תורת היחסות - רעלעטיוו טעאריע

[איינס]

מיט א מייקראסקאפ וועלן מיר קענען זעהן ווי שטארק דער מאטריאל איז באמת אנגעפילט מיט חומר

די בילדער זענען נישט אלע אופן זעלבן זאם, סא מקען נישט זעהן וועלכע איז מער צושטאפט און וועלכע ווייניגער, אבער מ'קען באקומען דעם געדאנק אז כאטש וואס זאכן זעהן אויס אנגעפילט און אנגעשטאפט, דאך זענען זיי לעכעריג און פיל מיט לופט

מ'קען זעהן ווי דער האלץ איז ממש לעכעריג קעגן דעם שטיין וואס איז מער אנגעשטאפט

Under The Microscope.jpg (450.83 KiB) געזען 2523 מאל

[איינס]

מיט דעם בילד קענען מיר דאס זעהן נאך פשוט'ער

אונז האבן דא 3 שטיינער, אלע 3 זענען די זעלבע אין גרויס, דאך וועט יעדער האבן א אנדער שוועריקייט

Mass.jpg (74.67 KiB) געזען 2516 מאל

[Haklal]

"עפעס שטומט שוין ווייטער נישט" זאגט מיר שמעון.

"וואס איז?" פרעג איך איהם.

געב א קוק, די באליס רוקן זיך אליין, אן קיינער זאל זיי שטופן!......


וואס מיינסטו דא, די באליס זענען ארומגעפלויגן אין די עלעוועיטאר? איך גלייב נישט די שטיין האט זיך גערירט

[איינס]

אין ספעיס וועט א שטיין און א ספאנדזש פאלן די זעלבע ספיד?

[align=center]דאס איז די געזיכטע פעדער קליפ[/align]

!Why i love physics
ייייייייישששששששששרררררררר ככככככככחחחחחחח!!!!!!

[שאהן הענניטי]

א גרויסן יישר כח פארן בעל האשכול, עס איז זייער אינטערעסאנט

[איינס]

"עפעס שטומט שוין ווייטער נישט" זאגט מיר שמעון.
"וואס איז?" פרעג איך איהם.
געב א קוק, די באליס רוקן זיך אליין, אן קיינער זאל זיי שטופן!......

וואס מיינסטו דא, די באליס זענען ארומגעפלויגן אין די עלעוועיטאר? איך גלייב נישט די שטיין האט זיך גערירט

די באליס זענען פריער געווען אויבן און דערנאך זענען זיי אונטן, אן א כח זאל זיי שטופן אדער שלעפן

דאס געשעהט

Elevator .gif (335.63 KiB) געזען 2434 מאל

און דאס וואלט געדארפט געשעהן

Elevator 2.gif (373.8 KiB) געזען 2434 מאל

[איינס]

איך בין אליין געווען צומישט
קוק וויפל מאל איך האב עס געפיקסט
(און די סיסטעם הייבט אן ציילן נאר פון 5 און העכעכער)

[Haklal]

"זאל איך איהם מסביר זיין, אז צו די זייטן קענען טאקע זאכן זיך.... נישט אליין רוקן, אבער אראפ קענען זיי יא אליין.... אופס, דא האב איך זיך געכאפט אז שמעון איז דאך גערעכט, אליין רוקט זיך קיינער נישט, נישט ארויף נישט צו זייטיג און אויך נישט אראפ.
פונקט ווי איך פארשטיי אז אויב זעה איך א זאך רוקט זיך זייטיג מוז זיין אדער אז איינער שלעפט דאס, אדער אז איינער שטופט דאס. די זעלבע איז ווען איך זעה א זאך זיך רוקן ארויף אדער אראפ, מוז זיין אז איינער שלעפט דאס אדער שטופט דאס."


פארוואס ביסטו צי געקומען צי די הנחה אז ער איז גערעכט פארוואס נישט צי די זייטן אין ארויף דארפן מען שטופן אבער אראפ גייט עס אליין

[איינס]

"זאל איך איהם מסביר זיין, אז צו די זייטן קענען טאקע זאכן זיך.... נישט אליין רוקן, אבער אראפ קענען זיי יא אליין.... אופס, דא האב איך זיך געכאפט אז שמעון איז דאך גערעכט, אליין רוקט זיך קיינער נישט, נישט ארויף נישט צו זייטיג און אויך נישט אראפ.
פונקט ווי איך פארשטיי אז אויב זעה איך א זאך רוקט זיך זייטיג מוז זיין אדער אז איינער שלעפט דאס, אדער אז איינער שטופט דאס. די זעלבע איז ווען איך זעה א זאך זיך רוקן ארויף אדער אראפ, מוז זיין אז איינער שלעפט דאס אדער שטופט דאס."

פארוואס ביסטו צי געקומען צי די הנחה אז ער איז גערעכט פארוואס נישט צי די זייטן יא, אין ארויף דארפן מען שטופן אבער אראפ גייט עס אליין

זיי מסביר פארוואס זאל זיין אראפ אנדערש ווי צו די זייט.

פארוואס פארשטייסטו אז צו צפון דרום מזרח מערב וועט חומר האבן די זעלבע השפעה, מה שאין כן ווען ס'קומט צו למעלה למטה זאל ער זיך אויפירן אנדערש.
דער חומר האט דאך נישט קיין שכל, אויגן און געפיהל צו וויסן וועלכע זייט ער גייט.

[Haklal]

"זאל איך איהם מסביר זיין, אז צו די זייטן קענען טאקע זאכן זיך.... נישט אליין רוקן, אבער אראפ קענען זיי יא אליין.... אופס, דא האב איך זיך געכאפט אז שמעון איז דאך גערעכט, אליין רוקט זיך קיינער נישט, נישט ארויף נישט צו זייטיג און אויך נישט אראפ.
פונקט ווי איך פארשטיי אז אויב זעה איך א זאך רוקט זיך זייטיג מוז זיין אדער אז איינער שלעפט דאס, אדער אז איינער שטופט דאס. די זעלבע איז ווען איך זעה א זאך זיך רוקן ארויף אדער אראפ, מוז זיין אז איינער שלעפט דאס אדער שטופט דאס."

פארוואס ביסטו צי געקומען צי די הנחה אז ער איז גערעכט פארוואס נישט צי די זייטן יא, אין ארויף דארפן מען שטופן אבער אראפ גייט עס אליין

זיי מסביר פארוואס זאל זיין אראפ אנדערש ווי צו די זייט.

פארוואס פארשטייסטו אז צו צפון דרום מזרח מערב וועט חומר האבן די זעלבע השפעה, מה שאין כן ווען ס'קומט צו למעלה למטה זאל ער זיך אויפירן אנדערש.
דער חומר האט דאך נישט קיין שכל, אויגן און געפיהל צו וויסן וועלכע זייט ער גייט.

"דא קען איך איהם שוין נישט ארויס נעמען אינדרויסן פון די וועלט. אבער איך ווייס דאך אז ס'איז נישט אמת, ווייל אויב יא וואלטן די זאכן פון די אנדער זייט וועלט געדארפט בלייבן אויף זייער פלאץ און נישט מיטקומען מיט די וועלט וואס פארט ארויף."

די מיינסט צו זאגן אויב די וועלט פארט ארויף אין די יוניווערס
וואלט די זייט וועלט וואס איז פונקט פארקערט פין אונז נישט געדארפט מיטקומען? איך כאפ ניטש פונקטליך וואס די מיינסט דא

יישר כח

[איינס]

די מיינסט צו זאגן אויב די וועלט פארט ארויף אין די יוניווערס
וואלט די זייט וועלט וואס איז פונקט פארקערט פין אונז נישט געדארפט מיטקומען?
איך כאפ ניטש פונקטליך וואס די מיינסט דא

די מענטשן און די חפצים וואס געפונען זיך אוין די אנדער זייט וואלטן געדארפט בלייבן אויף זייער פלאץ און נישט מיטקומען מיט די וועלט

האסטו שוין געזעהן א עליוועיטער וואס פארט ארויף און זאכן וואס זענען אונטערן עליוועיטער קומען מיט מיט איהם?

[Haklal]

וויאזוי ווילסטו זאגן אז אלעס גייט ארויף ווען די וועלט איז רינדעכיג אין איז איין דבר גוש אויב יא וואלט פונקט פארקערט פין אונז געדארפט זאכן ארויפגיין אליין.......

1) וויאזוי זענען זאכן אין די אנדערע וועלט?
איך פארשטיי נישט ווער איז געווען בלינד אין פארוואס האט ער נישט געקענט בויען א תיבה?

[איינס]

וויאזוי ווילסטו זאגן אז אלעס גייט ארויף ווען די וועלט איז רינדעכיג אין איז איין דבר גוש אויב יא וואלט פונקט פארקערט פין אונז געדארפט זאכן ארויפגיין אליין.......

דו טענה'עסט דאך שמעון'ס טענה!

[איינס]

איך פארשטיי נישט ווער איז געווען בלינד אין פארוואס האט ער נישט געקענט בויען א תיבה?

ווען מ'וויל זאגן: לייג נישט קיין א הנחה און פרעג נישט קיין קשיא, איז דא א ווארט וואס מ'זאגט אזוי:
ווי אזוי האט נח געקענט בויען די תיבה אויב ער איז געווען בלינד?
די תירוץ איז : לייג נישט קיין הנחה אז נח איז געווען בלינד וועט דיר נישט זיין שווער ווי אזוי ער האט געבויעט די תיבה.

[Haklal]

איך פארשטיי נישט ווער איז געווען בלינד אין פארוואס האט ער נישט געקענט בויען א תיבה?

ווען מ'וויל זאגן: לייג נישט קיין א הנחה און פרעג נישט קיין קשיא, איז דא א ווארט וואס מ'זאגט אזוי:
ווי אזוי האט נח געקענט בויען די תיבה אויב ער איז געווען בלינד?
די תירוץ איז : לייג נישט קיין הנחה אז נח איז געווען בלינד וועט דיר נישט זיין שווער ווי אזוי ער האט געבויעט די תיבה.

זייער גיט, נאכנישט געהערט דערפון

[Haklal]

וויאזוי ווילסטו זאגן אז אלעס גייט ארויף ווען די וועלט איז רינדעכיג אין איז איין דבר גוש אויב יא וואלט פונקט פארקערט פין אונז געדארפט זאכן ארויפגיין אליין.......

דו טענה'עסט דאך שמעון'ס טענה!

על צד אז די וועלט קומט ארויף איז "אלעס"( די גאנצע וועלט) אזוי ווי א
עלעוועיטאר וואס ווען מען קוקט כלפי זאכן וואס מען ווארפט ארויף פין די אויבערשטע זייט פין די וועלט( דארט ווי אונז זעמיר) שטימט אלעס פיין אבער וויאזוי פאלן זאכן אראפ ווען מען ווארפט עפעס ארויף פין די אינטערשטע חלק פין די וועלט( די פארקערטע זייט פין ווי אונז זעמיר )

וואס איז די צווייטע צד?

[איינס]

וויאזוי ווילסטו זאגן אז אלעס גייט ארויף ווען די וועלט איז רינדעכיג אין איז איין דבר גוש אויב יא וואלט פונקט פארקערט פין אונז געדארפט זאכן ארויפגיין אליין.......

דו טענה'עסט דאך שמעון'ס טענה!

על צד אז די וועלט קומט ארויף איז "אלעס"(די גאנצע וועלט) אזוי ווי א עלעוועיטאר, וואס ווען מען קוקט כלפי זאכן וואס מען ווארפט ארויף פון די אויבערשטע זייט פון די וועלט (דארט ווי אונז זעמיר) שטימט אלעס פיין.
אבער וויאזוי פאלן זאכן אראפ ווען מען ווארפט עפעס ארויף פון די אינטערשטע חלק פון די וועלט (די פארקערטע זייט פון ווי אונז זעמיר)?
וואס איז די צווייטע צד?

רבי יעצט ווייסטו אז דו האסט גוט פארשטאנען וואס איך האב געשריבן ביז יעצט.
אי"ה מיר גייען גיין ווייטער.

אבער דאס איז איימאל זיכער קיינער רוקט זיך נישט אן מ'זאל איהם שלעפ אדער שטופן,
אין אונזער וועלט איז נישטא קיין באהאלטענע כחות וואס שטופן אדער שלעפן חפצים.

[איינס]

איך פארשטיי נישט ווער איז געווען בלינד אין פארוואס האט ער נישט געקענט בויען א תיבה?

ווען מ'וויל זאגן: לייג נישט קיין א הנחה און פרעג נישט קיין קשיא, איז דא א ווארט וואס מ'זאגט אזוי:
ווי אזוי האט נח געקענט בויען די תיבה אויב ער איז געווען בלינד?
די תירוץ איז : לייג נישט קיין הנחה אז נח איז געווען בלינד וועט דיר נישט זיין שווער ווי אזוי ער האט געבויעט די תיבה.

זייער גיט, נאכנישט געהערט דערפון

די חלק פון ראובן מיט דודאים האט ר' אברהם מרדכי מאלך ביי איינע פון זיינע שיעורים זייער גוט אראפ געלייגט.
יעצט גיי דערמאן זיך וועלכע שיעור ס'איז געווען. אפשר וועט איינער פון די ליינערס דא קענען ארויס העלפן.

[נאך פונדערהיים]

א גרויסן יישר כח פארן בעל האשכול, עס איז זייער אינטערעסאנט

[בשעה שיש]

איינס דאס גאנצע אשקול הערליך ארויס געברענט שיין און קלאר
שכ"ח

[איינס]

די חלק פון ראובן מיט דודאים האט ר' אברהם מרדכי מאלך ביי איינע פון זיינע שיעורים זייער גוט אראפ געלייגט.
יעצט גיי דערמאן זיך וועלכע שיעור ס'איז געעוען. אפשר וועט איינער פון די ליינערס דא קענען ארויס העלפן.

https://www.torahanytime.com/#/lectures?v=40406
פרשת כי תשא ביי 40:00
הערטס א גוטס!

א מלמד האט אמאל געוואלט אויפלעבן די קינדער ביי איהם אין קלאס, האט ער געגעבן א שטעל אפ דעם שיעור און געפרעגט:
קינדער עטס געדענקט דעם פסוק: וילך ראובן בימי קציר חטים וימצא דודאים בשדה?
אלע קינדער זאגן יא אוודאי, ווער געדענקט נישט די מעשה.

פרעגט זיי דער מלמד:
ווי אזוי האט ראובן געקענט זעהן די דודאים, ער איז דאך געווען בלינד?

די קינדער קוקן זיך אן איינער דעם צווייטן, זיי זענען אלע אין שאק. זיי זענען אין כתה ח' און זיי האבן נאך נישט געוואוסט אז ראובן איז געווען בלינד.

מ'טראכט און טראכט, פלוצלינג רופט זיך אן א אינגל:
רבי, איך ווייס! ס'איז דא א פסוק אין שיר השירים "הדודאים נתנו ריח", סא ראובן האט געטראפן די דודאים מיטן כח הריח, ער האט זיי געשמעקט. ס'שטייט דאך נישט אין פסוק וירא, ס'שטייט וימצא.

זאגט איהם דער רבי:
זייער גוט, אבער מ'קען נישט אזוי ענטפערן, ווייל ביי ראובן שטייט איז געווען בימי קציר חטים, זוממער צייט, אבער דער פסוק אין שיר השירים זאגט "כי הנה הסתיו עבר בארץ", מ'רעדט פון פאלל צייט און נישט פון זומער, זוממער צייט שמעקן נישט די דודאים.

מ'קוקט זיך אן איינער דעם אנדערן, און ס'איז שא שטיל, קיינער ווייסט נישט וואס צו ענטפערן.

רופט זיך אן דער רבי:
מוז מען זאגן אז ראובן איז טאקע נישט געווען בלינד!

[Haklal]

די חלק פון ראובן מיט דודאים האט ר' אברהם מרדכי מאלך ביי איינע פון זיינע שיעורים זייער גוט אראפ געלייגט.
יעצט גיי דערמאן זיך וועלכע שיעור ס'איז געעוען. אפשר וועט איינער פון די ליינערס דא קענען ארויס העלפן.

https://www.torahanytime.com/#/lectures?v=40406
פרשת כי תשא ביי 40:00
הערטס א גוטס!


רופט זיך אן דער רבי:
מוז מען זאגן אז ראובן איז טאקע נישט געווען בלינד!

זייער זייער גיט יישר כח

[סתם]

עס איז שוין אריבער געגאנגען כמעט צוויי וואכן פונעם לעצטן שיעור,
איז יעצט בין הזמנים דא?

[Haklal]

ווי האט מען זיך געקענט מצמצם זיין ווען מען קלאגט על שריפת בית אלוקינו.
יעצט וועט מען לכאורה פארזעצן

[איינס]

איך געמיינט ס׳איז גרינגער..
למעשה דארף איך שרייבן און מעקן און מעקן און שרייבן.
אבער איך האף פאר סוף וואך וועט זיין עפעס.