אידישע וועלט פארומס

דאכט זיך אז פון חז"ל איז משמע אז תירוש מיינט נארמאלע וויין מיט אלקאהאל

די זעלבע זאך האב איך געזעהן אין די המודיע
אז מען האט עס איבערגעמאכט אבער קיין מתפללים איז שוין נישטא....

גרעפדזשוס איז אויך נישט אידיש
אויף אידיש זאגט מען טרויבען-זאפט
אדער מאסט
צו מיץ ענבים איז לשה"ק אדער עברית איז ביי מיר נאך נישט אזוי קלאר
מיץ שטייט אין תנ"ך און אויך ענבים
ממילא קען טאקע זיין אז מיץ ענבים איז געהעריגע לשה"ק

אין לאנדאן איז אויך דא אנ'איסור אויף שחוטי חוץ נאר זייער פראבלעם איז אז עס איז נישטא אזא אנגעהעריגקייט צו די קהילה ווי אין אנטווערפען דערפאר איז יענע איסור נישט פעסט איינגעווארצעלט אין אנטווערפען איז אבער די גאבעללע אויף די שחיטה אבער גאנץ הויעך נאך די קריג האט זיך איינגעארדענט א פאראייניגטע קהילה ז...

שטאלציגע איד איז גערעכט
דער אשכול דערמאנט לשה"ק און נישט עברית

אנ'אנדערע רמז איז דא אז א צדיק טראגט א יוד אויפ'ן ריקען והבן...

מען פלעגט זאגען אין קאמינקא אז מען האט געקענט וויסען אז פסח קומט שוין ווייל די קעץ זענין ארום געלאפען מיט זאקען אויף זייערע לאפעס

בזכרוני אז ר' אברהם הורביץ איז געווען אנ'איינגעשטעלטע פון די אלגעמיינע חברה קדישא ער האט געזאגט אז עס איז אלעס נאר געווען א טעאטער שפיל זיי האבען בכלל נישט געטראפען הערצל'ס ביינער און אין די קאסטען איז גארנישט געלעגען אין כתבי קודש פשעווארסק איז דא א גאר אינטערעסאנטע בריוו פון הרה"ק ר' איציקל ז...

רבי חרמש-בקמה שליט"א
א שיינעם דאנק
יו אר ספאט אן
הלא זה אשר איך פראביר מסביר צו זיין
יהא רעוא דתהא מילתא דתתקבל

דאכט זיך אז השתוממות איז אהן א יוד
דרך אגב ממתקוממים איז די ווארט מיט מערסטע ממי"ן אין תנ"ך
תשתרר איז די ווארט מיט די גרעסטע גימטריא

דו דערמאנסט מיר אנאנדערע מעשה אמאהל האט א פרישע רב געפרעגט זיין שמש גיין אויסגעפונען אין מארק וואס מען האלט פון איהם איז דער שמש ארויס און ווען ער איז צוריקגעקומען פרעגט דער רב איהם: נו וואס זאגט דער עולם זאגט דער שמש: חז"ל זאגען דאך אז נאר מקצת שבחו טאר מען זאגען בפניו מען זאגט אויף אייך אז אי...

איר זענט גערעכט אז ע"פ דקדוק איז דער קמץ פון בם נישט א חטף קמץ אבער אין אידיש און אין דייטש הייסט עס א פארמאכטע סילעבעל
לאמיר צוברענגען נאך א משל פון אידיש
דא און דארט
דער קמץ אין דא זאגט מען ווי
duh
משא"כ דער קמץ פון דארט

כפי שכתבתי למעלה האט הגרעק"א צוגעשטעלט דער חז"ל אז בזכות וואס אברהם אבינו האט געזאגט צו מלך סדום ועד שרוך נעל האבען בניו זוכה געווען צו תפילין
קומט אויס אז דוקא שיך בענדלעך האבען א שייכות צו תפילין

רבי פארשלאפען שליט"א דאס איז דאס צווייטע מאהל וואס איר זאגט אז לא זכיתם להבין סילעבעל מיין איך syllable בם זאגט מען דאך אוודאי יעדער איינער מיט א קארצער קמץ ווי מען וואלט געזאגט אין א ליידיגגייער אויף ענגליש און דער קמץ אין ודברת זאגט מען ווי א u in vedibartu און דאס איז ווייל בם איז א פארמאכטע...

א שיינע צייט צוריק געדענק איך איז געווען אין די צייטונג אנ'ארטיקעל פון דער באוויסטע מחנך איבער ווי תורה'דיג די אידישע שפראך איז מיט איהרע שפריכווערטער האט זיך מיר געמאכט א חשק צוריק ארויף צו ברענגען דעם שמועס איך האף אז עס וועט יעדען אינטערעסירען ווי איך געדענק איז אויך געווען דאן א טומעל צו מען זאג...

וואס איז מער אינטערעסאנט איז אז נישט נאר מען זאגט דער ערשטער סגול ווי א צירי נאר מיט די צייט האט מען אנגעהויבען עס אויסרעדען ווי א חסידישע צירי ד"ה איי אדער בעסער פתח-יוד דער חילוק זעהט מיר אויס ענדערש צו ס'איז אנ אפענער סילעבעל אדער א פארמאכטער סילעבעל אזוי ווי מיר טרעפען ביי קמץ למשל ברוך זאג...

הרב מאנאגראמעס שליט"א
די וועסט מערקען אז ביי שטימפען איז דא א ה"א אין שורש
משא"כ ביי ברעכען (וואמיט בלע"ז) איז עס אנ'אל"ף

איך בין מקבל די הערות באהבה נאר דאכט זיך אז דער נודע ביהודה האט יא געהאלטען פון רמ"ד ער האט איהם געבעטען צו מאכען א קונטרס איבער מיתה והשארת הנפש מסתמא היינט אויב אזא טיפ ווי רמ"ד וואלט באשטאנען וואלט ער געווען א גאסטרעדנער ביי אלע דינערס אמאהל איז לימודי חול געווען אסאך שארפער דער איסור ו...

ביי אינץ פלעגט מען טייטשען מאך שטימף זיינע ציינער
ד"ה אוועק צו נעמען די שארפקייט פון זיי
מען טרעפט עס אין פסוק אבות אכלו בוסר ושיני בנים תקהינה

איך וואלט געהאלטען ,אויב מען קוקט נישט פאליטיש אויף די זאך, אז די הגדה תורת חיים איז א מייסטערווערק
עס האט א גאנצע צאהל ראשונים מיט הערות און הארות
אויך די הגדה בעלי התוספות איז געוואלדיג
אמנם איז פשוט אז דאס דארף מען פאראויס צוגרייטען און נישט איבערלאזען פאר סדר-נאכט....

איך האב אמאהל געזעהן א שארף ווארט פון הייליגער ראפשיצער רב ז"ל אז יעדעס יאהר דארף מען א נייע הגדה ווייל דער רשע פון פאראיאהר איז היי יאהר שוין א צדיק א רבי'לע....

עס איז באקאנט אין נאמען פון חזון איש אז הגם משפחת ראם זענען יא געווען שומרי תו"מ פון דעסטוועגען זענען די מגיהים דארט אין זייערע דריקעריי נישט געווען פארלעסליך און האבען אריין געמישט כל מיני מאמרים פון נישט פארלעסליכע מקורות איינער פון זיי איז די מאמר אויף רבינו הקדוש אויף דער ביאור-ביעור פון רמ...

געראדע האב איך א מאהל געהערט אז דער רב ז"ל האט געהייסען פאר זיין הויזבחור ער זאל איהם ערשט צובינדען די בענדלעך פון די געפעפערטע הויזען אויף די לינקע זייט און נאך דעם אויף די רעכטע זייט אזוי ווי ביי די שיך ווי איך געדענק איז דא א רעק"א אויף די הלכה וואס שטעלט צו דער חז"ל אם מחוט ועד שר...

ווי איך געדענק שטייט אין ספרים הקדושים אז דער מחצית השקל איז געווען א גלגול פון דער מגן אברהם וואס פון הימעל האט מען אים געגעבען די געלעגענהייט מער מפרש צו זיין זיינע דיבורים דרך אגב איז דא א ווערטעל אז אמאהל איז א קבצן וואס האט געהייסען אברהם און ער איז געווען הינגעריג האט ער געזאגט אז אהן א מחצית ...

לא ידעתי למה הערתי איז נישט געדריקט אלץ א תגובה פאר זיך ואת הגאבד"ק סקרענטאן שליט"א הסליחה