אייוועלט מסכת מגילה עמוד ליום שיעור
די אחראים: אחראי,גבאי ביהמד
די ר''ן שטעלט זיך פארוואס מען האט געמאכט אן עקסטערע טאג פאר די מוקפין חומה. פשוט איז די טעם ווייל זיי האבן הערשט געריהט א טאג שפעטער.
אבער אויב זאג איך אז מען קוקט אויף מוקפין חומה מימות יהושע בן נון, וואס האט דאס מיט ווען זיי האבן געריהט?
ברענגט ער א ירושלמי אז דאס האט מען געטון צי געבן כבוד פאר ירושלים וואס איז דעמאלט געווען חרוב. די טעם איז טאקע ווייל די מוקפין חומה האבן מנצח געווען א טאג שפעטער, אבער מען רעכנט מימות יהושע בן נון.
עקסטער ברענגט ער א רמב''ן (אין איז חולק דערויף) איך האב נישט די צייט עס צי ברענגען.
אבער אויב זאג איך אז מען קוקט אויף מוקפין חומה מימות יהושע בן נון, וואס האט דאס מיט ווען זיי האבן געריהט?
ברענגט ער א ירושלמי אז דאס האט מען געטון צי געבן כבוד פאר ירושלים וואס איז דעמאלט געווען חרוב. די טעם איז טאקע ווייל די מוקפין חומה האבן מנצח געווען א טאג שפעטער, אבער מען רעכנט מימות יהושע בן נון.
עקסטער ברענגט ער א רמב''ן (אין איז חולק דערויף) איך האב נישט די צייט עס צי ברענגען.
גלייך אנהויב ווערט שווער אז רש"י ד"ה אלא שהכפרים מקדימין שרייבט איין טעם און דערנאך בד"ה כדי שיספקו שרייבט ער א צווייטע טעם, נאר רש"י גייט לויט די הו"א פון די גמ', עיין שם.
גא"מ
האלט איך שוין אביסעל פאראויס
האט מיר געבאדערט נעכטען ביים לערנען ביטע אריינקומען מיט א תירוץ
כרך שישב ולבסוף הוקף נידון ככפר- תוס' אויפן פלאץ (און נאך ראשונים) לערנען ווען ס'נישט דא עשרה בטלנים דאל"כ אמאי גרע מערייות גדולות דקורין בי"ד
לפי זה ביי מוקף חומה אפי אן עשרה בט' קורין בט"ו
איז וואס איז די נעקסטע מימרא פון ר' יב"ל כרך שאין בו עשרה בט' נידון ככפר איז עס נישט די זעלבע זאך?
כרך שישב ולבסוף הוקף נידון ככפר- תוס' אויפן פלאץ (און נאך ראשונים) לערנען ווען ס'נישט דא עשרה בטלנים דאל"כ אמאי גרע מערייות גדולות דקורין בי"ד
לפי זה ביי מוקף חומה אפי אן עשרה בט' קורין בט"ו
איז וואס איז די נעקסטע מימרא פון ר' יב"ל כרך שאין בו עשרה בט' נידון ככפר איז עס נישט די זעלבע זאך?
עכט לערן איך געווענליך נאר שי' רש"י אזוי שטערט עס נישט די אנדערע שיעורים.
יעצט האב איך מעיי' געווען אינעם תוס'. קען מען אפשר זאגן כדלהלן:
די ערשטע דין 'כרך שישב ולבסוף הוקף' קומט זאגן אז עס האט נישט די דין פון מוקפות חומה וואס ליינט בט"ו נאר ווי א כפר וואס ליינט בי"ד - אדער מקדים ליום הכניסה.
לייגט תוס' צו אז פון די לשון נידון "ככפר" מוז זיין אז עס איז נישט דא קיין י' בטלנים, ווייל דעמאלטץ איז דאס שוין א גרויסע שטאט וואס ליינט אלץ בי"ד [וואס דאס ווייסן מיר טאקע פון די נעקסטע מימרא].
יעצט האב איך מעיי' געווען אינעם תוס'. קען מען אפשר זאגן כדלהלן:
די ערשטע דין 'כרך שישב ולבסוף הוקף' קומט זאגן אז עס האט נישט די דין פון מוקפות חומה וואס ליינט בט"ו נאר ווי א כפר וואס ליינט בי"ד - אדער מקדים ליום הכניסה.
לייגט תוס' צו אז פון די לשון נידון "ככפר" מוז זיין אז עס איז נישט דא קיין י' בטלנים, ווייל דעמאלטץ איז דאס שוין א גרויסע שטאט וואס ליינט אלץ בי"ד [וואס דאס ווייסן מיר טאקע פון די נעקסטע מימרא].
בררררררר סיקאלט ספרירט, לאמיר זיך שטעלן דא ביים היטש פלאץ.
ברררררררררר נאאאאאאא ווען קומט שוין איינער? כ'ווער באלד פארפרוירן.
אה דארט פון דערווייטענס זעה איך שוין ענדליך איינעם קומען, כ'האף ערעטזיך אפשטעלן פאר מיר....
אה ער עפענטש שוין זיין פענסטער...
לדעתי: ר' איד איר גייט אפשר קיין בבל?
דרייווער: אוודאי געוויס.
לדעתי: קען איך זיך ביטע מיטכאפן?
דרייווער: זיכער! ס'וועט אונז זיין א כבוד.
לדעתי: יישר כח, כ'קען מיר זעצן אויף די היט?
דרייווער: איין סעקנד, כ'נעם עס שוין אוועק. לדעתי טייערע קענסט דיר טאקע מיטכאפן אבער מיר האלט שוין ביי דף ד:.
לדעתי: נישט קיין פראבלעם, די איבריגע עלעך צוגיינצופיס.
אהה! פיין ווארעם דא.
ברררררררררר נאאאאאאא ווען קומט שוין איינער? כ'ווער באלד פארפרוירן.
אה דארט פון דערווייטענס זעה איך שוין ענדליך איינעם קומען, כ'האף ערעטזיך אפשטעלן פאר מיר....
אה ער עפענטש שוין זיין פענסטער...
לדעתי: ר' איד איר גייט אפשר קיין בבל?
דרייווער: אוודאי געוויס.
לדעתי: קען איך זיך ביטע מיטכאפן?
דרייווער: זיכער! ס'וועט אונז זיין א כבוד.
לדעתי: יישר כח, כ'קען מיר זעצן אויף די היט?
דרייווער: איין סעקנד, כ'נעם עס שוין אוועק. לדעתי טייערע קענסט דיר טאקע מיטכאפן אבער מיר האלט שוין ביי דף ד:.
לדעתי: נישט קיין פראבלעם, די איבריגע עלעך צוגיינצופיס.
אהה! פיין ווארעם דא.
דף ג
מבטלין תלמוד תורה מפני מקרא מגילה. פרעגט די רש"ש איז דען מגילה נישט תורה ? נאר מ'זעהט פון דא אז איינער וואס קען לערנען מער בעיון און ער לערנט בבקיאות קען עס הייסען ביטול תורה. (וכעי"ז כמדומה שמובא בשם הגר"א על הגמרא פשפש ולא מצא יתלה בביטול תורה. שמה לא מצא אם יש לו ביטול תורה, אלא ביטול תרה שהיה אפשר ללמוד יותר בעיון)
שמן האט געשריבן:מבטלין תלמוד תורה מפני מקרא מגילה. פרעגט די רש"ש איז דען מגילה נישט תורה ? נאר מ'זעהט פון דא אז איינער וואס קען לערנען מער בעיון און ער לערנט בבקיאות קען עס הייסען ביטול תורה. (וכעי"ז כמדומה שמובא בשם הגר"א על הגמרא פשפש ולא מצא יתלה בביטול תורה. שמה לא מצא אם יש לו ביטול תורה, אלא ביטול תרה שהיה אפשר ללמוד יותר בעיון)
פארן זעהן די תירוץ (ס'איז אויך פון רש"ש?) האבעך געקלערט אזוי.
די גמרא זאגט אז מ'מעג ליינען די מגילה אין אלע שפראכן, אבער אויב ליינט מען עס אין יונית דארף מען פארשטיין וואס מ'זאגט. אבער אויב ליינט מען אין לשון הקודש דארף מען בכלל נישט פארשטיין וואס מ'זאגט איז מאיז יוצא מקרא מגילה.
לויט דעם קומט אויס אז וואס פארשטייט נאר יונית האלט אימיטן לערנען אויף יונית, און ס'קומט די צייט צו קריאת המגילה, ליינט ער אין לשון הקודש, אבער ער פארשטייט נישט קיין ווארט. איז ער יוצא מקרא מגילה אבער נישט תלמוד תורה.
די שאלה איז נאר צו ס'איז אמת אז מ'איז נישט יוצא תלמוד תורה אויב מ'פארשטייט גארנישט וואס מ'זאגט.
דאס וואס מ'איז יוצא תלמוד תורה מיטן זאגן אחות לוטן תמנה, קען זיין אז ס'רעדט זיך ווען ער ווייסט די אפטייטש פון דעם, די רבותא איז אז אפילו ס'זאגט אים גארנישט הייסט דאס געלערנט, אבער אויב זאגט ער וואס ער פארשטייט בכלל נישט וואס דאס מיינט אפשר איז מען נישט יוצא תלמוד תורה.
ויש לעיין.
רבי ביקש לעקור תשעה באב. תוס' (צווייטע תי') ברענגט: דרצה לעקרו מתשיעי ולקבעו בעשירי ווייל דעמאלט'ס איז געוועהן די עיקר חורבן
לכאו' צע"ג די גמרה ווייטער לא כך היה המעשה אלא ת"ב שחל ליהות בשבת ודחניהו לאחר השבת, קומט אויס אז מ'רעדט ביי עשירי, וואס פשט?
צו זאגן אז תוס' רעדט נאר אין די הוה מינה איז נישט מסתבר
(הרב "אדער יא" אויב לערנסט נאך תוס' קום אריין)
לכאו' צע"ג די גמרה ווייטער לא כך היה המעשה אלא ת"ב שחל ליהות בשבת ודחניהו לאחר השבת, קומט אויס אז מ'רעדט ביי עשירי, וואס פשט?
צו זאגן אז תוס' רעדט נאר אין די הוה מינה איז נישט מסתבר
(הרב "אדער יא" אויב לערנסט נאך תוס' קום אריין)
דף
אפשר איז כדי איידער איר ברענגט אייער פראגע, איר זאלט שרייבען אין די קעפל וועלכע דף און עמוד איר האלט.
אדער יא האט געשריבן:וואס פשט אין די עשרה בטלנין, זיי בטל'ן א גאנצן טאג סתם צו זיין אין ביהכ"נ ווען עס קומט דער זמן תפלה?
אין גמ' סנהדרין יז עמוד ב' זאגט רש"י קלאר אזוי,
ועשרה בטלנין - עשרה בני אדם בטילין מכל מלאכה להיות מזומנין לבית הכנסת שחרית וערבית דאמרינן בברכות (דף ו:) כיון שבא הקב"ה לבית הכנסת ולא מצא שם עשרה מיד כועס דקיימא לן (מגילה דף נ:) כל כרך שאין בו עשרה בטלנין נידון ככפר הלכך אי ליתנהו לא חזיא לסנהדרי:
און אזוי שטייט אויך אין ערוך השלחן או"ח תרפ"ח סעיף ז'
איזהו עיר גדולה? כל שיש בה עשרה בטלנים. פחות מכאן – הרי זה כפר.
ובטלנים – זהו שיושבים יום ולילה בבית הכנסת, ונזונים משל ציבור, כדי שיהיו עשרה מצויין לתפילה בבית הכנסת. ואפילו כרך שהוא מקום שווקים, ובאין לה הרבה בני אדם מחוץ, אם אין בה עשרה בטלנים – נדון ככפר
דער רמב"ם אבער זאגט יא אז זיי האבן 'מלאכת שמים', (פירוש הרמב"ם סנהדרין פ"א מ"ו) וז"ל: ועשרה בטלנין של בית הכנסת והם בני אדם שאין להם עסק אלא מלאכת שמים, רוצה לומר, לקרות בתורה וישיבת בתי כנסיות,
כשמ"ו כן הוא
סיין זיך אויף מיט די לינק צו Webull stocks platform, און איך און די וועלן פארדינען free stocks נאכן deposit $100 די ערשטע 30 טעג פון אויפסיינען https://act.webull.com/nt/1tSOfvYQhs4K/
גם אני נקי עם נטפרי
סיין זיך אויף מיט די לינק צו Webull stocks platform, און איך און די וועלן פארדינען free stocks נאכן deposit $100 די ערשטע 30 טעג פון אויפסיינען https://act.webull.com/nt/1tSOfvYQhs4K/
גם אני נקי עם נטפרי
מארגרעיטן האט געשריבן:רבי ביקש לעקור תשעה באב. תוס' (צווייטע תי') ברענגט: דרצה לעקרו מתשיעי ולקבעו בעשירי ווייל דעמאלט'ס איז געוועהן די עיקר חורבן
לכאו' צע"ג די גמרה ווייטער לא כך היה המעשה אלא ת"ב שחל להיות בשבת ודחינוהו לאחר השבת, קומט אויס אז מ'רעדט ביי עשירי, וואס פשט?
צו זאגן אז תוס' רעדט נאר אין די הוה מינה איז נישט מסתבר
(הרב "אדער יא" אויב לערנסט נאך תוס' קום אריין)
שטייטעלעך, קוק איבער תוס' קשיא. פרעגט די הייליגע תוס': קשה, היכי סלקא דעתך דהאי תנא, דרבי היה רוצה לעקור ט' באב לגמרי. ענטפערט תוס' אז ביקש לעקור תשעה באב, ווייל ער האט געוואלט קובע זיין מען זאל פאסטן אינעם צענטן טאג.
די גמרא'ס תירוץ איז עפעס אנדערש אז ער האט געוואלט אויסרייסן נאר ווען ת"ב געפאלט אום שבת.
[כ'כאפ באמת נישט וואס דיר באדערט]
אדער יא האט געשריבן:מארגרעיטן האט געשריבן:רבי ביקש לעקור תשעה באב. תוס' (צווייטע תי') ברענגט: דרצה לעקרו מתשיעי ולקבעו בעשירי ווייל דעמאלט'ס איז געוועהן די עיקר חורבן
לכאו' צע"ג די גמרה ווייטער לא כך היה המעשה אלא ת"ב שחל להיות בשבת ודחינוהו לאחר השבת, קומט אויס אז מ'רעדט ביי עשירי, וואס פשט?
צו זאגן אז תוס' רעדט נאר אין די הוה מינה איז נישט מסתבר
(הרב "אדער יא" אויב לערנסט נאך תוס' קום אריין)
שטייטעלעך, קוק איבער תוס' קשיא. פרעגט די הייליגע תוס': קשה, היכי סלקא דעתך דהאי תנא, דרבי היה רוצה לעקור ט' באב לגמרי. ענטפערט תוס' אז ביקש לעקור תשעה באב, ווייל ער האט געוואלט קובע זיין מען זאל פאסטן אינעם צענטן טאג.
די גמרא'ס תירוץ איז עפעס אנדערש אז ער האט געוואלט אויסרייסן נאר ווען ת"ב געפאלט אום שבת.
[כ'כאפ באמת נישט וואס דיר באדערט]
קוק אין ארטסקרול הערה 3 רעדט ער דערוועגן