איך ברענג דא ווידער דעם ארטיקל, הגם, ליינדיגע דא בלויזע טעקסט איז כמעט נישט מעגליך צו פארשטיין דאס געשריבענע אן קיין בייגעלייגטע בילדער. נאר היות עס איז שווערע ארבעט אריינצופלאצירן בילדער דא אויפן וועלטל צווישן די טעקסט (איך ווייס אז מ'קען, אבער איך האב נישט קיין צייט זיך אפצוגעבן דערמיט), וועל איך עס לאזן אזוי. מען קען טרעפן מיין ארטיקל אין מי מנוחות עמוד מ"ו.
איך וויל אז סיי ווער ס'האט עפעס פראגן, זאל פרעגן. איך ווייס אז געוויסע פרטים איז נישט געהעריג אויסגעשמועסט געווארן. ביטע לאזט מאכן דא א שמועס דערפון!
ווי באקאנט איז נאטן די שריפטליכע אופן אראפצושרייבן א ניגון אויף פאפיר. אלע גרויסע קאמפאזירער וועלן אפשרייבן זייערע ניגונים אויף נאטן.
וואס איז דאס נאטן? וויאזוי ליינט מען עס אפ? וואס באדייטן די מאדנע אותיות וואס ענדלען צו א ת’ אדער א ש’? צו קען מען זיך שטעלן צום מייק מיט א צעטל נאטן אן קיין שום ידיעה און אהנונג וואס מען גייט זינגען בלויז ליינענדיג נאטן? אדער איז דאס אויסשליסליך געמאכט נאר פאר שפילערס און מוזיקאנטן?
די ענטפער אויף דעם אלעם וועט איר געוואויר ווערן אין דעם ארטיקל.
קודם איז כדאי צו וויסן די אויסשטעל פון א פיאנאו וויאזוי מען רעכנט די ענגלישע בוכשטאבן וואס דערמיט באטיטלט מען יעדן קנעפל, ווי A, C, וכדו'. א גרינגע וועג צו געדענקען איז די D קנעפל, וואס דאס געפינט זיך פונקט צווישן די צוויי שווארצע קנעפלעך, און פון דאן און ווייטער איז שוין זייער גרינג ווייטער צו גיין מיטן חשבון, נאך G גייט ווייטער A, וחוזר חלילה. צווישן B און C און אזוי אויך צווישן E און F, זענען נישט פארהאן קיין שווארצע קנעפלעך.
ווען מען שפילט מיט א פיאנאו אפליינענדיג נאטן, זענען דא 2 הויפט פאקטארן וויאזוי די נאטן זענען אויסגעשטעלט. עס איז דא אן אנגעצייכנטע סימבאל (וואס ענדלט אביסל אין א ף’) וואס דאס רופט מען Treble Clef, דאס באדייט אז ווען אזא בוכשטאב איז אנגעצייכנט אויף די לינקע זייט פון די שורות נאטן, באדייט דאס אז דערמיט שפילט מען די פשוט’ע מעלאדיע מיט די רעכטע האנט.
ווייטער איז דא א צווייטער סימבאל וואס דאס רופט זיך די Bass Clef, דאס באדייט אז דאס איז פאר די קארדס (בעיס) וואס גיבט צו די חיות צום ניגון. ביי יענע שורה ווי די Bass Clef איז אנגעצייכנט, וועט מען נישט שרייבן די עצם ניגון, נאר די קארדס (מיט די לינקע האנט).
ביידע פון די סימבאלן האבן א רונדיגע געבויגענע עק אינדערמיט וואס בייגט זיך ארום איינע פון די אנגעצייכנע פינף ליניעס וואס מען צייכנט אלעמאל אן ביי שריפטלכע נאטן (ווי מיר וועלן באלד זען מער באריכות). די געבויגענע עק דרייט זיך ארום די ליניע וואס רופט זיך G. אט דאס טוט דער סימבאל אנצייכענען, א סימן אז ביי יענע בייג איז דער G ליניע.
יעצט לאמיר גיין א שטאפל ווייטער. ווי איר זעט זענען פארהאן פינף גראדע שטריכן. יעדע שטריך באדייט אן אנדער קנעפל אויפן פיאנאו. צווישן די ליניעס (ספעיסעס) זענען אויך פונקט ווי די ליניעס אליין. אלזא האבן מיר דא א ס”ה פון 9 ליניעס. 5 אנגעצייכנטע, און 4 ספעיסעס.
עס לויפט ווי פאלגנד: פון אונטן ארויף (און פון לינקס צו רעכטס - נישט ווי מיר שרייבן אין די אידישע דירעקציע) קוקנדיג בלויז אויף די 5 ליניעס, זענען די פיאנאו קנעפלעך E-G-B-D-F, די E איז פון אונטן, און די F איז פון אויבן.
די ספעיסעס זענען ווי פאלגענד פון אונטן ארויף:
F-A-C-E, (עס איז גרינג צו געדענקען צוליב די ענגלישע ווארט FACE).
יעצט מאך א ס”ה פון די ליניעס מיט ספעיסעס פון אונטן ארויף קענסטו זען ווי עס גייט אינעם סדר E-F-G-A-B-C-D-E-F.
יעצט קוק איבער די בילד פונעם Treble Clef וועסטו זען אז די רינג אינדערמיט, נעמט ארום די G ליניע ווי פריער געשמועסט.
יעצט לאמיר גיין צום Bass Clef, מעגליך איר האט שוין אויפעפאסט אז די רינג נעמט ארוים גאנץ אן אנדערע ליניע ווי די Treble Clef וואס נעמט ארום די G. די מציאות איז אבער אז ער נעמט יא ארום די G. וויאזוי?
ביים Bass Clef זענען די נאטן אנדערש אויסגעשטעלט ווי ביי די Treble Clef. עס לויפט ווי פאלגנד: פון אונטן ארויף קוקנדיג בלויז אויף די 5 ליניעס, זענען די פיאנאו קנעפלעך G-B-D-F-A, די G איז פון אונטן, און די A איז פון אויבן.
די ספעיסעס זענען ווי פאלגענד פון אונטן ארויף:
A-C-E-G.
יעצט קוק איבער די בילד פונעם Bass Clef וועסטו זען אז די רינג ביים עק, נעמט ארום די G ליניע ווי פריער געשמועסט.
לאמיר יעצט א וויילע אפלאזן די צוויי Clefs און זיך קאנצעטרירן בלויז אויף די עצם נאטן און אירע פארשידענע פארמען און זייערע באדייטן.
רוב ניגונים האבן אין זיך פיר ביעטס (און עס קען אויך ווערן צוטיילט אויף אכט און אויך אויף זעכצן ביעטס א.א.וו.), יעצט ווען מען שפילט א ניגון אפליינענדיג א צעטל פון נאטן, לויט ווי מען האלט יעצט מיטן שיעור, ווייסט מען שוין מער ווייניגער וואס מען ברויך דרוקן אויפן פיאנאו ווען מען ליינט די נאטן. אלע נאטן האבן פון אונטן א באלי, און אויף יענע ליניע ווי די באלי געפונט זיך, מיינט עס אז יענע קנעפל דארף מען דרוקן. אבער אז מען וועט סתם דרוקן די אלע קנעפלעך, טאקע אויף די ריכטיגע צייט, אבער אן קיין חשבון ווילאנג יעדעס קנעפל דארף געדרוקט ווערן און וויפיל ביעטס עס דארף פארנעמען, וועט עס דאך גרילצען אין די אויערן פאר אלע צוהערער...
דערפאר איז דא דער צווייטער גאר וויכטיגע טייל, וואס דאס איז די פארשידענע פארעמען, וואס זענען מרמז וויפיל ביעטס יעדע נאוט איז. די קלענסטע נאוט (איך מיין די וואס פארנוצט די ווייניגסטע טינט...) איז אויסגעפארעמט ווי א פשוט’ע באלי, נישט אנגעפילט מיט קיין שווארצע קאליר, בלויז א שווארצע בארדער ארום. דאס ווערט גערופן א גאנצע נאוט, און פארנעמט אזויפיל ווי פיר גאנצע ביעטס. ווען אזא נאוט איז אנגעצייכנט, דרוקט מען דעם קנעפל ווילאנג עס גייט אריבער פיר ביעטס און דאן גייט מען ווייטער לויט די אנווייזונגען.
די צווייטע אין די רייע ווערט אנגערופן א האלבע נאוט, ער ווערט געשפילט האלב די צייט פון די פריער דערמאנטע און ער פארנעמט נאר צוויי גאנצע ביעטס. זיין פארעם איז אזויווי די פריעריגע, נאר ביי אים איז שוין צוגעוואקסן א שטעקעלע אין די זייט.
דער נעקסטע איז א פערטל נאוט. זיין פארעם איז ווי די פריעריגע מיטן שטעקעלע אבער זיין באלי פון אונטן איז אנגעפילט מיט שווארץ. עס פארנעמט אזוי לאנג ווי איין ביעט.
נאכדעם קומט דער אכטל נאוט. אויסגעפארעמט ווי די פערטל נאוט, נאר ער האט שוין פון אויבן א פענדעלע.
א זעכצנטל נאוט איז געפארעמט ווי די אכטל נאוט, נאר מיט צוויי פענער פון אויבן. (א צוויי און דרייסיגסטל נאוט האט דריי פענדלעך, אבער דאס ווערט זעלטן באנוצט.)
ווען מען האט צוויי אדער מער אכטלעך נאוט אין א צי (און אזוי אויך זעכצנטלעך), באהעפט מען זייערע פענער פון אויבן, און דאס מאכט עס אויסקוקן אביסל ווי א ת’ (ווען ס’זענען צוויי אכטלעך באהאפטן) אדער ווי א ש’ (ווען עס זענען דריי אכטלעך).
ווען די נאוטן גרייכן מער די אויבערשטע טייל פון די ליניעס, דרייט מען זיי איבער, (דהיינו די פענער זאלן זיין פון אונטן), פשוט וויל אזוי איז גרינגער און פראקטישער.
מערק ווי די שורות זענען איינגעטייילט אין חלקים - אין יעדן חלק גייט אריין פיר פערטל נאוטס - די אנגעצייכנטע 4/4 מיינט אז דער ניגון איז פון פיר ביעטס.
וואס טוט מען ווען מען וויל אנצייכענען אז מען דארף דרוקן א שווארצן קנעפל אויפן פיאנאו? וויאזוי באצייכנט מען עס?
איז אזוי; די שווארצע קנעפלעך ווערן גערופן מיט צוויי סארט נעמען; SHARP אדער FLAT. למשל אויב איינער וויל אנצייכענען די שווארצע קנעפל וואס געפונט זיך צווישן די D און די E, וועט ער עס קענען באטיטלען מיט E-FLAT אדער D-SHARP, געוואנדען אין וואס עס קומט אויס גרינגער לגבי דעם ספעציפישער פאל.
ביי א געווענליכער ניגון, ווען מען ברויך נוצן די שווארצע קנעפל אויפן פיאנא, איז עס צוליב דעם וואס איינע פון די ווייסע קנעפלעך דערנעבן איז נישט ריכטיג צו נוצן יעצט. ווען מען נוצט עס יא וועט די ניגון ארויס פון די גלייזן און שאפן אויער ווייטאגן פאר יעדן וואס האט נאר עטוואס אן אויער צו מוזיק...
זעלטן וואס מען זאל קענען נוצן ביי א ניגון דריי קנעפלעך אין א ציה (למשל; ווייסע קנעפל, שווארצע, ווייסע), מיטן אויסנאם געוויסע ניגונים וואס טוישן סקעיל ביים צווייטן פאל, דאן קען עס אריבערגיין צום ווייסע קנעפל אנשטאט די שווארצע וואס מען האט פריער גענוצט, און אזוי אויך פארקערט.
אלזא, צוריק צום ענין, ווען מען נוצט די שווארצע קנעפל, באטיטלט מען אים לויט זיין שכן די ווייסע קנעפל וואס איז יעצט נישט נוצבאר. צ.ב. אויב איז ער צווישן די F און די G, אבער די G נוצט מען יא, נאר די F נישט, דאן איז ער א F-SHARP, אויב פארקערט, איז ער א G-FLAT.
אויף נאטן ווערט עס באצייכנט מיט די פאלגענדע סימבאלן: פאר SHARP נומט מען אזא סימבאל וואס איז ענליך צום פאונד קנעפל אויף א טעלעפאן (עטוואס מער שיעפליך). ווען מען פלאצירט אים אנהויב פון די שורות נאוטן, למשל אויף די C ליניע, באדייט דאס אז יענער גאנצע ליניע איז אנשטאט C, איז עס C-SHARP.
פאר די FLAT נוצט מען די פאלגענדע סימבאל: אביסל ענליך צו די ענגלישע b בוכשטאב (די קליינע ווערסיע), נאר עטוואס שיעפליך.
וואס טוט מען ביי א פאל ווי מען נויטיגט זיך יא אין די געהעריגע קנעפל, למשל מען שפילט מיט א F-SHARP אנשטאט די F, די G איז געהעריג אינעם ניגון, און פלוצלינג זעט מען אז די F אליין קומט אויך אריין אינעם ניגון. נו וואו שטעלט מען אים? ער קען דאך נישט בלייבן קיין דרויסענדיגער נאכדעם וואס ער האט פרייוויליג איבערגעגעבן זיין ארט פאר די F-SHARP.
אויף אזא פאל נוצט מען די פאלגענדע סימבאל: דאס טוט אנדייטן אז עס גייט צוריק צו רעגולער. אלעס אויף דעם ליניע ווערט אויס SHARP אדער FLAT, און פון דא און ווייטער איז רעגולער.
עס איז נאך דא פיל פון וואס ארומצורעדן איבער נאטן, דאס איז נאכנישט אלעס, נאר כטיפה מן חול הים פון די וועלט פון מוזיק. פארט אבער איז עס ווי די א"ב פון נאטן, און די ליינער קענען יעצט כאטש עטוואס באגרייפן וויאזוי די [ביז היינט] מאדנע בוכשטאבן פון נאטן, ארבעט.
אין א צווייטן געלעגנהייט האף איך צו ממשיך זיין מער איבער מוזיקאלישע סקעילס; מעידזשאר, מיינאר און פרעיגיש.