חידושים אין שפראך
די אחראים: יאנאש,אור המקיף,אחראי,געלעגער
-
- שר האלף
- תגובות: 1002
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג מאי 12, 2015 3:31 pm
יואל שווארטץ האט געשריבן:ניי׳גער, הונ׳גער, בא׳גער.
שמוציג׳ער, קארג׳ער, לאנג׳ער, יונג׳ער.
וואס ווילסטו מיר אנווייזען? דעם "ער"? איך האב עס נישט פארזעהן, איך האב נאר געוואלט אנווייזען אז דא שטומט נישט זיין טעאריע אז דאס מיינט ער וויל שטארק, קיינער וויל דאך נישט זיין שטארק שמוציג.
די רישא איז געווען אן ענטפער צו דעוויס אז אין נייגער טרעפט מען אויך דעם " ער"
בס"ד
א נייע מעשה... הונגער מלשון הינדל און -גער און -יג. און דורשטיג איז מלשון... דורס זיין? אדער גאר "בערזע"? מ'קען שוין נישט וויסן אזעלכע זאכן היינטיגע צייטן. און HUNGRY אויף אנגליש איז אויך מלשון... HUNG, הינדעל? הינגל? יונגעל? און אונגארן, דאס לאנד אין אייראפע, איז אויך מלשון אונגעריג? און צוטיילן "באגער" אין צווייען, ס'ארא טע-אר-יע. "גערן" מיינט "GLAD" אויף ענגליש, אזא בחינה פון בסבר פנים יפות, הארצן גערן, איז וואס האט עס מיט "וועלן" עפעס? יענער מיינט אפשר "גארן" מיט א פתח, ער האט לאנג "געגארט" דערויף, אבער לכאורה האט עס נישט קיין שייכות מיט "גערן."
אגב, אז מען רעדט שוין יא, קלער איך יעצט אז "רעב" בלשה"ק איז לכאורה סיי א שם דבר, "הונגער," ויהי רעב, און סיי "הונגעריג" אויף א מענטש, רעב ללחם. שטימט?
הבוחר בטוב האט געשריבן:דעוויס האט געשריבן:מיללער האט געשריבן:אין צייטשריפט פאריגע וואך האב איך געזעהן א חידוש אין שפראך, דער שרייבער וויל זאגען (אז אנדערע זאגען) אז דאס ווארט 'הונגעריג' קומט ווייל דאס עסן 'הונדלעך פלייש (טשיקען)' איז אזוי פאפולער איז ווען איינער 'גירט' נאך עסן, נוצט מען דעם 'הין' פאר א משל.
און ווידער אויף דאס אז 'געריג/גיריג' באדייט אז מען לעכצט דערנאך ברענגט ער 'נייגעריג' אלס א ראי' זאגנדיג אז יענער איז 'געריג' נאך נייעס, און אז דאס איז ווי דער ווארט 'באגער' ע"כ חידושו של הצייטשריפט.
אם כנים הדברים וועט מען מוזען זאגען אז דער ווארט 'באגער' זעלבסט איז צוטיילט 'בא-גער' אזוי וואו 'באוויינען, באשאפען, באווארפן' , דא טוט ער 'בא-גערן' (וואס איז עטוואס מער ווי סתם 'גערן')
לפי זה האט נייגער נישט קיין פלאץ און מ'דארף נאר זאגן נייגעריגקייט?
ס'איז סיי ווי סיי לופט, נייגער איז נישט געבינדן צו ניי.
ניי'גער, הונ'גער, בא'גער.
מען דארף נאר וויסען לפי"ז פשט אין שמוציגער, לויזיגער, קארגער, לאנגער, יונגער,
א נייע מעשה... הונגער מלשון הינדל און -גער און -יג. און דורשטיג איז מלשון... דורס זיין? אדער גאר "בערזע"? מ'קען שוין נישט וויסן אזעלכע זאכן היינטיגע צייטן. און HUNGRY אויף אנגליש איז אויך מלשון... HUNG, הינדעל? הינגל? יונגעל? און אונגארן, דאס לאנד אין אייראפע, איז אויך מלשון אונגעריג? און צוטיילן "באגער" אין צווייען, ס'ארא טע-אר-יע. "גערן" מיינט "GLAD" אויף ענגליש, אזא בחינה פון בסבר פנים יפות, הארצן גערן, איז וואס האט עס מיט "וועלן" עפעס? יענער מיינט אפשר "גארן" מיט א פתח, ער האט לאנג "געגארט" דערויף, אבער לכאורה האט עס נישט קיין שייכות מיט "גערן."
אגב, אז מען רעדט שוין יא, קלער איך יעצט אז "רעב" בלשה"ק איז לכאורה סיי א שם דבר, "הונגער," ויהי רעב, און סיי "הונגעריג" אויף א מענטש, רעב ללחם. שטימט?
ווי זאגט מען WOW אין אידיש? שיקט אייער מיינונג צו [email protected].
- יואל שווארטץ
- שר האלף
- תגובות: 1227
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יולי 19, 2011 11:17 pm
הבוחר בטוב האט געשריבן:יואל שווארטץ האט געשריבן:ניי׳גער, הונ׳גער, בא׳גער.
שמוציג׳ער, קארג׳ער, לאנג׳ער, יונג׳ער.
וואס ווילסטו מיר אנווייזען? דעם "ער"? איך האב עס נישט פארזעהן, איך האב נאר געוואלט אנווייזען אז דא שטומט נישט זיין טעאריע אז דאס מיינט ער וויל שטארק, קיינער וויל דאך נישט זיין שטארק שמוציג.
די רישא איז געווען אן ענטפער צו דעוויס אז אין נייגער טרעפט מען אויך דעם " ער"
כ׳ווייז דיר אן דער חילוק צווישן ער און גער.
שמוציג איז א ווארט פאר זיך. א מענטש וואס איז שמוציג זאגט מען שמוציגער.
ביי הונגער איז גער א חלק פונעם ווארט. א מענטש איז הונגעריג. אדער נאך ווייטער: הונגעריגער.
לעצט פארראכטן דורך יואל שווארטץ אום דאנערשטאג אוגוסט 06, 2015 10:33 am, פארראכטן געווארן 1 מאל.
THE KEY TO SUCCESS: is, after all, just a key. You have to make sure that you have the right key, to the right door, to the right success.
- farshlufen
- שר שלשים אלף
- תגובות: 35146
- זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
- לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק
-
- שר האלף
- תגובות: 1002
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג מאי 12, 2015 3:31 pm
יואל שווארטץ האט געשריבן:הבוחר בטוב האט געשריבן:יואל שווארטץ האט געשריבן:ניי׳גער, הונ׳גער, בא׳גער.
שמוציג׳ער, קארג׳ער, לאנג׳ער, יונג׳ער.
וואס ווילסטו מיר אנווייזען? דעם "ער"? איך האב עס נישט פארזעהן, איך האב נאר געוואלט אנווייזען אז דא שטומט נישט זיין טעאריע אז דאס מיינט ער וויל שטארק, קיינער וויל דאך נישט זיין שטארק שמוציג.
די רישא איז געווען אן ענטפער צו דעוויס אז אין נייגער טרעפט מען אויך דעם " ער"
כ׳ווייז דיר אן דער חילוק צווישן ער און גער.
שמוציג איז א ווארט פאר זיך. א מענטש וואס איז שמוציג זאגט מען שמוציגער.
ביי הונגער איז גער א חלק פונעם ווארט. א מענטש איז הונגעריג. אדער נאך ווייטער: הונגעריגער.
Got it
-
- שר מאה
- תגובות: 147
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יאנואר 31, 2012 6:02 pm
געהערט א שיעור נעכטן פון ר' סיני מלוביצקי און אויסער די חידושים וואס ער האט אראפגעלייגט בודאות (אויף מיליאן פראצענט, כלשונו) אז די אפגאנער זענען אפשטאמיגע פון די עשרת השבטים, האט ער צווישין אנדערע געזאגט א שיינעם צאמשטעל אין שפראך:
א שבט, אויסער וואס עס איז א פון די 'שבטי קה', איז עס אויך א לשון פון א שטעקן - רוט
די אנדערע נאמען וואס א שבט קען האבן: מטה, וואס איז אויך א נאמען פון א שטעקן.
ווייל א שטעקן קומט ארויס פון א בוים, ברענטשעס, און דאס איז די מהות פון שבטים, וואס קומען ארויס פון 'אב אחד' (און אונזער טעמע: יעקב אבינו).
אין אידיש ווערט אזא שטעקן גערופן: שטאב (אזוי זאגט ער, נאך קיינמאל געהערט דערפון)
דאס איז די זעלבע סיבה פארוואס א בעלעבאס פון א קאמפעני האט אונטער זיך א 'שטאב', וואס איז די זעלבע ווארט, אלע נעמען באפעלן פון אים און פירן עס אויס וכו'.
א שבט, אויסער וואס עס איז א פון די 'שבטי קה', איז עס אויך א לשון פון א שטעקן - רוט
די אנדערע נאמען וואס א שבט קען האבן: מטה, וואס איז אויך א נאמען פון א שטעקן.
ווייל א שטעקן קומט ארויס פון א בוים, ברענטשעס, און דאס איז די מהות פון שבטים, וואס קומען ארויס פון 'אב אחד' (און אונזער טעמע: יעקב אבינו).
אין אידיש ווערט אזא שטעקן גערופן: שטאב (אזוי זאגט ער, נאך קיינמאל געהערט דערפון)
דאס איז די זעלבע סיבה פארוואס א בעלעבאס פון א קאמפעני האט אונטער זיך א 'שטאב', וואס איז די זעלבע ווארט, אלע נעמען באפעלן פון אים און פירן עס אויס וכו'.
גלות אמעריקא האט געשריבן:געהערט א שיעור נעכטן פון ר' סיני מלוביצקי און אויסער די חידושים וואס ער האט אראפגעלייגט בודאות (אויף מיליאן פראצענט, כלשונו) אז די אפגאנער זענען אפשטאמיגע פון די עשרת השבטים, האט ער צווישין אנדערע געזאגט א שיינעם צאמשטעל אין שפראך:
א שבט, אויסער וואס עס איז א פון די 'שבטי קה', איז עס אויך א לשון פון א שטעקן - רוט
די אנדערע נאמען וואס א שבט קען האבן: מטה, וואס איז אויך א נאמען פון א שטעקן.
ווייל א שטעקן קומט ארויס פון א בוים, ברענטשעס, און דאס איז די מהות פון שבטים, וואס קומען ארויס פון 'אב אחד' (און אונזער טעמע: יעקב אבינו).
אין אידיש ווערט אזא שטעקן גערופן: שטאב (אזוי זאגט ער, נאך קיינמאל געהערט דערפון)
דאס איז די זעלבע סיבה פארוואס א בעלעבאס פון א קאמפעני האט אונטער זיך א 'שטאב', וואס איז די זעלבע ווארט, אלע נעמען באפעלן פון אים און פירן עס אויס וכו'.
שטאב איז Staff
- בנימין הלוי
- שר האלף
- תגובות: 1620
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג אפריל 24, 2014 5:48 pm
אינטערעסאנט!
זע רד"ק אין שורש נטה זאגט
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... &pgnum=150
זע רד"ק אין שורש נטה זאגט
ונקרא השבט מטה כי ענין שבט ומטה אחד, כולם ענין משען
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... &pgnum=150
* "סמארטפאן איז נישט קיין נעוויירע אבער וואס סמארטפאן קען צוברענגען קענען גרויסע עבירות נישט ברענגען" (סמארטפאן זה לא עבירה, אך מה שהעבירה הכי חמורה לא מצליחה לעשות לאדם, הסמארטפאן עושה)
- ווינקל
- שר שבעת אלפים
- תגובות: 7788
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג מאי 21, 2009 12:10 am
- לאקאציע: vinkel.ivelt ביי גימעיל
שיקט מיר איינער אין אישי א לינק, viewtopic.php?p=184618#p184618. אונטערסאנט אז מיין זוך האט עס נישט געטראפן.
יישר כח!
דורך קרעמער » דינסטאג, 01/06/09 1:32 pmfarshlufen האט געשריבן:
וואס איז טייטש ''כברת ארץ'' בראשית ל''ה ט''ז - מ''ח ז']?
רשיה''ק אין פרשת וישלח ברענגט: מנחם פירוש לשון ''כביר'' רבוי מהלך רב, אין ''מחברת מנחם'' [נישט זייער קראנט, מילד גערעדט] שטייט טאקע אין שרש כבר: השלישי הן א-ל כביר וכו', ויהי עוד כברת הארץ, ענין רבוי הם, אינטערעסאנט איז אז ער טיילט אפ ''כבר'' וואס דאס איז רבוי זמן בעבר פון '' כביר'' לשון רבוי.
נאכדעם ברענגט דעם מדרש רבה אז ס'איז מלשון ''כברה'' און ס'גייט ארויף אויפן זמן בזמן שהארץ חלולה ומנוקבת ככברה, אבער רש'י זאגט דערויף: ואין זה פשוטו של מקרא ווייל אין פסוק שטייט ביי נעמן ''וילך מאתו כברת ארץ'' פירט רש''י אויס: ואומר אני שהוא שם מדת קרקע כמו מהלך פרסה או יותר'' אזוי ווי ס'איז דא א שיעור לגבי וויפל א בהמה קען אקערן ''כך מהלך אדם נותן שם מדה כברת ארץ'', און ער זאגט נישט ווי גרויס דער שיעור איז.
אין פרשת ויחי ברענגט רש''י צו א ר' משה הדרשן: מדת ארץ והם אלפי אמה כמדת תחום שבת, זאגט ער יא ווי גרויס, צו דעם ברענגט נאך צו דעם מדרש וואס ער האט שוין געזאגט אין ישלח אז דאס איז נישט פשוט פשט, און דער רא''ם און גו''א זאגן אז דא זאגט רש''י ביידע ווייל ס'ווערט אנגערופן כברת אנדערש ווי געווענליך איז עס ניתן לדרוש, דאס פארשטיי איך נישט וויל אויב איז ''כברת'' א געוויסע שיעור איז דאך דאס די נאמען פונעם שיעור און אזוי ווי אין וישלח שטייט כברת איז דאך דאס די זעלבע כברת?
דער רמב''ן אין וישלח ברענגט צו ערשט א רד''ק [אין שרש ברה] והנכון מההשפירוש בו ר' דוד קמחי כי הכ' לדמיון ואיננה שרשית, ומוצא המילה, היו לברות למו, ותברני לחם, ענין אכילה מועטת בבוקר, ופיושה שיעור מהלך אדם מן הבקר עד לעת האוכל כי כןישערו כל עוברי דרך, נאכדעם ווענדט עס דער רמב''ן אפ און זאגט אז ער האט געזען דעם פלאץ און ס'איז אסאך קלענער ווי מיל נאר וואס דען ס'איז א געוויסע שיעור אבער נישט קיין מיל, און ער זאגט ויתכן שיהי' ברת כמו בת, מלשון מה ברי ומה בר בטני, והוא שם למדה הקטנה שימדדו הולכי ארחות כמו למיל היום, ויאמר לה בת ארץ, כי המדה היא כמו בת לפרסה או למדה אחרת ידועה בימם ההם, זע מיר פונעם רמב''ן אז ער בליבט ביי דעם אז איז א לשון ווי בת - טאכטער.
למעשה דער רד''ק אליין אין שרש כבר זאגט יא אז ס'איז א שיעור מיל, און ער ברענגט אזוי אויך צו פון ר' סעדי' גאון ''ורבינו סעדי' פירשו ג''כ הכ''ף כ''ף הדמיון אבל פירוש אותו במיל לפי הענין בלא חבר''.
קומט יעצט דער בעל מעשה ה' וואס האט דאך געהאט געוואוינט אין אראבישע מדינות און זאגט אז אויף אראביש איז א מיל ''ברת'' וז''ל: הן במילת כברת ארץ נחלקו בפירושהוהדבר מבואר שהיא מיל בלשון ישמאל, שכן קורין למיל ברת, והכ''ף היא כ''ף הדמיון במילת כברת, כמו כחצות הלילה, שהכוונה לומר היות חצי הלילה בקירוב לא בדקדוק, כמו כן נאמר כברת ארץ, כאילו יאמר כמו ברת ארץ דהיינו מיל מבקירוב לא בדקדוק. זע מיר אז דער רבינו סעדי' זאגט נישט סתם לפי הענין בלא חבר ווי דער רד''ק האט פארשטאנען נאר ער האט אנגענומען אז דאס איז דער אראבישער ''ברת''. און לויטן מעשי ה' קען דער רמב''ן'ס תמי' אויך זיין אפשר פארענטפערט ווייל ס'איז נישט קיין מיל נאר בערך א מיל.
לערנענדיג היינט די רש"י אין פרשת ויחי, האב איך אזוי געקלערט (מסתמא א פשוט'ע זאך ביי יעדן, איך האב דאס אבער הערשט יעצט געכאפט) אז אויף אידיש וואלטן מיר געזאגט "אן אקער לאנד", ווייל רש"י זאגט אז כברת איז מעגליך געווען א שטיק ערד וואס דויערט איין טאג אויפצואקערן.
יעצט זעה איך טאקע אין וועקפידיע אז די ענגלישע ACRE שטאמט טאקע פון דעם: One acre comprises 4,840 square yards or 43,560 square feet[1] (which can be easily remembered as 44,000 square feet, less 1%). Because of alternative definitions of a yard or a foot, the exact size of an acre also varies slightly. Originally, an acre was a selion of land one furlong (660 ft) long and one chain (66 ft) wide; the measure appears to have begun as an approximation of the amount of land an ox could plow in one day. However, an acre is a measure of area, and has no particular width, length or shape.
ממש דאס וואס רש"י זאגט: איין אקער לאנד!
יישר כח!
-
- שר שבעת אלפים
- תגובות: 7999
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 14, 2008 10:44 pm
- לאקאציע: עולם התורה
קרעמער האט געשריבן:דער תפארת ישראל (עוקצין פרק א' סי' נ"ח) שרייבט אז "חרובים" (באקסער) ווערט אין פוילן אנגערופן "באקס הארן" ווייל עס ענדלט אינעם קרן תיש (מעגליך אז באקסער איז א פארקורצונג פון באקס-הארן).
קרעדיט: והוא פלאי וואס האט מיר דאס איבערגעגעבן אויפן טרייבל.
פארוואס נישט ברענגען דעם גרעסערן חידוש וואס ער שרייבט דארט?
והחרובים. "זאד שאטען", ונקראין כך מדהן רפואה לאוכלן מי שיש לו כאב הזאד ברעננען.
ומדדומה הפרי ג"כ לקרן תיש, קראוה בארצות פולניא באקס הארן:
וואס מיינט "זאד"?
וויאזוי צו אויפהייבן דיינע קינדער און נאנטע
"ושכל יצא משכל ..." (ר' ברכיה בן נטרונאי, בהקדמת ספרו 'משלי שועלים').
"ושכל יצא משכל ..." (ר' ברכיה בן נטרונאי, בהקדמת ספרו 'משלי שועלים').
-
- שר שבעת אלפים
- תגובות: 7999
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 14, 2008 10:44 pm
- לאקאציע: עולם התורה
עוד בענין "באקסער"
פון הרכבי
פארשטיי איך נישט פארוואס הרכבי האט באשלאסן אז באסער באקסהארן איז גאר "פונגריק".
פונגריק איז דאך "תלתן" נישט "חרובין"?!
דער "המשביר" שרייבט טאקע אויך קלאר אז "באקסהארן" איז "תלתן". וגם דבריו צ"ע.
וכן הוא כדבריהם בכמה דפי וויקפידיה.
וצריך עיון
פארשטיי איך נישט פארוואס הרכבי האט באשלאסן אז באסער באקסהארן איז גאר "פונגריק".
פונגריק איז דאך "תלתן" נישט "חרובין"?!
דער "המשביר" שרייבט טאקע אויך קלאר אז "באקסהארן" איז "תלתן". וגם דבריו צ"ע.
וכן הוא כדבריהם בכמה דפי וויקפידיה.
וצריך עיון
וויאזוי צו אויפהייבן דיינע קינדער און נאנטע
"ושכל יצא משכל ..." (ר' ברכיה בן נטרונאי, בהקדמת ספרו 'משלי שועלים').
"ושכל יצא משכל ..." (ר' ברכיה בן נטרונאי, בהקדמת ספרו 'משלי שועלים').
א וויכטיגע שאלה!!
ס'איז פאראן א אויסדריק "נעם א רעכטס" (take a right) און אויך אין עיווריט "קח ימינה"
צו האט דאס עפעס א מקור אין לשון קודש, אדער איז דאס א ניי געווארענע ווארט?
ישר כח!
צו האט דאס עפעס א מקור אין לשון קודש, אדער איז דאס א ניי געווארענע ווארט?
ישר כח!
"וְכָל הֶחָרָשׁ וְהַמַּסְגֵּר לֹא נִשְׁאַר זוּלַת דַּלַּת עַם הָאָרֶץ"
-
- שר שבעת אלפים
- תגובות: 7999
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 14, 2008 10:44 pm
- לאקאציע: עולם התורה
MENU נראה אז ס'איז מלשון "מנות", מחלקין מנות לאורחים.
וויאזוי צו אויפהייבן דיינע קינדער און נאנטע
"ושכל יצא משכל ..." (ר' ברכיה בן נטרונאי, בהקדמת ספרו 'משלי שועלים').
"ושכל יצא משכל ..." (ר' ברכיה בן נטרונאי, בהקדמת ספרו 'משלי שועלים').
-
- שר מאה
- תגובות: 170
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יאנואר 16, 2018 8:56 pm
- לאקאציע: בין נפש אלוקית והבהמית
זענדל האט געשריבן:ס'איז פאראן א אויסדריק "נעם א רעכטס" (take a right) און אויך אין עיווריט "קח ימינה"
צו האט דאס עפעס א מקור אין לשון קודש, אדער איז דאס א ניי געווארענע ווארט?
ישר כח!
די וואכעדיגע סדרה, ויקח קרח, לקח את עצמו דאס הייסט ווען אייער שטעלט זיך אויף א געוויסע גאנג הייסט דאס ער נעמט זיך,
מיין נאמען סימבאליזירט נישט מיין אלגעמיינע וועזן, נאר א שוואכקייט אין די מינוט פון זיך ברעכן קאפ פאר א 'ניק'...
- א מחי'
- שר חמש מאות
- תגובות: 600
- זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך נאוועמבער 16, 2016 4:01 pm
- לאקאציע: שקאַנאַנאָנג
זענדל האט געשריבן:ס'איז פאראן א אויסדריק "נעם א רעכטס" (take a right) און אויך אין עיווריט "קח ימינה"
צו האט דאס עפעס א מקור אין לשון קודש, אדער איז דאס א ניי געווארענע ווארט?
ישר כח!
לכאורה אין לשה"ק און להבדיל אין איווריט מיינט עס נאר די רעכטע זייט
לויט דעם מיינט עס א לשון פון צדק זיינע רעכטן
אהה! א מחי' צו זיין א איד!!
אוי וויי טאטע האט געשריבן:זענדל האט געשריבן:ס'איז פאראן א אויסדריק "נעם א רעכטס" (take a right) און אויך אין עיווריט "קח ימינה"
צו האט דאס עפעס א מקור אין לשון קודש, אדער איז דאס א ניי געווארענע ווארט?
ישר כח!
די וואכעדיגע סדרה, ויקח קרח, לקח את עצמו דאס הייסט ווען אייער שטעלט זיך אויף א געוויסע גאנג הייסט דאס ער נעמט זיך,
יישר כח!!! איך האב אויך אזוי געטראכט.....
"וְכָל הֶחָרָשׁ וְהַמַּסְגֵּר לֹא נִשְׁאַר זוּלַת דַּלַּת עַם הָאָרֶץ"