רבי אברהם יצחק קאהן זצ"ל מתולדות אהרן - כ”ז כסלו

[msp]

היינט איז די יאהרצייט זי"ע
דאכט זיך אז עס איז נאך נישטא קיין אשכול געווידמעט צו אים
זיינע הנהגות ווערען באשריבען אין א מייסטער ווערק
זכור לאברהם ד"ח
זכותו יגן עלינו ועל כל ישראל

[dovidal]

יש לי מכתב בכת"י האדמור להזמין את המקובל הרב יא"ז מרגליות לבר מצוה של בנו מתולדות אברהם יצחק

[מיללער]

מיר האבן ערהאלטן דריי היסטארישע בילדער פון רבי משה דייטש זצ"ל פון סיגוט, דער זיידע (אבי אמו) פונעם תולדות אהרן רבי זצ"ל, רבי משה איז געווען דער זון פון רבי דוד נתן דייטש זצ"ל פון קרעטשניף.

מיר לייגן דא ביי די בילדער, ובזה נהי' אסיר תודה להרב המשלח בטיבו, שכרו יהי' כפול מן השמים.

אויף די צוויי בילדער ווערט אויך געזען א אינגערמאן מיט א פעלץ, ווייסט איינער ווער דאס איז?

[מיללער]

א דריטע בילד פון יענע מאורע (א חופה - ככל הנראה) , אויף דעם בילד זענען צוויי אידן ארומגערינגעלט, דער משלח קלערט אז דער ערשטער פון הונטערוויילעכטס מיט די ברילען, איז זיין זון רבי שמואל דייטש פון בוקארעסט, און מער פארנט איז טאקע דער אייניקל דער שפעטערדיגער תולדות אהרן רבי, רבי אברהם יצחק קאהן זצ"ל, קען דאס איינער באשטעטיגען?

[יציב פתגם]

א דריטע בילד פון יענע מאורע (א חופה - ככל הנראה) , אויף דעם בילד זענען צוויי אידן ארומגערינגעלט, דער משלח קלערט אז דער ערשטער פון הונטערוויילעכטס מיט די ברילען, איז זיין זון רבי שמואל דייטש פון בוקארעסט, און מער פארנט איז טאקע דער אייניקל דער שפעטערדיגער תולדות אהרן רבי, רבי אברהם יצחק קאהן זצ"ל, קען דאס איינער באשטעטיגען?

דאס איז נישט די תו"א רבי זצ"ל, ווייל אין די ספר "פארגאנגענע וועלטן" (עולמות שחרבו) איז דא א בילד פון הרה"ק רבי אהרן ראטה זצ"ל אינאיינעם מיט זיין זון אדמו"ר משומרי אמונים זצ"ל און איידעם אדמו"ר מתו"א זצ"ל ביים ארויפקומען קיין ארץ ישראל, און דארט זעהט אויס די תו"א רבי אסאך יונגער ווי דא.

[אשמע]

אויף די צוויי בילדער ווערט אויך געזען א אינגערמאן מיט א פעלץ, ווייסט איינער ווער דאס איז?

אפשר רבי אליעזר פיש זצ"ל, דער ביקסאדער רב? אולי

[רימנובער אייניקעל]

איך האב בעזר שמו יתברך, געהאט די זכיה לערנענדיג אין ארץ ישראל,זיך אסאך צו דרייען ביי אים,צו עס איז געווען חנוכה ליכט צינדען,מגילה ליינען, א'שבת טיש,זיין צורה האט געשיינט און געלויכטן, איך וועל קיינמאל נישט פארגעסען זיין הייליגע ליכטיגע צורה.

[שמעלקא טויב]

מיר האבן ערהאלטן דריי היסטארישע בילדער פון רבי משה דייטש זצ"ל פון סיגוט, דער זיידע (אבי אמו) פונעם תולדות אהרן רבי זצ"ל, רבי משה איז געווען דער זון פון רבי דוד נתן דייטש זצ"ל פון קרעטשניף.

מיר לייגן דא ביי די בילדער, ובזה נהי' אסיר תודה להרב המשלח בטיבו, שכרו יהי' כפול מן השמים.

אויף די צוויי בילדער ווערט אויך געזען א אינגערמאן מיט א פעלץ, ווייסט איינער ווער דאס איז?

הערליכע בילדער, א הדרת פנים!

[יודל קליין]

יציב פתגם האט אפגעפרעגט מיט א מלתא בטעמא וואס הרב מיללער איז מסופק געוועהן אז דער איד נעבן ר' משה דייטש איז אדמו"ר מתולדות אהרן זצ"ל, אבער ער ענדלט דאך פארט זייער שטארק אין איהם, אולי קען מען מסופק זיין אז דאס איז זיין טאטע ר' אהרן דוד קאהן זצ"ל

[רימנובער אייניקעל]

יציב פתגם האט אפגעפרעגט מיט א מלתא בטעמא וואס הרב מיללער איז מסופק געוועהן אז דער איד נעבן ר' משה דייטש איז אדמו"ר מתולדות אהרן זצ"ל, אבער ער ענדלט דאך פארט זייער שטארק אין איהם, אולי קען מען מסופק זיין אז דאס איז זיין טאטע ר' אהרן דוד קאהן זצ"ל

שווער צו גלייבן אז דאס איז אים,ער האט געהאט לענגערע פיאות,ווי דער אויף די בילד.

אז מ'רעדט פון משפחת דייטש,איז אינטערסאנט אנצומערקן אז רבי משה דייטש זצ"ל זיידע (אבי אביו הגאון רבי דוד נתן זצ"ל אבד"ק קרעטשניף בעמח"ס נפש דוד) רבי יוסף יואל דייטש זצ"ל אבד"ק חאדראב ומאנעסטריטש, איז געווען א'איידים ביי הגה"ק רבי משה דוד אשכנזי זצ"ל טאלטשאווא רב (שווער פונעם ייטב לב פון סיגוט זצ"ל).

איז אזוי, ס'דא וואס טענה'ן אז רבי יוסף יואל זצ"ל איז געווען בזיווג שני א'איידים ביים טאלטשאווא רב,און משפחת דייטש זענען פון זיווג ראשון,און נישט פון דעם זיווג.

אבער משפחת דייטש טענה'ט אז זיי זענען יא פון דעם זיווג ,איי ווי אזוי האט רבי יוסף יואל א'נאמען געגעבן זיין זון דוד נתן בשעת זיין שווער (רבי משה דוד זצ"ל) האט געלעבט,זאגן זיי ,אז די ייטב לב זיע"א האט אויך א'נאמען געגבען זיין זון רבי משה יוסף זצ"ל אוהעל'ער רב ,בשעת זיין שווער טאלטשאווא רב זצ"ל האט נאך געלעבט.

אין "די בלאג "תולדות ושרשים -עצי משפחה" ביים תולדות אהרן רבי זצ"ל,ברענגט איינער אראפ ביי די הגהות וזה לשונו.
לגבי הקביעות הזו שהיה לאבי אבי זקני רבי יוסף יואל שתי נשים, שאלתי את אבי והוא אמר ששמע מאביו והוא שמע מאביו שרבי דוד נתן בן רבי יוסף יואל היה נכד מרבי משה דוד אשכנזי.
ואמר לי אבי שההנחה הזו שרבי יוסף יואל היה חתנו של רבי משה דוד בזווג שני הינו המצאה שאין לזה שום יסוד, ובנוי על דמיונות, ואין זה אלא דברי הבל וסרק,עכ"ל.

וואלט איינער געהאט א'קלארקייט אין דעם?.

בדרך אגב איז הרה"צ רבי בן ציון דייטש שליט"א באקארעסט'ער רבי אין בארא פארק (שווער פונעם באקאנטען בדחן ר' יונתן שווארץ שיחי') א'רעכטע אייניקל פון רבי משה דייטש הי"ד,בן בנו רבי שמואל אבד"ק באקארעסט זצ"ל (וואס מאנכע טענה'ן אז מ'זעהט אים אויבן אין די בילד ביי די חופה) .

דא האט איר בילדער (אונטערשטע) פונעם תולדות אהרן רבי זצ"ל אלטס יונגערמאן,(און איר קענט עס פארגלייכען מיט די אויבערשטע בילד ביים חופה).
און פונעם באקארעסט'ער רבי שליט"א.

[מיללער]

דער תולדות אהרן רבי זצ"ל ביי אן אויפטריט אין ניו יארק, צווייטער פון רעכטס זיצט כ"ק בעל ברך משה מסאטמאר זצ"ל, לינקס פונעם פאדיום איז דער ריבניצער רבי זצ"ל און נאך אים איז רבי יואל זוסמאן מערץ זצ"ל, וועם נאך דערקענט מען?

[יציב פתגם]

דער תולדות אהרן רבי זצ"ל ביי אן אויפטריט אין ניו יארק, צווייטער פון רעכטס זיצט כ"ק בעל ברך משה מסאטמאר זצ"ל, לינקס פונעם פאדיום איז דער ריבניצער רבי זצ"ל און נאך אים איז רבי יואל זוסמאן מערץ זצ"ל, וועם נאך דערקענט מען?

נירבאטור רב זצ"ל און קאשויער רב זצ"ל

[יציב פתגם]

הרה"ק מתולדות אהרן זי"ע בדרך הילוכו על רחוב שבטי ישראל לעלות רגלים בחוהמ"פ תש"ך. משמאל לימין: ר' יודל וויזל שליט"א, רבינו זצ"ל, מאחורי רבינו נראה ר' יעקב יוסף בראנדסדארפער ז"ל, אדמו"ר מתולדות אברהם יצחק שליט"א, הילד ר' יעקב יצחק ווייס שליט"א, והילד ר' יהושע ווייס שליט"א

[וואנאוויטשער]

אבער משפחת דייטש טענה'ט אז זיי זענען יא פון דעם זיווג ,איי ווי אזוי האט רבי יוסף יואל א'נאמען געגעבן זיין זון דוד נתן בשעת זיין שווער (רבי משה דוד זצ"ל) האט געלעבט,זאגן זיי ,אז די ייטב לב זיע"א האט אויך א'נאמען געגבען זיין זון רבי משה יוסף זצ"ל אוהעל'ער רב ,בשעת זיין שווער טאלטשאווא רב זצ"ל האט נאך געלעבט.

אין "די בלאג "תולדות ושרשים -עצי משפחה" ביים תולדות אהרן רבי זצ"ל,ברענגט איינער אראפ ביי די הגהות וזה לשונו.
לגבי הקביעות הזו שהיה לאבי אבי זקני רבי יוסף יואל שתי נשים, שאלתי את אבי והוא אמר ששמע מאביו והוא שמע מאביו שרבי דוד נתן בן רבי יוסף יואל היה נכד מרבי משה דוד אשכנזי.
ואמר לי אבי שההנחה הזו שרבי יוסף יואל היה חתנו של רבי משה דוד בזווג שני הינו המצאה שאין לזה שום יסוד, ובנוי על דמיונות, ואין זה אלא דברי הבל וסרק,עכ"ל.

וואלט איינער געהאט א'קלארקייט אין דעם?.

אני מאוד ברור בזה, ופשוט וברור כי רבי דוד נתן דייטש נולד מזיווגו הראשון ולא מבתו של רבי משה דוד אשכנזי מטאלטשאווא.
שהרי מה שהרה"ק הייטב לב נתן שם לבנו "משה יוסף", ידוע שזה היה בטעות, ולכן הוסיף את השם יוסף. ראה כאן. וא"כ אין מזה ראיה כלל.
ועוד, לרבי יוסף יואל דייטש היה בן נוסף, [מלבד בנו רבי דוד נתן], ששמו היה משה, כמבואר במאורי גליציה בערכו, ורבי שלמה קלוגר השיב לו תשובה למאניסטריטש. הרי לנו שלרבי יוסף יואל היה בן אחד בשם משה ובן אחד בשם דוד נתן, ושתי שמות אלו הם השמות של חותנו, זקנם של בניו ??? אתמהה, היתכן כדבר הזה ???
וכאן הרי אי אפשר לומר שהיה בטעות, כי פעמיים קרה לו דבר זה.
ולכן נראה פשוט כי בניו של רבי יוסף יואל דייטש, רבי דוד נתן, ורבי משה, אינם נכדי הרה"ק מטאלטשאווא בשום פנים ואופן, ודי בזה.

[א חסיד]

איך פארשטיי נישט וואס דער פראבלעם איז?! רבי משה איז שוין געבוירען אחר פטירת רבי משה דוד אבער ער האט נאר געקענט אנאמען געבען משה ווייל ער האט שוין גיהאט א דוד

[א חסיד]

זיי טענה'ן אויך אז זיי זענען אייניקלעך פון רבי אלימלך מליזענסק!!! און סיז לכאורה אויך נישט אמת!

[וואנאוויטשער]

איך פארשטיי נישט וואס דער פראבלעם איז?! רבי משה איז שוין געבוירען אחר פטירת רבי משה דוד אבער ער האט נאר געקענט אנאמען געבען משה ווייל ער האט שוין גיהאט א דוד

לא יתכן שרבי משה ב"ר יוסף יואל נולד אחרי פטירת רבי משה דוד מטאלטשאווא, כי אביו רבי יוסף יואל נפטר כשנה לפני חותנו רבי משה דוד מטאלטשאווא, שהרי רבי משה דוד נפטר ח"י תמוז תרט"ז, ואילו רבי יוסף יואל נפטר ח' אלול תרט"ו כמו שהנכם יכולים לראות כאן.
כמו כן לא יתכן שרבי שלמה קלוגר שנפטר תרכ"ט השיב ליהודי שנולד אחרי תרט"ז. בפרט אם התשובה נדפסה הרבה קודם תרכ"ט, אך איני זוכר כעת מתי התשובה נדפסה.

[וואנאוויטשער]

זיי טענה'ן אויך אז זיי זענען אייניקלעך פון רבי אלימלך מליזענסק!!! און סיז לכאורה אויך נישט אמת!

נישט "לכאורה", נאר זיכער נישט אמת.

[א חסיד]

איך ווייס אויך אז סי קען נישט זיין נישט איינקלעך פון טאלטשאווער און זיכער נישט פון רבי אלימלך. דיא אלטע תולדות אהרן רבי שרייבט אין א ספר זיין יחוס און ער שרייבט וויאזוי ער איז אן איינקעל פון זיי ביידע און ער שרייבט עס מיט אזא קלארקייט, אבער סיז קלאהר אז סיז נישט געשטויגען און נישט געפלויגען

[שישא]

אבער משפחת דייטש טענה'ט אז זיי זענען יא פון דעם זיווג ,איי ווי אזוי האט רבי יוסף יואל א'נאמען געגעבן זיין זון דוד נתן בשעת זיין שווער (רבי משה דוד זצ"ל) האט געלעבט,זאגן זיי ,אז די ייטב לב זיע"א האט אויך א'נאמען געגבען זיין זון רבי משה יוסף זצ"ל אוהעל'ער רב ,בשעת זיין שווער טאלטשאווא רב זצ"ל האט נאך געלעבט.
אין "די בלאג "תולדות ושרשים -עצי משפחה" ביים תולדות אהרן רבי זצ"ל,ברענגט איינער אראפ ביי די הגהות וזה לשונו.
לגבי הקביעות הזו שהיה לאבי אבי זקני רבי יוסף יואל שתי נשים, שאלתי את אבי והוא אמר ששמע מאביו והוא שמע מאביו שרבי דוד נתן בן רבי יוסף יואל היה נכד מרבי משה דוד אשכנזי.
ואמר לי אבי שההנחה הזו שרבי יוסף יואל היה חתנו של רבי משה דוד בזווג שני הינו המצאה שאין לזה שום יסוד, ובנוי על דמיונות, ואין זה אלא דברי הבל וסרק,עכ"ל.
וואלט איינער געהאט א'קלארקייט אין דעם?.

אני מאוד ברור בזה, ופשוט וברור כי רבי דוד נתן דייטש נולד מזיווגו הראשון ולא מבתו של רבי משה דוד אשכנזי מטאלטשאווא.
שהרי מה שהרה"ק הייטב לב נתן שם לבנו "משה יוסף", ידוע שזה היה בטעות, ולכן הוסיף את השם יוסף. ראה כאן. וא"כ אין מזה ראיה כלל.
ועוד, לרבי יוסף יואל דייטש היה בן נוסף, [מלבד בנו רבי דוד נתן], ששמו היה משה, כמבואר במאורי גליציה בערכו, ורבי שלמה קלוגר השיב לו תשובה למאניסטריטש. הרי לנו שלרבי יוסף יואל היה בן אחד בשם משה ובן אחד בשם דוד נתן, ושתי שמות אלו הם השמות של חותנו, זקנם של בניו ??? אתמהה, היתכן כדבר הזה ???
וכאן הרי אי אפשר לומר שהיה בטעות, כי פעמיים קרה לו דבר זה.
ולכן נראה פשוט כי בניו של רבי יוסף יואל דייטש, רבי דוד נתן, ורבי משה, אינם נכדי הרה"ק מטאלטשאווא בשום פנים ואופן, ודי בזה.

ראה דבר חידוש בספר החדש אוצרות ייטב לב, במכתב ק"ח, שמוזכר שם הזוו"ר של מרת חולע אשת רבי יוסף יואל הנ"ל, ה"ה הר"ר יונה, אם שאין ידוע כלל מי הוא

[וואנאוויטשער]

איך ווייס אויך אז סי קען נישט זיין נישט איינקלעך פון טאלטשאווער און זיכער נישט פון רבי אלימלך. דיא אלטע תולדות אהרן רבי שרייבט אין א ספר זיין יחוס און ער שרייבט וויאזוי ער איז אן איינקעל פון זיי ביידע און ער שרייבט עס מיט אזא קלארקייט, אבער סיז קלאהר אז סיז נישט געשטויגען און נישט געפלויגען

ואכמ"ל...

[א חסיד]

ער שרייבט דארט אויך אז ער איז אויך אן אייניקעל פון הייליגען מעזריטשער מגיד און איך מיין אז דאס איז דער אייניסגסטע אמת דארט

[הסרפד]

ער שרייבט דארט אויך אז ער איז אויך אן אייניקעל פון הייליגען מעזריטשער מגיד און איך מיין אז דאס איז דער אייניסגסטע אמת דארט

והוא הדין פאר אלע אנדערע זיידעס זיינער מצד גראנוב (קרעמיניץ, זלאטשוב).

[א חסיד]

יא יא דיא אלע זיידעס זענען גוט. ער איז נאר אן אייניקעל פון מגיד דורך גראנוב

[רבניש]

לרגל היארצייט כ"ז כסליו אפאר באקאנטע בילדער א חתונה פון אייניקל דא אין אמעריקא וויליאמסבורג- בקאנטינענטאל, זעהט דער מחותן איז חדב"ן רבי שלמה זלמן כ"ץ שליט"א לרפו"ש וועמענס פוןמ די קינדערס חתונה איז דאס געווען אין וועלכע יאר, אפשר תש"ן