מהלכים און מנהגים בשקיעה וצאה"כ / פילפולי דאורייתא להלכה ולא למעשה

[מאירים]

ער זאגט דאך כמעט, דו קענסט נישט ליינען??

ס'איז דא, רוב. און ס'איז דא כמעט אלע.

אויב הנ''ל זענען יא חסידישע יודן, איז אפשר דא רוב, (ספק)
אויב נישט, דאן איז טאקע ''כמעט אלע''.

[יידישע קהילות]

עס ווערט ג'ברענגט אין גמרא און אין ראשונים עטליכע מעשה'ס ווען עס איז גווארן שטארק פארוואלקענט, און מ'האט געמיינט אז עס איז שוין נאכט, דערנאך "נתפזרו העבים און "זרחה השמש".
לפי די גאונים איז דאס זייער פארשטענדליך; עס איז געווען גאנץ נאנט צו די צייט פון די שקיעה, און שטארק פארוואלקענט אז מ'האט ג'מיינט אז עס איז שוין ג'ווען די שקיעה אבער דערווייל האט די זון צוריק אויפג'שיינט.
לויט ר"ת <כפי האופק> איז גאנץ שווער זיך מצייר זיין אז עס איז גווארן אזוי טונקל אז מ'האט ג'מיינט אז עס איז שוין נאנט צום זמן פון יציאת כוכבים בינוניים. אבער פארט אולי מעגליך צו הערן.
לויט ר"ת 72 מינוט=ד' מיל איז דאך ממש נישט צום פארשטיין; קודם כל איז דאך נישט מעגליך אז עס זאל זיין אזוי טונקל פאר שקיעת החמה אז מ'זאל זיך טועה זיין אז עס איז שוין כמעט צאה"כ. ועוד, יעדער טאג ווארט מען דאך קרוב צו א שעה נאך די שקיעת החמה ביז עס ווערט ביהש"מ, איז וויאזוי האבן זיי זיך טועה געווען און געמיינט אז עס איז אזוי שנעל טונקל גווארן. ווידער צו זאגן אז עס איז געווען אזוי טונקל בעוד היום גדול והחמה בראש כל אדם איז כמעט נישט מעגליך במציאות.

[בעאבאכטער]

איר פרעגט פשט אין די גמרא, אדער איר פרעגט אפ ר"ת (וואס זאגט אין שבת, זבחים, מנחות, דעם שיעור ד' מילין אויף צה"כ) פון די גמרא?

[יידישע קהילות]

איר פרעגט פשט אין די גמרא, אדער איר פרעגט אפ ר"ת (וואס זאגט אין שבת, זבחים, מנחות, דעם שיעור ד' מילין אויף צה"כ) פון די גמרא?

איך פרעג, איך פרעג נישט אפ.
נישט אויף רבינו תם, נאר אויף די וועלכע לערנען אז ר"ת מיינט 72.

[הצעיר באלפי]

היסטאריע, אין דעם לינק פון ספר הנ"ל איז אויך דא קונטרס "בינה ודעת" (קונטרס דבי שמשא) פון פרי חדש "מרא דארעא ישראל"

איך פראביר דוקא נישט צו ברענגן פון די חסידישע קרייזן ווי בעלזא צאנז סאטמאר סקווירא קלויזנבערג. ווייל מען וועט נאך ארויסנעמען דערפון אז דער גאנצער שיטת רבינו תם איז עפעס א חסידישע חומרא. דאס ווייסט סיי ווי יעדער אז כמעט אלע חסידישע אידן פירן זיך ווי שיטת ר"ת.

תיקון טעות:

דאס ווייסט סיי ווי יעדער אז כמעט אלע חסידישע אידן ''אין אמעריקע'' פירן זיך ווי שיטת ר"ת.

אויך נאר, אויב די ליובאוויטש'ער און די גור'ער זענען נישט קיין חסידישע יודן.

איר קענט צולייגען באיאן, ויזניץ, וכו'

[בעאבאכטער]

איר פרעגט פשט אין די גמרא, אדער איר פרעגט אפ ר"ת (וואס זאגט אין שבת, זבחים, מנחות, דעם שיעור ד' מילין אויף צה"כ) פון די גמרא?

איך פרעג, איך פרעג נישט אפ.
נישט אויף רבינו תם, נאר אויף די וועלכע לערנען אז ר"ת מיינט 72.

ביטע קוקט אריין אין תוס' שבת, מנחות, זבחים, וועט איר זעהן ווי ר"ת לערנט.

[פסיקתא]

עס ווערט ג'ברענגט אין גמרא און אין ראשונים עטליכע מעשה'ס ווען עס איז גווארן שטארק פארוואלקענט, און מ'האט געמיינט אז עס איז שוין נאכט, דערנאך "נתפזרו העבים און "זרחה השמש".
לפי די גאונים איז דאס זייער פארשטענדליך; עס איז געווען גאנץ נאנט צו די צייט פון די שקיעה, און שטארק פארוואלקענט אז מ'האט ג'מיינט אז עס איז שוין ג'ווען די שקיעה אבער דערווייל האט די זון צוריק אויפג'שיינט.
לויט ר"ת <כפי האופק> איז גאנץ שווער זיך מצייר זיין אז עס איז גווארן אזוי טונקל אז מ'האט ג'מיינט אז עס איז שוין נאנט צום זמן פון יציאת כוכבים בינוניים. אבער פארט אולי מעגליך צו הערן.
לויט ר"ת 72 מינוט=ד' מיל איז דאך ממש נישט צום פארשטיין; קודם כל איז דאך נישט מעגליך אז עס זאל זיין אזוי טונקל פאר שקיעת החמה אז מ'זאל זיך טועה זיין אז עס איז שוין כמעט צאה"כ. ועוד, יעדער טאג ווארט מען דאך קרוב צו א שעה נאך די שקיעת החמה ביז עס ווערט ביהש"מ, איז וויאזוי האבן זיי זיך טועה געווען און געמיינט אז עס איז אזוי שנעל טונקל גווארן. ווידער צו זאגן אז עס איז געווען אזוי טונקל בעוד היום גדול והחמה בראש כל אדם איז כמעט נישט מעגליך במציאות.

מען האט מקבל שבת געוועזען תוספות שבת שאסור במלאכה

[יידישע קהילות]

האט איר ג'לייענט וואס איך האב ג'שריבן, אדער איר ענטפערט איידער איר לייענט?

[פסיקתא]

ער זאגט דאך כמעט, דו קענסט נישט ליינען??

ס'איז דא, רוב. און ס'איז דא כמעט אלע.

אויב הנ''ל זענען יא חסידישע יודן, איז אפשר דא רוב, (ספק)
אויב נישט, דאן איז טאקע ''כמעט אלע''.

חב״ד ווייס איך האט ער זיכער נישט געמיינט ווען ער האט געזאגט חסידישע(נישט פאליטיק ביטער דא)(איך זאג וואס ער האט געמיינט)בלייבט אפשר יא איבער כמעט לפי כמות חסידישע אנשים

[פסיקתא]

האט איר ג'לייענט וואס איך האב ג'שריבן, אדער איר ענטפערט איידער איר לייענט?

ווי איז דער גמרא ,אין לגבי וואס האט עס דיר גמרא געזאגט

וועל איך וויסען צי איך האב פארשטאנען

[סאדאם חוסעין]

עס ווערט ג'ברענגט אין גמרא און אין ראשונים עטליכע מעשה'ס ווען עס איז גווארן שטארק פארוואלקענט, און מ'האט געמיינט אז עס איז שוין נאכט, דערנאך "נתפזרו העבים און "זרחה השמש".
לפי די גאונים איז דאס זייער פארשטענדליך; עס איז געווען גאנץ נאנט צו די צייט פון די שקיעה, און שטארק פארוואלקענט אז מ'האט ג'מיינט אז עס איז שוין ג'ווען די שקיעה אבער דערווייל האט די זון צוריק אויפג'שיינט.
לויט ר"ת <כפי האופק> איז גאנץ שווער זיך מצייר זיין אז עס איז גווארן אזוי טונקל אז מ'האט ג'מיינט אז עס איז שוין נאנט צום זמן פון יציאת כוכבים בינוניים. אבער פארט אולי מעגליך צו הערן.
לויט ר"ת 72 מינוט=ד' מיל איז דאך ממש נישט צום פארשטיין; קודם כל איז דאך נישט מעגליך אז עס זאל זיין אזוי טונקל פאר שקיעת החמה אז מ'זאל זיך טועה זיין אז עס איז שוין כמעט צאה"כ. ועוד, יעדער טאג ווארט מען דאך קרוב צו א שעה נאך די שקיעת החמה ביז עס ווערט ביהש"מ, איז וויאזוי האבן זיי זיך טועה געווען און געמיינט אז עס איז אזוי שנעל טונקל גווארן. ווידער צו זאגן אז עס איז געווען אזוי טונקל בעוד היום גדול והחמה בראש כל אדם איז כמעט נישט מעגליך במציאות.

אזוי טינקעל אז מען זאל קענען זעהן שטערנס האסטו שוין יא געזען אז עס זאל קענען זיין אינמיטן טאג [אפגערעט ווען עס איז פארוואלקענט קען מען נישט זעהן קיין שטערנס]

[יידישע קהילות]

האט איר ג'לייענט וואס איך האב ג'שריבן, אדער איר ענטפערט איידער איר לייענט?

ווי איז דער גמרא ,אין לגבי וואס האט עס דיר גמרא געזאגט

וועל איך וויסען צי איך האב פארשטאנען

ברכות כ"ז עמוד ב.
מרדכי בשם הגאונים מס' שבת סוף פרק במה מדליקין הובא בבית יוסף סי' רס"ג.

[יידישע קהילות]

סאדאם - ביטע לייען וואס איך האב ג'שריבן בד"ה "לויט ר"ת כפי האופק".

[בין השמשות]

עס ווערט ג'ברענגט אין גמרא און אין ראשונים עטליכע מעשה'ס ווען עס איז גווארן שטארק פארוואלקענט, און מ'האט געמיינט אז עס איז שוין נאכט, דערנאך "נתפזרו העבים און "זרחה השמש".
לפי די גאונים איז דאס זייער פארשטענדליך; עס איז געווען גאנץ נאנט צו די צייט פון די שקיעה, און שטארק פארוואלקענט אז מ'האט ג'מיינט אז עס איז שוין ג'ווען די שקיעה אבער דערווייל האט די זון צוריק אויפג'שיינט.
לויט ר"ת <כפי האופק> איז גאנץ שווער זיך מצייר זיין אז עס איז גווארן אזוי טונקל אז מ'האט ג'מיינט אז עס איז שוין נאנט צום זמן פון יציאת כוכבים בינוניים. אבער פארט אולי מעגליך צו הערן.
לויט ר"ת 72 מינוט=ד' מיל איז דאך ממש נישט צום פארשטיין; קודם כל איז דאך נישט מעגליך אז עס זאל זיין אזוי טונקל פאר שקיעת החמה אז מ'זאל זיך טועה זיין אז עס איז שוין כמעט צאה"כ. ועוד, יעדער טאג ווארט מען דאך קרוב צו א שעה נאך די שקיעת החמה ביז עס ווערט ביהש"מ, איז וויאזוי האבן זיי זיך טועה געווען און געמיינט אז עס איז אזוי שנעל טונקל גווארן. ווידער צו זאגן אז עס איז געווען אזוי טונקל בעוד היום גדול והחמה בראש כל אדם איז כמעט נישט מעגליך במציאות.

די קשיא פרעגט שוין דער מנחת כהן (מאמר ב' פ"ז) אויפן תרומת הדשן (וואס רעכנט די שעות היום מעלה"ש עד צה"כ), און האט טאקע נישט קיין תירוץ. קודם האט ער צוליב די קשיא געוואלט אננעמען אז לפי ר"ת ווערט נאכט ביי ד' מילין שוות, אבער צום סוף ווענדט ער דאס אפ און שרייבט אז ס'איז נישטא קיין שום מקום צו זאגן אזאנס, עיי"ש.

[יידישע קהילות]

דער מנח"כ פרעגט אויפן תרוה"ד כמו שכתבת. איך פרעג אויף שיטת 72.

[בראשית ברא]

האט איר ג'לייענט וואס איך האב ג'שריבן, אדער איר ענטפערט איידער איר לייענט?

איך געדענק אויך אז מ'רעדט ביי קבלת שבת בעוד יום.

[יידישע קהילות]

האט איר ג'לייענט וואס איך האב ג'שריבן, אדער איר ענטפערט איידער איר לייענט?

איך געדענק אויך אז מ'רעדט ביי קבלת שבת בעוד יום.

איך געדענק אויך אזוי. אבער כנראה האט איר אויך נישט ג'לייענט אדער פארשטאנען וואס די שאלה איז.
זייט אזוי גוט און לייענט איבער.

[בראשית ברא]

מ'האט זיך נישט טועה געווען אויף צאת הכוכבים

[יידישע קהילות]

אבער מ'האט ג'מיינט אז עס איז 58.5 מינוט נאך די שקיעה! אזוי שפעט און אזוי טונקל.

[בלעטל]

איך הייב נישט אן צו כאפן דיין תמי', סוף טאג ווען ס'איז שטארק פארוואלקנט אפאר שעה, פון וואו אין די וועלט זאל מען וויסן אויב ס'איז נישט גענוג נאכט אויף קענען מקבל שבת זיין.

[יידישע קהילות]

איך הייב נישט אן צו כאפן דיין תמי', סוף טאג ווען ס'איז שטארק פארוואלקנט אפאר שעה, פון וואו אין די וועלט זאל מען וויסן אויב ס'איז נישט גענוג נאכט אויף קענען מקבל שבת זיין.

פון דער פאקט אז די מערסטע פארוואלקנטע טאג קומט נישט צו צו 45 מינוט נאך די שקיעה.

[בלעטל]

איך הייב נישט אן צו כאפן דיין תמי', סוף טאג ווען ס'איז שטארק פארוואלקנט אפאר שעה, פון וואו אין די וועלט זאל מען וויסן אויב ס'איז נישט גענוג נאכט אויף קענען מקבל שבת זיין.

פון דער פאקט אז די מערסטע פארוואלקנטע טאג קומט נישט צו צו 45 מינוט נאך די שקיעה.

איך פארשטיי באמת נישט וואס דו זאגסט, אין קעיס האסט נישט פארשטאנען וואס איך זאג וועל איך איבערזאגן, ווען ס'איז שטארק פארוואלקנט אפאר שעה, מיט שווארצע וואלקנס סוף פון טאג במשך די צייט וואס דארף ווערן שקיעה און נאכט, איז נישט מעגליך אין די וועלט צו וויסן וואו מ'האלט, חוץ אויב ס'איז דא זייגערס. דאס איז א העכסט נארמאלע זאך, און מעשים בכל יום.

[יידישע קהילות]

איך הייב נישט אן צו כאפן דיין תמי', סוף טאג ווען ס'איז שטארק פארוואלקנט אפאר שעה, פון וואו אין די וועלט זאל מען וויסן אויב ס'איז נישט גענוג נאכט אויף קענען מקבל שבת זיין.

פון דער פאקט אז די מערסטע פארוואלקנטע טאג קומט נישט צו צו 45 מינוט נאך די שקיעה.

איך פארשטיי באמת נישט וואס דו זאגסט, אין קעיס האסט נישט פארשטאנען וואס איך זאג וועל איך איבערזאגן, ווען ס'איז שטארק פארוואלקנט אפאר שעה, מיט שווארצע וואלקנס סוף פון טאג במשך די צייט וואס דארף ווערן שקיעה און נאכט, איז נישט מעגליך אין די וועלט צו וויסן וואו מ'האלט, חוץ אויב ס'איז דא זייגערס. דאס איז א העכסט נארמאלע זאך, און מעשים בכל יום.

לויט ר"ת לדעת 72 מינוט, איז שוין נאך די שקיעה און דאך ווייסט מען ווען ס'ווערט ביהש"מ *נישט* דורך שטערנס (ווייל אין אנחנו בקיאים) נאר די צייט וואס איז פארביי געגאנגען פון די שקיעה הראשונה.
איך האב נאך קיינמאל נישט געזען אזא מציאות אז עס זאל ווערן אזוי טונקל ווי 30 -45 מינוט נאך די שקיעה, פאר שקיעת החמה.
וויאזוי האבן זיי ג'מיינט אז עס איז אזוי שפעט?

[בלעטל]

לויט רבינו תם איז 72 מינוט, נישט לדעת.. און נישט ווייל אין אנו בקיאים נאר ווייל דעמאלט ווערט נאכט.

צום ענין, איך ווייס נישט וואס איר האט יא אדער נישט געזען, אבער איך וואלט אייך געראטן דאס אויפרובירן אויב ס'איז שייך, זעסט אמאל סוף טאג וואו דער הימל איז איבערגעדעקנט מיט שווארצע וואלקנעס וואס מאכן אפילו טינקל אינמיטן טאג, כש"כ סוף טאג, לייג אוועק דעם זייגער, זיץ אינדרויסן א לאנגע צייט, און פרוביר זאגן ווען ס'איז שקיעה אדער ווען ס'איז ביה"ש, אוממעגליך. ס'איז די זעלבע טונקל.
חוץ מזה ווייסטו מסתמא אז וואלקענעס ביינאכט איז ליכטיגער ווי א קלארע הימל.

[יידישע קהילות]

געשעפט.
און דו גיי ארויס ביינאכט 30-45 מינוט נאך די שקיעה און זאג מיר צו עס איז אמאל גווארן אזוי טונקל אין א פארוואלקנטע טאג.