מאמר עבודת ימי ספירה והכנה לשבועות (ר' שמשון פינקוס ז"ל)

[שוועמל]

בע"ה שטעל איך דא א מאמר אין אידיש פון ר' שמשון "עבודת ימי הספירה - הכנה לשבועות".

דער מאמר ברענגט וואונדערליך ארויס די דירעקטע שייכות פון פסח, ספירת העומר און חג השבועות. די דריי זמנים זענען ווי איין לאנגע קייט פון אנטוויקלונגען און הכנות צום מוראדיגן מעמד פון "קדושת כתר" ביי מוסף אינעם יו"ט שבועות.
בכלליות וועט איר פארשטיין די מהות פון ספירה אויף א זעלטענעם אופן וואס וועט ערקלערן קושיות ידועות אויף א הערליכן און פראקטישן אופן.

איך וויל נאכאמאל מדגיש זיין, מען זעט ווי ער האט גענומען טיפע מושגי קבלה ווי כתר חכמה ודעת, זאכן אויף וואס מען ארבעט בימי הספירה כמובא בספרים הק', און האט דאס אריינגעברענגט צו אונזער מדרגה עד לידי מעשה.
און רעדנדיג פון כתר, האב איך בשעת'ן שרייבן געטראכט פשט אין כתר יתנו לך ה"א, אז נישט מיר גיבן דעם אייבערשטן א כתר נאר פונקט פארקערט, דער אייבערשטער גיבט 'פאר אונז' דעם כתר.
דהיינו כתר - יתנו לך ה"א דער אייבערשטער מיט זיינע מלאכים וועלן 'דיר' גיבן דעם כתר. אזויווי ארויסגעברענגט בפנים המאמר.

לקרות בהנאה

----


ב"ה
עבודת ימי הספירה - הכנה לשבועות

ערב שבועות תשע"ה
מאמר מהרה"צ ר' שמשון דוד פינקוס ז"ל


וואס איז אונזער עבודה בימי ספירה?
באמת זענען פארהאן פולע טיפע ענינים בשייכות צו די מצוה פון ספירת העומר אבער מיר וועלן אצינד ארומרעדן נאר באופן פשוט.

יעדע מצוה קענען מיר פארשטיין אפי' על פי פשטות, למשל מצות סוכה איז מרמז אויף ענני כבוד, דערמיט זענען מיר געווען ארומגענומען ביי יציאת מצרים, און אזוי ווייטער יעדע מצוה וועט שטימען על פי פשט. אבער די מצוה פון ספירת העומר איז ווי פארנעפלט, מיר פארשטייען איר בכלל נישט אפילו לויטן פשוט'ן פשט – מיר ווייסן נישט די באדייט פון ציילן די פופציג טעג.

אין ספר החינוך שטייט א טעם אז מיר ציילן די פעלנדע טעג צו מתן תורה, אזויווי א מענטש וואס קוקט ארויס אויף א געוויסע טאג ציילט ער די טעג מיט בענקעניש. דאס איז אבער שווער פון עטליכע זייטן, ווייל לויט דעם וואלט מען ליבערשט געברויכט ציילן די טעג וואס זענען נאך געבליבן ביז מתן תורה (ימים הנכנסין), און נישט די טעג וואס זענען שוין פארביי (ימים היוצאין).

נאך דארף מען ערקלערן, לויטן טעם פון חינוך קומט אויס אז דאס ציילן איז א דירעקטע קשר צו מתן תורה, טא פארוואס אין די פסוקי התורה ווערט גענצליך איגנארירט דער קשר צווישן ספירה און מתן תורה, עס ווערט אין ערגעץ נישט דערמאנט אזא זאך. נאך מער, די מצוה ווערט גאר גערופן ספירת העומר און נישט ספירת מתן תורה, דארף מען וויסן וואס האט די ספירה א שייכות מיטן עומר, די תורה וואלט ליבערשט געדארפט מקשר זיין די ספירה מיטן חג השבועות, אבער דערווייל ווערט נישט דערמאנט אזא זאך אפילו ברמז.

די תשובה צו די ערשטע שאלה איז, אז באמת ווען איינער ציילט טעג אנצוקומען צו איין געוויסע טאג, וועלן געווענליך די אלטע טעג וואס זענען שוין פארביי, נישט טראגן קיין שום געוויכט. לדוגמא, איינער וואס דארף קריגן א מתנה אין פופציג טעג ארום, וועט ער אנקוקן די פופציג טעג ווי ליידיגע טעג וואס דינט נישט גארנישט, עס טוט אים בלויז צוריקהאלטן פון באקומען די מתנה, די טעג זענען אים ווי א חציצה. מיט יעדן טאג וואס גייט פארביי האט ער איין חציצה ווייניגער... ווי אנדערש איז אבער די טעג פון ספירת העומר, די טעג זענען נישט ליידיג נאר זענען באמת ימי בנין, מען בויעט אויף א בנין רוחני, און ווען איינער בויעט למשל א בנין פון צען שטאק, וועט ער נישט זאגן "איך האב נאך בלויז ניין שטאק, אכט שטאק" וכדו', נאר ער וועט ציילן מיט חשיבות יעדע איינציגע שטאק, ווייל יעדע שטאק איז א בנין פאר זיך.

אזוי איז אויך בימי הספירה, מיר טוהן אויפבויען אונזער רוחניות און מאכן די נויטיגע הכנות צו זיין גרייט מקבל צו זיין די תורה. פשט פון דעם בנין איז, ווייל באמת הקב"ה מצידו איז שוין מוכן צו גיבן די תורה ממש יעצט, נאר מיר פון אונזער זייט זענען פשוט נאכנישט גרייט דערצו, דעריבער בויעט מען די ימי הכנה, די רוחניות'דיגע שטאקן וואס טוט אונז מכשיר זיין לקבל התורה.

אצינד אז מיר פארשטייען, אז די באדייט פון ימי ספירה איז בעצם ימי בנין, קען מען אויך גוט פארשטיין די קשר פון ספירה צו עומר. ווייל ווי באוואוסט איז די עומר התנופה געקומען פון שְעׁוֹרִים, גערשטן, א מאכל בהמה. ווידער די מנחת שתי הלחם וואס מען איז מקריב שבועות קומט פון חיטים, ווייץ, וואס איז א מאכל אדם. שטייט אין זוהר אז די עומר פון שעורים איז דומה צו מנחת סוטה אז ביידע קומען פון א מאכל בהמה. איז פונקט ווי מנחת סוטה טוט מברר זיין די טהרה פון די פרוי אזוי אויך טוט ספירת העומר מברר זיין די טהרה פון א איד און גרייט אים אן לקראת מתן תורה. קומט אויס אז אונזער הכנה איז הא גופא, מקריב צו זיין די מאכל בהמה פאר השי"ת.

מיר וועלן באלד בעסער בעארבעטן די נקודה.

אבער וואס איז וויכטיג צו וויסן איז, אז די טעג צווישן פסח און שבועות טראגן א גרויס חשיבות. אין קדמונים איז מבואר אז דער מענטש לויט זיין התנהגות דורכאויס די טעג, אזוי פירט מען אים פון הימל במשך א גאנץ יאר. פשט איז ווייל פסח איז כידוע די עיקר פון א איד, די הארץ, דאן ווערט מען פריש נולד*, און דערנאך הייבן זיך אן די ימי גידול ווען דער מענטש וואקסט און ווערט אנטוויקעלט. גענוי ווי ביי א ניי געבוירן קינד, לויט וויאזוי ער אנטוויקעלט זיך דורכאויס די ערשטע צייט פון זיין לעבן אזוי וועט עס אים באגלייטן זיין גאנץ לעבן. דאס זעלבע איז אין די ימי הספירה, דאן ווערט דער מענטש געבויט - א בנין האדם, ממילא גייט דאס זיין די בנין אויף א גאנץ יאר.

*(ראה ענין זה באריכות במאמר 'יציאת מצרים - לידת עם ישראל')


תמימות - גדלות ועליה
עס איז פארהאן א מושג פון "כתר", און די תורה געפונט מען דאס ביי א נזיר "כי נזר אלקיו על ראשו". א נזיר איז זוכה לכתר וויבאלד ער איז זיך פורש פון וויין.

א כתר טראגט דער מלך העכערן קאפ, דאס באדייט אויף עפעס וואס איז אנדערש פון אלע נידריגערע חלקים, וויבאלד עס איז דאך העכער פונעם מענטש. א מענטש מיט אלע זיינע מעלות אינאיינעם, איז עס נאכאלץ בתוך די גבולים פונעם מענטש. אנדערש איז דער וואס איז זוכה צו כתר, טוט דאס אנדייטען אז ער איז דערהויבן העכערן מציאות פון א מענטש. די כתר פון א מלך ליגט נישט אינעם קאפ - נאר העכערן קאפ, דאס טוט צייגן אז דער מלך איז דערהויבן מער פון די גאנצע פאלק.

אין תורת הקבלה ווערט כתר באצייכענט אלס "אין סוף", לית ביה תפיסא כלל. למעשה נוצן מיר די הגדרה פון כתר ביי עטליכע פלעצער ווי קדושת כתר ביי מוסף ועוד. צו פארשטיין די בחינה, קענען מיר דאס אנקוקן ווי איינער וואס זוכט צו דאווענען צו השי"ת אבער עס זענען פארהאן גבולות און שטרויכלונגען. קומט אבער דער כח פון כתר און צוברעכט די אלע גבולות, כתר איז א בחינה פון שטארקע חסדים וואס טוהן פורץ זיין אלע גבולות, עד אין סוף. דורך כתר וואס דער אייבערשטער גיבט אונז ברוב רחמיו, קען מען דערמיט פועל'ן אן א גבול. די קאפ און די פיס זענען אלעס בתוך האדם, אבער כתר איז למעלה מן האדם, העכער אלע מושגים.

דעריבער איז דער נזיר זוכה צו כתר. ווייל דורך זיין פרישה פון וויין און שבירת התאוות, האט ער נישט קיין שום גבול צו וואו ער קען אנקומען און וואס ער קען משיג זיין אין רוחניות. די כתר פון א נזיר איז מעיד אז ער איז העכער פון די געווענליכע הישגים פון א מענטש.

משל למה הדבר דומה, צו א ראקעט וואס פליהט צו די לבנה און נעמט איין ריזיגע שטרעקעס. מערקווירדיג, אויב זאלן מיר צוזאמרעכענען אלע פוסטריט און שפרינגערייען פון א אינג קינד ביז די פינף יאר וועלן מיר אפשר האבן פונקט אזא ווייטקייט צו קענען אנקומען צו די לבנה... דער חילוק איז אבער אז דער קינד מיט יעדן שפרינג וואס ער גיבט פאלט ער צוריק אראפ. כדי אנצוקומען צו די לבנה מוז מען זיך גענצליך אפרייסן פון די גראוויטאציאנאלע כח המשיכה און נאר דאן קען מען גרייכן אזא ווייטקייט. אט דאס איז די כח פון א נזיר; דערמיט וואס ער האט זיך אפגעריסן לגמרי פון די כח המשיכה צו ארציות, קען ער מאכן פארשריט אזוי ווייט העכער מענטשליכע גבולות.

די עומר וואס קומט פון שעורים פון א מאכל בהמה איז ממש די זעלבע סוגיא. ווי דערמאנט איז פסח א זמן פון לידת עם ישראל, די ערשטע טאג פסח איז מען זוכה צו מדרגות עצומות, יעדער איד איז דומה לתינוק במעי אמו, מען לערנט אים אויס כל התורה כולה. אבער נאך די זמן הלידה פארגעסט ער אלעס און דארף צוריק אנהייבן פון פריש. ווען עס ענדיגט זיך די ערשטע טאג פסח הייבן מיר גלייך אן אויפצובויען פונדאסניי די נעכטיגע מדריגות, און לשם כך איז מען מקריב די קרבן עומר פון שעורים, א מאכל בהמה, צו צייגן אז מיר זענען מקריב אונזער בהמיות און רייסן זיך אפ דערפון, אזוי עפענען זיך אלע רוחניות'דיגע שערים. און מיר בויען אזוי ווייטער טאג נאך טאג בלי הפסק, מען פאלט נישט צוריק אראפ, ביז מען גרייכט דעם יום חמשים. די שבע שבתות זענען נאך אין די גבולים פון טבע - אבער דער יום החמשים, דאס איז שוין כתר, העכער אלעם!
און דאס איז די מהות פון ספירת העומר. ווען א מענטש ציילט טוט ער אויפבויען זיין עולם רוחני, און דאס וואס ער קען ממשיך זיין צו ציילן תמימות אן קיין ירידה איז בזכות זיין התנתקות פון בהמיות.

אונזער גאנצער לעבן באשטייט פון עליות מיט ירידות, מיר קענען שטייגן ראש השנה און נאכדעם צוריק אוועקפאלן, מיר ריכטן צו די לבנה אבער מען טרעפט זיך פלוצלינג למטה מעשרה... דאס איז דערפאר ווייל קיין איינע פון די זמנים האבן מיר נישט מתקן געווען און זיך אפגעריסן פון די בהמיות. דער סוד פונעם ראקעט איז, צו פליען אין איין ציה ברציפות ביזן יום החמשים. דאס ווערט געטון דורכן קרבן עומר, ווייל אין די רגע וואס מיר זענען מנותק פון די כח משיכה צו ארציות איז מען מער נישט פארבינדן צום ערד, אזוי קען מען גיין העכער טאג נאך טאג און נישט צוריקפאלן. דאס איז לפי ענ"ד בפשטות די כוונה פון מצות ספירה העומר.


תורה איידער מתן תורה?
מיר האבן אויבן געפרעגט נאך א שאלה, פארוואס די תורה דערמאנט נישט אפי' ברמז אז די ספירה איז לקראת מתן תורה. האבן מיר טאקע מסביר געווען במובן הפשוט די קשר צווישן ספירה און עומר, אבער סוף כל סוף וואלט לכאורה נאך אלץ די תורה געדארפט כאטש דערמאנען אונזער ציהל: מתן תורה. טא פארוואס איז די עיקר מטרה אויסגעלאזט געווארן? די ענטפער צו די שאלה איז, מיר קענען נישט ציילן לקראת מתן תורה, מיר האבן נישט די מעגליכקייט דערצו, וויבאלד יעצט לעת עתה ווייסן מיר נאכנישט וואס מיינט אפילו מתן תורה!

מיר וועלן בעסער ערקלערן די ווערטער.

אין פסוק שטייט "ויאמר ה' אל אברם לך לך מארצך וממולדתך ומבית אביך אל הארץ אשר אראך". פרעגן אלע מפורשים פארוואס שטייט נישט גלייך "לך לך אל ארץ כנען"? דאס קען מען מסביר זיין ווי פאלגענד: דער אייבערשטער באפעלט פאר אברהם "לך לך אל הארץ", דו הייב נאר אן גיין און ווען דו וועסט אנקומען דארטן וועסטו שוין אליין פארשטיין, "אשר אראך" דארטן וועל איך דיר שוין ווייזן וואס גייט פאר אויף יענעם מקום. איך קען דיר עס דא נישט ווייזן ווייל דאס איז א זאך וואס מען קען נישט פארשטיין ביז מען קומט אן אהין!

משל למה הדבר דומה, צו א מענטש וואס איז געבוירן אין א הייל און קיינמאל נישט געזען קיין ליכטיגקייט. אויב וויל מען אים איבערצייגן צו גיין דארט וואו ס'יז ליכטיג, טויג נישט, ווייל ער באגרייפט דאך נישט וואס מיינט ליכטיגקייט, ער וועט אפילו נישט זיין גרייט זיך אנצושטרענגען דערצו ווייל ער האט נאכנישט געשפירט די תענוג פון ליכטיגקייט. די איינציגסטע מהלך מיט אים איז, בלויז איבער רעדן ארויסצוגיין פון הייל, אויב גלייבט ער אין דיר וועט ער פאלגן. אבער סתם הייסן טוהן עפעס וואס ער איז נישט משיג וועט עס נישט משפיע זיין אויף אים.

ווען מיר ריכטן אונזערע טעג לקראת מתן תורה, קען מען אונז נישט זאגן וואו אהין מען גייט, מען קען בלויז הייסן ארויסגיין פון הייל און גיבן דירעקציעס איבערצולאזן די מאכל הבהמיות, יעדער לפי תכונתו, בלויז דאן וועלן מיר קענען אנקומען העכער און העכער. אבער די העכער קען מען נאר מען משיג זיין נאכן גרייכן די ציהל, ווייל בעפאר דעם קען מען בכלל נישט רעדן קיין וואו אהין מען ציהלט ווייל מיר האבן נישט קיין השגה אין די זעלטענע יופי און געוואלדיגע שינויים צו וואס מען איז זוכה דורך מתן תורה – דארט איז דאך די מדובר פון נצחית, אין סופית! העכער אלעם!


איך קען דיר נישט מסביר זיין
די מדרש דערציילט אויף אהרן הכהן ווען ער האט געדארפט גיין פון די וועלט, האט ער נישט געוואלט. איז משה רבינו און אלעזר הכהן מיטגעגאנגען מיט אים צו די מערה אויפן בארג, איז געווען דארט א בעט. אהרן האט זיך געלייגט אויפן בעט, פארמאכט די אויגן. דערנאך איז געווען א ענן אויפן בארג, האט משה געפרעגט אהרן: וואס זעסטו דארט? האט ער אים געזאגט: איך זע גארנישט. האט ער געפרעגט נאכאמאל: וואס זעסטו דארט? האט אהרן נאכאמאל געזאגט: איך זע גארנישט. ביים דריטן מאל פרעגן האט אים אהרן געזאגט: "משה אחי איני כדאי לומר לך, אלא הלואי וקודם זמן באתי לכאן". משה מיין ברודער, איך בין נישט ווערט דיר צו זאגן, הלואי וואלט איך דא געווען פון לאנג צוריק!

אהרן, ווען ער איז געגאנגען צוריקגעבן נשמתו ליוצרה, האט ער געוויס פארשטאנען אז ער גייט צום כסא הכבוד, ער האט זיכער געוואוסט צו זאגן פון מיתת נשיקה. פונדעסטוועגן האט ער עס נישט געקענט ארויסזאגן ווייל ער האט עס למעשה נאכנישט טועם געווען. דעריבער האט ער געזאגט צו משה, איני כדאי לומר לך – איך קען דיר נישט מסביר זיין, אזויפול קען איך דיר זאגן אז דאס איז גאר הייליג און הלואי וואלט איך דאס טועם געווען פריער.

מיר האבן געשטעלט א פראגע, פארוואס איז נישט דערמאנט מתן תורה במצות הספירה. די תשובה איז אז עס איז פשוט נישט שייך צו דערציילן דערוועגן. צי קענען מיר דען פארשטיין תורה, קודם מתן תורה? קענען מיר פארשטיין מתיקות התורה? בלויז נאכן ערהאלטן, וועלן מיר דאן פארשטיין אז הלואי וואלטן מיר דאס טועם געווען פון לאנג צוריק!

מיר זענען עדות צו פולע בעלי תשובה וואס האבן אפגעלאזט זייער פריערדיגע וועלט און געווארן ממש בני תורה. אויב זאל זיין פרייער חבר פארלאנגען א הסבר וויאזוי עס שפירט צו זיין א שומר תו"מ, וועט ער געוויס ענטפערן: איני כדאי לומר לך, איך קען דיר דאס נישט ערקלערן, אבער הלואי וואלט איך דאס געהאט פון לאנג צוריק. בעפאר דעם האט ער קיינמאל אין לעבן נישט געחלומ'ט פון די תענוג פון אידישקייט, פון א דף גמרא, פון א שבת'דיגע טיש און א מצוה. א פרעמדער וואס לעבט נישט מיט אזוינס וועט דאס נישט פארשטיין. ווידער דער בעל תשובה, וויאזוי איז ער יא נתעלה געווארן? דערפאר ווייל ער האט זיך אפגעריסן פון זיין ארציות און דאן הייבט מען פשוט אן צו שוועבן העכער און העכער.

גענוי דאס פאסירט מיט אונז אין די טעג פון ספירת העומר, מיר ציילן טאג נאך טאג אן קיין אפשטעל. א איד דערהייבט זיך און פליהט עד אין סוף, ווען פלוצלונג דערזעט ער שינויים אין רוחניות, זאכן וואס ער האט נישט געחלומ'ט דערויף. יעדער דארף גלייבן אז א מענטש קען אנהייבן זען נייע זאכן ביים לערנען און דאווענען, ביי מידות און פערזענליכע עניינים, אלעמאל איז מעגליך צו גיין העכער. מיר דארפן טון נאר איין זאך: זיך אפרייסן פון אונזער קשר צו טבע און מקריב זיין א קרבן פון בהמיות, אפילו א כלשהו, און מיט דעם כח וועט מען קענען ממשיך זיין און גיין העכער אנע ירידות, ווייל מען האט זיך אפגעריסן פון די כח המשיכה. ביז מיר וועלן צום סוף ענדיגן די ניין און פערציג טעג און גרייכן דעם יום החמישים פון מתן תורה.

די נקודה ליגט אויף אונז יעדן יאר, אפירצוזוכן איין זאך וואס האלט אונז מקושר צו ארציות און פרובירן זיך אפצורייסן דערפון. פונקט ווי יעדער יום טוב האט זיך זיין סגולה, אזוי אויך אין די טעג איז דא באזונדערע סגולה און סייעתא דשמיא זוכה צו זיין אין אזא התנתקות פון זאכן וואס האלטן אונז אפ פון שטייגן.

מיט יעדן קרבן זענען מיר מקריב עפעס פון זיך פאר השי"ת, א זבח איז מען מקריב דם, הקרבת הנפש. אויך א מנחה איז מען מקריב א מאכל וואס טוט גיבן לעבן פאר א מענטש. אצינד ביי עומר איז מען אויך מקריב דאס לעבן.

שעורים איז טאקע א מאכל בהמה אבער פארט קען עס גיבן לעבן. דעריבער הייבן מיר אן ציילן באלד ביים צווייטן טאג פסח און זענען ממשיך מיט דעם כח צו גיין ווייטער ביזן ענדע.


עבודה פון חכמה ודעת
די ענין פון מתן תורה ווערט דערמאנט אין פרשת יתרו און אויך אין סוף פרשת משפטים. איז דערויף באוואוסט די ווערטער פון הגרי"ז מבריסק זצ"ל (סו"פ משפטים) אז די חילוק איז, אין פר' יתרו רעדט מען פון מתן תורה, אבער אין פר' משפטים רעדט מען פון די כריתת ברית בין הקב"ה וישראל.

אינעם יו"ט שבועות דערמאנען מיר יעדעס יאר ביידע ענינים, סיי מתן תורה און סיי די כניסה לברית. אן אריינצוגיין אין די כוונות עמוקות פון ספירת העומר, קען מען זאגן אז באופן כללי איז פארהאן צוויי מערכות, איינס איז "חכמה" און איינס איז "דעת". דאס וואס מיר האבן אויבן געזאגט אז די טעג זענען ימי בנין, מיר וואקסן און ווערן אנטוויקעלט, איז די כוונה צו אט די צוויי מערכות, וואקסן אין חכמה - תורה, און וואקסן אין דעת – כריתת הברית.

צום ערשטע וועלן מיר ערקלערן וואס מיינט חכמה.
די מהות פון חכמה איז צו וויסן וואס א זאך איז, צו וויסן אז צוויי מיט צוויי איז פיר, דאס מיינט חכמה. אבער נישט אינגאנצן אזוי פשוט ווייל חכמה באדייט די ריכטיגע הגדרה פון זאכן, דאס וואס מאכט א הבדל צווישן א מענטש און א בהמה. די בהמה קען גיין אויפן גאס נעבן א מענטש, און מיינען אז דאס איז א שטיק פלייש; זי זעהט קאלירן אבער קען נישט אידענטיפיצירן קיין חפצים. נאר א מענטש זעט און אידענטיפיצירט זאכן מיט די ריכטיגע הגדרה. אבער אויך ביי מענטשן איז פארהאן אסאך חילוקים, דאס הייסט אזוי, עס קען ליגן א בלויע ספר אויפן טיש, די בהמה זעט נישט מער ווי א בלויע זאך; דער גוי זעט שוין א בוך; אבער דער איד זעט גאר א הייליגן חומש! פון א חומש ביז א בוך איז א גרויסער חילוק, און פון א בוך ביז א בלויען קאליר איז אויך א גרויסער חילוק.

די עיקר וואס מען ברויך וואקסן די טעג איז צו וואקסן אין חכמה, פשוט קענען מגדיר זיין זאכן ריכטיג – וואס באדייט א איד; וואס באדייט בורא כל עולמים; און וואס באדייט תורה. א איד זאל זיך צוגרייטן אז ווען ער שטייט פארן בארג סיני זאל ער וויסן וואס ער זעט! ווען ער זעהט די פולע זבחים זאל ער וויסן ער איז אין בית המקדש, און נישט אין סתם אין בוטשער. מיט חכמה מוז מען קענען מגדיר זיין זאכן ריכטיג.

איך האב אמאל געהערט פארוואס די גמרא האט נישט קיין דף א'? ווייל די ערשטע דף איז די שער-בלאט, דארט שטייט בלויז "תלמוד בבלי". איידער דו הייבסט אן לערנען מוזטו קודם וויסן אז אצינד לערנט מען גמרא, תלמוד בבלי, אז נישט קען מען נישט אנהייבן צו לערנען. דאס איז די כוונה פון חכמה, מגדיר זיין ריכטיג וואס איז גמרא, וואס איז רש"י און וואס איז תוס'. וואס איז השי"ת און וואס בין איך.

גייענדיג צו די עקידה האט אברהם אבינו געזען די ענן אויפן בארג, האט ער געפרעגט זיינע באגלייטער און וויבאלד זיי האבן נישט געזען האט ער געזאגט "שְבוּ לָכֶם פֹה עִם הַחֲמוֹר". זאגן חז"ל אויף דעם "עַם הדומה לחמור". פארוואס האט אברהם זיי מגדיר געווען אלס חמור, ער וואלט זיי ליבערשט געדארפט רופן בלינדע?

די תירוץ איז אז א חסרון אין הבחנה איז דאך ממש די הגדרה פון א בהמה. יעדער האט געזען א ענן באזעצט דעם בארג, נאר אברהם און יצחק האבן דערין געזען השראת השכינה, ווידער די נערים האבן נישט געזען מער ווי א ענן, דאס איז גענוי ווי דער חמור האט געזען! זיי זענען נישט געווען בלינד, זיי האבן געזען, אבער מבחין געווען האבן זיי פונקט ווי דער חמור.

דאס איז די ערשטע מהות פון ספירת העומר, משיג צו זיין חכמה דורך זיך אפרייסן פון גשמיות. ווייל ווילאנג דער מענטש איז נאך צוגעבינדן צו ארציות איז ער כבהמה למחצה, פרובירט ארויפצוקריכן דרייסיג פערציג מדריגות אבער צו פופציג, צו מתן תורה קען מען נישט אנקומען אויף אזא אופן.
די נשמה פון אונז אלע איז גע
שטאנען ביי מתן תורה. זאל א מענטש טראכטן ביי זיך אויב זאל מען אים שטעלן היינט צוטאגס פאר אזא מעמד, צי וואלט ער פארשטאנען די גרויסקייט דערפון – אדער וואלט ער ביי די קולות וברקים געהערט א הויכן דונער און וואלט געמאכט די ברכה שכחו וגבורתו מלא עולם... א מענטש ווען ער שטייט אויף אינדערפרי מוז ער וויסן די באדייט פון די וועלט און די באדייט פון מודה אני לפניך. ווען ער עסט ברויט זאל ער וויסן וואס איז דאס ברויט, ברויט איז די כח החיים, און חיים איז א דף גמרא, און גמרא איז נצח נצחים!

דער חלק ווערט גערופן חכמה, און דאס איז די ערשטע חלק פון מערכת מתן תורה, צו עפענען דעם קאפ כדי צו קענען צוקומען צו הבנה. אויב זעט איר דעם חפץ חיים זאלט איר וויסן אז איר זעט נישט קיין מענטש, נאר איר זעט דעם "חפץ חיים"! צוגלייך זאל א מענטש וויסן אפצושאצן ריכטיג זיך אליין און די אייגענע כחות. אויב איינער טראכט אויף זיך ער איז א שמאטע, וועלן זיינע כחות טאקע זיין אייניג שוואך. מיר זאלן וויסן אז מיר האבן דא אן הבטחה, אויב איז מען מקריב די עומר די בהמיות, וועט אונזער שכל פלוצלונג אויפלייכטן און מיר וועלן זען זאכן לויטן אמת.


דעת – נאמנות
די צווייטע מערכה פון מתן תורה איז כריתת הברית, אנטקעגן דעת. דהיינו אז ס'יז נישט גענוג בלויז אז מיר זעהן די זאכן נאר מיר מוזן זיך אויך מחבר זיין צו די זאכן און דערמיט לעבן אונזער לעבן. מיר וועלן דאס מבאר זיין.

ווען הקב"ה האט מיט אונז געמאכט א ברית איז דאס געווען פול טיפער פון יעדע אנדערע הסכם. א ברית באדייט אז מען בלייבט נאמן צום כורת הברית מיט אונזער גאנצער לעבן, נישט נאר מיט א חלק פונעם לעבן. א איד זאל זיך זעלבסט בוחן זיין וויאזוי ער לעבט, צי ער לעבט א לעבן ווי א איד, א לעבן מיט הקב"ה פון עליות יעדן טאג. אט אזוי דארף אויסקוקן אונזער לעבן.

מיר ווייסן אז די יסוד פון אלעם איז אמונה, ווי דער פסוק זאגט "צדיק באמונתו יחיה" (חבקוק ב ד). די מושג פון אמונה זענען מיר געוואוינט צו טייטשן אלס היפך-ידיעה; ווייל א זאך וואס מען ווייסט דארף מען נישט גלייבן, נאר עפעס וואס מען ווייסט נישט, דארף מען דערין גלייבן. אבער באמת איז דאס נישט ריכטיג ווייל במציאות איז שווער פאר א מענטש צו גלייבן אין עפעס וואס ער האט נישט קיין ידיעה דערין.

נאך מער, די גאנצע תורה איז פול מיט ידיעות ברורות! מיר ווייסן אז ס'יז פארהאן א בורא אויף דער וועלט, מיר ווייסן אז די תורה איז אמת, און אלע עיקרי היהדות איז ידועה בבירור גמור, אפילו די ענין פון ביאת המשיח – וואס בעצם איז נישט שייך דערביי קיין ידיעה וויבאלד עס האט נאכנישט פאסירט אבער פאר אונז איז עס ברור כמו-ידיעה. די אני מאמין וואס מיר זאגן גייט ארויף טאקע אויף די ידיעות וואס מיר ווייסן בבירור גמור.

נאר די עיקר נקודת האמונה איז צו זיין "אָמוֹן" אינעם אייבערשטען, כלשון הפסוק "וָאֶהיֶה אֶצלוֹ אָמוֹן, וָאֶהיֶה שַעֲשׁוּעִים יוֹם יוֹם", דאס מיינט אויפוואקסן אינאיינעם און לעבן מיטן פולסטן טראסט אין הקב"ה, און דעס איז אונזער עיקר עבודה כלפי השי"ת צו זיין נאמן פאר אים בנאמנות יתירה. די נאמנות איז באמת די ענין פון בטחון ווי עס ווערט דערמאנט אין רבינו יונה (ברכות ד:) "והבטחון הוא עיקר היראה והאמונה".

דאס הייסט אזוי, ווען איינער לערנט א סוגיא און עס ווערט קלאר אין זיין קאפ האט ער קונה געווען א ידיעה. יעצט אויב נאכן לערנען איז ער ממשיך זיין לעבן אנדערש ווי דאס וואס עס איז נתברר געווארן אין די סוגיא, איז א סימן אז ער איז נישט נאמן צו די סוגיא, ער גלייבט נישט עכט אין וואס עס איז נתברר געווארן. די זעלבע זאך ווען א איד שרייט אויס שמע ישראל ה"א ה' אחד ווייסט ער אז אין עוד מלבדו. יעצט אויב נאכדעם דרייט ער זיך ווייטער ארום פארדאגה'ט אויף זיינע מצבים אנשטאט צו זיין א בוטח בה', איז א סימן אז ער איז נישט נאמן צו די ידיעה פון אין עוד מלבדו. אדער אויב לערנט מען דעם פסוק "והגית בו יומם ולילה" און צום סוף איז ער מבטל זמן, איז דאס א חוסר נאמנות.


נאמנות, עצם החיים
די גמרא אין תענית ברענגט בשם רב אמי: "בא וראה כמה גדולים בעלי אמנה, מנין? מחולדה ובור", איז רש"י דארט מפרש, "מחולדה ובור. שהמיתו שני בני אדם מצוי הוא באגדה מעשה בבחור אחד שנתן אמונתו לריבה אחת שישאנה אמרה מי מעיד והיה שם בור אחד וחולדה, אמר הבחור בור וחולדה עדים בדבר. לימים עבר על אמונתו ונשא אחרת והוליד שני בנים, אחד נפל לבור ומת וא' נשכתו חולדה ומת, אמרה לו אשתו מה מעשה הוא זה שבנינו מתים במיתה משונה ואמר לה כך וכך היה המעשה".

דאס הייסט, א בחור האט פארשפראכן א מיידל ער וועט מיט איר הייראטן, האט זי געוואלט האבן עדות צו די פארשפרעכונג. האט ער געזאגט די בור און די חולדה זענען עדות דערצו. נאך א צייט האט ער עובר געווען אויף זיין צוזאג דורך הייראטן א צווייטן און געהאט צוויי קינדער, איין קינד איז אריינגעפאלן אין א גרוב און געשטארבן דער צווייטער קינד איז געביסן געווארן דורך א חולדה און געשטארבן, האט זיין ווייב אים געפרעגט פשט פון די מיתות משונות האט ער זיך דערמאנט פון די מעשה און די צוזאג צו די ערשטע מיידל. האט ער מגרש געווען זיין ווייב און געגאנגען אויפזוכן די מיידל וואס האט געווארט אויף אים בנאמנות.

מיר זעהן פון דעם חז"ל א דבר נורא. אין אונזער מאדערנע וועלט אויב איז מען אין א שווערע מצב ח"ו זוכט מען אפיר אלע מינים מיטלען וואס צו טוהן, אבער צי געדענקט מען דען די עיקר נאמנות וואס מען האט כורת ברית געווען צו לעבן ביינאזעם מיטן רבש"ע? איז דען דעס נישט קיין מיטל וואס וואלט געקענט משפיע זיין אויפן מצב? ביי די דערמאנטע מעשה פון חולדה ובור, ווען נישט דאס וואס די חולדה ובור מאנען זייערס אלס עדות וואלט די מיידל געבליבן אין איר צרת עגונה כל ימי חייה, פארט אבער האט זי אליינס גארנישט געטון קעגן דעם וויבאלד זי האט כורת געווען א ברית מיט אים, אט דאס מיינט ריכטיגע נאמנות!

און באמת, די גאנצע טבע הבריאה איז מיוסד אויפן יסוד פון נאמנות, א ריזיגער שטערן וועט קיינמאל נישט משנה זיין איר גאנג, אויך א פיצעלע אטאם וועט נישט טוישן איר וועזן, ווייל זיי זענען נאמן צו השי"ת. חז"ל דערציילן אז אשמדאי האט באהאלטן דעם ווערימל שמיר ביי א פויגל, ווען מען האט צוגענומען דעם שמיר פון איר האט זי זיך גענומען דאס לעבן. פארוואס, ווייל וויבאלד זי האט זיך מתחייב געווען בנאמנות אויפן פקדון, איז ווען זי איז דורכגעפאלן דארף זי נישט קיין לעבן, ווייל נאמנות איז ממש עצם החיים. און אזוי ברויכן מיר זיין נאמן צו הקב"ה.

אין די ימי הספירה בויען מיר אויף דעם ברית, נישט איבערצולאזן איינעם דעם צווייטן אפילו אויף א רגע. מיר האבן כורת געווען א ברית און מבטיח געווען להקב"ה צו לערנען תורה שטענדיג. יעדן טאג נאכאמאל געדענקען אז עס איז פארהאן א גן עדן מיט א גיהנם, די גאנצע געשטעל און אויסקוק פון אונזער לעבן דארף זיין אידישלעך עפ"י תורה, דאס איז אונזער הבטחה, און דעס בויעט מען אויף יעדן יאר באזונדער פונדאסניי, א מנחה חדשה.

די בנין גייט צו פון פסח ביז מתן תורה צעביסלעך בהדרגה, נישט אויף איין מאל. אזוי ווי די מעשה פון אלישע וואס האט מחיה מתים געווען דאס קינד איז אויך צוגעגאנגען באופן זה בהדרגה, "וישם פיו על פיו ועיניו על עיניו, עד שבע פעמים", הערשט דאן "ויפקח הנער את עיניו" (מ"ב ב לה).
די גאנצע מהות פון א איד איז ווי שטארק איז געבויט זיין נאמנות, "וצדיק באמונתו יחיה" דאס איז דאס גאנצע לעבן. מען הייבט דאס נישט אן פריש יעדן טאג נאר מען איז מחזק די נאמנות און מען בויעט עס אויף די גאנצע צייט.

דאס זענען די צוויי מערכות פון חכמה ודעת. ווי דערמאנט קענען מיר פארשטיין די זאך זייער קלאר ווען מיר זעהן ווי א חוזר בתשובה, די ערשטע טריט וואס פאסירט ביי אים איז "ער עפענט זיך די קאפ'. ביז דאן ווען ער פלעגט קומען אין בהמ"ד האט ער געזען מאדנע מענטשן שרייען איינעם אויפן אנדערן מיט קולות... אבער היינט האט זיך אים געעפענט די אויגן ער ווייסט שוין וואס מיינט לערנען תורה, וואס מיינט א דף גמרא, וואס מיינט א ספר תורה און ארון הקודש. די קומענדיגע טריט נעמט ער זיינע ידיעות אויף למעשה, ער טוישט זיין לעבן לויט די זאכן וואס זענען אים קלאר געווארן.

אזוי ברויך יעדער קודם עפענען די אויגן און מגדיר זיין זאכן ריכטיג, נאכדעם וואס ער פארשטייט שוין זאל עס עס נעמען א טריט ווייטער און בלייבן נאמן דערצו אויף למעשה, די זאכן זענען אונז מחייב. מיר זענען נשבע געווארן צו זיין קשור לתורה, און דערמיט דארפן מיר לעבן און כסדר מחדש זיין דעם קשר ביזן זוכה זיין צו השפעות וגדולות.


שתי הלחם – מאכל אדם
דאס אלעס הייבט זיך אן ביי קרבן עומר, דורך א קליינע התנתקות פון גשמיות פון מאכל בהמה.

קיין וואו קומט מען אן צום סוף פון די גאנצע בנין?
זאגט די פסוק "מִמֹשְבוֹתֵיכֶם תָבִיא לֶחֶם תְנוּפָה שְתַיִם". מיר זענען מקריב בחג השבועות די שתי הלחם געמאכט פון חיטים, א מאכל אדם. ווייל אויב איז מען מקריב פון זיך די בהמיות ווערט מען נתעלה צו א אדם, און פון דארט איז מען זוכה צו קענען מקריב זיין אפילו די מאכל אדם און גרייכן מדריגת כתר! וואס איז נאך העכער פון א אדם.

צו פארשטיין עטוואס דער "למעלה מגדר אדם" וועלן מיר ברענגען א סיפור. א געוויסע שטאט האט געשיקט א בריוו צום חתם סופר זצ"ל איבער צרות וואס האט באפאלן זייער שטאט, האבן זיי געבעטן דער רבי זאל מתפלל זיין ביים ציון פון זיין רבי, רבי נתן אדלער זצ"ל. האט דער חתם סופר געענטפערט אין א בריוו, אז ער איז מתפלל פאר זיי און באשרייבט א מעשה אז רבי נתן אדלער האט געהאט א בת יחידה א גרויסע צדיקת, זי איז אוועק זייער אינג אן איבערלאזן קינדער. פארציילט דער חת"ס אז ער האט דאן נישט געזען אויף זיין רבי קיין שום אויסדרוק פון צער, ווען ער האט געזאגט די ברכה ברוך דיין האמת האט ער געזען א שמחה גדולה כיום שמחת תורה! יענעם שבת האט ער עולה געווען לתורה ווי זיין מנהג און אינמיטן ליינען האט ער געלאזט א טרער, האט רבי נתן געשווינד אפגעווישט דעם טרער און זיך מחזק געווען, און פון דאן אן האט מען נישט געזען קיין שום צער ועצב. אזוי פארציילט דער חת"ס.

האבן מיר דא א דוגמא פון למעלה מגדר אדם!

ווען מען איז מתבונן וואס דא איז פארגעגאנגען, מיר האבן דערביי נישט קיין השגה און מיר זאלן נישט וויסן פון אזא צער, ווייל מען קען דאס בכלל נישט משיג זיין. אבער רבי נתן האט נישט נאר מצדיק געווען דעם דין, נאר ממשיך געווען מיטן להתענג על ה', ער האט דאן געשפירט שמחת תורה! פארוואס, ווייל ער האט פארשטאנען אז ער באקומט די מכה פונעם טאטן אין הימל. דאן האט ער פלוצלונג מרגיש געווען די האנט פון טאטן רירט אים אן, האט ער אנגעכאפט די האנט און געקושט... מיר האבן נישט קיין מושג וואספארא מתיקות די אידן האבן טועם געווען בעולם הזה.

דעס איז די עבודה פון ספירה, מיר דארפן אנהייבן מיטן קרבן עומר וועלן מיר מאכן פארשריט – און יעדער קען מאכן די פארשריט! אזוי אז צום סוף וועלן מיר גרייכן דעם חג השבועות און מקריב זיין די שתי הלחם, אפילו די מאכל אדם אויך, און דאן וועט מען זוכה זיין צו זאכן וואס מען האט קיינמאל דערויף נישט געחלומ'ט.

וויפיל אידן זענען דען אין אזא הויכע מדרגה. ווען איך פלעג זיין אין חוץ לארץ האט מען געענדיגט תפילות נעילה צוויי שעה נאך צאת הכוכבים, אבער דא אין אר"י ענדיגט מען יא ביים זמן. אבער ר' יחזקאל לעווינשטיין זצ"ל דער משגיח, האט צוזאמגעשלעפט א מנין און ממשיך געווען תפילת נעילה אין א זייטיגן שטיבל, ער איז שוין דאן נישט געווען קיין אינגערמאן. ער האט זיך פשוט נישט געקענט אפרייסן פון יום כיפור, ער האט געזען דערין א תענוג מאין כמוהו!

צו דעם קען יעדער זוכה זיין, דאס איז א הבטחה פון השי"ת. נאר עס הייבט זי אן ביי אונז, ביים מקריב זיין די עומר, די מנחה חדשה, דורך א התנתקות פון בהמיות. ביזן עס מקיים זיין באופן מעשיי, און דערנאך איז מען זוכה צו חידושים וואס מען האט זיך בכלל נישט געראכטן, ווען מיר וועלן זוכה זיין צו קבלת התורה.

***

[שוועמל]

PDF

[מחר]

יישר כח !!!!

[פ' לך לך]

געוואלדיג! א הארציגן ישר כח פארן עונג יו"ט!

[ענדע צדיק!]

א ריזן דאנק אייך ידידינו ר' שוועמל

[נא_שכל]

א ריזן דאנק אייך ידידינו ר' שוועמל

ארויסגעפרינט, איבערגיין מיט יישוב הדעת.

[קברנה סובניון]

ייש"כ' געמאכט קאפיס פאר חברים
שטארק הנאה געהאט ב"ה

we wana more

[תג נוצער]

א ריזן יישר כח

[שוועמל]

דא איז דעם שיעור אויף אידיש, מיט אביסל מער ספייסעס ווי דאס וואס כאב נאכגעשריבן פון ספר..

[לינק אוועקגענומען]
עס איז אויף ובלכתך בדרך דא http://www.eshiur.org/product/--6003/en/

[תג נוצער]

יעלה ויבא לכבוד יום טוב

[יעדער]

קבלת עול התורה עפ“י שיעורי ר' שמעון פינקוס זצ“ל