יוד אלף האט געשריבן:סטאוו יא פיטא האט געשריבן:
ר' אברהם אלי' בכלל אדער דער שטיקל?
דער צדיק בכלל
האב'ך שטארק הנאה. כ'האב נישט געוויסט ס'איז דא נאך יודן וואס זענען עוסק בספריו בקדושים.
אגב זיין יארצייט איז דעם מיטוואך
די אחראים: יאנאש,אחראי,געלעגער
יוד אלף האט געשריבן:סטאוו יא פיטא האט געשריבן:
ר' אברהם אלי' בכלל אדער דער שטיקל?
דער צדיק בכלל
גרשון האט געשריבן:יש בו האט געשריבן:@גרשון,
די לעצטע שטאפל האסט נישט געזאגט
אז היינט לאזט מען שוין נישט האבן קיין שום רעליגיע
כ'ווייס נישט וואס דאס באדייט און וואו ס'קומט דא אריין.
גרשון האט געשריבן: אבער אויב דו זאגסט אז מ'קען נישט ארויפצווינגען קיין רעליגיע (אריינגערעכנט העכערע אידעאלן, ווי די פילאסאפן וואס האבן לאו דווקא געגלייבט אין רעליגיע), פארוואס קענסטו יא ארויפצווינגען מאראל?
יוד אלף האט געשריבן:גרשון האט געשריבן: אבער אויב דו זאגסט אז מ'קען נישט ארויפצווינגען קיין רעליגיע (אריינגערעכנט העכערע אידעאלן, ווי די פילאסאפן וואס האבן לאו דווקא געגלייבט אין רעליגיע), פארוואס קענסטו יא ארויפצווינגען מאראל?
אונז גיימיר אריין אין א שמאלע פלאץ ווי איך בין נישט גענוג ברייט זיך צו דרייען דארט. איך האב שוין פון אנפאנג געשריבן אז עס איז גרוי.
איך זאג אז עס איז שכלי און די הנחה מוקדמת איז אויך מושכל,
און דאס אז מען וויל עס נישט פארשטיין היינט איז געשען בהדרגה פון קאליע מאכן פשוט'טע קאלקולאציעס וואס אמאל האט מען עס פארשטאנען,
און אויף דעם ארויף זאג איך, אז ווען מען גייט ווייטער אויף די מהלך, וועלן זאכן וואס היינט זענען נאך יא פשוט פארשטענדליך, וועלן אויך ווערן אומפארשטענדליך,
און איך האב נישט קיין טענה צום גוי אז ער פארשטייט נישט, איך ברענג פשוט ארויס די מציאות, אז דאס וואס איז היינט פארשטענדליך, האט אויך נישט קיין האפט אויב גייסטו מיט דעם מהלך.
און ווי דינער די שמועס דא ווערט גייט עס ווערן שווערער מסביר צו זיין און איך גלייב אז מיין רוחב בינתי איז אויך געשעדיגט פון די היינטיגע ענווייראנמענט, במילא גיי איך עס נישט ארויסהאבן
גרשון האט געשריבן:כ'לייג נאר צו אז דאס וואלט א חכם געקענט פאראויסזאגן מיט דער גרינדונג פון דעמאקראטיע, .
גרשון האט געשריבן:דערפאר טאקע איז די תורה נישט קיין דעמאקראטיע -- בהיות ישראל שרויין על אדמתם, האט מען גע'הרג'עט א מענטש בלויז פאר'ן רייכערן א ציגארעטל שבת.
א גוטן האט געשריבן:יודיש בלעטל האט געשריבן:Horizontal האט געשריבן:שוועמל האט געשריבן:באמת האב איך שוין לאנג געוואלט עפענען אן אשכול איבער "ראסיזם והתורה" אויסצושמועסן די מלחמות וואס די אידן האבן געפירט עפ"י ציווי השם וואס האבן דירעקט געהייסן פארניכטן גאנצעטע פעלקער און פייניגן זייער שטאם. למשל די מצוה פון צרור את המדינים, די מצוה פון לא תחיה כל נשמה וכו', מלחמת שבעה עממין, מלחמת ל"א מלכים וכו', וויאזוי וואלט די וועלט היינט אנגעקוקט אזא רעליגיע? להבדיל אא"ה שרייט מען דען נישט אויף די קוראן פארן הייסן הרג'נען אנדערע פעלקער?
נאכן זען דעם אשכול טראכט איך ס'האט אפשר א שייכות די צוויי במהלך התגובות וועלן זיך מעגליך זאכן אויסקלארן.
אודאי איז די תורה הקדושה גערעכט בתכלית השלימות, תורת השם תמימה, מען ברויך אבער פארשטיין די גרונטפרינציפן אונטער די מצוות, און וואס איז דער לימוד דערפון.
מיר אייביג שווער געווען
קוק אין רמב"ם ווי ער איז מסביר מלחמת ז' עממין אז יהושע האט געשיקט 3 בריוון אז זיי זאלן אוועקגיין פון ארץ ישראל און גרגשי איז טאקע אוועק געגאנגען די אנדערע האבן געוואלט דווקה מלחמה (עס בלייבט נאר צו פארשטיין פארוואס מען זאל מעגן זאגן עפ"י קטני שכלנו פאר א 2'טע פאלק גיי אוועק פון דא אז נישט גיי איך אין מלחמה בד"וו אין יענע צייט איז דעס געווען א נארמאלע זאך יעדער האט עס געטוהן might is right
אפי' פאר אפאר 100 יאר צוריק)
קוק אריין אין חומש סוף פרשת קדושים און די וועסט אלעס פארשטיין.
יודיש בלעטל האט געשריבן:איך וועל פראבירן מסביר צו זיין אביסל וועגן עבדים עפ"י תורה (אפשר אויך לקרב אל השכל הפשוט)און מען וועט זען וואס דער עולם זאגט צו דעם
א.1.עבד עברי איז דא 2. א.מוכר עצמו ב. נמכר בגנבתו
ב. האט א הלכה פון 7 יאר און מוסר לו שפחה כנענית ביי מוכר עצמו איז א מחלוקת אין גמרא צו דווקה 7 יאר און צו רבו מוסר לו...ביי ביידע איז דא א הלכה פון לא תרדה בו בפרך די טעם פון די אלע הלכות איז לכאורה וועגן די חשיבות פון א איד עבדי הם ולא עבדים לעבדים און אפי' א עבד נרצע גייט ארויס אין יובל
נאך א הלכה א מענטש האט א זכות אויף זיין טאכטער צו איר פארקויפן ווען זי איז קליין ביז זי ברענגט סימנים
ביז דא רעדט מען פון די מובחר הבריאה פון דעם עם סגולה און דאס לכאורה 2 יושרדיגע וועגן פון באקומען א עבד מוכר עצמו און נמכר בגנבתו (אפי' מען קען זאגן אז קנה אדון לעצמו למעשה איז ער משועבד לאדונו) עכ"פ מען זעט נישט די תורה זאל האבן א פראבלעם מיט די מושג פון עבד די שאלה איז נאר ווי ווייט און נישט נאר דאס נאר אפי' די קינדער וואס ער האט מיט די כנענית זענען געהעריגע עבדים לעולם
ב.יעצט לאמיר גיין צו עבד כנעני (גוי אפי' ווייס) איז די הלכה פון א עבד אז ער באלאנגט אינגאנצן פאר זיין האר אזוי ווי א אקס עס איז אפי' נישט שייך לא תרדה בו בפרך און עס איז נישט דא א ענד ביז ווען והתנחלתם אותם לבניכם לעולם בהם תעבודו עס איז דא 1 וועג שן ועין וואס דאס איז אויך א חידוש אדער אויב דער בעלעבאס וויל איהם באפרייען פארשטייט זיך מה הוא אף אתה תהא רחום און ורחמיו על כל מעשיו כתיב אפי' אויף בהמות דארף מען רחמנות האבן און אזוי ווי קארל האט געברענגט פון רמב"ם אז מען דארף אפי' מקדים זיין אכילת בהמתו ועבדיו לאכילתו ואסור לביישו וכו' וכנ"ל
און אויך זעט מען און ווען עס קומט צו רציחה אז איינער וואס הארגעט זיין עבד איז נקום ינקם ער איז חייב מיתה עכ"פ אויב ער איז געשטארבן אין די מעת לעת פון די פעטש פון זיין האר און פרשת משפטים
זעט מען די חלק הרחמנות פאר עבד און בלעק "לייווס" מעטטער אזוי ווי מען זעט אז נקום ינקם
קען זיין לפי הנ"ל אז די עבדים האבן געהאט א פיינע לעבן ביי אידישע הענט אפשר נאך בעסער ווי מענטשן וואס מוטשען זיך צו דעקן דעם חודש דער עבד האט געהאט א ווייב מיט קינדער צו עסן און טרינקען און צו וואוינען ער נאר געדארפט ארבעטן און מיט די רחמנות וואס מען האט געשמועסט האט ער געהארבעט מיט מענטשליכע באדינגונגען
עס בלייבט נאר איבער מיט וואס א יושר האט ער איהם גענומען פאר א עבד
ואי"ה עוד חזון למועד (איך ווארט אויף הערות)
גרשון האט געשריבן:יודיש בלעטל האט געשריבן:..........
זייער שיין אויסגעשמועסט.
אן עבד עברי, אויב מ'טראכט אריין, איז בכלל נישט קיין קנעכט, ס'איז פשוט א ליעס! דו קענסט מאכן מיט איינעם א קאנטראקט אז דו גייסט אים איבערבויען זיין הויז, און דו קענסט מאכן מיט אים א קאנטראקט אז דו ארבעטס פאר אים די קומענדיגע זעקס יאר. ער דארף דיר אויף דעם באצאלן, ער האט נישט קיין שום ממשות'דיגע בעלות, ער דארף דיר שיין באהאנדלען, אויסהאלטן דיך און דיין משפחה, אא"וו. ס'איז א פשוט'ע קאנטראקט.
דיין נקודה איבער עבדים כנעניים איז זייער ריכטיג, אז אויב איינער באהאנדלט זיי ווי די תורה הייסט, קענען זיי האבן א פיין לעבן. אבער אויסער דעם, ווי כ'האב שוין אויסגעשמועסט, איז א גוי אין די תורה'ס אויגן באשאפן געווארן צו באדינען דעם איד (ווי בן זומא האט געזאגט), ממילא איז פשוט ווי אזוי ער קען זיין זיין קנעכט. פארשטייט זיך אז די תורה ערלויבט נישט מ'זאל געבן א כאפ א מענטש פון גאס און אים דערקלערן אלעס דעם אייגנטום, נאר ווען יענער פארקויפט זיך אליין וכדומה.
גרשון האט געשריבן:כ'האב נישט געשריבן אז זיי דארפן זיין קנעכט, נאר אז זיי קענען; אנדערש פון א איד וואס קען נישט זיין קיין אמת'ער קנעכט.
אוודאי איז עס א "ליעס" מיט געוויסע הלכות, די נקודה איז אז ער איז נישט קיין עכטער קנעכט. 1. ווייל הקונה עבד עברי לעצמו כקונה אדון לעצמו, 2. ווייל ער איז נישט דיין אייגנטום -- ער גייט ארויס פריי נאך עטליכע יאר.
דער לשון "כל העולם כולו לא נברא אלא לשמשני" ברענגט די גמרא אין ברכות (נח, א) פון בן זומא. ער האט עס גראדע געזאגט אויף אידן. דאס קומענדיגע איז דער המשך הגמרא:
הוא [בן זומא] היה אומר: כמה יגיעות יגע אדם הראשון עד שמצא פת לאכול. חרש, וזרע, וקצר, ועמר, ודש, וזרה, וברר, וטחן, והרקיד, ולש, ואפה, ואח''כ אכל, ואני משכים ומוצא כל אלו מתוקנין לפני. וכמה יגיעות יגע אדם הראשון עד שמצא בגד ללבוש. גזז, ולבן, ונפץ, וטוה, וארג, ואחר כך מצא בגד ללבוש, ואני משכים ומוצא כל אלו מתוקנים לפני. כל אומות שוקדות ובאות לפתח ביתי, ואני משכים ומוצא כל אלו לפני.
זע אויך אין רמב"ם אין דער הקדמה פון פירוש המשניות ווי ער שמועסט דאס אויס באריכות.
imzist האט געשריבן:סנחריב האט נישט געפארבט קיינעם אויף ווייס. כנען איז ווי עס זעט אויס אין די ראשונים אייביג געווען ווייס. מצרים, איז משמע אין רש"י פר' לך אז זיי זענען געווען שווארץ. (און דארט איז אויך משמע אז כנען נישט). עס איז גראדע אינטערעסאנט, ווייל לכאורה זענען כנען און מצרים ברידער, נו ווי אזוי איז דער שווארץ און דער ווייס. ואין לומר אז די קלימאט פון די מדינות גרם, ווייל די עגיפטישע כהיום זענען ווייט פון שווארץ. אפשר ברוין.
בכל אופן, קנעכטשאפט האט גארנישט מיט שווארץ.
יואל שרייבער האט געשריבן:ארויפגעברענגט מענינא דיומא
לעצם הענין , על פי הלכה טרעפט מען נישט אזא זאך אז שווארצע זאלן זיין קנעכט, עס איז דא הלכות אין שו"ע ווען א קנעכט איז גופו קנוי אדער נישט און מען טרעפט נישט קיין חילוק צווישן א שווארצער און א ווייסער לגבי דעם, און בזמן הבית אין אר"י איז לכאורה אויך נישט געווען קיין שום חילוק צווישן שווארצע גוים און ווייסע גוים , ממילא איז לכאורה נישט שייך צו זאגן אז שווארצע דארפן זיין עבדים על פי תורה.
חלב ישראל האט געשריבן:די כנענים האט מען אויסגע'הרג'ט, נישט אזוי? די עבדים כנענים האבן זיך צום סוף אויסגעמישט מיט די אידן עיין ערך פשחור בן אימר (קידושין ע:).
אפילו אז מ'וועט זאגן אז געוויסע כנעניים זענען אנטלאפן און זיך געראטעוועט (גרגשי?) איז ממש טיפשות'דיג צו טראכטן אז פון די פאר אנטלאפענע זאל ארויסשפראצן א גאנצע קאנטינענט! א פערטל פון דאס מענטשהייט איז שווארץ, און דאס אלעס פון אפאר אנטלאפענע כנעניים?! ביזטו משוגע צו וואס?! יא, האסט געטראפן עפעס א מדרש אז די כנענים זענען שווארץ, נניח אז דו נעמסט עס אן כפשוטו ממש אנדערש ווי רש"י, שטייט דען אז אלע שווארצע זענען כנעניים? ס'דאך פשוט נישט שייך במציאות.
חלב ישראל האט געשריבן:א. כ'האב נישט געזאגט אז מ'דארף חושש זיין.
ב. ס'קען זיין אז די כנעניים וואוינען היינט אין אפריקע (בכלל ווער זאגט אז אפריקיא איז אפריקע?), ס'קען אבער נישט זיין אז אלע וואס וואוינען אין אפריקע זענען כנעניים.
יודיש בלעטל האט געשריבן:חלב ישראל האט געשריבן:א. כ'האב נישט געזאגט אז מ'דארף חושש זיין.
כ'אב פארשטאנען אז די זאגסט אז אויב אונז זענען אייניקלעך פון כנען זענען אונז די זעלבע קנעכט האב איך געשריבן שהם בטלים במיעוטב. ס'קען זיין אז די כנעניים וואוינען היינט אין אפריקע (בכלל ווער זאגט אז אפריקיא איז אפריקע?), ס'קען אבער נישט זיין אז אלע וואס וואוינען אין אפריקע זענען כנעניים.
דער אבן עזרה שרייבט אויף עבד עבדים יהיה לאחיו אין פר' נח אז ער וועט זיין עבד לעבדים והם אחיו כוש ומצריים ולוט דהיינו אז אלע בני חם זענען עבדים לפי דעם אפי' זיי זענען נישט כנענים איז נאך אלס שייך עבדים
אפריקיא איז לכאורה אפריקע אז איך וועל האבן א ראייה וועל איך ברענגען
יודיש בלעטל האט געשריבן:און וועגן די חלק פון עבד עברי למעשה די 6 יאר איז ער עבד לכל דבריו און קונה אדון לעצמו איז אלץ רחמנות ער דארף איהם געבן מאכל ומשתה (אפשר אפי' בעסער ווי פאר זיך ) און לא תרדה בפרך אבער למעשה איז ער ער קען איהם הייסן ארבעטן וואס עס שמעקט פארן באלעבאס די קינדער באלאנגט פארן בע"ב וכו' כנ"ל
יוד אלף האט געשריבן:איך זאג אז עס איז שכלי און די הנחה מוקדמת איז אויך מושכל,
און דאס אז מען וויל עס נישט פארשטיין היינט איז געשען בהדרגה פון קאליע מאכן פשוט'טע קאלקולאציעס וואס אמאל האט מען עס פארשטאנען,
און אויף דעם ארויף זאג איך, אז ווען מען גייט ווייטער אויף די מהלך, וועלן זאכן וואס היינט זענען נאך יא פשוט פארשטענדליך, וועלן אויך ווערן אומפארשטענדליך,
און איך האב נישט קיין טענה צום גוי אז ער פארשטייט נישט, איך ברענג פשוט ארויס די מציאות, אז דאס וואס איז היינט פארשטענדליך, האט אויך נישט קיין האפט אויב גייסטו מיט דעם מהלך.