זאג נאר, וועמענ'ס טאטע ביזטו?

[אויסדריקליך]

אן עלטע פראגע: ירידת הדורות אדער אכשיר דרא?

וואס ענטפערט יעדער? ווענדט זיך וואס, געוויסע זאכן איז עס טאקע אכשיר דרא, ביי רוב זאכן איז אבער ליידער קענטיג די נפילת הדורות. ריכטיג!

לעצטענס האב איך אויפגעמערקט א געוויסע פינטעלע וואס איז גאר אנדערש ווי אמאל, כ'קען נאר נישט באשלוסן אויב איזעס ירידת הדורות אדער גאר אכשיר דרא. קענט איר מיר העלפן?

כ'מיש צוריק די בלעטל צו מיינע קינדער יארן, כדערמאן זיך ווי דער מלמד האט מיר פארגעהאלטן: היתכן, פארוואס לערנסטו נישט? וואס גייט פאר מיט דיר, קוק נאר וואספארא חשובע טאטע דו האסט, זיצט און לערנט על התורה מיט אזא פלייס.
א טאג דערויף קומט א פרישע פסק: וויאזוי קוקט אויס דיין דאווענען? וואס איז דאס מיט דיר? שעמסט זיך נישט? געב נאר א קוק א דאווענען וואס דיין טאטע לייגט אראפ, מיט די גאנצע חיות אז ס'איז א מחי' צו קוקן.
אלץ געהערט דעם נוסח: געדענק וועמענס זון דו ביזט, קענסט דאס נישט טון, קענסט יענץ נישט טון, דיין טאטע איז דאך אזא ערליכע איד, ווי פאסט עס פאר זיין זון...
כ'בין גראדע נישט געווען קיין בן יחיד, רוב קינדער פון מיין קלאס האט מען אזוי פארגעהאלטן, דיין טאטע איז דאך א ערליכע איד, ער וויל זאלסט אויסוואקסן א חשובע בחור, טוה אים דאס נישט. געב אים דאס ביסעלע נחת וואס ער וויל פון דיר זען...

די יארן האבן זיך געגעבן א ריק, מיר זענען שוין ב"ה אליין געווארן טאטעס. ווי פארשטענדליך האב איך ערווארטעט אז ס'זאל קומען מיין זונ'ס ראי', יעצט גייט מען אים לערנען אויף זיין טאטעס אקאונט. און וואס האט למעשה פאסירט? גאר עפעס אנדערש ווי ערווארטעט, כ'הער שוין גאר א אנדערע געשיכטע, מ'רעדט שוין אן אנדערע שפראך ווי אין מיינע יוגנט יארן.
כ'הער דרשות איבער תורה: יעדע איד מוז מאכן א שיעור קבוע יעדן טאג, אז די קינדער זאלן זען אז ער זיצט און לערנען, וויאזוי ווילסטו אז דיין קינד זאל האבן א חשק צו לערנען ווען ער זעט נישט זיין טאטע לערנען? אפילו דו האלטסט נישט ביים לערנען, טוה דאס כאטש פאר דיינע קינדער...
די זעלבע איז ביי א התעוררות איבער תפלה: וויאזוי קוקט אויס דיין דאווענען? דיינע קינדער שטייען און קוקן צו און זיי זעען, אן קיין כוונה, אן קיין חיות, וואס קענסטו ערווארטן פון זיי? נעם דיך דאווענען ווי א מענטש אז דיינע קינדער זאלן זיך אפלערנען.
און אזוי ווייטער ביי יעדע ענין וואס האט צוטון מיט אידישקייט רעדט מען וועגן די קינדער. טוה דאס פאר די קינדער, האב רחמנות אויף דיינע קינדער...

אויב האט מען אמאל געזאגט פארן קינד: קוק נאר וועמענס זון דו ביזט, זאגט מען היינט פארן טאטן: קוק נאר וועמענס טאטע דו ביזט...
א נייע וועלט, מ'מאכט די טאטעס פאר מענטשן פאר זייערע קינדער-וועגן.

יעצט, וואס האלט איר, איז דאס ירידת הדורות, אז מ'דארף רעדן צו ערוואקסענע זיך צו טוישן צוליב זייערע קינדער, אדער איז דאס גאר אכשיר דרא, אז אידן זענען גרייט צו טון אלעס אין דער וועלט צו האבן גוטע קינדער?

[רבבה]

אין פסוק שטייט אזוי והשיב לב אבות על בנים ולב בנים על אבותם ----- איט'ס א טו וועי סטריט

[האלץ האקער]

פרעג דיין טאטע וואס מהאט עם געזאגט ווען די בוסט געווען א קינד קען זיין מהאט עם געזאגט די זעלבע זאך וואס מזאגט דיר יעצט

[ווינקל]

פרעג דיין טאטע וואס מהאט עם געזאגט ווען די בוסט געווען א קינד קען זיין מהאט עם געזאגט די זעלבע זאך וואס מזאגט דיריעצט

[משזר]

מיינע צוויי סענט, ירידת הדורות, מיר זענען נישט וואס אונזערע עלטערן זענען געווען און אונזערע יארן.

[אליעזר גרינפעלד]

פרעג דיין טאטע וואס מהאט עם געזאגט ווען די בוסט געווען א קינד קען זיין מהאט עם געזאגט די זעלבע זאך וואס מזאגט דיריעצט

[דער תהילים איד]

מיינע צוויי סענט, ירידת הדורות, מיר זענען נישט וואס אונזערע עלטערן זענען געווען און אונזערע יארן.

100%! - רוב פון אונז.

[ידיד]

דיין ארטיקל דערמאנט מיר פון יענעם עלטערן איד וואס האט זיך אפגערעדט אז ווען ער איז געווען אינג האט ער אלעמאל געהאט גרויס דרך ארץ פאר די עלטערע, און אלע יארן האט ער ארויסגעקוקט ווען ער וועט שוין אלט ווערן און די אינגע וועלן אים אפגעבן זיין פארדינטע כבוד, נו ענדליך איז ער אלט געווארן האט זיך אבער געטוישט די מנהג, היינט האבן די אלטע דרך ארץ פאר די אינגערע, איז ער געבליבן קרח מכאן ובלק מכאן...

איבער דאס וואס דו שרייבסט, לדעתי זענען ביידע זאכן איינס, די סיבה פארוואס מ'זאגט פאר די טאטעס זאלן זיך אויפפירן איינשטענדיג און ערליך איז טאקע כדי די מלמדים זאלן קענען נאכדעם זאגן פאר די קינדער "קוק וואספארא ערליכע טאטע דו האסט, פיר דיך אויף ווי ס'פאסט פאר זיינס א קינד"... ודו"ק..

אלענפאלס, סיי וויאזוי האב איך הנאה געהאט פון דיין געדאנק, האסט א פיינעם שריפט! לאז דיך הערן.

[לכתחילה אריבער]

אן עלטע פראגע: ירידת הדורות אדער אכשיר דרא?
.......

שיינע ארטיקל.

אויף די פראגע האבעך אמאל געהערט אן ענטפער, עס איז טאקע "אכשר דרא", בכמות, און נישט באיכות. עס איז דא מער, אבער אין די ברייט, אבער נישט "טיף".

כ'מיין עס איז א אמת כמעט 100 פראצענט.

[ווארד]

איך קען נאר אזויפיל זאגן:
ריכטיגע און ווייטאגליכע ווערטער (איך באציה זיך אויף אלע קאמענטארן דא)

[לוי יצחק]

איך קען נאר אזויפיל זאגן:
ריכטיגע און ווייטאגליכע ווערטער (איך באציה זיך אויף אלע קאמענטארן דא)

[ניק ניק]

איך קען נאר אזויפיל זאגן:
ריכטיגע און ווייטאגליכע ווערטער (איך באציה זיך אויף אלע קאמענטארן דא)

[ענדע צדיק!]

ר' שמשון דוד פינקוס ז"ל האט אמאל געזאגט אויף דעם וואס רביה"ק מסאטמאר בעל דבר"י זי"ע האט געזאגט, אז די סיבה פארוואס די אמריקאנער אידנטהום האט נישט מצליח געווען דא אין אמעריקא - בימים ההם, איז ווייל מען האט זיך נישט פארלייגט אויף די חינוך, מען האט נאר געקוקט אויף זיך!
האט ער אויסגעפירט: און היינט קוקט מען אזוי אויס ווייל מען האט אינגאצן פארגעסן פון זיך....! חינוך... חינוך... חינוך... אלעס די עיקר אונזערע קינדער זאלן זיין וואוילע שעפעלעך...

[שצם_חנכל]

מיינע צוויי סענט, ירידת הדורות, מיר זענען נישט וואס אונזערע עלטערן זענען געווען און אונזערע יארן.

אויף די פראגע האבעך אמאל געהערט אן ענטפער, עס איז טאקע "אכשר דרא", בכמות, און נישט באיכות. עס איז דא מער, אבער אין די ברייט, אבער נישט "טיף".

כ'מיין עס איז א אמת כמעט 100 פראצענט.

איך קען נאר אזויפיל זאגן:
ריכטיגע און ווייטאגליכע ווערטער (איך באציה זיך אויף אלע קאמענטארן דא)

אוי ציפט עס, איך דארף צו זיין פרומער ווי מיין טאטע'ן און איך קןק מיר אן אקעגן אים, ממש ס'ווערט מיר שווארץ פאר די אויגן, ווי קום איך אן צו אים אין תמימות בנוגע יעדע הלכה אין שו"ע? ווי האלט איך מיט אויסנוצן די צייט? ווער רעדט פון עניני אמונה בטחון אדער זהירות און אזוינע 'פיצי' עבירה'לעך, אינדערצייט וואס מיין אידישקייט איז בעסער וועגן עפעס חצוניות'דיקע קלייניקייטן, און דאס גייט אויך פי כמה למעלה בקודש (ניין, כ'בין נישט קיין בנש"ק) ביי מיינע אור-עלטערן פון ביידע זייטן.

אבער איך בין זיך 'אויסדריקליך' מחולק מיטן פותח האשכול, ווייל דער ירידת הדורות גליטשער וועט זיך בדרך הטבע אפשטעלן נאר מיט משיח'ן און אפילו איך וואונטש זיך אז מיינע קינדער זאלן זיין בעסער פון מיר איז דאס אין מערסטענס פאלן נישט אזוי, אונזערע קינדער וועלן ווייטער ארויפקןקן אויף זייערע עלטערן אזויווי מיר קוקן אויף אונזערע און אונזער ארבייט איז אזויווי מיר הערן און דרשות: 'לערענטס און דאווענטס בכדאי אייערע קינדערס Role model זאל האבן כאטש עפעס תוכן.

[שצם_חנכל]

די אכשיר דרא וואס מען זעהט היינט איז אויך נאר ווען מען קוקט די לעצטע בלויז אויף די לעצטע בערך הונדערט יאר, אבער צוריקגייענדיג אביסל פריער איז דאס אינגאנצען נישט אזוי.
א ביישפיל איז דער ספר זכון יעקב פון ר' יעקב ליפשיץ ז"ל וואו ער לייגט אראפ דעם תורה לעבן פון אמאל און די אנגעבאקענע אמונה בטחון אין די אמאליגע אידענעס, אדער בנוגע צניעות קען מען קוקן אלטע בילדער פון פאר די ערשטע וועלט קריג קענען מיר זיך פארשטעקן אין מויזן לאך מיט אונזער גאנצע אכשיר דרא אינאיינעם.

[אלט מאנרא]

איך קען נאר אזויפיל זאגן:
ריכטיגע און ווייטאגליכע ווערטער (איך באציה זיך אויף אלע קאמענטארן דא)