דיונים ועיונים בפרשת חיי שרה

[ערנסטער]

ווען אברהם אבינו האט אנגעזאגט אליעזר'ן נעמען א ווייב פאר זיין זון יצחק דוקא פון זיין משפחה, האט ער אים געזאגט:

ואם-לא תאבה האשה, ללכת אחריך--ונקית, משבעתי זאת; רק את-בני, לא תשב שמה

רש"י אויפן ארט איז מפרש:
ונקית משבועתי וגו' - וקח לו אשה מבנות ענר אשכול וממרא


אבער ווייטער, ווען אליעזר פרעגט ביי רבקה'ס קרובים צו זיי זענען מסכים אויף דער חתונה, זאגט ער:

ועתה אם-ישכם עשים חסד ואמת, את-אדני--הגידו לי; ואם-לא--הגידו לי, ואפנה על-ימין או על-שמאל

און דארט רש"י איז מפרש:
על ימין - מבנות ישמעאל
על שמאל - מבנות לוט שהיה יושב לשמאלו של אברהם


ממילא פרעגט זיך א שאלה, פארוואס אליעזר האט (לויט רש"י'ן) פלוצעם געזאגט, אז אויב מ'וועט נישט מסכים זיין אויף דער חתונה, וועט ער נעמען פאר יצחק'ן א ווייב פון די טעכטער פון ישמעאל אדער לוט (המ... אין דער פאל פון לוט'ס מיידעלעך ס'איז געווען נאך יענער שטיקל שידוך... ), ווען אברהם אבינו, שיקדיק אים, האט אים קלאר אנגעזאגט (לויט רש"י'ן אליין), אז ער זאל אין אזא פאל נעמען פאר יצחק'ן א ווייב פון די טעכטער פון ענר אשכול וממרא ?

[אלעקסיי]

זעה וואס די רמב"ן שרייבט אויפן ארט:

רמב"ן בראשית פרק כד פסוק ח

ונקית משבועתי זאת - לא הרשה אותו לקחת לו אשה מבנות כנען, אבל שיהיה הוא פטור, וה' הטוב בעיניו יעשה. ורש"י כתב וקח לו אשה מבנות ענר אשכול וממרא. ואם כנענים הם חלילה לו, ובאמת שהם מזרע כנען, שהכתוב אומר (לעיל יד, יג) ממרא האמורי אחי אשכול ואחי ענר. ובבראשית רבה (נט, ח) אמרו אשר לא תקח אשה וגו', הזהירו בבנות כנען ענר אשכול וממרא, כי עליהם אמר "אשר אנכי יושב בקרבו", כי הוא לא היה יושב בכל הכנעני, כי עמים רבים היו, אבל הזהיר על אלה בעלי בריתו וכל שכן על האחרים:
אבל ונקית משבועתי, שיהיה הוא פטור, ואברהם הוא היודע ביצחק הצדיק שישמע לאביו ושיזהר בהם וילך לו אל ישמעאל או ללוט ויתר העמים. ויתכן כי "משבועתי זאת", רמז למה שאמר ולקחת אשה לבני משם, כי אולי היתה השבועה על הכל, ולא ירמוז לאשר אמר לו לא תקח אשה לבני מבנות הכנעני. וזה טעם "זאת", ולכך אמר העבד ואפנה על ימין או על שמאל (להלן פסוק מט), ולא אמר "אשובה לי".

[ערנסטער]

אלעקסיי, אבער דער רמב"ן איז חולק אויף רש"י.
און איך פרעג אין רש"י'ס פירוש גופא, וואס זעט אויס אזוי ווי סתירה מיניה וביה.

[איך_הער]

לויט ווי אזוי דער לקט בהיר איז עס מפרש, (בשם דעם מזרחי אונעם גור ארי') אז אברהם האט באשוואוירן אליעזר'ן מיט צוויי שבועות, איינס, אז ער זאל נישט גיין צו די כנענים, און איינס אז ס'זאל זיין ממשפחתו, אינעם ערשטן פסוק זאגט ער, אז אויב די משפחה וועט נישט וועלן געבן, ונקית משבעתי זאת, מיינט פון דעי חלק שבועה, נאר דו זאלסט גיין צו ענר אשכול ממרא, און נאך אלץ נישט צו די כנענים, ביים אנדערן פסוק, זאגט אליעזר פאר בתואל מיט לבן, אז אויב איר ווילט נישט, דארף איך נאך גיין צו לוט און צו ישמאעל'ן, ווייל זיי זענען פון אברהם'ס משפחה.

[ערנסטער]

איך_הער, יישר כח!

אבער ס'איז אלץ נאך אביסל שווער מיט דעם, אז אברהם אבינו זאגט אליעזר'ן גייען און נעמען די פרוי דוקא "אל-ארצי ואל-מולדתי".
און דערפאר אליעזר פרעגט אים: "אולי לא-תאבה האשה, ללכת אחרי אל-הארץ הזאת..."

און לויט דעם פירוש וואס דו האסט געבראכט קומט אויס אז זאגנדיק "כי אל-ארצי ואל-מולדתי, תלך ולקחת אשה לבני ליצחק" אברהם אבינו האט געמיינט (אלס א צווייטע רעזערוו אפציע ) אויכעט די בנות ישמעאל ובנות לוט (כאטש זיי האבן געוואוינט נישט אין אברהם'ס פאטערלאנד (מולדתי), נאר דוקא אין "הארץ הזאת").

און אויסער דעם איז דא נישט פארשטאנדיק, פארוואס רש"י האט דאס נישט געשריבן בפירוש? האט ער דען געמיינט אז דאס איז א דבר מובן מעצמו? ס'איז נישט מסתבר...

[נאטורליך]

ילמדנו רבינו, וואס האט יעקב אבינו געלערנט אין שם ועבר די אלע יארען? האט ער געלערענט די חומש פון זיין חלום? הוויות דאביי ורבא? איך בין זיכער איינער רעדט דערפון.

[אלעקסיי]

זעה די רמב"ן אפשר וועט דיר אביסל קלארער ווערן:

רמב"ן בראשית כו, ה

וישמור משמרתי - לשון רש"י בקולי, כשנסיתי אותו. משמרתי - גזירות להרחקה כגון שניות לעריות שבות לשבת. מצותי - מצות שאלו לא נכתבו דין הוא שיכתבו כגון גזל ושפיכות דמים. חקותי - דברים שיצר הרע ועו"ג משיבין עליהם כגון אכילת חזיר ולבישת שעטנז שאין טעם בדבר אלא המלך גזר חקו על עבדיו. ותורתי - להביא תורה שבעל פה הלכה למשה מסיני:
ואם כן יהיה כל זה בנוי על דעת שהיה אברהם מקיים ומשמר את התורה עד שלא נתנה, וכך אמרו (ב"ר צד, ג) בפסוק ויתן להם יוסף עגלות (להלן מה, כא), שפירש ממנו בפרשת עגלה ערופה שהיה עוסק בתורה כשם שהיו אבותיו, ועד עכשו לא נתנה תורה, והרי כתוב וישמור משמרתי מצותי חקותי ותורותי. ושם אמרו שהיה משמר אפילו דקדוקי תורה והיה מלמד לבניו וכו':
ויש לשאול, אם כן איך הקים יעקב מצבה (להלן כח, יח) ונשא שתי אחיות, וכדעת רבותינו (ב"ר עד, יא) ארבע, ועמרם נשא דודתו (שמות ו, כ), ומשה רבינו הקים שתים עשרה מצבה (שם כד, ד), והאיך אפשר שיהיו נוהגים היתר בתורה במה שאסר אברהם אביהם על עצמו וקבע לו השם שכר על הדבר, והוא יצוה את בניו ואת ביתו אחריו ללכת בדרכיו. וביעקב דרשו (ב"ר עט, ו) ששמר את השבת וקבע תחומין. ואפשר שיהיה זה בשבת מפני שהיא שקולה ככל התורה כולה (ירושלמי, ברכות פ"א ה"ה), שהיא מעידה על מעשה בראשית:
ואולי נאמר, משמרתי - שניות לעריות של בני נח, ומצותי - גזל ושפיכות דמים, חקותי - אבר מן החי וכלאים של הרבעת בהמה והרכבת אילן, ותורותי - דינין ואסורי עבודה זרה, שאלו כולן נצטוו בהן בני נח, והוא השומר והעושה רצון בוראו ומשמר אפילו דקדוקין וחומרות במצות שלהן, וכמו שהזכירו ע"ז של אברהם אבינו ארבע מאה פרקי הוות (ע"ז יד:). ודרשו "במאה שערים" שמדדוה למעשרות (ב"ר סד, ו), כי היו האבות נדיבי עמים לתת מעשרות לעניים, או לכהני ה', כגון שם ועבר ותלמידיהם, כענין והוא כהן לאל עליון (לעיל יד, יח):
והנראה אלי מדעת רבותינו שלמד אברהם אבינו התורה כלה ברוח הקדש ועסק בה ובטעמי מצותיה וסודותיה, ושמר אותה כולה כמי שאינו מצווה ועושה, ושמירתו אותה היה בארץ בלבד, ויעקב בחוצה לארץ נשא האחיות, וכן עמרם, כי המצות משפט אלהי הארץ הן, אף על פי שהוזהרנו בחובת הגוף בכל מקום (קדושין לו:). וכבר רמזו רבותינו הסוד הזה (בספרי דברים, פסקא מג), ואני אעירך בו בעזרת השם (ויקרא יח כה, דברים יא יח). והמצבה מצוה שנתחדשה בזמן ידוע היא, כמו שדרשו (בספרי) באשר שנא ה' אלהיך (דברים טז, כב), ששנאה אחר היותה אהובה בימי האבות:
וביוסף דרשו (ב"ר צב, ד) שהיה משמר את השבת אפילו במצרים, מפני שהיא שקולה כנגד כל המצות, לפי שהיא עדות על חדוש העולם, והיה עושה כן ללמד את בניו אמונת בריאת העולם להוציא מלבם כונת עבודה זרה ודעות המצרים, וזאת כונתם:
ועל דרך הפשט נאמר שיהא משמרתי - אמונת האלהות שהאמין בשם המיוחד ושמר משמרת זו בלבו, וחלק בה על עובדי העבודה זרה, וקרא בשם ה' להשיב רבים לעבודתו. מצותי - ככל אשר צוהו בלך לך מארצך, ועולת בנו, וגרישת האמה ואת בנה. חקותי - ללכת בדרכי השם להיות חנון ורחום ועושה צדקה ומשפט ולצות את בניו ואת ביתו בהם. ותורותי - המילה בעצמו ובניו ועבדיו ומצות בני נח כלן, שהן תורה להם.

[גבאי]

עס שטייט אין פסוק ב' ויבא אברהם לספד לשרה ולבכתה פון איז ער געקומען? פון באר שבע יא; פארוואס האט ער געדארפט קומען איז ער נישט געווען ביים לווייה?

[אלעקסיי]

א הספד איז בשעת'ן לויה

[נאטורליך]

אלעקסיי, א גרויסען דאנק אייך

[scy4851]

ארויף געברענגט פונעם סוב-בעיסמענט און אפגערוימט די שטויב!

מעהט געטוישט דעם קעפעל פונעם אשכול צי 'דיונים בפרשת...'
דער אשכול איז געווידמעט פאר דיונים און דיסקאשענס אויף די פרשה.
די ליקוטי תורות מיט וואס דער זיידע און אנדערע זענען אינז מהנה, זאל מען שטעלען און א נייעם אשכול ויקרא שמו 'פרשת חיי שרה'

[מיללער]

כבוד הרב ערנסטער,

עס זעהט אויס ווי די ערשטע תגובה איז נשתנה געווארן, ווארשיינליך ביים אריבערפירען דעם פארום צו 'אידישע וועלט' אפשר קענט איר זיך נאך דערמאנען וואס די ווערטער באדייטן:

ואאהם-ליא תיאבזה הטאהשלסטה, לטלזכזת אחחגרזיךט--ואנהקלהיתט, מהשלסאבכעטתהי זיאת; רחק אזת-בלאנהי, ליא תטשסוב שסטמלטה

ואעחתלטה אהם-יזשסאכזם עישעהים חזסזד וזאבמזת, אזת-אגדינהי--החגלהידול להי; ואאהם-ליא--החגלהידול להי, ואאזפאנזה עחל-יטמהין אוי עחל-שעאמיאל

אויב יא, וואלט ראטזאם געווען עס צו טוישען לשביעת רצון הקוראים.

[אינטעליגענט]

הרב מיללער

איך האב באמערקט נישט איינמאל דא באנונז ווי עס פאלט אריין אין ווערטער איבעריגע אותיות, הויפטזעכליך ביי פסוקים, זעהט אויס דאס האט שייכות מיט דעם וואס מ'איז מעתיק פון געוויסע פראגראמען אזוי ווי "אוצר החכמה" וכדו' וואס עס בלייבט דערין עפעס אן אנשטעל וואס דאס איז גורם די אות פארמישונג.
אט ווייז איך דיר אין יעדע ווארט ווי עס איז אריין געפאלן איבריגע אותיות:
ואאהם-ליא תיאבזה הטאהשלסטה, לטלזכזת אחחגרזיךט--ואנהקלהיתט, מהשלסאבכעטתהי זיאת; רחק אזת-בלאנהי, ליא תטשסוב שסטמלטה

אט איז די אריגינעלע פסוק:
וְאִם-לֹא תֹאבֶה הָאִשָּׁה לָלֶכֶת אַחֲרֶיךָ וְנִקִּיתָ מִשְּׁבֻעָתִי זֹאת רַק אֶת-בְּנִי לֹא תָשֵׁב שָׁמָּה:

[מיללער]

יישר-כחך אינט.

[יאנאש]

עס האט מיט די פינטעלעך.

[scy4851]

הרב אינטליגענט איז הרב יאנאש זענען הולכי רכיל ומגלי סוד
אז די איבעריגע אותיות זענען ציליב די נקודות.
איך האב שוין עטליכע פאראכטען

[צייטליך]

אינטערסאנט.

זיכענדיג פאר נייעס היינט אויף די ברייטע אינטערנעץ האב איך געפינען אן אפהאנדלונג איבער די וואכעדיגע סדרה.

דער שרייבער פון דער וועב זייטל ווארפט קאטעגאריש אפ רש"י'ס מהלך איבער די מספר יארן פון רבקה, יצחק און שרה. און לויט אום לעבן מיר אין א טעות ווען מיר האבן אלע געמיינט ביז היינט אז רבקה איז געווען אינגאנצן 3 יאר ווען זי איז א כלה געווארן. אדער אז יצחק איז געווען 37 יאר ביים עקידה און אזוי אויך די מספר שנים פון שרה בשעת'ן עקידה.

ער זאגט דאס נישט פן זיך אליין, ער ברענגט מדרשים און ראיות צו זיך, אבער עס איז אינטערסאנט צו באהאנדלן.

http://thejewishstar.wordpress.com/2008 ... yei-sarah/

אדער קענט איר עס ליינען אויף וואס-י-נייעס.
http://www.vosizneias.com/22719/2008/11 ... g-3-years/

[מיללער]

צייטליך,

תוס' זאגט אין מס' יבמות (דף ?) אז די יארען פון רבקה ביי די חתונה איז 'מדרשות חלוקות' איך האב נישט געקוקט אין דיינע לינקים, אבער עס איז א אויסגעדראשענע טעמע.

(נעם עס חלילה נישט פערזענליך, מיר האבן הנאה פון יעדן תגובה ותגובה, איך זאג עס נאר פאר די רעקארדס)

[scy4851]

ר' צייטליך,
דאס אז יצחק איז געווען 37 יאהר ביי די עקידה, האט שוין דער אבן עזרא געהאט א פראבלעם דערמיט.
און פרשת וירא אויפען פסוק ביום השלישי...וירא את המקום מרחוק, שרייבט ער אז חז"ל זאגען אז יצחק איז געווען 37 יאהר ביי די עקידה "ואם דברי קבלה נקבל ומדרך הסברא אין זה נכון"
און דער אבן עזרא'ס טענה איז ווייל אויב אזוי וואלט דאך געדארפט שטיין זיין יצחק צדקת, א מענטש פון 37 יאהר אלט גייט זיך לאזען שעכטען!
און נאך שרייבט ער
"ויהיה שכרו כפול משכר אביו שמסר עצמו ברצונו לשחיטה, ואין בכתוב מאומה על יצחק"

איבער דעם זאגט דער אבן עזרא אז ער איז קרוב אל הדעת אז יצחק איז געווען בערך 13 יאהר אלט, און אברהם האט אוהם נישט אויסגעזאגט וואס ער גייט טוהן און ער האט אוהם געבינדען שלא ברצונו,

און א ראיה , זאגט ער , ווייל אברהם האט באהלטען דעם סוד און געזאגט, אלקים יראה לו השה,
"כי אילו אמר לו אתה עולה, יתכן שיברח"

[צייטליך]

מיללער, אויסגעדראשן? קען זיין, אבער נישט דא אין קרעטשמע.

מיללער און ר' שמחה, איך מיין אבער אז מיט דעם אלעם ברויכן מיר אננעמען ווי רש"י זאגט וויבאלד ס'איז באקאנט אז רש"י איז געשריבן געווארן מיט רוח הקודש.

[scy4851]

מיללער און ר' שמחה, איך מיין אבער אז מיט דעם אלעם ברויכן מיר אננעמען ווי רש"י זאגט וויבאלד ס'איז באקאנט אז רש"י איז געשריבן געווארן מיט רוח הקודש.

100 % קיין שאלה נישט
רש"י פשט אז יצחק איז געווען 37 שטייט און מדרש רבה

דער חידוש איז מער אויפען אבן עזרא וויא ער מאכט אוועק דעם מדרש.
מעדארף אבער זיין אזוי גרויס אוויא דער אבן עזרא אוועק מאכען א מדרש.

אגב, מיין זוהן און א"י האט מיר א שטיקעל צייט צירוק אנגעוויזען פון ר' פנחס מקורוצער זי"ע, און דברי פנחס [אזוי הייסט דער ספר?] וויא ר' פנחס'ל האט געזאגט אז דער אבן עזרא איז אזוי גרויס וויא א תנה.

[לויט דעם איז נישט שווער וויא אזוי דער אבן עזרא מאכט אוועק מדרשים, וואס זענען אויך פון תנאים]

[מיללער]

ר' שמחה,
פון ר' פנחס'ל קארציער איז פארהאן עטליכע חיבורים (געדרוקט משמו, נישט פון אים אליינס) איינס איז 'מדרש פנחס' דאס אנדערע דאכציך 'אמרי פנחס', דברי פנחס' געדענק איך נישט.

צייטליך,
וואס איז שייך צו זאגן, רש"י ברענגט איין מדרש, ווידער דער אבן-עזרא נעמט אן א צווייטע מדרש, איז דאס די ערשטע מחלוקה בין רש"י והאבן עזרא?

[scy4851]

ר' שמחה,
פון ר' פנחס'ל קארציער איז פארהאן עטליכע חיבורים (געדרוקט משמו, נישט פון אים אליינס) איינס איז 'מדרש פנחס' דאס אנדערע דאכציך 'אמרי פנחס', דברי פנחס' געדענק איך נישט.

אה! יא! אמרי פנחס. כ'האב נישט געדענקט אויף דערמינוט דער נאמען..

[farshlufen]

די נושא ווערט אדורך געטאן אין די מפרשים אין פרשת תולדות אויפן פסוק ויהי יצחק בן ארבעים שנה [כ''ה פסוק כ'] עס איז דא דארט גאר א שיינע מזרחי וואו ער צולייגט דעם תוספות אין יבמות דף ס''א ע''ב, און דער מהרש''א דארט אין יבמות פרעגט אויפן מזרחי'ס חשבון פון די יארן.

[צייטליך]

די מהרש"א האב איך נאכנישט געטראפן דא אויפן אינטערנעט, אבער וויפיל איך האב געזעהן אין תוספות האט ער זייער א גלייכער מהלך, און עס שטימט זייער גוט לויט זיינע נומערן.

תוספות דארט ברענגט דאס נאך פון איינעם ר' שמואל חסיד משפיר"א, איך געדענק נישט ווער דאס איז.