פורים קטן

[טאבאקא]

אין די משנה אין מס' מגילה ווערט גע'פסק'עט "אין בין אדר ראשון לאדר שני אלא מקרא מגילה ומתנות לאביונים בלבד".
און אין שו"ע ווערט עס אויך אזוי געברענגט אן קיין שום חולק.

קומט דאך אויס אז אין י"ד אדר ראשון וואס ווערט אנגערופן "פורים קטן", ברויך מען מקיין זיין "משתה ושמחה" און משלוח מנות".

אבער למעשה פירט מען זיך נישט אזוי. ס'איז טאקע דא געציילטע מקומות וואו מען מאכט א שטיקל מצב פון פורים קטן, ווי אין קרעטשניף און נאך. אבער דאס האט לכאורה נישט מיט די גמ', ווייל דארט וואלט מען עס געטון אן דעם.

סיי ווי אזוי דארף עס א הסבר פארואס מען האלט נישט איין א בפירושע משנה אן קיין חולקים.


וטוב לב משתה תמיד.

[יגעתי ומצאתי]

אין אז מ'פאסט נישט תענית אסתר קטן שטערט דיך אויך?... גראדע איז דא אזא י"א אויך קוק אוצר הגאונים חלק התשובות מגילה דף ו' ע"ב.

לעצם הענין, קוק אריין דארט אין תוס' ר"א, און אין שו"ע סימן תרצ"ז ווערט געברענגט 3 דיעות עיי"ש אלעס ווערט זייער קלאר אויסגעשמועסט אין טור ב"י. אין שו"ת חת"ס או"ח סי' ר"ח איז דא א הערליכע ביאור פארוואס מ'מאכט נישט קיין משתה ושמחה אד"ר אבער ס'איז אסור בהספד ובתענית אין לכאורה זריזין מקדימין למצוות וואלט דער עיקר געדארפט זיין אד"ר עיי"ש, (ועיי"ע שו"ת חת"ס סי' קס"ג).

פונם מנהג ביי געוויסע קרייזן צו פראווען משתה ושמחה אד"ר האביך נאך קיינמאל נישט געהערט אפשר ברענגט איר עפעס מער? ס'וואלט אינטערעסאנט געווען.

[דוד פיישוט]

זעענדיג דעם אשכול האב איך מיך דערמאנט אז אין א אלטע גליון שרייבט ער די זעלבע

[אלף בית]

סאיז מיר בייגעפאלן א שיינעם געדאנק אויף פורים קטן.
דער רמ"א זאגט "י"א שחייב להרבות במשתה ושמחה בי"ד שבאדר ראשון ואין נוהגין כן מ"מ ירבה קצת בסעודה כדי לצאת ידי המחמירים וטוב לב משתה תמיד".
לייגט צו דער מגן אברהם "בשמחת מצות אלוקינו להעמיד אז ימלא שחוק פינו במהרה בימינו אמן"
איז פשט אזוי, מיר האפן דאך אז משיח גייט אנקומען יעדן טאג און דעמאלט וועט בי"ד מקדש זיין דעם חודש, אפשר וועלן זיי באשליסן נישט מעבר זיין דעם יאר און עס וועט נישט זיין קיין צווייטע אדר.
קומט אויס אז פורים קטן איז דער ריכטיגער פורים, וועגן דעם דארף מען אויך מאכן א סעודה פורים קטן.

[prowed jew]

אין ברטנורא אויף די משנה הנ''ל שטייט קלאר
מ'שיקט נישט קיין משלוח מנות ווייל ס'איז נישט דא קיין משתה ושמחה
(כ'דענק נישט פינקטליך די לשון)
יעצט פון ווי נעמט ער אז סיניש דא קיין משתה ושמחה?

[באמבאסטיש]

סאיז מיר בייגעפאלן א שיינעם געדאנק אויף פורים קטן.
דער רמ"א זאגט "י"א שחייב להרבות במשתה ושמחה בי"ד שבאדר ראשון ואין נוהגין כן מ"מ ירבה קצת בסעודה כדי לצאת ידי המחמירים וטוב לב משתה תמיד".
לייגט צו דער מגן אברהם "בשמחת מצות אלוקינו להעמיד אז ימלא שחוק פינו במהרה בימינו אמן"
איז פשט אזוי, מיר האפן דאך אז משיח גייט אנקומען יעדן טאג און דעמאלט וועט בי"ד מקדש זיין דעם חודש, אפשר וועלן זיי באשליסן נישט מעבר זיין דעם יאר און עס וועט נישט זיין קיין צווייטע אדר.
קומט אויס אז פורים קטן איז דער ריכטיגער פורים, וועגן דעם דארף מען אויך מאכן א סעודה פורים קטן.

איך האב היינט איבערגעזאגט דיין ווארט פאר א מיטל יעריגער איד א ת"ח, און ער האט געוואלדיג הנאה געהאט דערפון.

[אלף בית]

יישר כח פאר די קאמפלימענט.

* * *
כ'האב יעצט געזעהן אין גליון קול התאחדותינו (סאטמאר ב"ב) האבן זיי דארט אסאך שיינע ענינים איבער פורים קטן.
בין הדברים ברענגען זיי דארט אז רביה"ק בעל דברי יואל מ'סאטמאר פלעגט פורים קטן מאכן א סעודה מיט בשר ודגים, ביי זיך אין צימער, צום בענטשן האט מען אריינגערופן נאך צוויי מענטשן צו מזומן און מ'האט געזונגען שושנת יעקב.
ווען איך וואלט דאס געזעהן פריער וואלט איך היינט באשטעלט ביי מיין ווייב פאר פרישטיג א בילקעלע מיט פיש.

[אבני שיש]

היום בתפלת שחרית נתעורר לי השאלה אם אצל החסידים אומרים תחנון בשיתסר ושיבסר לאדר א'. הבעל תפילה שלי עשה הלכה למעשה ואמר קדיש, אבל איני יודע אם זה בגלל ברית מילה או חתן וכדו'.
ובחיפושינו חיפשנו, ומצאתי שהחנוני (קרעמער) כבר פלפול בדיון זה.

תני חדא כשחל שיתסר קטן בליל ששי אוכלין ושותין ושמחין ותניא אידך אין אוכלין ולא שותין ולא שמחין לא קשיא כאן קודם חצות כאן לאחר חצות.

אולם כבר כתב הרמ"ע מפאנו שאין למדין הלכה מדברין אגדה... והשאלה במקומה עומדת למחר אם לומר תחנון או לא.
נ"ב, בשבילי השאלה הוא רק להלכה ולא למעשה, משום שיש ברית למחר בביהמ"ד שלי...

[קרעמער]

אין מיין שוהל איז היינט נישט נוגע געווען די שאלה, טאקע צוליב א ברית מילה

[יגעתי ומצאתי]

אין מקום לספק הנ"ל שכל מה שאין אומרים תחנון בט"ז וי"ז הוא מחמת ההו"א בגמ' שיהיו יכולין לקרוא מגילה (וידוע מהקאצקער זצ"ל שהו"א בגמ' יש לו קדושה כמו חצי מסקנא) וידוע שגם ע"ז הרעישו הרבה גדולים, אבל באדר א' מבואר במשנה שאינו כשר למגילה ממילא גם אין מקום לההו"א וממילא צריכין לומר תחנון.

[לאטצי]

אין מקום לספק הנ"ל שכל מה שאין אומרים תחנון בט"ז וי"ז הוא מחמת ההו"א בגמ' שיהיו יכולין לקרוא מגילה (וידוע מהקאצקער זצ"ל שהו"א בגמ' יש לו קדושה כמו חצי מסקנא) וידוע שגם ע"ז הרעישו הרבה גדולים, אבל באדר א' מבואר במשנה שאינו כשר למגילה ממילא גם אין מקום לההו"א וממילא צריכין לומר תחנון.

אבל אם אין אומרים בשביל הו"א בגמרא למה אדר א גרוע כשיש שיטה במשנה שקוראים באדר א המגילה
חוץ אם אתה רוצה לחלק בין הו"א לחוד להו"א בצירוף שיטה יחידאה

[מידד]

מ'האלט שוין מאנטיג פ' ויקהל, האט מען דאך שוין זיכער גיענדיגט חומש רש"י פון פ' כי תשא, וויל איך פרעגען, ווער ווייסט ווי און רש"י פון פ' כי תשא איז דא א רמז אויף פורים?

[דוד פיישוט]

פונם מנהג ביי געוויסע קרייזן צו פראווען משתה ושמחה אד"ר האביך נאך קיינמאל נישט געהערט אפשר ברענגט איר עפעס מער? ס'וואלט אינטערעסאנט געווען.

ס'איז געווען אין פלאן אז ר' מעכעלע מנתניה זאל קומען פראווען דעם פ"ק טיש אין ק"י אבער ליידער מחמת חולשת גופו איז ער נישט אנגעקומען

[יגעתי ומצאתי]

מ'האלט שוין מאנטיג פ' ויקהל, האט מען דאך שוין זיכער גיענדיגט חומש רש"י פון פ' כי תשא, וויל איך פרעגען, ווער ווייסט ווי און רש"י פון פ' כי תשא איז דא א רמז אויף פורים?

נא מ'האלט שוין מיטוואך נאכמיטאג, אפשר זאגט איז אליינס אויס דעם סוד?

[מידד]

צוויי רשי"ס איז דא.

1) רש"י ל כט.
וקדשת אותם - משיחה זו מקדשתם להיות קדש קדשים ומה היא קדושתם כל הנוגע וגו' כל הראוי לכלי שרת משנכנס לתוכו קדוש קדושת הגוף להפסל ביוצא ולינה וטבול יום ואינו נפדה לצאת לחולין אבל דבר שאינו ראוי להם אין מקדשין ושנויה היא משנה שלימה אצל מזבח מתוך שנא' (שמות כט) כל הנוגע במזבח יקדש שומע אני בין ראוי בין שאינו ראוי ת"ל כבשים מה כבשים ראוים אף כל ראוי. כל משיחת משכן וכהנים ומלכים מתורגם לשון רבוי לפי שאין צורך משיחתן אלא לגדולה כי כן יסד המלך שזה חנוך גדולתן ושאר משיחות כגון רקיקין משוחין (עמוס ו) וראשית שמנים ימשחו לשון ארמית בהן כלשון עברית:

2) רש"י ל"ד ו.

אל - אף זו מדת רחמים וכן הוא אומר (תהלים כב) אלי אלי למה עזבתני ואין לומר למדת הדין למה עזבתני כך מצאתי במכילתא:

[יגעתי ומצאתי]

שכוח הרב מידד, שיינע רמזים.

[טאבאקא]

(די פאלגענדע פאסירונג איז געווען געפלאנט צו שרייבן ביים "ליל שישי שיעור", אבער אזוי ווי ס'איז למעשה נישט פארגעקומען לייג איך עס דא אריין).

אמאל פורים קטן אין באבוב, ביים הייליגן קדושת ציון, האט דער עולם געווארט אז הרה"ח ר' יחזקאלע ראטענבערג הי"ד זאל ארויפגיין אויפן טיש זאגן בדחנות ווי זיין שטייגער אום פורים.
אבער מען האט שוין געהאלטן ביים סוף פון די סעודה און ער האט סתם זיך ארומגעדרייט צווישן עולם, און עס האט אויסגעזעהן ווי ער פלאנט נישט צו זאגן היינט קיין בדחנות.
דער רב ז"ל האט פארשטאנען אז ר' יחזקעלע קלערט מסתמא, אז ס'איז דאך נאר פורים קטן און אפשר פעלט נישט אויס צו זאגן קיין בדחנות. האט ער אויפגעהויבן א "ביינדל" און עס געוויזן פאר ר' יחזקאלע, אים מרמז צו זיין דעם "אין 'בין' אדר ראשון לאדר שני. און ר' יחזקאלע האט זיך טאקע באלד ארויפגעשטעלט אויפן טיש און משמח געווען דעם עולם.

[נא_שכל]

לכאורה קומט אויס פון אלע ראשונים אז דאס איז זיכער אז אויב מאכט מען משתה ושמחה אין פורים קטן איז מען מקיים א מצוה, און נישט אזוי ווי ביי חנוכה וואס ס'איז נישט קיין סעודת מצוה נאר אויב בשירות ותשבחות או בדברי תורה.
תוס' ודעימיה וואס לערנען אז מ'איז נישט מחוייב, שרייבט נאר אז "אין צריך להחמיר לעשות משתה ושמחה באדר ראשון", און אזוי אויך שרייבט דער רמ"א נאכדעם "יש אומרים שחייב להרבות במשתה ושמחה בי"ד שבאדר ראשון (טור בשם הרי"ף), ואין נוהגין כן מ"מ ירבה קצת בסעודה כדי לצאת ידי המחמירים (הג"מ בשם סמ"ק) וטוב לב משתה תמיד".
דאס הייסט די מח' הראשונים איז אויב ס'דא א חיוב און מברויך זיך אנשטרענגן און אויך מוציא זיין הוצאות וכו', אדער דאס זענען הכל מודים אז אויב מאכט מען משתה ושמחה איז מען מקיים א מצוה און ס'איז א סעודות מצוה.

יעצט אויב חנוכה איז געווארען דער מנהג "מחמיר" צו זיין און מרבה צו זיין מיט סעודת מריעים אפילו ס'נישט דא אזא דעה אין שו"ע, פארוואס זאלן מיר נישט טון די זעלבע מיט פורים קטן?

[נא_שכל]

א הערליך ווארט פון רבי עקיבא איגר בענין סעודת פורים קטן

[רבי מנשה]

איינער האט מיר היינט געשיקט א בילד פון צאנז קלויזענבורגער רבי זצ"ל פירט א טיש פורים קטן תשכ"ב, איז עס נאך אלץ א מנהג אין צאנז קלויזענבורג? וועלעכע נאך חצרות פירן א טיש?

[רבי מנשה]

פורים קטן: מנהג ה”קראמפאמפיל” בחצר הקודש נייטרא
כ”ק האדמו”ר מנייטרא שליט”א השוהה בלונדון ערך את שולחנו ומנהג הקראמפאמפיל לרגל פורים קטן בבית מדרשו בלונדון בשילוב עם מגבית לטובת מוסדותיו הקדושים בארה”ב • צילום: דודי בראון - http://www.jdn.co.il/news/645214

האט איינער מער פרטים איבער די מנהג?

[רבי מנשה]

א בילד פון קראמפאמפיל שושן פורים, דאס איז אין ישיבה קטנה.

קרעדיט: איי וועלט

[רבי מנשה]

איינער האט מיר היינט געשיקט א בילד פון צאנז קלויזענבורגער רבי זצ"ל פירט א טיש פורים קטן תשכ"ב, איז עס נאך אלץ א מנהג אין צאנז קלויזענבורג? וועלעכע נאך חצרות פירן א טיש?

קען גאר זיין אז צאנז קלויזענבורגער רבי זצ"ל האט געפירט דעם טיש אלס מנהג נייטרא
לכבוד'ן גרויסן שווער זיינע (בזוו"ש) די נייטרא רב זצ"ל
אזוי ווי ער האט אויפגעשטעלט א ישיבה (ישיבת מהרש"ד אין קרית צאנז נתניה) און גליונות ע"ש זיין שווער זצ"ל

זעה בילד: א חוברת פון שנת תשכ"ד

[משה בעלז]

כ"ק מהר"א מסאטמאר

באבוב 45

רבי י"י פינטו

קארלין סטאלין אין די נייע בעלזא ת"ת אין ב"פ

רבי אלימלך בידערמאן

קרענטשניף סיגעט

[משה בעלז]

198089.jpg (242.33 KiB) געזען 1102 מאל