די עלענבויגן וכדומה (נישט טלטול מן הצד ווי כ'אב אויבן פארשטאנען) .

אין קורצן איז דא צוויי וועגן פון מטלטל זיין א מוקצה (מוקצה מחמת איסור, גופו, אדער א בסיס):
כלאחר יד - טלטול בגופו = דאס הייסט ער איז מטלטל די מוקצה זעלבסט, נאר מיט א שינוי דורך די עלענבויגן צי מיט די קאפ פיס וכדומה.
טלטול מן הצד = דאס הייסט ער איז נישט מטלטל די מוקצה זעלבסט נאר עפעס וואס רירט אן די מוקצה, למשל א צנון טמון בארץ ומקצת עליו מגולין נוטל את הצנון אע"פ שמנער הקרקע מעליו וכו'.

און א כלי שמלאכתו לאיסור איז דאך פשוט אז מען מעג מטלטל זיין בידים לצורך גופו ומקומו כידוע, און אזויווי איך פיר מיך כמעט יעדן שבת.


בנוגע דעם טעם האיסור פון מטלטל זיין נר דולק זאגט ער ס'שטייט יא ארויס אין שו"ע רעז. איך האב נישט געדענקט דערפון, געלערנט פאר 14 יאר צוריק


והכל על מקומו יבא בשלום

[אנדי פעטיט]

און יעצט צום 22 תגובה אין דער אשכל וויל איך געבן א טשאנס פאר די כותב (בקובץ עץ חיים) אז די עולם זאל זעהן אז ער עדט נישט פון בויך ארויס נאר ער ברענגט א פרי מגדים (גראדע צוויי).

דער שואל דארט פרעגט און ער איז מעיר (ער פסק'נט נישט) תו דער לאמפ איז דומה צו די פאל פון די פרמ"ג.

קודם ברענגט ער א פרמ"ג וואס שרייבט אז מען טאר נישט אויף מאכן און צומאכן די טיר פון א לאנטרנא (ווי אזוי שרייבט מען עס?) ווייל עס איז א כלי שמלאכתו לאיסור, אבער ער מאכט עס גלייך אוועק אז אונזער לאמפ איז נישט דומה צו יענץ ווייל אונזער ביי אונזער לאמפ ווען מען מאכט אויף די שעיד העלפט עס נישט די באלב ברענען, משא"כ ביין א לאנטרנא ווען מען מאכט אויף אדער צי די טיר העלפט עס די פייער ברענען ווייל עס מאכט אז די ווינט זאל יא אדער נישט בלאזן.

אבער דערנאך ברענגט ער אן אנדערע פרמ"ג וואס איז עוסק אין די פאלגענדע שאלה. אויב עס ליגט א שליסעל אויף א הענגעדיגע לייכטער, צו מען מעג אראפ נעמען די שליסל אום שבת. ער איז מסיק צום סוף אז מען טאר נישט ווייל די שליסל איז א בסיס דסבר האסור. און די פרמ"ג איז מחדש דארט א חידוש עצום אז א בסיס איז לאו דוקא (אזוי ווי מיר האבן געמיינט) עפעס וואס האלט אונטער די דבר האסור, נאר א זאך וואס רירט אן די סבר האסור און העלפט ארויס די דבר איסור טון די פעולה וואס זי דארף טון איז אויך אסור מחמת בסיס. ממילא דער שליסל וואס ליגט אויף די הענגעדיגע לאמפ ווכגט אראפ אז די לאמפ זאל שטיין גלייך, און עס מאכט אז די לעכט זאל ברענען דורך דעם לענגער ווי עס וואלט ווען געברענט ווען עס שטייט נישט גלייך.

די זעלבע וויל דער שואל מדמה זיין דא ביי אונזער כשר לאמפ. די שעיד רירט דאך אן די דיבר איסור - די לאמפ, און עס העלפ די דבר איסור טון איר פעולה מיט דעם וואס די שעיד שפרייט בעסער אויס די ליכטיגקייט אין די צימער, ווי אויך די זילבער פאפיר פון אונטען מאכט אויך אז עס זאל שיינען בעסער, נו אויב אזוי איז עס דאך א בסיסי לדבר האסור. ע"כ.


ממילא קען רבי שמחה מער נישט פרעגען פון אויף מאכן א טיר, ווייל די טיר רירט דאך נישט אן די לאמפ, משא"כ דער שעיד רירט עס יא אן.

חדא, אני הקטן האב נעכטען גענוצט די לאמפ אן די שעיד און מיט די שעיד און איך האב בכלל נישט געזעהן קיין חילוק אין די ליכטיגקייט אין די צימער. צווייטענס, ווי אזוי וויל ער מדמה זיין אונזער לאמפ שעיד צו די שליסל? די שליסל ביי די פאל פון די פרמ"ג מאכט די שליסל אז די לעכט זאל ברענען, ווייל ווען נישט די שליסל וואלט די ליכט נאר געברענט 2 שעה און יעצט וועגן די שליסל וועט עס ברענען צוויי מיט א האלב שעה, משא"כ דא מאכט די שעיד בכלל נישט אז די לאמפ זאל ברענען, אפשר שפרייט עס די ליכטיגקייט אויס בעסער, אבער עס איז גארנישט משנה אין די עצם לייט באלב???

[scy4851]

אנדי,
און וועליכען נומער קובץ?
נאך בעסער, וויא איז דער פרי מגדים, אויב די ווייסט?
איך מיז עס ווייזען פאר איינעם

[אנדי פעטיט]

אנדי,
און וועליכען נומער קובץ?
נאך בעסער, וויא איז דער פרי מגדים, אויב די ווייסט?
איך מיז עס ווייזען פאר איינעם

עס איז אין די לעצטע קובץ וועלעכע איז ארויס געקומען אויף שבועות. די מ"מ פון די פרמ"ג וועל איך פרובירן צו האבן פאר דיר מארגן בעז"ה.