ליפא שמעלצער באשריבן אין וואל סטריט דזשורנאל

[צייטליך]

זייער קלאר.

ווען ער זינגט א טריפה'נער ניגון אויף א טעיפ וערט ער ביי מיר נאכנישט טריפה, יענער טעיפ ווערט טריפה. (והא ראיה ער האט כשר'ע טעיפ'ס ווי א"ד) אבער מיט דעם ארטיקל האט ער "זיך" טריפה געמאכט.


[מיט דעם אלעם וויל איך אום נאך פארענטפערן, וויבאלד ער איז א מענטש מיט א גאלדענער הארץ און גוטער (פשוטער) איד. ווי איך האב געשריבן איז דאס די ארבייט פון יושע מענדלאוויטש]

[זיידעניו]

איך אונטערגעשריבן פון הונטן... גראטוליר צייטליך פאר די ארטיקלעך וואס ע האט דא דעליווערט און שיין ארויסגעברענגט זיין פערזענדליכע געדאנקענגאנג, און מחלק געווען ווען עס איז געווען דער חלות הפסלות אויף די חפצא און ווען עס איז געווען דער חלות הפסול אויף די גברא זעלבס.

אבער ווי יענער מגיד שיעור האט געזאגט פאר דעם בחור (וואס האט גע'אקערט אין די טיפענישן פון די אף לעכער...) האט אנגעכאפט א גוטע נקודה אבער מען קען גיין אסאך מער טיפער און ברייטער...

זיידל

[איזאק]

זייער קלאר.

ווען ער זינגט א טריפה'נער ניגון אויף א טעיפ וערט ער ביי מיר נאכנישט טריפה, יענער טעיפ ווערט טריפה. (והא ראיה ער האט כשר'ע טעיפ'ס ווי א"ד) אבער מיט דעם ארטיקל האט ער "זיך" טריפה געמאכט.

איך האב נישט גערעדט פון אים פערזענדליך אין מיין פוינט, איך האב מיך באצויגן אויף דיינע ווערטער וואס האט געלויטעט אז די ארטיקל האט אראפגעברענגט די אידישע נגינה, האב איך געשריבן אז ס'האט גארנישט מיט'ן ארטיקל, די ארטיקל האט מיט אים אליינס, זיינע ניגונים זענען א שטיק גוי'שקייט אנעם ארטיקל אויך.

דיין מיינונג איבער אים וואס איז נישט געוואנדען צו ער זינגט א גוישע ניגון נאר די טעיפ ווערט טריפה, איז אויך א שטיקל צריך עיון.

[מיט דעם אלעם וויל איך אום נאך פארענטפערן, וויבאלד ער איז א מענטש מיט א גאלדענער הארץ און גוטער (פשוטער) איד. ווי איך האב געשריבן איז דאס די ארבייט פון יושע מענדלאוויטש]

דאס הייסט צו זאגן אז ער איז א תינוק שנשבה ?... אדער איז ער א דרייסיג יעריגער ערוואקסענער וואס איז פאראנטווארטליך פאר די אייגענע מעשים, אויב איזעס די ערשטע האב איך א זאק תירוצים אויף מיינע עבירות...
.

[שוועמל]

קען איינער איבערטייטשן דעם ארטיקל אויף אידיש?

[וואלוועלע]

קודם כל צייטליך האף איך אז די ביסט גערעכט מיט דעם אז ס'קומט נישט פון קיינע פון זיינע ארגאנעזירער'ס,

און צו איך בין דאס, לאמיר דיר זאגן ביסט 100 פראצענט נישט גערעכט מיט דעם, וואס די שרייבסט אז פאראיאר האט עס געטוהן איינער וואס האט געהאט פריוואטע נגיעות, ווייל ווי איך ווייס פאר קראנט אז די יאר און פאראיאר האבן די זעלבע עסקנים ארומגענומען חתימות, איי ועסטו פרעגן פ"וו האט מען נישט די יאר אויך א קול קורא פון רבנים, וועל איך דיר ענטפערן זייער פשוט פאראיאר יז עס געווען די ערשטע מאל האבן די רבנים געהאלטן אז זיי קענען אויפטהן האבן זיי ארויסגעגעבן א קול קורא וואס האט טאקע געסטאפט די קאנצערט, אבער די יאר איז שוין ליפא געקומען מיט די גאנצע קנאק אז ער גייט זיך נישט לאזן פון די רבנים, איז שוין נישט געווען קיין זון אז די רבנים זאלן ארויסקומען, איז מען געגאנגען צו די מנהלי המוסדות וואס זיי האבן זיער א ווייטע השפעה, סיי אויף די קינדער און סיי אויף די עלטערן פון זייער מוסדות, און זיי זאלן אונטערשרייבן,

און צוריק צו דיר צייטליך, דאס וואס די זאגסט אז ביז יעצט ווען ער האט נאכגעזינגען פון א גוי איז ער נאך נישט געווען טמא, נאר ווען ער איז מגלה ברבים דאן ווערט ער אפגעפרעגט, פארוואס זאלסטו אזוי זאגן, יא איך פארשטיי די האסט געהאלטן אז ער ווערט נישט קיין שייגעץ ווען ער זינגט ווילד, אבער טאמער זינגט ער נאך פון גוים און גויטע'ס, וואס זייערע ניגונים איז מור הטומאה, די מקור פון די סטרא אחרא, איז ער נישט אפעפרעגט, יא איך הבא מי געווינדערט אז די ניגון א פשוטע יוד ציט געוואלדיג, יעצט פארשטיי איך שוין, ס'איז איין שטיק טומאה, איך בין 100 פראצענט זיך מיט דיר מחולק,

יא ליפא איך האב אויף דיר איין לימוד זכות, איך וויל עס נישט דא שרייבן, ווייל ס'גייט אריין בגדר פון בארעדן אנדערע יודן, אבער לאמיר דיר זאגן ליפא, גאט דארף נישט די סארט שמחה וואס די ברענגסט אריין און אידישע הערצער, גאט האט נישט ליב הוללות, ליפא טייערער, די באשעפער האט דיר באשאנקן מיט טאלאנטן, נוץ עס אויס לטובתו, ווען די זינגסט שיין און לעבעדיג, איז עס אזוי געשמאק, אזוי באטעמ'ט, ווי שיין איז די ניגון אני מאמין, אדער די טעיפ לעילא ולעילא, לאז דיר אפ פון יושע מענדאלוויט וכת דיליה, זיי פארפארן דיר, זיי ניצן דיר גוט אויס פאר זייערע בילליגע תאוות, און די נעבאך כאפסט נישט ווי און תהום זיי פירן דיר אריין, ליפא די וואלטס געקענט זיין די קינג פון חסידישע מיוזיק אן זיך אויפפירן אזוי גויאיש, קוק וואס מען טוהט מיט דיר, מען נוצט דיר און די גואישע צייטונגען צו באשמיצן יודישקייט, צייטליך איך בין צו דיר מודה ס'איז טאקע נישט ליפא, אבער אוי לרשע ואוי לשכנו, ליפא די דרייסט זיך און א נידריגע סביבה, ליפא ביסט א גאלדן הארץ, ביסט משמח צובראכענע נפשות, אבער וואס איז דאס ווערד ווען ס'קומט מיט מיט דעם אז מ'טרעט אויף א איסור פון ערליכע רבנים, וואס איז דאס ווען מ'זינגט נאך גויט'עס ר"ל, האלטסט אז גאט איז פון דיר צופרידן, ליפא די קענסט שטיין און די העכסטע מדריגה, משמח זיין יודן אויף א כשר'ן וועג

[שוועמל]

יא איך הבא מי געווינדערט אז די ניגון א פשוטע יוד ציט געוואלדיג, יעצט פארשטיי איך שוין, ס'איז איין שטיק טומאה, איך בין 100 פראצענט זיך מיט דיר מחולק,

טעות לגולם זוכר
דער ארטיקל 'זעלבסט' גלייכט צו דעם ניגון צו דעם גויטעס ניגון I will survive, און עס ציטירט נישט דעם קאממענט נישט פון ליפא און פון יושע. קען זיין אז דער שרייבער איז באקאנט אין נגינה אדער אין אידישקייטן אדער אין ליפא און האט עס געזאגט מדעת עצמו.
איך האב געהערט יענעם ניגון און סיי דער תנועה סיי די ווערטער זענען גאר אנדערש, עס איז בלויז דער זעלבער דערהער אין סטיל אין נגינה.

יא ליפא איך האב אויף דיר איין לימוד זכות, איך וויל עס נישט דא שרייבן, ווייל ס'גייט אריין בגדר פון בארעדן אנדערע יודן, אבער לאמיר דיר זאגן ליפא, גאט דארף נישט די סארט שמחה וואס די ברענגסט אריין און אידישע הערצער, גאט האט נישט ליב הוללות, ליפא טייערער, די באשעפער האט דיר באשאנקן מיט טאלאנטן, נוץ עס אויס לטובתו, ווען די זינגסט שיין און לעבעדיג, איז עס אזוי געשמאק, אזוי באטעמ'ט, ווי שיין איז די ניגון אני מאמין, אדער די טעיפ לעילא ולעילא, לאז דיר אפ פון יושע מענדאלוויט וכת דיליה, זיי פארפארן דיר, זיי ניצן דיר גוט אויס פאר זייערע בילליגע תאוות, און די נעבאך כאפסט נישט ווי און תהום זיי פירן דיר אריין, ליפא די וואלטס געקענט זיין די קינג פון חסידישע מיוזיק אן זיך אויפפירן אזוי גויאיש, קוק וואס מען טוהט מיט דיר, מען נוצט דיר און די גואישע צייטונגען צו באשמיצן יודישקייט, צייטליך איך בין צו דיר מודה ס'איז טאקע נישט ליפא, אבער אוי לרשע ואוי לשכנו, ליפא די דרייסט זיך און א נידריגע סביבה, ליפא ביסט א גאלדן הארץ, ביסט משמח צובראכענע נפשות, אבער וואס איז דאס ווערד ווען ס'קומט מיט מיט דעם אז מ'טרעט אויף א איסור פון ערליכע רבנים, וואס איז דאס ווען מ'זינגט נאך גויט'עס ר"ל, האלטסט אז גאט איז פון דיר צופרידן, ליפא די קענסט שטיין און די העכסטע מדריגה, משמח זיין יודן אויף א כשר'ן וועג

חוץ וואס דו ביסט דיך סותר מניה וביה, ביסטו א כשר חזיר פיסל.
דו כשר'סט ליפא דורך אראפרייסן יושע. סאב-קאנציעס ווילסטו אז ליפא זאל בלייבן דער ערליכער זינגער ווייל דו גלייכסט זיינע נגונים, האסטו געטראפן דעם פראבלעם: יושע מענדלאוויטש.

לגבי אידישקייט, די איינע קאממענט וואס ער ציטירט גלייך פון ליפא איז אז ער האט נישט ליב געהאט צו לערנען, נאר ענדערש געזעצן און אויסגע'חלומ'ט ניגונים. די פרוי פון 20 מינוט, זאגט ער בלשון שלילי, אנע מקור. קען זיין דער שרייבער איז באקאנט און האט געטראפן א מקום חוזק מאכן פון אידישקייט.

[סאדע_באטל]

דער ארטיקל 'זעלבסט' גלייכט צו דעם ניגון צו דעם גויטעס ניגון I will survive, און עס ציטירט נישט דעם קאממענט נישט פון ליפא און פון יושע. קען זיין אז דער שרייבער איז באקאנט אין נגינה אדער אין אידישקייטן אדער אין ליפא און האט עס געזאגט מדעת עצמו.
איך האב געהערט יענעם ניגון און סיי דער תנועה סיי די ווערטער זענען גאר אנדערש, עס איז בלויז דער זעלבער דערהער אין סטיל אין נגינה.

איך מיין אלס הרחק מן הכיעור ודומה לו, וואלסטו געדארפט שרייבן אז א חבר האט עס געהערט און האט דיר געזאגט אז סיי די תנועה און סיי די ווערטער זענען גאר אנדערש,

איך מיין אז עס פאסט נישט אז איינער פון די חשוב'ע מעמבערס ביי אונז, זאל אפן מעלדן, בריש גלי, אז ער האט געהערט א גוי'טע זינגען.

חזור בך....

[שוועמל]

עטץ אלע האלטן דאך אז ס'יז קיין הבדל פון ליפא ביזן גויטע. טא וואסי א נפקא מינה? איך גיי גלייך צום מקור.

טראץ דעם בין איך נאכנישט איבערצייגט אז צוליב דעם וועט "אפילו איין איינציגער" פון אייך ארויסווארפן ליפא'ס טעיפ!!!
איר קענט שרייבן, האקן, ווילאנג עס איז לגבי יענעם.
די משנה זאגט הוי דן את כל האדם לכף זכות. אויב איז דא עפעס א שלעכטער דערהער אינעם ארטיקל דאן זייט אים דן לכף זכות.
דער ארטיקל איז כלל נישט קיין הכרח אז ליפא אליין האט דאס צוגעגליכן, אדער אז ליפא אליין האט זיך אפגערעדט אויף אידשקייט.
א חילול השם? קען זיין אבער ס'יז נישט פון ליפא.

ווילאנג איך ווייס נישט קיין פאקטן רעד איך נישט, אלעס בלייבט פונקט ווי פריער. כאלו לא היה.

[סתם_אזוי]

קען דען נישט זיין אז א צווייטער האט איבערגעזונגען די גויטע'ס ניגון?

[אלץ-ווייסער]

אפשר קען מיר עמיצער מסביר זיין וואס איך פארשטיי נישט.

1) וואס האט יעצט פאסירט אז דער וואל סטריט דזשורנאל האט געשריבן. האט מען דען ביז היינט נישט געוואוסט אז ליפא'ס ניגונים קומען פון גוים?

2) מיין צווייטע פראגע איז נאך שטערקער. איצט לאמיר זאגן אז וויבאלד יעדער אידישער זינגער וואס זיינע ניגונים קומען פון גוים טאר מען אים מען אים נישט אויסערן, איז לאמיר זיך נישט פאפען, די ניגונים פון MBD האב איך קלאר זיך איבערצייגט (100 פראצענט, בלי שום צל ספק) אז עס קומט פון ראדיא און גוי'אישע מקורות. אלזא, וואס איז יעצט ליפא ערגער. ווייל MBD זינגט פאפ און ליפא ראק?

3) פארוואס לערנט מען פשט אז דאס וואס ליפא זאגט אז איידער ער איז א חתן געווארן האט ער זיך גערעדט מיט זיין באשערטע בלויז 20 מינוט אז ער האט געזאגט אלס נעגאטיוו וכדי לנגח את האדוקים, חלילה? איפכא מסתברא. דער ארטיקעל ברענגט עס אראפ צו צייגן אז מ'רעדט פון דא א עכט-חסידישן איד, וואס פירט זיך לויט די חסידים טראדיציע פון נישט ארויסגיין אויף קיין דעיטס?

4) איך קוק זיך אן אמת'דיג אינדעפענדעט אין דעם ענין. איך האב אלע זיינע טעפס אין מיין אייפאד, אבער ביי מיסטעיק האב איך עס נאכנישט אנגעצינדן קיין איין ניגון, נישט אלס אידישקייט נאר אלס טעיסט, איך זעה נישט פארוואס דער וואס האט ביז היינט יא געהאלטן פון אים, זאל זיך יעצט אפטרייסלען.

5) אויב זענען פאראן מאנכע וועלכע זעען אין אים א פראבלעם פאר חינוך הבנים, האט עס גארנישט צו טאן פון וואנען די ניגונים קומען. אויב זענען זיי ניגונים /בעהעויווער / כאראקטער גורם צי צעלאזטקייט און הוללות וכו' וכו', איז אפילו זיינע ניגונים האט ער אליין קאמפאזירט ממסד ועד הטפחים, איז דא דער זעלבער פראבלעם. און אויב איז עס נאר צוליב דעם מקור, טאר מען נישט הערן כמעט קיין אידישע זינגערס, חוץ דאמען, כהנא, יונתן שווארץ און נאך געציילטע.

6) ב.ד.וו. האב איך אמאל געהערט א סאטמארע הנרות פון תשי"ח, גאר שיין געזונגען, און נאכן הערן עס 2-3 מאל האב איך געכאפט אז א שיינער יוונים קומט נישט קיין אנדערן ווי לודוויג פאן בעטווהאווען. וואס איז א שטיקל באווייז אז מ'האט אמאל אויך "לצורך גדול" זיך באנוצט מיט גוי'אישע קאמפאזיציעס, און די וועלט איז נישט איינגעפאלן.

[דאס בין איך]

באקומען אין אי מעיל פון ליפא!

הודו לה' כי טוב כי לעולם חסדו!

BREAKING NEWS!

With tears in my eyes I want to express a tremendous Hakuras Hatov to Hashem for all the good he does for us! Baruch Hashem all seats at The Event have been sold out! Every single seat is taken!
I am sure you all have your tickets ready. I just wanted to let you know that we are on schedule and will be starting the program at 7:30 sharp! With your tefillos I am sure The Event will be a tremendous success. You all mean a lot to me.
Mazel Tov, Mazel Tov, Mazel Tov!
Lipa

[שוועמל]

אלץ ווייסער;
גוט געזאגט.

דאס איז געווען א נקודה וואס כ'אב געהאט בדעתי ארויסצושרייבן, אז דאס וואס ליפא האט חתונה געהאט מיט א צוואנציג מינוטיגע מיידל איז גאר לשבח ארויסצוברענגען זיין עכט חסידישקייט. דער ארטיקל ליינט זיך אפשר נעגאטיוו, אבער מען זעט קלאר אז נישט דאס איז געווען דער ציהל.

[מיללער]

הרב ווייסער,
איך בין יא פון די וואס גלייכן צו הערן ליפא זינגען, זיינע מקורות זענען אויך נישט געווען מיין פראבלעם ביז היינט, אבער דער ארטיקל (וואס ווי דערמאנט מוז נישט זיין אז מר בר רב אשי חתים עלה) האט אים געשאדט לדעתי, מיטן אפמאלן ליפא ווי דער צווייטער צד פון די אדוקים.

[אלץ-ווייסער]

הרב מילער, איך קען אביסל ליפא'ן פון דער נאענט, מיט אלעס ארום און ארום,
און איך גלייב נישט אז ער זאל ווילענדיג מנגח זיין. איך האלט אז ער האט עס געזאגט אלס א פלוס.
ולאידך גיסא איז אויך זייער פארשטענדליך צו זאגן אז דער שרייבער/ין האט עס בדוקא אריינגעריקט, וואס אויף דעם איז ער אויך נישט באלעבאס.

און לאמיר זיך נישט פאפען, אסאך פון די זינגערס איך וויל נישט פורש בשמם זיין, האבן געהאט (אדער מעגליך נאך אלץ) גאר א שוואכן עבר, און אלע הערן זיי זיי לכתחילה און מ'זינגט זייערע ניגונים אויף די חתונות. און אויף זיי איז נישטא קיין איסור אדער קול קורא'ס נישט אויף זיי און נישט אויף זייערע קאסעטס. נאר ליפא כאפט ווייל ער איז חסידיש, איז דאך "חוטא נשכר".

[איזאק]

6) ב.ד.וו. האב איך אמאל געהערט א סאטמארע הנרות פון תשי"ח, גאר שיין געזונגען, און נאכן הערן עס 2-3 מאל האב איך געכאפט אז א שיינער יוונים קומט נישט קיין אנדערן ווי לודוויג פאן בעטווהאווען. וואס איז א שטיקל באווייז אז מ'האט אמאל אויך "לצורך גדול" זיך באנוצט מיט גוי'אישע קאמפאזיציעס, און די וועלט איז נישט איינגעפאלן.

זייער אינטערעסאנט, איך קען יענע יוונים, ס'איז א שיין שטיקל, איך וועל דיר מוזן גלייבן אויפ'ן ווארט אז הרה"ח ר' ליפא לויאש וואס איז געווען א מעכטיגע קאמפאזיטאר האט געמוזט גנב'ענען פון לודוויג, איך האב קיינמאל נישט געהערט לודוויג, סאו איך קען דיר נישט איבערצייגן פארקערט.

אבער דאס איז זייער אינטערעסאנט אז ר' ליפא וואס האט קאמפאוזט דרייסיג יוונים'ס מיט הערליכע הנרות'ער פאר'ן רבי'ן זאל האבן געהאט א 'צורך גדול' תשי"ח פאר א יוונים.

[וואלוועלע]

שוועמל קודם כל וואס שרייסטו מיר אזוי אן, האב איך דען נישט געשריבן גלליך און אנהייב אז איך קען נישט אלעס רעדן? אויב ווילסטו וועל איך דיר שיקן פריוואט מיין גאנצע בליק אויף ליפא'ן, נישט א מיינונג, נאר א זאך וואס איך ווייס קלאר, פון מיין נאנטע וואס איז זייער נאנט מיט ליפא,

און דאס וואס די ברענגסט ארויס אז די ארטיקל איז נישט אזוי געפערליך וויל נישט ער איז דער וואס זאגט עס, נאר די שרייבערין, לאמיר דיר זאגן אז די האסט גאנץ א שטארקע נקודה, אבער לאמיר דיר פרעגן, לויט ווי איך שטעל מיר פאר האט ליפא געוויסט פאר דעם פון דעם ארטיקל, און ער האט דן געווען מיט די שרייבערין איבער די ניגון פון א פשוטע יוד, און ער האט עגריד אז ס'איז די זעלבע איידיע ווי די ניגון פון די גויטע איי וייל סערווייוו, און נאך אויב האט ער זיך געוואלט אויסדריקן אז ער איז א חסידישע יוד מוז ער זיך אויסדריקן מיט די נקודה וואס די גוי לאכט פון חסידישע יודן, אז ער האט נאר געקענט זיין ווייב 20 מינוט, פארואס האט ער זיך נישט געקענט אויסדריקן מיט א זאך וואס די גוי קוקט ארויף א חסידישע יוד, אלא מאי די גאנצע ארטיקל איז איין שטיק ליצנות פון יודישקייט, און די תירוץ אז די שרייבערין האט עס געשריבן איז אויך נישט גילטיג, ווייל ליפא האט געוויסט פארדעם וואס ס'גייט דארט שטיין,

[יידישיסט]

דער אמתער פראבלעם איז נישט דווקא אינעם ארטיקל אין דער צייט וואס מיר קענען זיך איבערצייגן אין פיל גרעסערע פראבלעמען וואס זיין זינגען שטעלט פאָר פאר אונזער צוקונפט ווי איבערגעוויזן דא. דער פראבלעם איז נישט וואס עס איז פון גויאישע מקורות נאר ענדערש פון געמיינע מקורות. אין דעם איז קיין ספק נישטא, און ווער עס קען אפווארפן די קלארע פאקטן איז געלאדן דאס אויסצוארבעטן פון א לאגישן שטאנדפונקט.

דאך פאר די וואס פירן דעם ויכוח איבער דעם ארטיקל איז וויכטיג קלארצושטעלן א פונקט. נעמליך, ווער עס קלערט אז הרב שמעלצער האט נישט געזעהן דאס ארטיקל פאר דאס איז אריין אין דער צייטונג דער איז איינפאך נישט באקאנט אין דער צייטונג-וועלט. עס איז קיין צווייפל דערין אז ווען עס שרייבט איינער אזא ארטיקל צייגט ער דאס פריער פאר דעם מדובר וואס גיט די באשטעטיגונג צו דעם ארטיקל. עס דערמאנט זיך מיר ווען איך בין אמאל געשטאנען נעבן מיינס א קרוב - א רבי אן חסידים - פאר זיין טאטנס לוויה, איך האב דאן געזעהן ביי אים אין דער האנט אן ארטיקל וואס איז צוגעגרייט געווארן דורך עמיצן אריינצוגיין אין דער מארגנדיגער צייטונג איבער דער "געוועזענער גרויסער לויה". עס איז נישט מער ווי נאַאיוו צו קלערן אז אזא ארטיקל וואס ווערט אפגעשריבן איבער א זינגער ווערט נישט פריער אריבערגעשיקט צו אים אויף בליצפאסט, אויף יידיש זאגט מען "צו בארשט דארף מען נישט קיין ציין".

[ברוך]

אן אריינצורעדן אונעם סטיל, ארטיקל(וואל סט.), אראפרייסן, דן זיין, פון ליפא.

וויל דא נעמען אפאר סקונדן און גראטילירן די שריייבערס דא ובראשם צייטליך, וואס האבן אלעס ארויסגעברענגט אויף זייער א רואיגע און אנגענעמע אטמאספער, עס האט זיך געליינט זייער געשמאק, מיט די פיס ארויף, און יא, אנדערש ווי דער ארטיקל וואס איז געווארן געלינקט, וואס דרט האט זיך עס געליינט מער מיט האס, הגם זייער באלערנד און אויפריכטיג (איך נעם נישט קיין שטעלונג) אבער פארט נישט אזוי באקוועם.
(קען זיין אז עס איז "מיין" פראבלעם)

[געדולד]

א גרויסן ישר כח פאר אלע שרייבערס פאר'ן ארויסברענגן קלאר זייערע מיינוגען.

כ'ווייס נישט אויב ליפא איז גערעכט, אז זיין "לעילא ולעילא" איז נישט געגאנגען, דערפאר איז ער אריין אין די "דשעס" ליין. עס קען טאקע זיין אז עס נישט געגאנגען, ווייל ער איז שוין געווען באוואוסט אלץ איינער וואס אסאך עלטערן האבן שוין נישט געוואלט אריינברענגן אין שטוב.

אבער וויסן זאלט איר, און איר קענט פרעגן די היימישע סטארס, ווי לי עוו פאטא און מיטדאון קעמרא, זיי וועלן אייך זאגן וואס פארא סוקסעס די "לחיים טיש" סעריע האט. זייערע טעיפס ווערן פארקויפן אין די טויזענטערס. והא ראי' זיי האלטן שוין ביי די פערדע לחיים טיש אין א צירקע פון צוויי און האלב יאר, דאס מיינט אז זיי מאכן ב"ה געלט דערויף. איך רעד שוין נישט פון די אנדערע טעיפס וואס זיי האבן אינצווישן ארויסגעגעבן צ.ב.ש. די יעצטיגע אידישע טרער.

נאך א באווייז קענט איר פרעגן ר' יונתן שווארץ, וואס נאך אן הפסקה פון א גוטע פאר יאר, האט ער ארויסגעגעבן "א גוטע נשמה". ער פארציילט אז צוליב זיין לאנג יעריגן קאמפיין פון נישט קאפיען טעיפס, האט ער ב"ה געמאכט געלט, און ער גייט שוין ארויסקומען מיט נאך א טעיפ.

פרעג איך ענק, דארפן מען נאך באווייזן אז א שיינע נארמאלער געלונגער טעיפ פארקויפט זיך אין די טויזענטערס?

לעילא ולעילא תירוץ, איז נאר א קאווער אפ.

[אלץ-ווייסער]

הרב יידישיסט, עס איז פשוט א געשמאקט צו קענען דעבאטירן מיט אייך די דאזיגע אנגעגעבענע פונקטן וואס דו ברענגסט ארויס, און איך וועל זיך פראבירן צו באציען דערצו מיט'ן פולסטן רעספעקט.

עס איז ביי מיר גאנץ קלאר, אז ווען דער זינגער שמעלצער הייסט ווען "דעדי" אדער שוועקי" אדער יעדער אנדערע זינגער "נישט" פון אונזער חדר, וואלט אים קיינער נישט גע'אסור'ט, עס איז נאר דער פאקט אז ער איז א חסידישער זינגער וואס האט רעוואלוציאנירט די מוזיק אידוסטרי, האט ארויסגערופן דעם בער פון וואלד. - אלזא דארף מען קודם ערנסט באטראכטן, איז דאס א ריכטיגער צוגאנג.

איך האב שוין באשטעטיגט אין אן אנדער ארט, אז איך בין נישט קיין צוהערע ר פון דעם זינגער שמעלצער. איך קען עס באמת נישט דערליידן, צוליב מיינע מוזיקאלישע פרעפרענצן. און איך זעה נישט פארוואס זיינע ניגונים זאלן זיין מער ממקור הרשע ווי אנדערע גוי'אישע סטיל ניגונים, וואס אונזערע זינגערס נעמען פון זיי בשפע.

[אינטעליגענט]

עס איז ביי מיר גאנץ קלאר, אז ווען דער זינגער שמעלצער הייסט ווען "דעדי" אדער שוועקי" אדער יעדער אנדערע זינגער "נישט" פון אונזער חדר, וואלט אים קיינער נישט גע'אסור'ט, עס איז נאר דער פאקט אז ער איז א חסידישער זינגער וואס האט רעוואלוציאנירט די מוזיק אידוסטרי, האט ארויסגערופן דעם בער פון וואלד. - אלזא דארף מען קודם ערנסט באטראכטן, איז דאס א ריכטיגער צוגאנג.

איך מיין אז דיינע קומענדיגע שורות זענען אן ענטפער אויף די אויבערדערמאנטע

איך האב שוין באשטעטיגט אין אן אנדער ארט, אז איך בין נישט קיין צוהערע ר פון דעם זינגער שמעלצער. איך קען עס באמת נישט דערליידן, צוליב מיינע מוזיקאלישע פרעפרענצן. און איך זעה נישט פארוואס זיינע ניגונים זאלן זיין מער ממקור הרשע ווי אנדערע גוי'אישע סטיל ניגונים, וואס אונזערע זינגערס נעמען פון זיי בשפע.

איך ווייס נישט ווי אזוי דו קענסט צוגלייכן די אויבערדערמאנטע זינגערס צו חתן דנן, אן דעם פאקט אז דו הערסט אים נישט.

[יידישיסט]

טייערער אלץ-ווייסער, עס איז קלאר ווי דער טאג אז די מוזיק איז אין גענצליכן קאנסטראסט צו אונזערע לעבנסווערטן. איך וואלט דיר געראטן דורכצוליינען לאנגזאם דאס וואס איז וועגן דעם אויספירליך געשריבן אין דעם ציטירטן אשכול. אויסער די וויסנשאפטליכע גרונטן אויף וואס די מיינונג איז גענצליך געשטיצט, ווערט דארט אויך צוגעלינקט צו קריסטליכע וועב-זייטלען וואס שרייען מיט היסטעריע קעגן דער ספעציפישער מוזיק אז דאס רייסט אוועק די יוגנט פון רעליגיע. דאס הייסט, אז כאטש וואס די נוצרישע ראקיסטן זינגען אויך נאר אפיציעל אויף ווערטער פונעם ביבל אדער מיט אנדערן רעליגיעזן אינהאלט, דאך ווייזן זיי אן ווי דאס האט גארנישט שוואכער געמאכט די השפעה פון דער מוזיק. פארשטייט זיך אז נאכדעם וואס מיר האבן דערצו וויסנשאפטליכע שטיצע און ערקלערונגען איז דאס נישט מער ווי א זאך וואס מוז אזוי גיין.

וואס שייך דאס וואס אונזערע מענטשן זענען אריין אין א היסטעריע דווקא ביי ליפא שמעלצער איז פארשטענדליך צוליב צוויי סיבות: איינס, ער איז געגאנגען היבש ווייטער פון די סאמע מאדערנסטע זינגער, אריינברענגענדיג טענער פון שווארצער מוזיק פון יעדן סארט, און גלייכצייטיג אויך פיל אייגנשאפטן פון דער ראק-קולטור (זעה אין יענעם ארטיקל) אזוי-ווי ווידיא-קליפן, זינגער-פארגעטערונג, א.ד.ג. צוויי: טאקע וויבאלד דאס מאל איז די רעדע פון אן "אונזעריגער", און אלס אזא איינער האט דאס דעם שטערקסטן כח ביי אונז. און דערביי וועט אייך אפשר אינטערעסאנט זיין צו הערן אז אויך ביי דער "נישט-היימישער" וועלט, דארט ווי שווארצע מוזיק איז שוין אויך אריין פריער, איז פארהאן שטארקע געגנערשאפט צו דער מוזיק, נאר דאס האט אונז נישט בארירט ביז היינט ווילאנג עס איז נאר געווען ביי זיי (איך וועל אי"ה צולינקען פון זייערע וועב-זייטלען אויך אין דעם אנדערן אשכול). יעצט, אז דאס האט אונז שוין פערזענליך בארירט איז פארשטייט זיך נישט מער ווי נאטירליך אז יעצט זאל די געגנערשאפט קומען פון אונז.

וואס שייך דעם צוגאנג און באהאנדלונג וואס מען דארף נוצן צו דעם האב איך איבערהויפט נישט בארירט. איך האב מיך באצויגן נאר צו דער מוזיק גופא וואס איז אן ספק א סכנה פאר אונזער עתיד, און וואס עס איז דער וועג עס צו באהאנדלען ווייס איך נישט. יעדנפאלס, אויב מיר וועלן זיין באוואוסטזיניג צו דעם פראבלעם וועט דאס האפנטליך אונז נישט עפעקטירן וויבאלד מיר וועלן דאס אויסשליסן פון אונזערע שטובער.

אלץ-ווייסער שרייבט:
איך זעה נישט פארוואס זיינע ניגונים זאלן זיין מער ממקור הרשע ווי אנדערע גוי'אישע סטיל ניגונים, וואס אונזערע זינגערס נעמען פון זיי בשפע.

דאס איז ביי מיר גאנץ פארשטענדליך, דען זייער פיל פארשטייען דאס נישט גענוי, און טאקע דאס איז באהאנדלט געווארן איבערהויפט אין דעם ציטירטן אשכול. ליינט דאס שטייטליך דורך און איך וועל מיך פרייען צו הערן באמערקונגען.

[אלץ-ווייסער]

איך געדענק מיט בערך 30 יאר צוריק איז דעמאלט אויפגעקומען דער זינגער/שפילער פיעמענטא.
ער האט אפירגעברענגט אראבישע אדער "פרענק" מוזיק. אויב איך מאך נישט קיין טעות איז דאס איז אויך געווען דעמאלט ווילדע מוזיק אשר לא שערום אבותים.

עס איז ביי אונז אין שטוב טאקע נישט אריינגעקומען, אבער גע'אסור'ט, מאכן דכר שמיה?
איך בין מער באזארגט אז אויב זאלן חלילה מענטשן אנהייבן מרנן זיין אז די קול קורא'ס מיט אלע אונטערשריפן זענען די ארבעט פון עטליכע עסקנים וועלכע טוען עס נישט אינגאנצן לשם שמים איז קלאר אז די גאנצע הארענוואניע גייט לטמיון און וועט ברענגען מער שאדן ווי נוצן.

לאמיר זיך נישט פאפן, גאר אסאך הייליגע און קריטיש-וויכטיגע מערכות איז ליידער אריינגעפאלן אין די הענט פון אזעלכע עסקנים און "מאכערס" וועלכע זענען נישט געווען אינגאנצן לשם שמים, און יעדער זאל ביי זיך אפמאכן וועלכע מערכאות דאס זענען. ווער ווייסט צי דאס איז נישט איינס אזוינס. ודי בזה.

[יידישיסט]

עס איז מיר א וואונדער פארוואס איר איגנארירט אינגאנצן די אויפגעברענגטע פונקטן. איך האב דאך קיין ווארט נישט דערמאנט וועגן עסקנים און "מאכערס", און - ווי געזאגט - בין איך איבערהויפט נישט באקאנט אין דעם. איר האט געזאגט אז איר זעהט נישט קיין אונטערשייד צווישן דער מוזיק און אנדערע, נו איר קענט דאך דורכליינען דאס ארטיקל וואס באהאנדלט דאס. איך פארשטיי דעריבער נישט וויאזוי איר זענט מיטאמאל אריבער צו א שמועס איבער עסקנים, אדער איבער א פארגלייך פון פיאמענטא - וואס איז איינפאך אראבישע מוזיק - און שווארצע מוזיק וואס מוזיק-פארשער באצייכענען אלס שעדליך.

איך דענק דאס איר אלס "אלץ-ווייסער" וועט איר זיך אוודאי ערנסט באפאסן מיט לאגישער רייד וואס ווערן באהאנדלט הויפטזעכליך פון אן אביעקטיוון שטאנדפונקט. איך האב די געדאנקען קיינמאל מיט קיין רבנים נישט איבערגעשמועסט, אבער דאס איז באגרונדעט אויף וויסנשאפטליכע גלייך ווי מוזיקאלאגישע יסודות. איך ערווארט נישט אז איר זאלט מיר יעצט ענטפערן דערויף, דען עס איז גלייכער אז איר זאלט אייך מאכן צייט דורכצוליינען צוביסליך דאס גאנצע ארטיקל, און דערנאך זאלן די רעאקציעס קומען הויפטזעכליך אין איינקלאנג מיט זיי.

[Monticello]

כ'האב היינט גערעדט צו מיין נעני וואס איז יא באקאנט מיטן ניגון "איי וויל סורווייוו" און זי זאגט קלאר אז די צושטעל פונעם שרייבער, נישט ליפא, אז נאר לשבר את האוזן פארן דרויסענדיגער צו פארשטיין געבן די מאד און תוכן פון די ליריקס פון ליפא'ס פשוט'ע איד, וועלכע ניגון מיין נעני (מיט איך) קען נישט, און וועלכער ברענגט ארויס ווי א צוקלאפטער פערזאן דערקלערט אז ער וועט אנגיין טראץ די שווערע אומשטענדן, און פלאצן זאלן זיי אלע.

מיין נעני קלערט אויך אז די ארטיקל איז צושטאנד געקומען דורוך מענלאוויטש, וואס דינט אילס ליפא'ס פובליסיסט. דער שרייבער פונעם זשורנאל, קלערט מיין נעני אויף, האט זיך מסתם געטראפן מיט ליפא, ווי ער שילדערט טאקע זייער באזיך אין בארא פארק, און אנדערש פון יידישיסט טענה'ט מיין נעני אז א וואל סטריט שרייבער גייט נישט ארויסלאזן אזא זאפטיג שטיקל, בלויז ווייל ליפא וועט האבן היץ אין די קאמיוניטי. הגם ס'איז פארהאן א באגריף פון אן די רעקארד און אף די רעקארד, שטעלט זיך מיין נעני פאר אז ליפא איז נישט געווען אזוי סאפיסטיקירט און אויסגערעכענט.

(סאדע_באטעל: געניג מרחק געווען פונעם כיעור?)