מיללער האט געשריבן:פונקט די פארגאנגע וואך איז געווען געדרוקט אין 'קול התאחדותינו' פון סאטמאר-ב"ב, א שמועס פון אדמו"ר מהר"א מסאטמאר מיט אב"ד גארליץ, ווי דער סאטמאר רבי רעדט וועגן דעם הפלא"ה און חסידות וז"ל:
רב טייערער האסט מיר האסט מיר אויסגיכאפט [באמצע דברי להלן על איך דערמאנען א צווייטער נקודה פינעם שלחן מלכים] למען די דאקומענטירונג מוז באטאנט ווערין אז היות די שלחן מלכים גייט ארויס אין אה"ק איז די סדרה'ס פאריקט א וואך פאראויס.
כהעל מעתיק זיין כמה ענינים נאים פינעם ספר "זכרון למשה" [געדרוקט תרצ"ח נישט צ"ט].
אויף עמ' ס"א [די נייע מהד' פון מכו' קול ארי' האט הישט קיין עמ' איך צייכען לויט די אלטע מהד' וואס געפונט זיך אויך אינעם אוצר החכמה], ווערט גיבריינגט בשם ר' בנימין מפערבעניאק, מתלמידי חת"ס אז במשך די כמה שנים וואס ער האט גיהערט שיעורים ביי זיין רבין, האט ער צוויי מאהל גיהערט ער זאל נאכדערציילע פארן שיעור אן עובדא פון בעשט הקדוש.
עמ' 134
ביי ר' שמעון סופר איז גילעגין א בריוו פון ישמח משה ווי ער האט פארבעטין די חת"ס זאל שתלדן ביים וויענער רעגירונג אודות די ריזינער, בתוה"ד שטייט אין די מכתב "הגם שאין אני מכיר ערכו בפלפלי התורה אוכל להעיד שאלפים בישראל הולכים בלב נשבר מחמת מעמדו", דער חת"ס האט טאקע געשתדלט לטובתו און דבריו עשו רושם.
עמ' פ"ט
עס האט איבערגיגעבען ר' משה דוד מלאפיש נכד הייטב לב אז איינע פון די דריי זאכען וואס זיין זיידע האט זיך מתחרט סוף ימיו איז גיווען, ווי ער האט מסרב גיווען צו ז' די ישמח משה וואס האט אים גיוואלט שיקען לערנען ביים חת"ס, דער וועלט האט גיזאגט אויפן ייט"ל אז ער האט מוח ווי די נודע ביהודא און ווען ער העט ווען גילערינט ביים חת"ס וואלט ער גיקאנט שרייבען תשו' כמותו [עי' שלחן מלכים פ' שלח [למנין ארץ ישראל] ווי ר"א זאגט אז ער האט מתאונן גיווען ווייל סוואלט אים צונוץ געקומען ביים שרייבען תשו' אין דער גורליצער פון ב"פ זאגט אויך אלס די שטאפ גענז וואס מהאט גיגעסן עפ"י הוראת החת"ס, אין סוגריים אין זכרון למשה ברענגט ער צו אויך אלס די שינוי המלבושים ועי' וואס כהעל בע"ה צוברענגען וועגין די קול ארי'].
עמ' פ"ט
ר' ישכר שלמה טייכטאל [עי' שפעטיר אודותיו] בשם זיין שווער ר' יעקב יוסף גינז אב"ד בעסערמין תלמיד מהרם שיק, וואס איז גיווען אן איידעם אין די שטאט סיגעט, אמאהל האט די ייטב לב אים פארבעטין די כתבים פון זיין רבין די מהרם שיק דורכצוקוקען אן ענין פון היתר עגונות, אזוי אין איינוועגס האט ער דורכגיבלעטערט די גאנצע חיבור, ווען ר' יעקב יוסף איז געקומען אפנעמין די כתבים האט אים די ייטב לב באפוילען אז ווען מגייט לאזין דרוקען די כתבים זאל מען משמט זיין צוויי זאכען.
א. וואס ער שרייבט אז רבו החתם סופר האט נישט נוהג גיווען צו זאגין שלום עליכם שבת צונאכטס [כשרייב שבת צונאכטס עפ"י קפידת החת"ס לאפוקי פרייטיג צונאכטס ווייל דאס נעמט זיך פון די גוים וואס לילה הולך אחר היום, דאכט זיך אויף א פלאץ גייט דער חת"ס ארויס היבש שארף אויף דעם ווער קען צושטעלען א מראה מקום?] ב. אז רבו החתם סופר האט מקפיד גיווען נישט אויפצוהענגין בבית היולדות די טאוועלן מיט די שמות.
דער ייטב לב האט מסביר גיווען ווייל להיות דאס איז נהוג ביי כלל ישראל להיפך וועט מען נאך קומען זאגען אז דער חתם סופר איז גיווען פון די מחדשים ח"ו.
עמ' ס"א
דער שינאווער רב האט דערציילט, אמאהל איז דער חת"ס גיזעצין מיט זיין שטערין אויף די צוויי הענט און גיווען שקוע טראכטענדיג אויף די אלע צדיקים וואס געפונען זיך אין זיין דור [דהיינו גדולי החסידים] און האט נישט זוכה גיווען זיי צו קענין פנים אל פנים ואולי וועט מען אים תובע זיין לעתיד אויף דעם, פון די אנדערע זייט האט ער גיקלערט אז ער קען נישט איינשטעלין מיט אזא גיפארעכץ להיות די דרך החסידים איז צו רעדן בהפלגה והגזמה ואולי איז נישט ריכטיג ווי זיי געבין איבער כדי מזאל דארפין מבטל תורה זיין אויף אזוינע נסיעות.
דער חת"ס האט זיך דערמאנט פון א תלמיד זיינע וואס וואלט נישט משנה גיווען בדיבורו אפי' בעד כל חללי דעלמא, דער תלמיד האט זיך באזעצט אין קראקא, און איז גיווען רגיל ביים חוזה פון לובלין, האט דער חת"ס גיקלערט לו יהא ער וואלט מיר גיקומען מעיד זיין בגדלות החוזה וואלט ער ביי זיך גיקענט פועלין ער זאל פארין צום חוזה, די מחשבות האט געווירקט אז דער תלמיד האט פלוצלינג זיך געבענקט נאך זיין רבין און האט זיך אזוי ארום ארויסגילאזט קיין פר"ב.
אנקומענדיג איז פונקט דאן דער חת"ס ווידער גיווען שקוע אין די סארט מחשבות און אודות תלמידו, אזוי ארום ווען די חת"ס הייבט אויף זיין קאפ און באמערקט זיין תלמיד איז ער גיווארין מלא שמחה לקראתו, און האט אים פארבעטין ער זאל אים זאגין מגדולת החוזה, דער תלמיד האט נישט געפוילט און איבערגיגעבין אלעס מהחל ועד כלה, ווען ער פארענדיגט רופט זיך דער חת"ס אהן "איך האבע מיך ענטשלאהסען איך בלייב אויפען הייצער" דהיינו ער האט מחליט גיווען צו בלייבען דער הייצער פון אויבן.
דער חת"ס האט מסביר גיווען די רייד מיט א משל, ווי באקאנט איז מלכותא דרקיעא כעין מלכותא דארעא, פונקט ווי במלכותא דארעא געפונט זיך שרים וואס גיבען זיך איבער בהנהגת הממשלה זעלבסט אזוי אויך איז דא אזעלכע עבדים וואס שטייען גרייט אז אין בית המלך זאל אלעס קלאפען, אזוי אויך איז במלכותא דרקיעא די אלע קדושים זענין עומד על משמרתם און זענין מייחד יחודים להנהגת מלכות שמים, אבער אויב וועל איך אויך זיך אריינלאזען אין די ענינים ווער וועט ענפערין תשו' להמון שואלים בדבר ד' זו הלכה, אז דער בית המלך זאל אנגין כשורה.
עמ' 122
אן ענליכען סיפור שרייבט ר' ישכר שלמה טייכטאהל [ער איז גיווען רב אין פישטיאן תלמיד פינעם מונקאטשער רב, ער האט מחבר גיווען די ערשטע חיבור מיוסד עפ"י דברי חזל בנוגע די אלע אנגעלעגינהייטען צו דח חובבי ציון, ראוי להקדיש אשכול מיוחד בגינו], אבער דאס האט זיך שוין אויסגילאזט זייער זויער, ומעשה שהיה כך היה.
[די ערשטע טייל עובדא בין איך מעתיק בקצרה] א נגיד א בר אוריין איז אנגעקומען קיין פרעשבורג און פארבעטין די חת"ס זאל אים אנשדכן'נען א בחור פאר אן איידעם, די חת"ס האט אים געצייגט ממובחרי התלמידים, בשעטו"מ איז די חתונה פארגעקומען און דער איידעם האט זיך גיזעצט אין ווינקל פון שוהל און גיהקאט שטיקער יומם ולילה, דער שווער איז גיווען א חסיד פון ראפשיצער [אדער א זידיטשובער חסיד, דער כותב אין זכרון למשה איז מסופק], און פלעגט כסדר פארין אהין און ביי זיך אין שטוב פלעגט מען אלס רעדין בגדולת פון רבין, דער שווער האט אבער שטארק גיבאדערט היתכן זיין איידעם פאראינטערסירט זיך ניטאמאל דערין, בפרט דער ראפשיצער אליין האט גיוואלט מקרב זיין די איידים א פרעשבורגער תלמיד, אבער דער שווער האט אים נישט גיואלט שטערין אדער צווינגען צו קומען וויבאלד ער איז גיווען איינגעוואונט אויפן אשכנזישין שטייגער וואס ער האט גיעזעהן ביי רבו דער חת"ס.
מאכט זיך אמאהל א גוטע גילעגינהייט וואס דער שווער האט גיקענט פארהאלטען זיין איידים היתכן ער פרעגט זיך ניטאמאל נאך די דרכי החסידות, די איידים ענפערט אדרבה ואדרבה נאר להיות ער איז גיווען כה שקוע בלימודו איז אים נישט איינגיפאלען צו פרעגין און טאקע דאס קומענדיקער מאהל זאל ער אים מיטנעמין, אנקומענדיג אהין איז ער שטארק נתפעל גיווארען אזוי אז ער איז שוין גיווארין א חסיד נלהב פון ראפשיצער ביז ער האט שוין כמעט נישט גידענקט זיין רבין דער חת"ס, מאכט זיך אמאהל ווי דער איידים האט זיך פארבענקט נאך פרעשבורג אן האט פארבעטין זיין שווער זאל אים ערלויבין צו פארען קיין פרעשבורג מקבל זיין פני רבו דער חת"ס, זיין שווער האט שטארק גיפאלין די פלאן און האט אים אויסגערישט די נסיעה.
די חתם סופר האט אינמיטען די שיעור נישט מפסיק גיווען פאר קיינעם נאר פאר א תלמיד חביב האט ער אין קורצען גיפרעגט בשלומו מחמת ארויסצוווייזען זיין חביבות צום תלמיד, ווען דער אויבינדערמאנטער תלמיד איז אנגעקומען קיין פר"ב איז דער חת"ס גיווען אינמיטען פארלערנען און ווען דער תלמיד איז אריין האט אים דער חת"ס באמערקט און האט אים באגריסט מיט גרויס חביבות, אבער דערנאך האט זיך דער חת"ס אנגערופין "אבער דיא האסט דיך אין מיר עראינערט", דהיינו האסט מיך פארטוישט מיט א צווייטען, דער תלמיד האט צוריקגיענטפערט "ווען די רבי וואלט געשפירט כאטש איינמאהל א טעם אין א דאווינען ביים ראפשיצער וואלט דער רבין ניכט קיין חידוש גיווען דאס איך האב אים פערגעסען", די חת"ס הערינדיג דאס האט זיך זיין פנים געטוישט קאלירען און געטראכט א רגע, דערנאך האט ער פותח גיווען מיט די ווערטער "ווינטער ווען סדא בבית המלך קעלטען האט ער גענוג משרתים און אויבענעס, אבל לולא די העלצער העטטען זיא אללע ערפרארען גיווארען, כמו כן מה נותן החמימה גדולה נאר די תורה הקדושה, און תורה איז ב"ה דא ביי אונז אויך" דער חת"ס האט אויסגעפירט "אויף מיין כבוד בין איך מוחל אבער אויפן כבוד פון די תלמידים און די תורה קען איך נישט מוחל זיין", דער תלמיד האט גיזעהן ווי סכלתה אליו הרעה האט ער אויסגיטוהן די שיך כדי מקבל נזיפה זיין, סהאט נישט גיהאלפען און דער חת"ס האט נישט געוולאט הערין פון גארנישט, דער תלמיד האט זיך ארויסגילאזט אויפן וועג אהיים, אבער ליידער אויפן וועג איז לא עלתה לו יפה און ער איז שוין נישט אנגעקומען אהיים.
ביי דעם שיעור איז גיזעסען די מחנה חיים ר' חיים סופר.