שרייבן און ארויסרעדן ריכטיג

[בענקעל]

געניג אדער גענוג?
א זוך אין אייוועלט האט געגעבען פארשידענע רעזולטאטן.
איך האב מיר אמאל גענומען א כלל צי קוקען ווי אזוי דע ליטווישע רעדען, ווי באקאנט האבען זיי א אנדערע הברה ביים רעדן אידיש, א חיריק זאגען זיי וואו אונז און א מליפאום זאגען זיי מיט א קמץ וד"ל

[קנאפער ידען]

געניג אדער גענוג?
א זוך אין אייוועלט האט געגעבען פארשידענע רעזולטאטן.

גענוג.
(ווייסעך נישט וואס פארשידענע מיינט ביי דיר... אבער "גענוג" קומט ארויף מיט איבער 13 אלפים ווען "געניג" האט קוים אלף.)

[פעיק נוז]

אונטער אדער אינטער?

[Think and Thank]

אונטער און אונטן.

[פעיק נוז]

וויאזוי זאגט א ליטווישער? אָונטער און אָונטן?

[גרשון]

אונטער אדער אינטער?

"אונטער" איז די טייטש פונעם ענגלישן under; "אינטער" איז די זעלבע ווי אין ענגליש, inter, וואס באדייט עפעס וואס באהעפט אסאך זאכן, אזוי ווי אין "אינטערנאציאנאל."

[חוח בין השושנים]

וויאזוי זאגט א ליטווישער? אָונטער און אָונטן?

הערונטער

[Think and Thank]

אונטער אדער אינטער?

"אונטער" איז די טייטש פונעם ענגלישן under; "אינטער" איז די זעלבע ווי אין ענגליש, inter, וואס באדייט עפעס וואס באהעפט אסאך זאכן, אזוי ווי אין "אינטערנאציאנאל."

ביזט זיכער אז די צווייטע איז אידיש און נישט אמערידיש?

[גרשון]

אונטער אדער אינטער?

"אונטער" איז די טייטש פונעם ענגלישן under; "אינטער" איז די זעלבע ווי אין ענגליש, inter, וואס באדייט עפעס וואס באהעפט אסאך זאכן, אזוי ווי אין "אינטערנאציאנאל."

ביזט זיכער אז די צווייטע איז אידיש און נישט אמערידיש?

יא, ס'איז אידיש. דו האסט אן אנדער ווארט פאר אינטערנאציאנאל?

[חוח בין השושנים]

ס'ידעך דויטש. סאו וואס איז די האוועמינע אז ענגליש איז דא מער מחותן ווי אידיש? ביידע נעמען אינטערנאציאנאל פון דויטש.
מיינעך אזוי

[קנאפער ידען]

ס'ידעך דויטש. סאו וואס איז די האוועמינע אז ענגליש איז דא מער מחותן ווי אידיש? ביידע נעמען אינטערנאציאנאל פון דויטש.
מיינעך אזוי

דויטש? זעט נישט זוי אויס:

6YQAOaG0YT.png (45.19 KiB) געזעהן 1477 מאל

[פעיק נוז]

איך האב אייביג פארשטאנען אז די ווארט 'אינטערנאציאנאל' קומט אויך משרשו פון די ווארט 'אונטער - תחת', ווייל די באדייט פון דעם ווארט איז דאך אזוי ווי 'נישט נאציאנאל' נאר עס איז 'אונטער-נאציאנאל', דהיינו אונטער די צמצום פון נאציאנאל.. קען זיין איך בין נישט גערעכט געווען.

[פעיק נוז]

ס'ידעך דויטש. סאו וואס איז די האוועמינע אז ענגליש איז דא מער מחותן ווי אידיש? ביידע נעמען אינטערנאציאנאל פון דויטש.
מיינעך אזוי

דויטש? זעט נישט זוי אויס:

6YQAOaG0YT.png

די ווארט אינטערנאצינאל איז דייטש, און עס ספעלט זיך אזוי ווי אין ענגליש, מען קען נישט נוצן די כללים פון ענגליש דאס צו באשטימען נאר די כללים פון דייטש, און אין דייטש זאגט מען די ווארט אונטער/תחת 'אָנטער', און מען שרייבט עס 'Unter', סאו לכאורה שרייבט מען יאר 'אונטער'.

[Think and Thank]

איך האב אייביג פארשטאנען אז די ווארט 'אינטערנאציאנאל' קומט אויך משרשו פון די ווארט 'אונטער - תחת', ווייל די באדייט פון דעם ווארט איז דאך אזוי ווי 'נישט נאציאנאל' נאר עס איז 'אונטער-נאציאנאל', דהיינו אונטער די צמצום פון נאציאנאל.. קען זיין איך בין נישט גערעכט געווען.

פונקט קאפויער. אין ענגליש איז דא א דבר והפיכו אינטערנאציאנאל און אינטראנאציאנאל. אינטער- מיינט צווישן עטליכע, אזוי ווי אינטערסטעיט הייוועי (שאסיי וואס פארבינדט צוויי אדער מער שטאטן), אינטערקאנטינענטאל מיסיל (וואס קען פליען פון איין קאנטינענט צום צווייטן) וכודומה. אינטרא מיינט אינעווייניג (אזוי ווי אינטערנעל). די פעדעראלע רעגירונג האט לויט די קאנסטיטושען נישט קיין שום בעלות אויף אינטראסטעיט האנדל, בלויז אויף אינטערסטעיט האט זי א ווערט.

[גרשון]

איך האב אייביג פארשטאנען אז די ווארט 'אינטערנאציאנאל' קומט אויך משרשו פון די ווארט 'אונטער - תחת', ווייל די באדייט פון דעם ווארט איז דאך אזוי ווי 'נישט נאציאנאל' נאר עס איז 'אונטער-נאציאנאל', דהיינו אונטער די צמצום פון נאציאנאל.. קען זיין איך בין נישט גערעכט געווען.

א שיינע פורים תורה... ס'שטימט אבער נישט אפילו לשיטתך, ווייל ענגליש מיינט עס דאך זיכער א לשון פון באהעפטן (אזוי ווי צענדליגע אנדערע ווערטער אין ענגליש); ס'איז אלזא דא דאס זעלבע ווארט אין אידיש און אין ענגליש און דער מקור איז אנדערש ביי די ביידע?

איבריגס, "אינטער" איז א לעגיטים אידיש ווארט, גלייך ווי אן ענגליש. פינטל. ס'זענען נישט דערביי צוויי מיינונגען.

[פעיק נוז]

שכח פאר אלע הסברים.

[חלב ישראל]

דאס ווארט "אינטערנאציאנאל" איז במקור לאטייניש/פראנצויזיש, סיי ענגליש און סיי דייטש/אידיש האבן גע'גנב'ט ווערטער פון זיי אין די מאסן.

https://translate.google.com/#view=home ... ernational

[גרשון]

ווי אזוי שרייבט מען: האיך, אדער היאך?

אין תנ"ך (לשה"ק) וועט שטיין "איך" - אן דעם ה' בכלל. אויב איז "האיך" דאס זעלבע ווארט נאר צוגעלייגט א ה', איז פשוט אז דער א' קומט פאר'ן י'. אויך איז אזוי לאגיש, ווייל אן א' ווערט געניצט אין גמרא פאר א פתח, א שטייגער ווי די נעמען בן עזאי און ינאי (אויך ר' יהודה ברבי אילעאי, ר' שמעון בר יוחאי, ר' דוסתאי, און נאך, כאטש מאנכע זאגן נישט אזוי), אבער "הֵיאַך" שפירט זיך עפעס אינטערעסאנט. דאך זע איך אבער זייער אסאך מענטשן אזוי שרייבן, אזוי אויך אין פריערדיגע ספרים (הגם ס'איז נישט ממש קיין ראיה, ס'פעלן נישט קיין טעותים אין ערגעץ).

[קלאָצקאָפּ]

רוב פריערדיגע ספרים שרייבן היאך.

[הסרפד]

ווי אזוי שרייבט מען: האיך, אדער היאך?

אין תנ"ך (לשה"ק) וועט שטיין "איך" - אן דעם ה' בכלל. אויב איז "האיך" דאס זעלבע ווארט נאר צוגעלייגט א ה', איז פשוט אז דער א' קומט פאר'ן י'. אויך איז אזוי לאגיש, ווייל אן א' ווערט געניצט אין גמרא פאר א פתח, א שטייגער ווי די נעמען בן עזאי און ינאי (אויך ר' יהודה ברבי אילעאי, ר' שמעון בר יוחאי, ר' דוסתאי, און נאך, כאטש מאנכע זאגן נישט אזוי), אבער "הֵיאַך" שפירט זיך עפעס אינטערעסאנט. דאך זע איך אבער זייער אסאך מענטשן אזוי שרייבן, אזוי אויך אין פריערדיגע ספרים (הגם ס'איז נישט ממש קיין ראיה, ס'פעלן נישט קיין טעותים אין ערגעץ).

לויט וואס איך געדענק, 'היאך' = וויאזוי; 'האיך' = יענעם. אבער כאמור זענען רוב ספרים נישט צו שטארק מקפיד אויף דעם חילוק.

[איינס]

רוב פריערדיגע ספרים שרייבן היאך.

וואו האסטו געטראפן אזא זאך?

[קלאָצקאָפּ]

רוב פריערדיגע ספרים שרייבן היאך.

וואו האסטו געטראפן אזא זאך?

געב א סוירטש אין איינע פון די ספרים פראגראמען.

[איינס]

רוב פריערדיגע ספרים שרייבן היאך.

וואו האסטו געטראפן אזא זאך?

געב א סוירטש אין איינע פון די ספרים פראגראמען.

קיינמאל באמערקט דעם ווארט

אבער אין לשון קודש שרייבט מען און זאגט מען נאר האיך
אין אראמיש זאגט מען היאך פאר איך פון לשון קודש
האיך איז איך נאר צוגעלייגט א תימה

[אונגארישע הייזער]

רוב פריערדיגע ספרים שרייבן היאך.

וואו האסטו געטראפן אזא זאך?

געב א סוירטש אין איינע פון די ספרים פראגראמען.

קיינמאל באמערקט דעם ווארט

אבער אין לשון קודש שרייבט מען און זאגט מען נאר האיך
אין אראמיש זאגט מען היאך פאר איך פון לשון קודש
האיך איז איך נאר צוגעלייגט א תימה

מסתבר איז 'האיך' דהיינו 'הא איך'

[איינס]

דער ה איז לשון תימה
הלה׳ תגמלו זאת זאגט רש״י לשון תימה