מאדעך/מה-דאך - קל-וחומר

[מיללער]

'כל' אליינס, אן 'כולו אומר' באדייט אלעס, אלעס מיינט אלעס, אן קיין פשרות, נאו טשיילד לעפט ביהיינד (דער רבי ווייסט וואס מיינט ביהיינד?....) איך האב נאר צוגעלייגט דעם 'כולו אומר' אלס א לשה"ק אויסשפראך, אבער לא זה העיקר.
נאכאמאל מיין פשט, כל, אלעס עווריטינג עווריבאדי , שכן, אז אזוי ברויך זיין.

[בני היכלא]

[מיללער]

כל כולו, איז א סלענג פון די מחלוקה צו כל כולו צו כל מקצתו (תועבת ה' "כל" גבה לב וכדו') א שטייגער ווי דער ק"ו בן בנו של ק"ו, וואס מיינט בכלל נישט קיין שטערקערע ק"ו.

לא כל-שכן מיינט, איז עס דען נישט קיין כל-שכן, נא וואס איז א כל-שכן? אויף דעם ברויך מען הסבר.

[בני היכלא]

[מיללער]

על אחת, אויף דעם איינמאל וואס דער מכריח איז מחייב, כמה וכמה, אסאך אסאך מער מאל איז דער מוכרח מחויב, ודו"ק.

אגב, וואו שטייט 'רוב רובו' וואס דו דערמאנסט? מסתמא מיינסטו דעם באקאנטן 'רובא דרובא' איא?

[פאר די צוקיקער, וועגן דעם כל גבה לב, איז דא א באקאנט ווארט אויף כל המתגאה מרבה חמה, ווייל אז ער טייטשט כל גבה לב, כל כולו, נאר אויב מ'איז א גרויסער בעל-גאה, אביסל מעג מען, דאן זאגט דער אייבירשטער, ולא יעיר כל חמתו, וועל איך נישט ערוועקן דעם גאנצן חמה אבער אביסל מעג איך דאך.]

[בני היכלא]

וואו ס'שטייט? איני יודע...

[מיללער]

וואו ס'שטייט? איני יודע...

איני יודע מה לענות דאן.........

זאג, וואסי מיטן עאכו"כ?

[מיללער]

נעכטן געלערנט אין מס' מגילה די גמרא וואס באנוצט זיך מיט דעם באקאנטן אויסדריק "והלא דין הוא!" געווענטליך טייטשט מען דעם ווארט 'דין' אז דאס גייט ארויף אויף א קל-וחומר, דארט אבער ווי רש"י איז מסביר און מיט רעכט, איז דער דין א פשוט'ע מה-מצינו וואס לפי"ז האט דין גארנישט מיט קיין ק"ו.

אמאל האב איך געהערט איך געדענק נישט פון וועם, געבויעט מיט'ן באקאנטן בני יששכר'ס ווארט וואס ער ברענגט כמ"פ בשם מהרצ"ה וועגן די י"ג מדות שהתורה נדרשת אז זיי זענען מכוון קעגן די י"ג מדות של רחמים (דאכציך אז אין דעם אשכול זעלבסט איז שוין דערמאנט דאס ענין) וואס דער ערשטע מדה פון ק-ל איז קעגן די מדה פון קל וחומר, און ק-ל האט די כח מהפך זיין מדת הדין למדת הרחמים עיי"ש האט יענער געזאגט אז פארדעם זאגט אלס די גמרא אויף א ק"ו 'הלא דין הוא' ווייל עס ארבעט מיט די מדת הדין (עפעס אזוי כ'גדענק נישט בדיוק) אבער לפי הנ"ל העט יענער מוזן איבערזאגן זיין תורה ווייל ס'שטימט נישט (אויב שטעלט ער נאכאמאל צו א בארכע מיט קאטשיניא קען ער איבערזאגן די זעלבע זאך, פון מיר אויס).

[מיללער]

איי זכרונות, זיסע זכרונות, עס טוט מיר וויי וואס דא איז געווארן, און אז ס'טוט וויי שרייבט מען.

[ווארד2007]

נעכטן געלערנט אין מס' מגילה די גמרא וואס באנוצט זיך מיט דעם באקאנטן אויסדריק "והלא דין הוא!" געווענטליך טייטשט מען דעם ווארט 'דין' אז דאס גייט ארויף אויף א קל-וחומר, דארט אבער ווי רש"י איז מסביר און מיט רעכט, איז דער דין א פשוט'ע מה-מצינו וואס לפי"ז האט דין גארנישט מיט קיין ק"ו.

אמאל האב איך געהערט איך געדענק נישט פון וועם, געבויעט מיט'ן באקאנטן בני יששכר'ס ווארט וואס ער ברענגט כמ"פ בשם מהרצ"ה וועגן די י"ג מדות שהתורה נדרשת אז זיי זענען מכוון קעגן די י"ג מדות של רחמים (דאכציך אז אין דעם אשכול זעלבסט איז שוין דערמאנט דאס ענין) וואס דער ערשטע מדה פון ק-ל איז קעגן די מדה פון קל וחומר, און ק-ל האט די כח מהפך זיין מדת הדין למדת הרחמים עיי"ש האט יענער געזאגט אז פארדעם זאגט אלס די גמרא אויף א ק"ו 'הלא דין הוא' ווייל עס ארבעט מיט די מדת הדין (עפעס אזוי כ'גדענק נישט בדיוק) אבער לפי הנ"ל העט יענער מוזן איבערזאגן זיין תורה ווייל ס'שטימט נישט (אויב שטעלט ער נאכאמאל צו א בארכע מיט קאטשיניא קען ער איבערזאגן די זעלבע זאך, פון מיר אויס).

דו מיינסט אוודאי דעם בני יששכר אין מאמרים אויף ניסן מאמר ד

והנה קל וחומר נקרא דין כמו שאמרו תמיד בגמרא והלא דין הוא, והוא נגד מדה הראשונה שבי"ג מדות של רחמים היינו א"ל, והוא החסד הגמור חסד אל כל היום [תהלים נב ג], והנרצה לנו בלימוד האדם קל וחומר אפילו הוא ח"ו נתון בדין מתהפך לחסד, והוא עפ"י מה שאמר הרב הקדוש מהרד"ב זצוק"ל שביקש משה א"ל נא רפא נא לה וכו' [במדבר יב יג], והשיב לו הקב"ה למוד קל וחומר ויתעורר על ידי זה מדת א"ל, והבן.

[El Rushbo]

מיללער, א קל וחומר איז שטערקער ווי א מה מצינו/בנין אב, אפי' אן א דעם ווי ס'דא פירכא. דאכט זיך אין קידושין ערגעץ (כ'מיין ביי די סוגיא פון מ"ע שהזמן גרמא?) איז משמע אז אויב איז פאראן א קל וחומר ניצט מען ענדערש דעם ק"ו, נאר אויף א פאל ווי דער ק"ו איז מופרך און דער לימוד איז א הכרח (מחמת קבלה) און א פאקט דאן שפרינג איך בלית ברירה צום מה מצינו.
"די סברא איז פשוט, ווייל א קל וחומר איז א שטערקערע סברה ווי א בלויזער מה מצינו".

די סברא איז פשוט מסברא! פשיהא אויך א מהלך.

די פשוט'ע סברא איז ביי מיר נישט אזוי פשוט, ס'קלינגט שיין ס'האט א ניגון אבער מה כל הרעש? ווייל דער מה-מצינו האט נישט קיין גראבע-פינגער מאושען מיט זיך איז ער שוואך?

פרש דבריך ר' זארעך.

(נישט וועלנדיג אריינגעשלעפט ווערן, יו אר הער טו סטעי מיי פרענד)

שוין לאנג צוריק געלייענט דעם אשכול איבער וואס איז שטערקער מה מצינו ווס. קל וחומר (איך האב געטראכט צו מיר אז די 'עקסייטמענט' פון 'פארשטיין' דעם קל וחומר איז אביסל משחד דעם מוח צו שטימען פאר קל וחומר) יעצט לערנענדיג פסחים האב איך באגעגענט א תוס' וואס זאגט קלאר אז קל וחומר איז שטערקער פון מה מצינו


פסחים דף כה ע"א תוס' ד"ה כלאי הכרם יוכיחו