אידישע ווערטער און זייער ריכטיגער אויסלייג (ספעלינג)

[farshlufen]

הער איך געערטער הער.

[בעאבאכטער]

צ״ל ״עהרע״
״געעהרט״ ולא ״געערט״

[שומע כעונה]

אויב געערטן מיניסטער איז מלשון הער (=אדון), וואלט מען נישט געדארפט שרייבן/זאגן געהערטן?

[מיסטעריעז]

עס איז נישט מלשון הער, עס איז מלשון עהרע.

[וואוילע שעפעלע]

און אפשר גאר קומען עהרע און הער פון איין שורש?

#מעלות אלערט

[הסרפד]

אויף אלט דייטש איז 'הערר' גאר געוועהן א לשון פון 'זקן' ('גרוי-האריג'). 'עהרע' האט שוין דעמאלטס געמיינט וואס עס מיינט היינט. ותל"מ

[אויסגערעכנט]

אויף אלט דייטש איז 'הערר' גאר געוועהן א לשון פון 'זקן' ('גרוי-האריג'). 'עהרע' האט שוין דעמאלטס געמיינט וואס עס מיינט היינט. ותל"מ

יואש... האסט מיר דערמאנט פון דעם גרוי-האריגען פון די בוך ״פארכאפט אין נעץ״ א סקרוך איז מיר אריבער אין די ביינער ווען איך האב מיר דערמאנט

[בן נון]

מיליטער? מילעטער?

באריכטעט? באריכטעד?

[משה מאשקאוויטש]

מיליטער? מילעטער?

באריכטעט? באריכטעד?

לויט ווי עס איז יעצט 'באריכטעט' געווארן, איז נישט פארהאן קיין גרויסע 'מיליטער'...

[בן נון]

א דאנק

[שפרפרא]

פארוואס לייגט מען צומאל אן אלף צו געוויסע ווערטער צום ביישפיל אדורך אנשטאט דורך אקעגן אנשטאט קעגן אדער אנידער אנשטאט נידער, ס'דא עפעס א כלל פון ווען דארף מען שרייבן די אלף און ווען נישט אדער מע קען נוצן ביידע אויסלייגן?

[שומע כעונה]

באוואוסט אדער באוויסט? וויסנדיג אדער וואוסנדיג?

[וואוילע שעפעלע]

באוואוסט

וויסנדיג (נישט זיכער)

[הסרפד]

וויסענדיג, אויף דייטש wissend מיט איין I

[וואוילע שעפעלע]

די עי"ן צווישן די ס' און די נ' איז סתם איינע פון די צענדליגע עי"ןס וואס מ'האט ארויסגעשניטן אין די היינטיגע יודיש.

אמאל פלעג אין יעדע ווארט וואס ענדיגט זיך מיט א נ' זיין א ע' פאר די נ' צוביסלעך זענען די אלע נונ'ס פארשווינדן (פארשוואונדן..) געווארן איינס נאכן צווייטן חוץ אין געציילטע ווערטער.

[שומע כעונה]

דעמאלס אדער דעמאלטס?

[וואוילע שעפעלע]

דעמאלט

[שומע כעונה]

איך בין נישט "געוואוינט" צו גיין צום ציין דאקטער. און איך האב קיינמאל "געוואוינט" אין וויליאמסבורג.
ווערן די צוויי ווערטער געספעלט די זעלבע?

[וואוילע שעפעלע]

אפשר גאר קומען ביידע פון זעלבן שורש?

[שומע כעונה]

I don't think so.

[שפרפרא]

פארוואס לייגט מען צומאל אן אלף צו געוויסע ווערטער צום ביישפיל אדורך אנשטאט דורך אקעגן אנשטאט קעגן אדער אנידער אנשטאט נידער, ס'דא עפעס א כלל פון ווען דארף מען שרייבן די אלף און ווען נישט אדער מע קען נוצן ביידע אויסלייגן?

[מגיה]

איך בין נישט "געוואוינט" צו גיין צום ציין דאקטער. און איך האב קיינמאל "געוואוינט" אין וויליאמסבורג.
ווערן די צוויי ווערטער געספעלט די זעלבע?

יא (אבער ביי "ער האט דארט געוואוינט" איז דער גע- נישט אן עצם טייל פונעם ווארט ווי ביי "געוואוינט" (הרגל), און האט אויך "צוגעוואוינט", "איינגעוואוינט", "געוואוינהייט".)

[מגיה]

פארוואס לייגט מען צומאל אן אלף צו געוויסע ווערטער צום ביישפיל אדורך אנשטאט דורך אקעגן אנשטאט קעגן אדער אנידער אנשטאט נידער, ס'דא עפעס א כלל פון ווען דארף מען שרייבן די אלף און ווען נישט אדער מע קען נוצן ביידע אויסלייגן?

עס זענען לכ' נישטא קיין כללים ווען מיט אן א' (אדורך) און ווען אן (דורך), ביידע זענען ריכטיג, נאר עס איז געוואנדן לויט דיאלעקט און סטיל.

[שומע כעונה]

היטן אדער הוטן (כובעים /as Hats)?

[קיקיון]

היטן אדער הוטן (כובעים /as Hats)?

אויף דויטש איזם עס איין הוט