אידישע וועלט פארומס

ווען דער אלטער ערוועהלטער טומלט איז דאס:
טעות הזעצער בחור

יענקל מילער טענה'ט דאך אז איינע פון זיינע איידעמעס האט ער גענומען א וואך נאך וואס דער בחור האט איהם געשטיפט אויפן פארענצע. זאגנדיג אז ער האט נישט א בעסערע וועג צו נקמה נעמען ווי אז זיין ווייב זאל ווערן די בחור'ס שוויגער. געהערט פון יצחק תלים זז"ג, אמאל ביי הרה"צ מריבניץ איז געקומען א איד ...

יעך רעד אויך וועגן דעם. דארט זעהט מען אז עס איז שייך צו זעהן די לבנה עכ"פ קודם חשיכה, ועי"ש בתוי"ט באורך, דשם ר"ל יציאת ג' כוכבים, אבל בנראה ביום כ"ט לא מקילינן לקדש בביה"ש, אלא קודם יציאת ב' כוכבים, והיינו (לדעת הגאונים) קודם שקיע"ה. עוד נזכרתי, אין די סוגיא אין ר...

כ'ווייס נישט וואס שטייט אין ספרי תכונה דערויף, אבער אין די משנה אנהויב ראוהו בית דין, נחקרו העדים ולא הספיקו לומר מקודש זעהט אויס אז עס איז אמאל שייך צו זעהן ביום הראייה.
ומענין לענין, עי' בספר אמונת חכמים פרק ה'

ווי אזוי רעכנט איר לינקס און רעכטס, לויט די זייט פון די מענטשן וואס זייער פנים איז צום ספר, אדער כאילו דער ספר איז אליין א "חי" ופניו מול פני העם. זעה וכו' כ'רעד אויפן ספר זאל עס זיין רעכטס אויף לינקס, וואס בשעת גלילה - ווען די ס"ת איז פארקערט - איז עס פארן גולל אויך רעכטס אויף לינקס...

בס"ד ס'איז באוואוסט ווי מ'האט ביי חסידים (עכ"פ אין אסאך פלעצער) מקפיד געוען נישט צו קנעפלען זיך פון לינקס צו רעכטס וכדומה, דעריבער באדערט מיר ווען כ'האב שוין עטליכע מאל בייגעוואוינט, ווען מענטשן זענען גולל די ספר תורה מיטן גארטל פון לינקס אויף רעכטס. פשוט ווייל מ'כאפט זיך נישט, ווי אויך א...

שמונָה איז פאר זכרים, און שמונֶה איז פאר נקיבות. ס'איז פארקערט ווי דער כלל ביי שמות העצם אז א קמץ מאכט דאס ווארט פאר לשון נקיבה און א סגול נישט. אזוי ווי ביי אלע אנדערע מספרים מיט א ה"א (און א קמץ) לשון זכר, און אהן א ה"א לשון נקבה. ______________________________________________ נאך אלעם ...

אויב האב איך פארשטאנען כוונת *גרשון, דוכט זיך אז עס איז נישט קיין צושטעל בית זבל = "א וואוין הויז". בית חלוץ הנעל = "די שטוב פון דער שוך-אפגעשלעפטער" (אדער עפעס ענליך). די גאנצע צוזאמען ווערט א תואר, אבער עס שטעלט זיך צוזאם פון ווערטער וואס ווערן געזאגט בסמיכות. משא"כ ביי בי...

ריכטיג קל מיינט עומד, און תרום איז די זעלבע משקל ווי תקום, תשוב. תי"ו האית"ן, דערנאך די אותיות השרש. (עס איז פון די נחי העי"ן). ותמה על עצמך, וואו איז די אות האית"ן? צו איז עס א עבר? ועוד, האסט דאך אליין געשריבן ווייטער אז עס איז אזוי ווי "ירום" לזכר. אלא מאי, דו מיינסט...

"וקרנו תרום בישועתך" האב איך געזען פארטייטשט אין עטליכע טייטש סידורים, "און זיין הארן זאלסטו אויפהייבן מיט דיין הילף." ס'איז מסתמא א טעות, ווייל תרום איז במשקל פעול . דארף זיך עס טייטשן, "און זיין הארן זאל דערהויבן ווערן ," אזוי ווי "ירום" פאר לשון זכר, איז &...

שלמא רבא

שווארצע
לעבנס
מאכן
אויס

ראסיסטטישע
באאמטע
אנידער

שווארצע לעבנס מאכן אויס זאל יעדער זעצן לויט זיין מיינונג, ודו"ק.

יעצט לאמיר זיך פארשטעלן, שמעון שטייט אויף א הויעכע פלאץ אין ער שרייט אראפ צו ראובן ער זאל אין ווייזען זיין זייגער. שמעון קוקט יעצט אראפ צו ראבן'ס זייגער, אונז ווייסען שוין אלע אז ווען שמעון קוקט אויף ראובן'ס זייגער זעהט ער ס''ה די ליכט שטראלען וואס קומען ארויס פון ראובן'ס זייגער. אזויווי ס'נעמט יעצ...

אלס מלמד פלעג איך קלאר מאכן אנהויב פרשת כי תצא אז שמלת שביה איז נישט טייטש די קלייד פון איהר געפענגעניש, ווי די קינדער זענען געווען געוואוינט צו טייטשן. נאר איהר געפענגעניש-קלייד. וזה פשוט וברור. די זעלבע וברית שלומי לא תמוט, ברית שלומי מיין פרידן-בונד. חרב גאותך, און ארץ ירושתכם זענען לענ"ד ני...

שוא.

מיר דוכט זיך אז מיר זאגן: ער האט געהאט א אונס, אדער עס איז געווען א אונס, מלעיל בסגול הנו"ן. וראה רש"י בפסוק והיה האכל לפקדון.

ויתן לך האט געשריבן:והשלכתי רעב בארץ לא רעב ללחם ולא צמא למים כי אם לשמוע את דבר ה'
2 טעותים

והשלכתי, מיט א כ"ף האסטו געזעהן ערגעץ, אדער לנסותינו באת.
כי אם לשמוע את דברי ה'.

דאס איז לשיטתו פונעם תוס' ישינים

גרשון האט געשריבן:ווער זאגט מסור, איז נישט ריכטיג מוסר?

זעה תוי"ט וואס כ'האב אנגעצייכנט. ובלשון חז"ל מצאנו המסורות, נישט המוסרות

גרשון האט געשריבן:א פארקערטע מעשה איז מיט אנוס/אונס.

לא פארשטאנדתי

עפעס ליגט מיר אין קאפ אז צומאל, ווען דער פועל ווערט אליין באיינדרוקט פון די פעולה (האדם נפעל כפי פעולותיו) קען ער אויך באקומען דער תואר פעוּל, וצריך חיפוש. זיך דערמאנט, מסור, ארוס, וכדומה. ועי' תוי"ט פ"י דנדרים מ"ג. און לפי זכרוני זאגט רו"ה ערגעצוואו אז די פשט איז ווייל זיי מען ...

פינף ווערטער וואס טייטשן בערך די זעלבע (נישט ממש, טייל זענען עתיד, אנדערע עבר): יתפעל, יִפָּעֵל, פעוּל, הפעל, נפעל. כ'האב לכאורה אויסגעלאזט פוּעל, מיט א מלאפום אויפ'ן ו'. היות כ'זעה זיך ענג אין צייט וועל איך פרובירן שרייבן ממש בקיצור בעזרת הש"י. אזוי ווי אין פעלים מצד דער פועל וואס טוט די פעול...

ריכטיג.
טאקע דערפאר האב איך צוגעענדיגט אז מען וועט עס דוכט זיך נישט נוצן ביי א אומגעוואונטשענע זאך. און דאס איז לכאורה דער עיקר.

לכאורה פעלט עפעס פרטים צו דער חילוק. אסאך לאוין שטייען בלשון לא. דאכט זיך אויך דער גבול צווישן ציווי און עתיד (עשה ותעשה) איז נישט אזוי קלאר אין די תורה. אסאך מצוות שטייען בלשון עתיד (למשל, תאכל מצות). איך ווייס אז אין ספרי דקדוק זוכט מען חילוקים און איך גיי נישט יעצט נאכקוקן. איך זאג נאר ס'איז ניש...

אויב מאך איך נישט קיין טעות איז דער מין שרייב שוין דא אין רמב״ם, אויב נישט אויף די ווארט איז עס אויף אנדערע ווערטער (איך דענק יצעט נישט קיין דוגמא) עטליכט יאר איז אין לשון קודש נישט איזה שנים און נישט איזו שנים. עטליכע יאר איז כמה שנים. איזה שנים איז וועלכע יארן? מען געפונט יא איזו.איזה, אויף דעם ב...

יִפָּעֵל מיט נפעל, זענען איינס. נאר יִפָּעֵל איז עתיד, און נפעל איז עבר (בפתח העי"ן) אדער בינוני (בקמץ העי"ן) (וואס קען זיין א תואר, אדער הווה). ואולי עוד חזון ךמועד מאויסצושמועסן די אנדערע. וואס איז דא נוגע, איז אז מתפעל מיינט עס טוט זיך, ממנו ובו בעצמו. און נפעל עס ווערט געטאן צו איהם. א...

בפשטות* איז דער חילוק צווישן אל און לא , אז אל וועט נאר ווערן גענוצט פאר א ציווי\בקשה, משא"כ לא ווערט גענוצט להודעה, אז עפעס איז נישט געווען, גייט נישט זיין וכו'. די זעלבע ווי דער חילוק צווישן, עֲשֵׂה און תַעֲשֶׂה. אין פסוק ומבשרך לא תתעלם, איז עס בפשוטו טאקע נישט קיין ציווי, נאר ענדערש א התניה...