באקומען אין אישי
חברה, איך קלאפ איין מיט המנ'ן... איך גיי פאר אים, ער איז אייזן...
וואס איז?
המן האט יעצט געענדיגט די ערשטע סעודה מיט אחשורוש אין אסתר, ער איז די איינציגסטע מענטש אין די גאנצע וועלט (לויט די דעה אז אחשורוש איז געווען מולך בכיפה) וואס האט געקענט זיין דארט, און דער פסוק זאגט טאקע אז המן איז ארויס פון די סעודה שמח וטוב לב! ער איז געווען צופרידן! אלעס איז גוט, א מחיה!
אבער... וְכִרְאוֹת הָמָן אֶת-מָרְדֳּכַי בְּשַׁעַר הַמֶּלֶךְ, וְלֹא-קָם וְלֹא-זָע מִמֶּנּוּ--וַיִּמָּלֵא הָמָן עַל-מָרְדֳּכַי, חֵמָה.
ער האט זיך אויפגערעגט, אקעי, פארדעם ווער איך נאכנישט פארקויפט פאר אים, ס'האט אים געבאדערט, מ'האט שוין געהערט אזאנס...
אבער, לאמיר זעהן ווייטער, ער קומט אהיים און ער פארציילט פאר זיינע פריינט ווי גליקליך ער איז, זיין עשירות, זיינע געראטענע קינדער, ווי גרויס ער איז ביים קעניג, העכער אלע שרים, און אז נאר ער איז גערופן געווארן צו די משתה היין צוזאמען מיט די קעניג און מארגן וועט אויך נאר ער גיין צו די סעודה וואס די מלכה מאכט.
יעצט קומט עס...
וְכָל-זֶה, אֵינֶנּוּ שֹׁוֶה לִי: בְּכָל-עֵת, אֲשֶׁר אֲנִי רֹאֶה אֶת-מָרְדֳּכַי הַיְּהוּדִי--יוֹשֵׁב, בְּשַׁעַר הַמֶּלֶךְ...
איר הערט אן השגה פון המן? וכל זה איננו שוה לי!
וכל זה!!! אלעס, אלעס, אלעס איז גארנישט ווערט!
ווייל... איין מענטש ביקט זיך נישט פאר מיר.
דו האסט א ווייב, דו האסט קינדער, דו האסט חברים, א הויז, פרנסה, דו האסט וואס צו עסן פרישטאג, לאנטש, און נאכטמאל. וואס פעלט דיר? עס פעלט דיר גארנישט!
נאכמער, דו ביסט אן עושר אדיר, דו ביסט די גרעסטע שר אויף דער וועלט, יעדער איינער ביקט זיך פאר דיר, דו האסט וואס דו ווילסט... וואס גייט דיר אן?
אבער, המן? ניין, דאס אלעס איז נישט אינטערעסאנט פאר אים, ווייל איינער ביקט זיך נאכנישט פאר מיר... און וואס איז זיין רעאקציע צו דעם? נישט אז 'ס'באדערט מיר'. נישט 'איך וואלט ווען געוואלט דאס אויך האבן', ניין, נאר אז אלעס איז מיר גארנישט ווערט... 'וכל זה איננו שוה לי'...
דאס איז א מדרגה! דאס קומט נישט צופיס, מען מוז הארווענען דאס קונה צו זיין... און עס קומט אים די ריכטיגע אנערקענונג דערפאר.
דאס איז די מציאות פון המן. און דאס מעקן מיר אויס פורים.
חודש אדר איז א זמן פון שמחה, משנכנס אדר מרבין בשמחה. וואס איז דאס 'שמחה'? דאס מוז ווערן אפגעלערנט, אזויווי יעדע זאך, קיין שום זאך אין דער וועלט, איז נישט דאס וואס מען קלערט אז עס איז די ערשטע מינוט.
שמחה איז אינערליכע צופרידנקייט. אין ספר אהבת שלום שטייט אז שמחה איז מנוחה. די נפש איז מסודר, ער פילט נישט אז עפעס פעלט אים. דאס איז די מדה פון צדיקים. יעקב אבינו האט געזאגט יש לי כל, איך האב אלעס! עס פעלט מיר גארנישט! און פארקערט עשיו הרשע האט געזאגט, יש לי רב, איך האב אסאך אבער נישט גענוג.
א כלל גדול, סיי בגשמיות און אויך ברוחניות. אויב דו קענסט זיך נישט אוועקשטעלן אין דיין יעצטיגע מצב און זאגן: 'עס איז די בעסטע וואס קען נאר זיין, איך האב אלעס וואס איך דארף', דאן וועסטו דאס קיינמאל נישט קענען טוהן! נישט קיין חילוק וואס דו וועסט נאר טוהן צו פארבעסערן דיין יעצטיגע צושטאנד, וועט עס נישט ברענגן אז דו זאלסט זיין בשמחה, אויב דו וועסט נישט האבן די מעגליכקייט צו זיין צופרידן מיט דיין יעצטיגע מצב וויאזוי עס שטייט און גייט. ווייל דעמאלסט וועט אויך זיין עפעס וואס קען זיין בעסער, אזוי ארבייט א מענשט, יש לו מנה רוצה מאתים, און אין אדם מת וחצי תאוותו בידו.
ווילסט זיך איבערצייגן אין דעם? קוק אויף המן... ער האט שוין אלעס געהאט, יא? און וואס האט ער געזאגט? וכל זה איננו שוה לי!
עס איז א טעות וואס מענשטן טראכטן כסדר, אז 'ווען איך וועל האבן דאס און דאס, דעמאלסט וועל איך זיין צופרידן', עס איז נישט אמת. דאס מיינט נישט דו מעגסט נישט וועלן האבן מער, און דו מעגסט טוהן זאכן כדי זיך צו מאכן גרינגער, אבער יעצט איז אויך גוט, די בעסטע וואס קען זיין פאר מיר יעצט.
א איד קען זאגן אין יעדע מצב וואס ער זאך זיך נאר נישט געפונען: 'עס איז די בעסטע וואס קען נאר זיין'! דאס איז דאך די אמת, ווייל מיר ווייסן דאך אז דער אייבערשטער פירט די וועלט, און ער טוט נאר גוט, און אויב האט ער אזוי געמאכט פאר מיר, מיינט דאס אז דאס איז די בעסטע פאר מיר, און עס קען נישט זיין בעסער, ווייל אויב עס וואלט ווען געקענט זיין בעסער, וואלט געווען בעסער! ער טוט דאך נאר דאס בעסטע פאר דעם מענטש. מיר ווייסן דאס אלעס, מיר דארפן נאר אנהייבן דאס חזר'ן און אריינברענגן אינעם טאג-טעגליכן לעבן.
איך האב געהערט א ווארט (בשם ר' בערל טויבער שליט"א), די סופי-תיבות פון וכל זה איננו שוה לי איז די ה' הוי', אבער עס איז פארקערט, ה-ו-ה-י. וויאזוי ליינט מען די ווערטער כסדרן? לי שוה איננו זה. א איד וואס לעבט מיט אמונה אינעם אייבערשטן, זאגט כסדר, לי שוה, איננו זה – מיר איז גוט אז ס'גייט נישט פונקט אזוי ווי איך האב געוואלט... די היפוך פון המן הרשע.
די גאנצע מגילה פארציילט אונז וויאזוי די באשעפער פירט אלעס אין דער וועלט לטובה, אפי' מיר זעען עס נישט פון אנפאנג, עס איז באהאלטן און עס זעהט אפי' אויס שלעכט, אבער צום סוף האט מען געזעהן ווי אלעס איז געווען געפלאנט ביז'ן לעצטן פרט, און ווען מען דערהערט דאס אין מען נעמט עס אריין אין זיך, ווערט מען רוהיג און צופרידן אין יעדע מצב וואס מען געפינט זיך, און דאס איז שמחה!
